KATEDRA HODOWLI LASU

Wydział Leśny SGGW w Warszawie

„Projekt założenia

uprawy plantacyjnej

Modrzewia eurojapońskiego”

( Larix x eurolepis)

HUBERT NORMAN

Nr alb. 82109, Grupa VI

Rok akademicki 2000/2001

TEMAT VII / 19 Projekt założenia uprawy plantacyjnej lub plantacji:

Nadleśnictwo Włodawa znajduje się w IV- Mazowiecko Podlaskiej Krainie przyrodniczo leśnej, 6 dzielnicy- Polesia Lubelskiego.

1. Określenie celu produkcji, nawiązujące do lokalnych uwarunkowań przyrodniczych i gospodarczych:

Nastawienie się na maksymalną produkcję pełnowartościowego wysokiej jakości surowca tartacznego (o dobrej jakości strzał) na potrzeby budowlane (więźby dachowe, boazeria, podłogi, mozaiki, listwy, prowadniki szybowe itp.)

Taki cel produkcji jest uzasadniony m.in. lokalnymi uwarunkowaniami gospodarczymi, ponieważ w okolicy znajdują się tartaki, które nastawione są na stolarkę budowlaną. Zapotrzebowanie na taki surowiec będzie wzrastało ze względu na stale rozwijające się budownictwo mieszkaniowe w tym regionie.

Cel produkcyjny musi uwzględniać prawidłowe wykorzystanie zdolności produkcyjnych siedliska. (BMśw1 o glebie rdzawej świeżej, wytworzonej z piasków i żwirów lodowcowych i wodnolodowcowych, o dobrej na ogół zdolności produkcyjnej).

2. Wybór gatunku, wieku rębności i więźby sadzenia, właściwych dla przyjętego celu produkcji.

Do założenia uprawy plantacji drzew leśnych i spełnienia celu produkcji decyduję się na gatunek- Modrzew eurojapoński (Larix x eurolepis), który to wytwarza dobrej jakości strzałę i szybko rośnie- zwłaszcza w młodości. W pierwszym pokoleniu mieszańców modrzew eurojapoński charakteryzuje się heterozyjnym, bujnym wzrostem i wysoką zdrowotnością.

Wiek rębności- 60 lat- czyli skrócony cykl produkcyjny.

Więźba sadzenia 3 x 4 m. (830 drzew/ ha) pozwala uzyskać całkowitą produkcję (ponad 705 m³) grubizny brutto na ha w skróconym cyklu 60 lat. Przeciętny roczny przyrost całkowitej produkcji (na BMśw) często przekracza 12 m³/ha.

Przy wykorzystaniu czterech najkorzystniejszych rozwiązań wariantowych wartości towarowej drewna, zysk z tych surowców 3,4 do 4,5 krotnie przewyższy poniesione nakłady na cały proces plantacyjnej produkcji.

3. Wskazówki odnośnie przysposobienia terenu, przygotowanie gleby, wyznaczania miejsc sadzenia, cech materiału sadzeniowego, terminu i techniki sadzenia.

• Przysposabianie terenu:

Na danej powierzchni leśnej (zrąb bieżący) zakładam, że wszystkie drzewa zostały już pozyskane i zerwane. Pierwsze prace przygotowawcze zaczynam od usunięcia pozostałych krzewów, oraz karczuje i wywożę pniaki. Następnie należy wybrać korzenie i wyrównać powierzchnię. Karczowanie należy przeprowadzić tak, aby jak najmniej naruszyć naturalny układ poziomów glebowych, a gleba wypełniająca przestwory między korzeniami została wytrzęsiona i pozostała na miejscu.

Pomimo dużej powierzchni (11 ha), nie decyduje się na zastosowanie pasów biocenotycznych, dzielących powierzchnie plantacji na mniejszą, ponieważ modrzew jest nie wrażliwy na przymrozki, oraz mało wrażliwy na działanie wiatru (Jaworski 1994). Negatywne skutki tak dużej powierzchni będą mniej zauważalne, ponieważ znajduje się ona w kompleksie leśnym, otoczonym z 4 stron wysokim drzewostanem.

• Przygotowanie gleby

Najkorzystniejszym sposobem przygotowania gleby pod plantacje w tych warunkach siedliskowych jest pełna orka. Poprawia ona warunki glebowe, polepsza strukturę i stosunki powietrzno-wodne w glebie, niszczy również wiele chwastów i niektóre szkodniki drzew. Pełna orka również umożliwi rozmieszczenie drzew według przyjętego schematu. Najlepszym okresem do wykonania orki jest wrzesień i październik, z pozostawieniem na zimę w ostrej skibie. Jest to szczególnie ważne w przypadku gleb o ujemnym bilansie wodnym, gdyż w przeoranej warstwie gromadzi się zapas wody. Orkę przeprowadzam płytko (do 30 cm) ciężkimi pługami rolniczymi. Na przedwiośniu, gdy tylko jest to możliwe wyrównuje powierzchnię po orce i wybieram pozostałe korzenie, a w razie potrzeby glebę wałuję. Wyrównanie gleby po orce i wybieranie- pozostałych korzeni po wykarczowanych drzewach i krzewach przeprowadza się stosując kultywatory sprężynowe lub ciężkie brony zębate. Z przygotowaniem gleby ściśle związane jest wapnowanie oraz nawożenie mineralne lub zielone. Potrzebę nawożenia i wapnowania oraz wielkości dawek ustala się na podstawie przeprowadzonych wcześniej badań polowych i analiz laboratoryjnych gleby, według zasad podanych w wytycznych nawożenia lasu. Nawożenie mineralne w pełnych dawkach należy stosować tam, gdzie nie przewiduje się nawożenia zielonego. Wapno oraz nawozy K, P, Mg wysiewam podczas wiosennego spulchniania gleby 2-4 tygodnie przed sadzeniem. Nawozy mineralne powinny być wysiewane 1-2 tygodnie po wapnowaniu. Nawożenie azotowe wykonuje się tylko wiosną. Nawozy wysiewa się powierzchniowo i miesza z glebą.

• Wyznaczanie miejsc sadzenia

Plantacje zakładam w więźbie regularnej prostokątnej (3 x 4 m), aby zapewnić przyjęty cel produkcji, oraz więźba sadzenia uwzględnia właściwości ekologiczne modrzewia eurojapońskiego, warunki siedliskowe, długość okresu produkcyjnego, przewidziany zakres zabiegów pielęgnacyjnych oraz wymiary maszyn i narzędzi używanych do tych prac. Więźba sadzenia zostanie wyznaczona bardzo dokładnie- przez trwałe ale tymczasowe zaznaczenie miejsc sadzenia (paliki drewniane), przy pomocy teodolitu, tyczek geodezyjnych, oraz taśmy geodezyjnej.

• Cechy materiału sadzeniowego

Do założenia plantacji używam sadzonki szkółkowane o symbolu produkcyjnym 1/1 o wysokości 35- 70 cm, z systemem korzeniowym o długości co najmniej 25 cm i grubości w szyi korzeniowej 4- 7 mm. Sadzonki modrzewia o wysokości od 45 cm podkrzesuje.

Ze szkółki leśnej pobieram sadzonki modrzewia wyselekcjonowane (spełniające wyżej wymienione warunki), pochodzące z wegetatywnego rozmnażania z wyselekcjonowanych klonów.

• Termin i technika sadzenia

W plantacyjnych uprawach leśnych drzew szybko rosnących, ze względu na rozluźnioną więźbę i przeważnie schematyczne cięcia rozluźniające, każde drzewo gatunku podstawowego musi być traktowane jako docelowe rosnące do końca cyklu produkcyjnego. Narzuca to obowiązek aby materiał sadzeniowy był odpowiednio wyselekcjonowany i trzymania się ściśle terminu (fenologicznie) oraz techniki sadzenia.

W wyznaczonym miejscu sadzenia dokonuję spulchnienia gleby- świdrem glebowym, następnie starannie wykonuję jamkę odpowiadającą wielkości systemu korzeniowego. Następnie dokonuję wzbogacenia gleby w jamce przez substancję organiczną- kompostu (dokonuję podsypki pod system korzeniowy). Sadzonki sadzę w spulchnioną glebę nieco głębiej (2- 5 cm) niż rosły w szkółce. Najlepszym terminem do dokonania sadzenia jest wczesna wiosna- po zejściu śniegu, rozmarznięciu gleby i przed rozwinięciem pączków (jeżeli zaistnieje konieczność inna to sadzonki modrzewia należy przetrzymać w lodowni).

Przewidywalna udatność sadzenia przy ściśle przestrzeganiu tych zaleceń powinna przekroczyć 95%.

Ewentualne poprawki należy dokonać takim samym materiałem sadzeniowym jaki rośnie na plantacji, w rok po jej założeniu.

4. Zalecane dla danego siedliska, gatunku i celu produkcji zabiegi agromelioracyjne oraz pielęgnacja drzewek (z harmonogramem czynności dla pierwszego 5 -lecia).

	Gleba- okres i częstotliwość prowadzenia zabiegów	Nawożenie uzupełniające NPK ustalone na podstawie analiz glebowych	Pielęgnacja drzewek
1 rok po posadzeniu	Czarny ugór przez 4 lata-jednorazowe płytkie (do 5 cm) spulchnianie gleby wczesną wiosną		Kontrola stanu posadzonych drzewek, usuwanie uszkodzonych pędów, zabezpieczanie ran po usuniętych pędach, jak i ran powstałych w wyniku mechanicznej uprawy. Przed smarowaniem środkami zabezpieczającymi wyrównywanie brzegów ran sierpakiem.
2 rok po posadzeniu	1- 3 krotnie w roku (w zależności od stopnia zachwaszczenia) odchwaszczanie przez powierzchniowe spulchnianie gleby.		Czynności podobne jak w roku poprzednim, dodatkowo usuwanie pędów konkurencyjnych, i innych nieprawidłowości wzrostu.
3 rok po posadzeniu	1- 3 krotnie w roku (w zależności od stopnia zachwaszczenia) odchwaszczanie przez powierzchniowe spulchnianie gleby.	Rozsiew P, K tuż przed spulchnieniem gleby na wiosnę, N pogłównie na początku okresu wegetacyjnego	Czynności podobne jak w roku poprzednim, dodatkowo- podkrzesywanie i formowanie koron- w marcu po ustąpieniu mrozów
4 rok po posadzeniu	1- 3 krotnie w roku (w zależności od stopnia zachwaszczenia) odchwaszczanie przez powierzchniowe spulchnianie gleby.	Rozsiew P, K tuż przed spulchnieniem gleby na wiosnę, N pogłównie na początku okresu wegetacyjnego	Czynności podobne jak w roku poprzednim, dodatkowo- podkrzesywanie i formowanie koron- w marcu po ustąpieniu mrozów
5 rok po posadzeniu	zacienianie gleby przez łubin trwały i nostrzyk, który wysiewamy po okresie ugorowania na międzyrzędach, w celu zabezpieczeniu przed zachwaszczeniem. jesienią przyorujemy.	Rozsiew P, K tuż przed spulchnieniem gleby na wiosnę, N pogłównie na początku okresu wegetacyjnego	Czynności podobne jak w roku poprzednim, dodatkowo- podkrzesywanie i formowanie koron- w marcu po ustąpieniu mrozów

Heterozja, wigor mieszańców- wyższość genotypów heterozygotycznych w stosunku do rodzicielskich homozygot w odniesieniu do jednej lub wielu cech; może przejawiać się zwiększonymi wymiarami, plonem masy wegetatywnej lub nasion bądź lepszym przystosowaniem do warunków środowiska.

Wartość towarowa drewna- *surowiec tartaczny I klasy, *surowiec tartaczny II klasy, *papierówka, *zrębki.

Paliki drewniane- po posadzeniu sadzonek, zostaną wykorzystane do „opalikowania” modrzewia.

Fenologia- nauka badająca związki między sezonowymi zmianami warunków klimatycznych a okresowością w życiu roślin i zwierząt oraz zbiorowisk roślinnych.

Warunkiem skuteczności jest pełne pokrycie gleby.

UPRAWA PLANTACYJNA MODRZEWIA EUROJAPOŃSKIEGO

HUBERT NORMAN

Nr alb. 82109, Gr. VI

Rok akademicki 2000/2001

- 4 -

Zadanie:

Założyć uprawę plantacyjną drzew leśnych lub plantację topolową na pow. 11 ha w nadleśnictwie Włodawa; typ siedliskowy lasu BMśw; charakter terenu: zrąb bieżący.

---