MÓZGOWE PORAŻENIE DZIECIĘCE
1. Definicja
Występowanie zaburzeń neuromotorycznych spowodowanych nieprawidłowym rozwojem mózgu, jego uszkodzeniem lub zaburzeniem funkcji;
Czas powstania: okres prenatalny/ perinatalny/ postnatalny (do 3 r.ż.)
Zespół objawów, nie jednostka chorobowa;
Charakter dynamiczny - ale nie postępujący!
Czynniki patologizujące trudne do ustalenia;
Uwarunkowania polietiologiczne;
Częste występowanie;
2. Postacie
a)Spastyczna (piramidowa);
Niedowład (ograniczenie) lub porażenie (zniesienie) ruchów dowolnych kończyn;
Wzrost napięcia mięśniowego; przykurcze;
Zwiększenie częstości i siły odruchów;
Utrzymywanie się odruchów pierwotnych;
Możliwe zaburzenia czynności czuciowych oraz zaburzenia widzenia;
Trudności rozwojowe: chodzenie, chwytanie, czynności samoobsługowe;
Gdy uszkodzenie obu półkul - trudności z utrzymaniem postawy (pionizacja);
b) Dyskinetyczna (pozapiramidowa);
Duża zmienność napięcia mięśniowego oraz obecność zbędnych ruchów;
Zaburzenia napięcia mięśniowego - różne;
Ubogość/ brak ruchów lub nadmiar;
Ruchy pląsawicze/ nieskoordynowane, skręty części ciała, nagłe skurcze mięśni lub kończyn;
Możliwe różne zestawienia: wzmożone napięcie + mało ruchów lub obniżone napięcie + nadmiar ruchów;
Często niepełnosprawność intelektualna;
Możliwe współwystępujące
zaburzenia:
mowa,
słuch,
wzrok,
zaburzenia wegetatywne;
c) Ataktyczna (móżdżkowa);
Brak koordynacji ruchów, asynergia;
Oczopląs;
Zaburzenia mowy;
Mogą pojawić się trudności w utrzymaniu równowagi, zaburzenia lokomocji (robak);
Drżenie ciała;
3. Inne klasyfikacje
A. Monoplegia -porażenie ograniczone do jednej części ciała lub obszaru unerwionego przez jeden nerw; najczęściej dotyczy jednej kończyny.
Hemiplegia (ta sama strona)- porażenie mięśni jednej połowy ciała
Diplegia (obustronnie, symetrycznie, częściej ręce) - obustronne porażenie kurczowe
Paraplegia (nogi) -występuje niedowład tylko w kończynach dolnych
Triplegia - kończyny górnej i obu kończyn dolnych
Tetraplegia - to paraliż czterokończynowy
B. Atetoza - zaburzenie neurologiczne, polegające na występowaniu niezależnych od woli, nierytmicznych, powolnych ruchów zlokalizowanych w kończynach górnych, których największe natężenie dotyczy ich dystalnych (końcowych) odcinków, osiągając największe nasilenie w obrębie palców.
Ataksja - zespół objawów określających zaburzenia koordynacji ruchowej ciała. Ataksja przejawiać się może nieprawidłowościami chodu (chód chwiejny, na szerszej podstawie), niezgrabnością ruchów kończyn górnych szczególnie przy próbie wykonania określonych czynności oraz zaburzeniami wykonywania szybkich ruchów naprzemiennych.
Atonia - zanik lub zmniejszenie zdolności do skurczu mięśni gładkich lub mięśni poprzecznie prążkowanych. Jej skutkami są poważne zaburzenia w czynnościach danego narządu, np. zatrzymanie akcji porodowej (atonia macicy), ustanie ruchów perystaltycznych (robaczkowych) jelit (atonia jelit).
Drżenie - rytmiczne ruchy naprzemienne o niewielkiej zazwyczaj amplitudzie
Spastyka
Sztywność
Mieszane
4. Objawy dodatkowe
Niepełnosprawność intelektualna (25-30%)
Padaczka (25-35%)
Zaburzenia wzroku (50%)
Zaburzenia mowy (50-75%)
Zaburzenia słuchu (25%)
Zaburzenia koordynacji w-r (50%)
Zaburzenia lateralizacji
Objawy pierwotne vs wtórne (motoryczne, ale też poznawcze i społeczno-emocjonalne)
5. Diagnoza
Zdolność fiksacji wzroku na przedmiocie;
Zdolność śledzenia przedmiotu;
Zdolność chwytania przedmiotu pod kontrolą wzroku;
Lateralizacja;
Poziom rozwoju funkcji wzrokowych i słuchowych (koordynacja w-r);
Praksje (narzędzia);
Zdolności manipulacyjne;
Zdolności komunikacyjne;
Zdolności intelektualne;
Funkcjonowanie społeczno-emocjonalne;
6. Wnioski
Opóźnienie/ zahamowanie rozwoju a n.i.;
Trudności diagnostyczne (możliwość określenia poziomu rozwoju umysłowego);
Konieczność długotrwałej, często bolesnej rehabilitacji;
Co warto wziąć pod uwagę:
przebieg opieki i rehabilitacji,
postawy rodziców względem dziecka i względem niepełnosprawności.
Case study 1 (zapoznanie się z materiałem)
Case study 2 (opracowanie samodzielne)