zadania elektroniki


Podczas imprezy na Księżycu w pewnej chwili ktoś mówi:
wiesz co, Armstrong? Niby wszystko jest, rozpalony grill, piwo,
dziewczyny ale jakoś atmosfery nie ma.........
_____________________________________

Zadanie 1.1

Z jakiego prawa skorzystasz, aby obliczyć napięcie na rezystorze, znając wartość rezystora i prąd przez niego płynący. Oblicz to napięcie dla R = 1 kI = 1 mA.

Aby obliczyć napięcie na rezystorze, należy skorzystać z prawa Ohma, które mówi, że napięcie U na końcach przewodnika, przez który płynie prąd o natężeniu I jest iloczynem natężenia prądu i rezystancji R tego przewodnika, czyli

U = I · R = 1 [mA] · 1 [k] = 10-3 [A ] · 103 [1 V

Odp. Napięcie na rezystorze wynosi 1 V.

Zadanie 1.2


Dla przykładu z zadania 1.1 oblicz moc wydzieloną na rezystorze.

P = I · U

P = I · I · R = I2 · R = 12 [mA]2 · 1 [k] = 1 [10-6A2 · 103V/A

= 10-3 [AV] = 1 mW

Odp. Moc wydzielana na rezystorze wynosi 1 mW.

Zadanie 2

Oblicz pojemność zastępczą C między punktami A i B dla układu przedstawionego na rysunku poniżej.

0x01 graphic

Dane:

C3 = C4 = 20 nF

C1 = C2 = C5 = C6 = 10 nF

Oblicz - C= ?

Rozwiązanie

1) C1' - pojemność równolegle połączonych C1 i C2 równa się:

C1'=C1 + C2=10 + 10 [nF+nF]=20 nF

2) C3' pojemność połączonych szeregowo C1' i C3 równa się:

C3'=(C3 · C1') : (C3 + C1')=

= (20 · 20)/(20 + 20) [(nF·nF)/(nF+nF)] =10 nF

3) C5' pojemność połączonych równolegle C3' i C5 równa się:

C5'=C3'+ C5=10 + 10 [nF+nF] = 20 nF

4) C4' pojemność połączonych szeregowo C5' i C4 równa się:

C4'=(C4 · C5') : (C4 + C5')=

= (20 · 20)/(20 + 20) [(nF·nF)/(nF+nF)] = 10 nF

5) C pojemność między A i B równa się:

C=C4'+ C6=10 + 10 [nF+nF] = 20 nF

Odp. Pojemność zastępcza dla przedstawionego układu wynosi 20 nF.

Zadanie 3

Zaprojektuj i oblicz elementy ogranicznika diodowego, którego napięcie wyjściowe nie będzie mniejsze od -4,6V i większe od +4,6V. Do budowy tego ogranicznika użyj tylko rezystorów i diod.

Dane:

-4,6 V < Uwy < 4,6 V

Układ spełniający powyższy warunek jest następujący:

0x01 graphic

1) Układ jest symetryczny, więc rozpatruję dodatnią część układu: 

  Dla napięć wejściowych większych od +4,6 V napięcie na wyjściu będzie ograniczone do takiej właśnie wartości. Na katodzie diody D1 jest napięcie UR3 wynikające z dzielnika napięcia (jest to układ, którego napięcie wyjściowe jest częścią napięcia wejściowego) złożonego z rezystorów R2 i R3. Napięcie to wstępnie polaryzuje diodę w kierunku zaporowym tak, że dla napięć mniejszych od zakładanego napięcia ograniczenia (4,6 V) dioda nie przewodzi i napięcie na wyjściu jest równe napięciu wejściowemu. Zakładany spadek napięcia na przewodzącej diodzie to UD = 0,6 V. Jeżeli napięcie na wejściu wzrośnie na tyle, aby spolaryzować diodę w kierunku przewodzenia (UD = 0,6 V), to napięcie na wyjściu będzie równe sumie spadków napięć na diodzie D1 i na rezystorze R3.

Uwy=UD+ UR3

Skoro napięcie na wyjściu ma być ograniczone do wartości 4,6 V, a spadek napięcia na diodzie jest równy 0,6 V to z tego wynika, że napięcie UR3 musi być równe 4V.

2) Wyliczam wartości rezystorów R2 i R3:

a) Przyjmuję napięcie zasilające Ucc=12 V

b) Obliczam, jaką częścią założonego napięcia zasilania UCC=12V jest napięcie UR3=4V

UR3 : UCC = 4/12 [V/V] = 1/3

Z tego wynika, że podział napięcia musi wynosić 1/3.

Stosunek rezystorów dzielnika równa się:

UR3=UCC · R3 : (R3 + R2)

UR3 : UCC = R3 : (R3 + R2)

4/12 [V/V] = R3 : (R3 + R2) [/]

1/3 = R3 : (R3 + R2)

1/3 (R3 + R2) = R3

1/3 R3 + 1/3 R2 = R3

1/3 R2 = 2/3 R3

R2 : R1 = 2/3 R3 : 1/3

R2 : R3=2

c) Przyjmuję, że wartość rezystora R2 = 4 k, to rezystor R3 = 2 k.

Ponieważ układ jest symetryczny, to można przyjąć, że:

R2=R5=4 k       R3=R4=2 k

Przy doborze par rezystorów R2 i R3 oraz R4 i R5 należy zadbać o to, aby rezystancja połączonych równolegle R2 i R3 oraz R4 i R5 (źródła napięć zasilających należy potraktować jak zwarcie do masy) była mała w porównaniu z rezystorem R1, gdyż to pozwoli na zmniejszenie niestałości źródła napięcia odniesienia opartego na dzielniku napięcia.

Odp. Zaprojektowany układ powinien mieć następujące wartości rezystorów: R2 = R4 = 2 ki R2 = R5 = 4 k.

Zadanie 4

0x01 graphic

Na rysunku pokazany jest tranzystor pracujący jako wzmacniacz w układzie wspólnego emitera (WE). Tranzystor T w stanie aktywnym spełnia następujące warunki:

- napięcie UBE nie zależy od wartości prądu bazy IB i wynosi 600 mV,

- prąd zerowy kolektora ICE0 jest bardzo mały i może być pominięty,

- współczynnik wzmocnienia prądowego = 50,

- prąd kolektora IC w obszarze aktywnym nie zależy od napięcia UCE,

- granicą między stanem aktywnym , a stanem nasycenia tranzystora jest warunek  UCB = 0.

Przy podanych na rysunku danych liczbowych należy:

1. wyznaczyć punkt pracy tranzystora określony przez wartości stałego prądu kolektora IC i napięcia kolektor-emiter UCE,

2. określić maksymalną amplitudę niezniekształconego napięcia wyjściowego Uwy,

3. określić jakie wartości może przybierać R1, aby przy nie zmienionych wartościach  UCC i R2 tranzystor pozostawał w stanie aktywnym.

Dane:

UBE - 600 mV R1 = 100 k

UCC = 10 V R2 = 9,4 k

=50 I

UCB = 0

Szukane:

1) punkt pracy tranzystora określony przez IC i UCE

2) Uwy = ?

3) R1 = ?

Rozwiązanie

0x01 graphic

Kondensatory C1 i C2 są kondensatorami sprzęgającymi dla sygnału zmiennego i dla tego zadania nie mają żadnego znaczenia, emiter tranzystora podłączony jest do wspólnego potencjału masy wejścia i wyjścia, dlatego też mówi się, że jest to układ ze wspólnym emiterem. Stały prąd bazy IB płynie od zasilania UCC przez rezystor R2 do bazy (przez kondensator C1 nie płynie), stały prąd kolektora IC płynie od zasilania UCC przez R1 do kolektora (przez kondensator C2 nie płynie).


Ad.1 Tranzystor T jest tranzystorem npn - złącze baza-emiter jest więc spolaryzowane w kierunku przewodzenia gdyż na bazę (obszar typu p) podawany jest poprzez rezystor R2 dodatni potencjał z napięcia zasilającego UCC. Korzystając z II-go prawa Kirchhoffa oraz z Prawa Ohma wykonuję następujące obliczenia:

- obliczenie prądu bazy potrzebnego do obliczenia szukanego prądu kolektora

IB = UR2 : R2
U
R2 = UCC - UBE
I
B = (UCC- UBE) : R2 = (10 - 0,6) : 9,4 [V/k] =

= 1 [V / 103 V/A] = 1 [A/103] = 1 mA

- obliczenie szukanego prądu kolektora

IC = · IB+ ICE0       ICE0 0
I
C = · IB = 50 · 1 [mA] = 50 mA

- obliczenie szukanego napięcia kolektor-emiter UCE


U
CE = UCC- UR1 = UCC - (IC · R1) = 10 [V] - (50 · 100) [mA · ]=10 [V] - 5000 [mV] = 5V


Przy obliczaniu prądu kolektora został użyty wzór I
C = · IB + ICE0, który jest prawdziwy dla stanu aktywnego tranzystora, a więc stanu, w którym złącze kolektor-baza jest spolaryzowane zaporowo UCB>0 (potencjał na kolektorze wyższy od potencjału bazy - dla tranzystora npn). Sprawdzam, czy tak jest faktycznie

UCB = UCE - UBE = 5 [V] - 0,6 [V] = 4,4 V

Warunek jest spełniony, a więc użycie wzoru na prąd kolektora było uzasadnione.

Tranzystor znajduje się w punkcie pracy określonym przez

IC = 50 mA       U CE = 5 V


Ad.2 Zakładam, że sygnał wejściowy jest w kształcie sinusoidy. Podanie sinusoidalnego napięcia wejściowego Uwe powoduje, że na stałą wartość prądu bazy IB=1mA nakłada się składowa zmienna o kształcie i amplitudzie odpowiadającym napięciu wejściowemu. Punkt pracy P (rysunek poniżej) przesuwa się po prostej obciążenia efektem czego jest zmiana prądu kolektora IC i napięcia UCE zgodnie z sygnałem wejściowym. Dla tranzystora znajdującego się w stanie aktywnym i dla niezbyt dużych zmian Uwe kształt składowej zmiennej napięcia na kolektorze nałożonej na stałe napięcie UCE=5V jest taki sam jak napięcia wejściowego, różni się amplitudą, która jest większa (wzmacniacz) i jest odwrócony w fazie o 180°, co oznacza, że dodatniej połówce sinusoidy na wejściu odpowiada ujemna połówka sinusoidy na wyjściu i odwrotnie. Wynika to z tego, że narastającemu napięciu wejściowemu odpowiada zwiększanie prądu bazy IB ponad (wyliczony wcześniej) 1mA, co powoduje proporcjonalne (IC·IB) zwiększanie prądu kolektora IC, a co za tym idzie zwiększanie spadku napięcia na rezystorze R1 (UR1=IC·R1). W efekcie końcowym napięcie na kolektorze UCE zacznie się zmniejszać poniżej wartości UCE=5V (UCE=UCC-UR1). Kondensator C2 oddziela składową stałą i na wyjściu uzyskuje się napięcie Uwy odpowiadające napięciu UCE bez składowej stałej UCE=5V. Podobnie można przeanalizować sytuację, gdy sygnał wejściowy zaczyna maleć. Cały ten opis można porównać z rysunkiem przedstawionym poniżej - widać na nim jak dla większych prądów bazy (w stosunku do IB) chwilowy punkt pracy przesuwa się w kierunku punktu B', co się wiąże ze zmniejszaniem napięcia UCE, a dla mniejszych prądów bazy chwilowy punkt pracy przesuwa się w kierunku punktu A', co się wiąże ze zwiększaniem napięcia UCE. Na kolektorze otrzymuje się sygnał wierny co do kształtu sygnałowi wejściowemu lecz odwrócony w fazie o 180° (niebieska sinusoida).

Aby uzyskać maksymalną amplitudę niezniekształconego napięcia wyjściowego Uwy to punkt pracy P powinien się mieścić w połowie zakresu zmian UCE (dla stanu aktywnego), co pokazuje sinusoida narysowana niebieską linią.

0x01 graphic

W tym przypadku na kolektorze może wystąpić maksymalnie napięcie UCE=UCC=10V (przy pominięciu prądu zerowego kolektora ICE0 i dla IB=0) czyli może się zwiększyć o 5V, natomiast minimalne napięcie jakie może wystąpić na kolektorze (jeszcze dla stanu aktywnego - czyli na granicy stanu nasycenia) to UCE=0,6V (bo UCE=UBE+ UCB, a UCB=0) czyli może się zmniejszyć o 4,4V.

Napięcie wyjściowe może mieć bez zniekształceń:
- dodatnią amplitudę równą 5,0
V
- ujemną amplitudę równą 4,4
V



   Optymalnym rozwiązaniem jest więc wybranie punktu pracy, który będzie spełniał następujący warunek

UCE = 1/2(UCC+ UCEs) = 1/2(10 [V] + 0,6 [V]) = 5,3 V

Bez zmiany pozostałych parametrów (IB=1mA oraz IC=50mA) należy zastosować rezystor R1 o wartości

R1 = (UCC- UCE)/IC = (10 - 5,3)/50 [V/mA] =

= 4,7/50 [V/10-3 A] = 0,094 · 103 [V/A] = 94

Wówczas można uzyskać niezniekształcone napięcie wyjściowe o amplitudzie równej 4,7 V.

   Jeśli stałoprądowy punkt pracy przesunąłby się na pozycję P1 (czerwona sinusoida) lub P2 (fioletowa sinusoida) to dojdzie do zniekształceń albo od strony napięcia nasycenia albo od strony napięcia zasilającego.

Ad.3 Na podstawie równania opisującego zależność prądu kolektora od prądu bazy

IC=·IB+ICE0 ·IB=(UCC- UBE)/R2

można wywnioskować, że prąd kolektora nie zależy od wartości R1 (R1 nie występuje w tym równaniu) dopóki tranzystor pozostaje w stanie aktywnym. W stanie aktywnym niezależnie od wartości rezystora R1 prąd kolektora wynosi IC=50mA, natomiast za stan aktywny przyjmuje się granicę gdy UCB=0 (gdy UCB staje się ujemne to tranzystor wchodzi w stan nasycenia).

   Rozpatruję dwa skrajne przypadki:

1. Niech R1=0 - w takim przypadku nie ma spadku napięcia na R1 czyli UR1=0, a więc na kolektorze tranzystora występuje pełne napięcie zasilające

UCE = UCC- UR1 = 10 [V] - 0 [V] = 10 V

Tranzystor znajduje się w stanie aktywnym, gdyż złącze baza-kolektor jest spolaryzowane w kierunku zaporowym napięciem

UCB = UCE- UBE = 10 [V] - 0,6 [V] = 9,4 V

Dolną wartością graniczną rezystora R1, dla której tranzystor pozostaje w stanie aktywnym jest R1min=0. Oczywiście napięcie wyjściowe Uwy w takim przypadku jest równe zeru, gdyż zmianom sygnału wejściowego nie towarzyszy zmiana napięcia na kolektorze. Widać z tego więc, że zadaniem rezystora R1 we wzmacniaczu jest przetwarzanie zmian prądu kolektora na zmienne napięcie wyjściowe.

2. UCB=0 - taka sytuacja następuje przy zwiększaniu rezystora R1. Przy zwiększającym się R1 (IC jest stałe i równe 50mA) napięcie na R1 zwiększa się, napięcie UCE maleje aż dojdzie do wartości 0,6V i wtedy malejące również napięcie UCB osiągnie wartość równą zero czyli stan graniczny między obszarem aktywnym, a nasycenia. dla tego warunku można obliczyć drugą skrajną wartość rezystora R1

UR1=IC · R1max
U
R1=10 [V] - 0,6 [V]= 9,4 V
R1
max· 50 [mA] = 9,4 [V]
R1
max = 9,4/50 [V/mA] = 0,188 [V/10-3 A] = 188

Wartości graniczne rezystora R1, przy których tranzystor jest w stanie aktywnym:

R1min=0         R1max=188

Odp. ad.1  IC = 50 mA, UCE = 5 V

ad.2  Napięcie wyjściowe może mieć bez zniekształceń dodatnią amplitudę równą 5,0 V i ujemną amplitudę równą 4,4 V

ad.3  R1min=0, R1max=188

Zadania z elektrotechniki i elektroniki - zaliczenie 1/11



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
moo-zadania, Elektrotechnika, Metody obliczeniowe optymalizacji, ćwiczenia
Zadanie 3(1), Elektrotechnika, Rok 3, Napęd elektryczny, Napęd elektryczny wykład
zadania elektr, AGH, fizyka
efektywnosc zespolu zadaniowego, elektronika i telekomunikacja
zadania elektroliza
zadania elektr
Zadanie 1(1), Elektrotechnika, Rok 3, Napęd elektryczny, Napęd elektryczny wykład
Zadania elektronika Wzmacniacz rozwiazanie
Zadania-elektromagnetyzm
Zadania elektronika Wzmacniacz selektywny
3 35 zadania elektryczno, elektroniczna
Zadanie(1), Elektronika i telekomunikacja-studia, rok II, semIII, Tbwcz, tbwcz ćwiczenia, ćwiczenia,
metrologia Zadania z elektrotechniki
WSM Zadania z elektroniki# 01 2011
zadania elektro
teoria zadania 1, Elektrotechnika AGH, Semestr III zimowy 2013-2014, Inżynieria Materiałowa w Elektr
Zadania z elektromagnetyzmu
Zadanie 2(1), Elektrotechnika, Rok 3, Napęd elektryczny, Napęd elektryczny wykład

więcej podobnych podstron