\ PODSTAWY EKONOMII

ekonomia jest nauką o procesach gospodarczych tzn. procesach produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji środków zaspokojenia potrzeb ludzkich.

Ekonomia stara się wykrywać i opisywać pewne ogólne prawidłowości rządzące tymi procesami, które są określone mianem praw ekonomicznych.

Uwarunkowaniem działalności gospodarczej jest ograniczoność zasobów gospodarczych ' Ekonomia pokazuje w jaki sposób ludzie działający w różnych warunkach korzystają z tych ograniczonych zasobów, jak je rozdzielają i czym się kierują dokonując wyboru. Wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje zasobów:

o

1 zasoby naturalne, dostarczane przez naturę i identyfikowane z Ziemią. o

2 ludzkie (energia, umiejętności, doświadczenie) identyfikowane z pracą. o

3 kapitałowe - kapitał Ekonomia to:

1) mikroekonomia - która bada poszczególne elementy tworzące gosp. np. gospodarstwa domowe (najczęściej rodzina), przedsiębiorstwa, rynki określonych produktów i usług.

2) makroekonomia - zajmuje się badaniem wielkości ekonomicznych dotyczących całej gosp. (agregatowych wielk.) np.: całkowita produkcja, konsumpcja, globalne wyd. i dochody, zatrud., inflacja, kryzysy gospodarcze. Prawa ekonomiczne - są prawami wielkich liczb.

1) obiektywność

2) histpryczność - w miarę zmian uwarunkowań zmieniają się zależności

3) stochastyczność.

specyfika PRAW EKONOMICZNYCH

powoduje, że w ekonomii niewielką

rolę może odgrywać klasyczny

eksperyment. Proces gosp. stanowi

skomplik. i nierozerwalną całość.

Zazwyczaj nie da się izolować części

tego procesu, ani ich dowolnie

zmieniać. W związku z tym

eksperyment można zastąpić poprzez

budowę modeli ekonomicznych, gdzie

istnieje możliwość symulacji procesów

gospodarczych.

Porównywanie wyników wielu

obserwacji, rozmaitych procesów w

różnych warunkach np. badanie

przyczyn inflacji w różnych krajach i

porównywanie wyników.

EKONOMIA JEST TYPOWĄ

NAUKĄ EMPIRYCZNĄ.

Zasada racjonalności polega na dążeniu

albo do maksymalizacji wyników

osiąganych z danych nakładów, albo

też do minimalizacji nakładów w celu

osiągnięcia danych wyników.

Podst warunki racjonalnego

rfyfalanła'

1) określony cel

2) wiedza o sposobach realizacji tego celu (środka, metody)

3) wiedza o zachowaniu innych

podmiotów

PRAKSEOLOGIA - nauka o

racjonalnym zachowaniu.

czynniki wytwórcze

środki pracy, siły robocze, przedmioty

pracy

środki produkcji • materialna część

procesu gospodarowania

Środki produkcji - urządzenia,

budynki, maszyny, przy pomocy

których realizujemy procesy twórcze.

Przedmioty pracy - surowce,

materiały, które są przetwarzane w

procesie wytwarzania i zużywają się w

l cyklu prod. w całości wchodzą w

wyproduk. wyroby.

Silą robocza - zdolność do wykon.

pracy.

Produkcja • działalność ludzka

polegająca na wytwarzaniu różnych

środków niezbędnych do zaspokajania

potrzeb ludzkich, efektem procesów

prod. są produkty.

potrzeby nasze zaspok produkty lub

dobra wolne (dobra, które nie zostały

wyprod., można je uzyskać bez

płacenia za nie).

Ekonomia me zajmuje się dobrami

wolnymi. Podział potrzeb na

potrzeby: biologiczne i kulturowe.

Podział na potrzeby: indywidualne i

zbiorcze (np. bezpieczeństwo).

T: systemy SPOŁECZNO

GOSPODARCZE.

Systemem społeczno - gospodarczym

nazywamy całokształt warunków

(materialnych, instytucjonalnych,

polit., społecznych) oraz regui i

mechanizmów gospodarowania.

Kryteria wyodrębniania systemów.

l. cele (motyty) produkcji i stosowane

formy podziału jej wyników.

Wg. tego kryterium dzielimy na:

systemy naturalne (cele podejmowania działalności (dla siebie) można nazwać

naturalnymi)

systemy towarowe /produkcja

kapitalistyczna (gospodarka)/ (cele

podejmuje się aby zaspokoić cudze

potrzeby, produkować dla innych i

mieć własne korzyści).

II. skala i sfery gospodarowania

(zakres, czego dotyczy).

III. dominujące formy własności

czynników produkcji.

IV. mechanizmy regulacji procesów

gosp. (rynkowych, nakazowych).

V. podział uprawnień do

podejmowania decyzji.

Gospodarka rynkowa opiera się o

mechanizmy rynkowe, kategorie,

towar, cena, popyt, podaż.

Towar - jest to produkt pracy ludzkiej

przeznaczony na sprzedaż.

Rynek - transakcja, w czasie której

dochodzi do wymiany towaru na

ekwiwalent.

pieniądz, jest pośrednikiem wymiany

produkcja towarowo - pieniężna

System rynkowy posiada następujące

podsŁ cechy:

1. występuje dominacja prywatnej wł. środków prod.

2. rynkowa alokacja zasobów.

O Istnieniu w pełni rynkowego mech.

regulowania gosp. można mówić

wówczas, kiedy są spełnione

dodatkowo jeszcze dwa kolejne

warunki, tzn. dostatecznie są rozwinięte

instytucje obsługujące rynek np. bank,

giełda, po drugie występuje

integralność rynków.

integralność rynków - sprawne

funkcjonowanie wzajemnie

uzupełniających się rynków.

cena pieniądza - stopa procentowa.

własność

1) w sensie prawnym jest to stosunek między osobą i rzeczą z tytułu wyłączności posiadania, użytkowania i rozporządzania.

2) w sensie ekonomicznym jest to zbiór stosunków między ludźmi pozostających w związku z korzystaniem prze nich z rezultatów działalności gospodarczej.

PODZIAŁ WŁASNOŚCI W SENSIE EKONOMICZNYM.

1) własność publiczna - przez którą rozumiemy własność państwową i wi. samorządów terytorialnych.

2) własność prywatna => produkcja kapitał.

a) kapitalistyczna indywidualna - wł. jednej osoby, rodziny

b) własność grupowa - wl. pewnej grupy osób (spółki)

wł. prywatna => wł. drobnotowarowa wł. kapitalistyczna - charakt. się 3 podst. cechami *• działalność oparta jest o kapitał

• zatrudniona najemna siła robocza

• cel • maksymalizacja zysku. SPÓŁKI ZORGANIZOWANE WG:

a) prawa cywilnego - przedsiębiorstwa, które stanowią osoby fizyczne, sp. cywilne /spółki te nie mają osobowości prawnej, osoby odpowiadają całym nawet własnym majątkiem/.

b) prawa handlowego - spol. z o.o., spółki akcyjne /odpowiada się do wysokości kapitału odpowiadającego spółce/.

c) spółki komandytowe - jedna z osób odpowiada całym swoim majątkiem, reszta do wysokości kapitału odpowiada spółce.

d) spółki międzynarodowe - obcy kapitał wł. prywatna, ale niekapitalistyczna, np. zakłady rzemieślnicze, gosp. rolne. l) własność spółdzielcza - opiera się na wl. prywatnej, ale z reguły ma inne cele niż wł. prywatna, nie chodzi tu zazwyczaj o maksymalizację zysku, np. często działają na rzecz własnych członków, działanie wg zasad spółdzielczych, najistotniejszą jest zasada demokracji, gdzie każdy członek posiada l głos, wszystkie organy pochodzą z wyborów. W spółdzielni kapitałowej nie można mieć większości kapitałowej. Rynkowa alokacja zasobów. Warunki, jakie muszą być spełnione:

1) Podmioty gospodarcze uczestniczą w działalności gosp. na zasadach dobrowolnych (przymus ekonomiczny).

2)Wszystkie podmioty kierują się w swoim postępowaniu kryteriami finansowymi.

3)Umowy w sferach gospodarowania (wymianie, konsumpcji) zawierane są przy użyciu pieniądza oraz wg sfer gospodarczych.

4) Na rynku kształtują się parametry rynkowe, stanowiące źródło informacji dla podmiotów gosp. (ceny, płace, stopa %).

5)Rynek i działający na nim mechanizm rynkowy stają się narzędziem regulowania i koordynacji procesów gospodarczych. OPIS:

l) nie ma przymusu administracyjnego i innego prawnego, jedynie ekonomiczny, to znaczy, że np. musimy pracować, aby zaspokoić potrzebę głodu.

2) produkujący chce najdrożej sprzedać, kupujący najtaniej kupić.

3) ceny ustalają się na takim poziomie, aby równoważył popyt i podaż; cena wyższa jeśli jest mało producentów, a wielu chętnych, cena niższa jeśli jest odwrotnie.

4) jeżeli mamy do czynienie z mechanizmem rynkowym możemy weryfikować nasze postępowanie.

FUNKCJE RYNKU

1) Rynek jest instrumentem, miejscem wyceny zasobów usług i produktów.

2) Rynek jest podst. źródłem informacji dla podmiotów gospodarujących,

3) Rynek jest warunkiem i zarazem mechanizmem racjonalnego wykorzystania zasobów. Wybierając tańsze zasoby nie marnotrawimy (oszczędzamy) zasoby, które są droższe, a tym samym trudniej dostępne.

4) Na rynku kształtują się stany równowagi w gospodarce (tyk jest produktu, ile jest na niego zapotrzebowania).

5) Rynek jest weryfikatorem społecznej przydatności produkcji i dostosowania produkcji do potrzeb (jeżeli wyprodukowano coś, co zostało zakupione to znaczy, że nie zmarnowaliśmy zasobów). GOSPODARKA CENTRALNIE STEROWANA.

1)Przewaga własności publicznej.

2) Nierynkowa alokacja zasobów

decyzje pochodzą z planu centralnego i

nie są weryfikowane

TEORIA MARKSISTOWSKA

- nie ma możliwości porozumienia w

obrębie systemu kapitalistycznego

(wyzyskiwani i wyzyskiwacze, jedyna

droga to rewolucja przeprowadzona

przez klasę robotniczą, która później

miała zniknąć jako klasa rządząca,

państwo jako instytucja miało przestać

istnieć; rew. miała przebiegać w krajach

wysokorozwiniętych, miał przestać

istnieć pieniądz, obfitość dóbr, wysoka

moralność ludzka.

TEORIA SŁABEGO OGNIWA

(TEORIA LENINA)

Cechy gospodarki socjalistycznej.

1) społeczna własność środków produkcji.

2) celem była maksymalne zaspokojenie stale rosnących potrzeb.

3) planowość.

4) zasada podziału wg ilości i jakości

pracy o tym co produkować nie

decydował rynek, ale plan.

Planowość zarówno w układzie

branżowym Jak l regionalnym.

Plan musiał być wspierany środkami.

które miały służyć jego wykonaniu.

Podmioty musiały wykazać, że

potrzeba im więcej środków niż w

rzeczywistości, aby się zabezpieczyć.

System był nieefektywny, decyzje

nietrafione, opóźnione. Jeżeh czegoś

nie zaplanowano, to tego nie

wyprodukowano.

Kategorie rynkowe (cena, pieniądz) nie

odgrywały żadnej roli.

PODSTAWOWE SŁABOŚCI

SYSTEMU NAKAZOWO

ROZDZIELCZEGO.

1) Nie zapewniał ten system prawidłowej alokacji zasobów i sprzyjał marnotrawstwu (np-ukrywanie rezerw, zawyżanie planu).

2) System był nieelastyczny z punku widzenia dostosowania struktury do potrzeb.

3) Pryzmat zadań bieżących powodował brak zainteresowania innowacjami.

4) Uniemożliwiał osiąganie stanu równowagi.

5) hamował oddolną inicjatywę, uniemożliwiał jakąkolwiek demokrację, prowadził do nadmiernego zbimokratyzowania gospodarki, uniemożliwiał weryfikację podejmowanych decyzji żaden rozwój. awans me mógł przebiegać bez zgody partii. System rynkowy nie jest jednak systemem doskonałym.

rynek, jest to całokształt transakcji

kupna - sprzedaży w określonych

warunkach.

Możemy klasyfikować rynki - kryteria:

1) wg przestrzeni

- rynek lokalny

- rynek regionalny

-rynek krajowy

- rynek międzynarodowy

2) przedmiot obrotu

rynek czynników produkcji (odpowiadają zasobom ziemi, pracy, kapitału)

- rynki produktów i usług

Ten poddał możemy podzielić Jeszcze

bardziel szczegółowo.

Istota rynku jest zawieranie transakcji,

kolejne kryt.

1) rynki formalne - rynek zorganizowany np. giełda papierów wartościowych (ma swoją siedzibę, zwyczaje, itd.);

2) rynki nieformalne - np. samochód z

jabłkami na rogu ulicy i ktoś je

sprzedaje.

rynki skupu, rynki zbytu, detaliczne, r.

hurtowe.

Koleinę kategorie:

- rynki doskonałe (konkurencja doskonała)

- rynki monopolistyczne

rynek konsumenta - nadwyżka podaży

nad popytem

rynek konsumenta - odwrotnie,

producent ustala zasady.

Cechy rynku-inooełe

l. Konkurencja doskonała

a) założenie jednorodności produktu, oznacza to, że produkty każdego z producentów są identyczne np. cukier, pszenica, akcje na giełdzie danej spółki;

b) założenie pełnej mobilności czynników produkcji - oznacza to, że czynniki produkcji mogą być przesuwane bez przeszkód, co oznacza, że nie ma barier wejścia i wyjścia przedsiębiorstwa z danej gałęzi do danej.

c) duża liczba sprzedających i kupujących - jakakolwiek zmiana wielkości podaży pojedynczego producenta lub jakakolwiek zmiana popytu pój. nabywcy jest zbyt mała, aby spowodować zmianę ceny rynkowej, stan taki określa się mianem dosk. rozproszenia popytu I podaży.

d) założenie doskonałej informacji o rynku - wszyscy sprzed, i kup. posiadają pełną informację o produkcie i jego cenie, zarówno w danym momencie jak i przyszłości. 2. Monopol pełny - rynek monopolist.

a) produkty jednorodne lub zróżnicowane, które nie mają bliskich substytów.

b) brak możliwości wejścia do

działalności opanowanej przez

monopol

ograniczenia mogą mieć charakter

uwarunkować technicznych,

ekonomicznych, bądź adm. -

prawnych

- techniczne - np.: ochrona patentowa

- ekonomiczne - monopole naturalne, np.: dostarczanie wody wiąże się z ogromnymi nakładami; dost gazu, energii elektr.

- administracyjno - prawne - wynikają z przepisów prawnych, które są ustalone przez państwo w celu kontroli produkcji, np.: przemysł zbrojeniowy, monopol spirytusowy, monopol tytoniowy.

c) jeden sprzedający i wielu kupujących.

d) założenia doskonałej informacji o rynku.

3. Model konkurencji monopolist.

a) produkty na rynku są zróżnicowane

posiadają buskie substytuty, np.:

proszki do prania wyst. pod różnymi markami i w różnych opakowaniach ==> różne produkty mimo, że skład chem. jest jednakowy. Każdy produkt trakt, jest osobno.

- swoboda wchodzenia na rynki i opuszczania

- wielu sprzedających i kupujących

- założenia dosk. infonnacji o rynku Rynek •UgopoUrtyczny;

produkty jednorodne lub zróżnicowane w rzeczywistości więcej przedsiębiorstw wytwarzających i sprzed, produkty zróżnicowane będące w stosunku do siebie dość bliskimi substytutami (np.: rynek samochodów osobowych);

- niewielka liczba sprzedawców i wielu

kupujących.

Każdy z producentów posiada

znaczącą część rynku, więc każda

decyzja wpływa na skalę zmiany prod.

i sprzedaży jest zauważona przez

konkurentów, którzy mogą

podejmować odpowiednie kroki

dostosowawcze.

Istotą jest silna współzależność między

przedsiębiorstwami:

- ograniczony dostęp do rynku -wynika głównie z czynników natury technologicznej, a także związanej z kosztami produkcji. Nie jest związane z innymi przepisami.

- założenia doskonalej informacji o

rynku.

POPYT - jest to ilość dobra, jaką

nabywcy są gotowi zakupić przy

danym poziomie ceny (przy różnych

poziomach cen).

wsp. elastyczności cenowej popytu

chleb - duża elastyczność

produkty luksusowe - mała

elastyczność.

Czynniki pozacenowe wpływające na popyt:

- zmiana dochodu realnego

- substytucyjność i komplementamość dóbr

- zmiany mody, gustów

- zmiany rozmiarów i struktury populacji, np.: pod wzg. wieku, płci, wykształcenia

- tradycja i kultura

- oczekiwane zmiany sytuacji rynkowej

Dochód nominalny - tyle pieniędzy ile

posiadaczy

Dochody realne - wypadkowa

dochodów nominalnych i cen

Popyt potencjalny - który mógłby

zaistnieć, ale nie jest możliwy do

realizacji

Popyt efektywny - popyt poparty

zasobami pieniężnymi (możliwy do

realizacji)

Substytucyjnoić dóbr - zastępują się

w zaspokojeniu tej samej potrzeby

Dobra komplementarne - które

wspólnie zaspokajają określoną

potrzebę, np. samochód i benzyna.

Dobra substytucyjne

At B=const

Badamy popyt dla dobra B => A wzrasta (cena); B zwiększa popyt

% Dobro komplementarne

A T B = const. => wzrost A =^ zmniejszenie popytu na B

Dobra tubrtytucyine występują wówczas, gdy reakcje popytu i ceny mają charakter jednokierunkowy, np.:

cena masła rośnie i rośnie popyt na margarynę.

Dobra komplementarne występ. wówczas, gdy reakcje popytu i ceny mają charakter przeciwny, np.: cena piłek tenisowych spada, popyt na rakiety rośnie.

Paradoksy (zachwiania między zależnościami cen i popytu):

- Gtfiena - opisany na podst. zarazy ziemniaczanej w Idandn. Popyt na ziemniaki rósł, mimo iż ziemniaki drożały

- Veblera - dotyczy społeczeństw bogatych, produkt może wyróżnić ich od innych, w pewnych grupach dochodowych spadek cen na produkt powoduje spadek popytu.

- spekulacyjny - pizewidujący pewne

zmiany.

PODAŻ

Podaż - ilość dobra, jaką sprzedawcy

są gotowi sprzedać po określonej cenie

w określonym czasie.

Zależność między wielk. podaży a ceną

jest wprost proporcjonala

przychód (cena x ilość)

Postęp techniczny wpływa na

obniżenie kosztów.

Czynniki pozacenowe wpływają na

podaż:

- zmiana kosztów produkcji

- wzrost kosztów np.: wzrost kosztów czynników produkcji - obniżenie podaży

- obniżenie kosztów, np.: postęp techniczny - zwiększenie podaży, ponieważ spadek kosztów wpływa na zwiększenie zysków wytwórców

- zmiany podatku dochodowego

Wzrost - obniżenie zysku = obniżenie

podaży

obniżenie = wzrost podaży

- zmiany cen dóbr alternatywnie prod. na danym aparacie wytwórczym

- warunki klimatyczne, np.: zła pogoda, powodzie = obniżenie prod. w rolnictwie

- subsydia - dopłaty do wytw. prod. przez wytwórców, aby zachęcić do produkcji.

Cena równowagi - popyt = podaż

ność produkcji, która została

wyprodukowana jest sprzedana.

Nie ma produktów nie sprzedanych,

popyt został zaspokojony

W ekonomii w procesie gosp. ważny jest podział tych procesów wg czasu powstawania zależności

CZAS:

a) krótki - kiedy wszystkie wielkości są określone w odniesieniu do podaży, możemy tą podaż zmieniać tylko w obrębie posiadania mocy wytwórczych.

Specyficznym okresem jest okres ultrakrótki - w odniesieniu do popytu i podaży jest to sytuacja, kiedy nie możemy zmienić nic po stronie popytu i podaży, a równowagę możemy osiągnąć przez zmianę cen.

b) okres długi - kiedy zmieniamy moc wytwórczą (zwiększamy środki pracy). Następuje wzrost podaży.

elastyczność dochodowa popytu

I PIENIĄDZ:

1) Pieniądz kruszcowy - miernik wartości, sam posiadał wartość

2) Pieniądz papierowy - reprezentant towarów

Ad l) metale były przy transakcji badane, co było kłopotliwe. Potem pieniądze były pieczętowane przez władców, co oznaczało odpow. wagę i jakość pieniądza. Kruszce były eliminowane z transakcji, bo było kłopotliwe ich przenoszenie i ukrywanie. Z czasem składowało się kruszec w jakby banku, za co dawano kwit, który można było wymienić na kruszec. Z początku kwity były imienne. Przy każdej transakcji trzeba było przepisywać złoto. Z czasem wydawano kwity na okaziciela. Ad 2) Fazy powstawania pieniądza papierowego.

1. kiedy roszczenia do złota stały się płatne na okaziciela, wówczas stały się pierwszymi, pełnowartościowymi banknotami (banknot - kwit od złotnika, bankiera),

2. bankierzy zaczęli wydawać banknoty

w większej wart. niż wart. złota jaką

posiadali. Dodatkowe pieniądze były

na pożyczki od których pobierano

odsetki.

Rezerwy - to ilość złota do

natychmiastowej dyspozycji

właśdcielom wkładów.

Stopa rezerw - stosunek rezerw do

wkładów.

Podaż pieniądza - to całkowita wart.

znajdujących się w obiegu zasobów

pieniądza.

podaż pieniądza = zasób złoto +

kredyty udziel, przez złotnika

Podaż pieniądza zależy:

- od bazy monetarnej - zasób

pieniądza tzw. wielkiej mocy (łączna

ilość pieniądza w banku i w syst.

pozabankowym - obieg).

Mnożnik kreacji pieniądza - obrazuje

wielkość zmian w ilości pieniądza

wywołanej zmianą bazy monetarnej o

jednostkę.

podaż pieniądza = iloczynowi bezy

monetarnej i mnożnika kreacji

pieniądza.

Wysokość kreacji pieniądza zależy od:

- planowanej przez banki stopy rezerw gotówk.

- planowanego stosunku gotówki w obiegu, sektorze bankowym do całkowitej wartości wkładów.

sytuacje

Podaż pieniądza rrie jest jednoznacznie określona i w różnych krajach pieniądz obejmuje składniki np.: w USA wyodrębnia się nast. składniki pieniądza.

Ml - pojęcie to obejmuje cały obieg pieniądza gotówk., wkłady na żądanie a'vista, rachunki "zbywalne polecenia pobrania" , rachunki w systemie przelewów automatycznych, wkłady związków kred. w bankach handlowych;

M2 - obejmuje Ml oraz pieniądz dzienny w bankach handlowych, depozyty terminowe w bankach handl. do 100 tyś. depozyty oszczęd. w b. handl., depozyty oszcz. w bankach wzajemnego oszczędzania i tow, oszczędnościowych, depozyty terminowe w tych inst. do 100 tyś. $;

M3 - obejmuje M2 oraz duże, bo

powyżej 100 tyś. S depozyty

terminowe w bankach handlowych i

instytucjach oszczędnościowych.

Niemcy

Rozróżnia się 3 koncepcje pieniężne:

Ml - obeig gotówkowy oraz depozyty na żądanie w bankach handl. i centralnym;

M2 - obejmuje Ml i dep. termin. jednostek gosp. do 4 lat;

M3 - obejm. M2 oraz depozyty

oszczędn. ludności.

Francja

Ml - obejm, gotówkę i depozyty na

żądanie

M2 - Ml + wkłady terminowe

M3 - M2 + płynne aktywa finansowe

rynku pieniężnego, w tym także

papiery wartościowe.

BANK CENTRALNY I JEGO

ROLA W GOSP.

1. zachowanie wart. pieniądza krajowego

2. ochrona stabilności syst. finansowego

3. podnoszenie efektywności polityki pieniężnej Ad. l)

Odnosi się do rynku krajowego jaki w stosunku do walut obcych wartość pieniądza określa się mianem siły nabywczej pieniądza, naturalnym zadaniem w tym obszarze jest zwalczanie inflacji. Ad. 2)

Wiąże się z koniecznością zach. wiarygodności banków jako instytucji, stąd też starania o zach. wartość pieniądza muszą iść w parze z zachowaniem stabilności i ' podnoszeniem sprawności całego systemu finansowego państwa, a zwłaszcza syst. bankowego. Ad-3)

Polega na sprawności instytucji bankowych tzn. ich możliwości reagowania na przebieg procesów gosp.

FUNKCJE BANKU CENTRALN­EGO.

1. centralny bank państwa

2. bank emisyjny

3. bank banków

Ad. l) centralny bank państwa Rola ta polega na formułowaniu i reahzacJi potit pieniężnej organizowa­niu i czuwaniu nad sprawnym przebiegiem procesów rozliczeń i rozrachunków w systemie bankowym. Podnosi współodp. za potit dewizową i potit. kursu walutowego. Pęku obsługę księgowo - rozlicz, instyt. państwo­wych, zajmuje się kredytowaniem budżetu, rejestracją i obsług, długu rządowego, zarządza rezerwami dewizowymi państwa. Bank centr. zajmuje się gromadź, i analizowaniem inform. finansowych sporządzaniem prognoz i ocen przebiegu

Ad 2)baok«ni^ny

Funkcja emisyjna = wypuszczeniu w obieg znaków pieniężnych, organizo­waniem obiegu pieniężnego, regulo­waniu obiegu pieniądza.

Wielkość emisji wynika z realiz. poliŁ pieniężnej przyg. przez rząd zatwier. przez parlament Naczelną przesłaną tej polityki jest takie kszt. poht. pieniądza, aby jego nadmiar nie potęgował inflacji, a niedobór nie utrudniał obsługi procesów gosp. Ad. 3) bank banków Polega na oddziaływaniu na system bankowy w taki sposób, aby była realizow. przyjęta polityka picnicźno -kred. W tym cehi BC posługuje się różnorodnymi instrumentami ekonomicznymi. Na BC spoczywa odpowiedzialność za stabilność i rozwój całego systemu bankowego w kraju, stąd BC pełni w stosunku do b. komercyjnych funkcje nadzorcze z przestrzeni prawa bankowego i zapewnienie bczpiecz- zgromadź. wkładom pieniężnym.

Na BC spoczywa obowiązek stosowania takich regulacji, które zapewniają płynność całego syst. bankowego, stąd BC pełni rolę kredytodawcy ostatniej szansy.

INSTYT. POLIT. PIENIĘŻNEJ BC:

1) ustalanie poziomu stóp procentowych BC między innymi od kredytu refinansowego, lombardo­wego, redyskontowego. Poziom tych stóp wynika z przewid. banku kształtuje się inflacji w gosp. oraz z przyjętej do realizacji poHt pieniężnej;

2) rezerwa obowiązkowa (stopy rezerw);

3) polityka kursowa - ustalanie kursu walutowego, który ma charakter administrowany za polit kurs walut. bank ponosi odp. wspólnie z rządem. Obecnie kurs złotego ustalony jest w relacji do 2 walut S i euro;

4) operacje otwartego rynku - wyst wówczas, gdy BC zmienia wielkość bazy monetarnej kupując lub sprzedając papiery wartościowe za dużo pieniędzy - sprz- obligacji za mało pieniędzy - skup obligacji

5) operacje refinansowe - związane z udzielaniem kred. bankom komercyj­nym przez BC. Przy udz- kred. bankom kom. pobierana jest odpowiednia stopa procentowa nazywana stopą dyskonto­wą lub redyskontową w zależności od miejsca w systemie pożyczkowym. PIENIĄDZ

na ilość pieniądza:

- stopa rezerw obowiązkowych

- stopa dyskontowa

- oper. otwartego rynku

Popyt na pieniądz zależy od wielu

czynników, wśród których role

odgrywają:

-ceny

-dochód realny

- stopa procentowa

Popyt na pieniądz gotówk. zależy od:

"- motywu transakcyjnego - jest związany z niedoskonałą synchroni­zacją wpływów i wydatków w czasie;

- motyw przezorności - wyst. wówczas, gdy z góry decydujemy się na trzymanie pewnej flości gotówki na pokrycie nicprzcwidzialnych wydat­ków;

- motyw portfdowy - wiąże się z niechęcią łudzi do ryzyka, dla bezp lokat stosuje się różne formy tych lokat.

PRZEDSIĘBIORSTWO będziemy traktować jako nabywcę surowców i sprzedawcę produktów. Cel przedsiębiorstwa - maksymalizacja zysków

maksymalizacja dochodu ze sprzedaży maksymalizacja wielkości firmy - max-do takiego stopnia, aby menedżerowie mieli kontrolę nad firmą. stosunki agencji = menedżerowie mają pełnomocnictwa - podlegają szefom. Istnieje rozdzielność między wlaścicie-lami firmy, a zarządzającymi nią. W spółce akcyjnej właścicieb jest wielu. Nad menedżerami w takich spółkach czuwa rada nadzorcza. Metoda behawioralna - me dąży się do realizacji celów przeds., bo każdy człowiek ma własne cele, związane z firmą. Zakładane są tzw. koalicje (jedność celów w każdej koalicji) Celem przedsiębiorstwa jest cel koalicji, która wygra negocjacje z innymi koalicjantami. Teoria satysfakcjonujących wielkości -człowiek nie szuka rozwiązań optymalnych tylko satysfakcjonu­jących. Są to pierwsze rozwiąż. znalezione, które spełniają kryteria racjonalności (głównie mniejsze przedsiębiorstwa).

Przedsiębiorstwa zawsze dążą do zysku, ale nie zawsze do jego nwcymalizacji. Maxymalizacja odgry­wa dużą rolę w przypadku dużej konkurencJi.

Rachunek marginalny - rachunek wartości krańcowych Przedsiębiorstwo może dostawać wiadomości z odtoczenia. Zakłada, że przeds. może pozyskiwać inf. z rynku i przy założeniu, że celem przeds. jest maksym, zysku, przeds. może realizować optymalną alokację zasobów w gospodarce Za przyjęciem hipotezy, że firmy dążą do max. zysków przemawiają argumenty.

• zysk jest najsilniejszym, najb. uniwersalnym motywem działalności.

• zysk jest fundamentem, który umożliwia osiągnięcia innych celów w firmie

• jeżeli jest silna konkurencja firmy muszą max zysk, bo jest to warunek przetrwania na rynku

Przyjęcie za cele max zysku w krótkim okresie czasu nie uwzględnia ryzyka związanego z decyzjami rozwojowymi, więc w praktyce w odniesieniu do firm zwłaszcza do spółek akcyjnych przyjmuje się za cel w długim okresie czasu, wzrost rynkowej wart firmy. wzrost rynk- wart. firmy = cena akcji x ilość wyemitowanej akcji NA CENĘ AKCJI MA WPŁYW -kondycja przeds., warunki zewnętrzne (np.: wojny, kryzysy finansowe). Proces prod. polega na przetwarzaniu zasobów, opiera się na określonych technologiach produkcji, które wyznaczają sposób łączenia ze sobą różnorodnych zasobów. Dość danych zasobów, których należy użyć do produkcji wyznaczają współczynniki technologiczne. Wydatki na zakup czynników prod, w pieniądzach stanowią koszty wytwarzania wyrobów. Producent wydaje pieniądze na czynniki prod., ponieważ spodziewa się efektów w postaci dochodów. Różnica między przychodami a nakładami była dodatnia i możliwie max => tzw. zysk brutto.

Wszystkie czynniki prod. używane w procesie wytwarzania dzielimy na:

w okresie krotkmi

w długim okresie czasu - wszystkie czynniki są zmienne.

czynniki stałe - są niezależne od wielkości prod., a zmienne są ściśle związane z produkcją.

- prod. całk. - całkowita ilość dóbr i usług wyprod. w określonym czasie (rok) przez daną ilość pracowników.

- prod. przcciet. - ilość prod. całkowitego przypadająca na l pracownika.

- prod. marginalny - zmiana produktu

całkow. spowodowana zwiększeniem

lub zmniejszeniem liczby zatrud. o l

pracow.

Zmiany produktów opierają się o

prawo malejących przychodów lub

prawom malej, produktu marginalnego

(krańcowego).

Przyjm. żal. o niezmienności poziomu

wiedzy technicznej i zdolności

produkcyjnej.

W praktyce mamy związek z nieprop. wydajnością czynników produkcji.

Produkcyjność czynników prod. -

miara efektywności czynników

produkcji.

Prawo malejących przychodów -

zwiększając nakład czynnika

zmiennego (przy żal., że inne czynniki

są stałe) osiągamy taki punkt, po

przekroczeniu którego każda

dodatkowa jedn. czynnika zmiennego

daje coraz mniejsze przyrosty

produkcji.

Produkcja kolejnego czynnika

zmiennego zmniejsza się więc produkt

krańcowy maleje.

Obok faktycznych kosztów

wytwarzania w przeds. zwanych

kosztami rachunkowymi, których

wielkość wynika z pomnożenia ilości

kupow. czynników produkcji przez ich

cenę wyrażoną w pieniądzu występują

też koszty alternatywne związane z

utratą korzyści zastosowania danych

zasobów w innej działalności

gospodarczej.

Koszty rachunkowe - koszty expliate

Koszty alternatywnego zast zasobów -

koszty imiicite

ZYSK

W pojęciu ekonom, również część

zysku trakt, jest jako koszt i zysk ten

nazywa się fJsUem normalnym

Przedsiębiorca, aby kontynuował

działalność w przeds. musi otrzymać

zysk normalny, który jest związany z

wykorzystaniem jego talentu

przedsiębiorczości.

Jeśh przedsiębiorca nie osiągnie zysku

normalnego, wówczas może go zastos.

alternatywnie gdzie indziej.

KOSZTY

koszty exphdte i implicite łącznie z

zyskiem normalnym niezbędnym do

zatrzymania zasobów w danej

działalności gospodarczej.

zysk rachunkowy = przychody

całkowite - expticite

zysk ekonomiczny = przychody calk. -

(explicite + implicite)

C Zakładamy, że koszt całkowity jest funkcją produkcji

KC=fl:Q) Koszty stałe są niezależne od:

W krótkim okresie czasu wyróżniamy:

- koszty stałe całk.

- koszty zmienne

- koszty całkowite, które są sumą kosztów stały i zmienny

- koszty przeciętne (stałe, zmienne, całkowite)

KS= KC=

- koszty marginalne (KS całkowite ponoszone przez przeds. niezależne od wielk. prod., koszty te wyst. też, gdy prod.=0).

KZC rośnie w miarę zwiększania

rozmiarów prod., przy czym tempo jest

nierównomierne.

KC produkcji - przedst. się, że krzywa

koszt. C rozpoczyna się w punkcie linii

KSC nast. krzywa KC rośnie w sposób

identyczny jak krzywa KZ.

KCP - jest kosztem całk.

przypadającym najednosL produktu.

KCP=

KM - zmiana KC wynikająca ze zmiany wielkości prod. o dodatk. produkcji.

MAKROEKONOMIA

W makroekonomii dużą rolę odgrywają modele ekonom., które stanowią próbę uwzględnienia zależności wyst w gospodarce. W modelach tych wykorzystuje się zmienne agregatowe, które można podzielić na 2 grupy:

• zasoby - przedstawiają wartości pewnych wielk. ekonomicznych w danym momencie, np.: zapasy na określony dzień, gotówka na określ. dzień.

- strumienie - wyrażają wartości, wielk. ekonomiczne w okresie czasu, np.:

produkcja w ciągu roku, oszczędn. w ciągu okresu czasu.

Między zasobami a strumieniem istnieją zależności

pojemnik z wodą

strumień wpływ str. wypi duży duży = zasoby mały mały = zadłużenie

Cena trakt jest jako współcz. okr. stosunek między 2 strumieniami. Mierzenie wart. w pieniądzach wywohijc problemy:

- ustalanie zmian w ujęciu realnym

nominalne ceny } realne

Gdy chcemy zbadać produkcji 1994 -

99 => przyjm. ceny roku 94 lub 99 za

100 i przedst wszystkie ceny z innych

lat cenami z roku 94.

Zmiany produkcji i zast. nowymi

produktami.

DEFLATOR - wskaźnik wzrostu

przeciętnych cen dóbr (koszyk dóbr)

stosunek nominowanych wartości do

realnych wyrażonych w postaci

wskaźnika.

Przykład: koszyk dóbr

konsumpcyjnych

Dochód narodowy:

l) żal

Mamy dwa podmioty w gosp.

Jedynym źródłem dochodu są

dochody z pracy.

Wszystkie pieniądze są wydawane.

a) Gosp. domowe:

- dysponują czynnikami wytwórczymi (praca)

- otrzymują dochody

- wydają dochody na dobra i usługi

b) Przedsiębiorstwa

- wykorzystują czynniki wytwórcze (pracy)

- płacą za wykoizyst. czynników wytwórczych

- sprzedają dobra i usługi

S=I

Istnieją 3 sposoby mierzenia

rozmiarów działów gospodarki:

- jako wart. wytworzonych dóbr i usług;

- poziom dochodów czynników produkcji, który reprezentuje wart. dotychczasowych przez nie usług;

- wart. wydatków na dobra i usługi Wszystkie wypłaty = dochodom Wartość produkcji = całkowitym wydatkom na dobra i usługi Produkt krajowy brutto (PKB) jest miarą produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju niezależnie od ich właściciela. Gospodarstwa, gdzie nie występują związki z zagranica nazywany gospodarstw, zamkniętymi. Dla wyeliminowania liczenia wielokro­tnego tych samych ilości posługujemy się tzw. wartością dodaną. Wartość dodana - przyrost wart. dóbr w wyniku określonego (danego) procesu produkcyjnego. Oblicza się przez odjęcie od wartości wyprodukowanych dóbr w danym przedsiębiorstwie sumy kosztów rzeczowych nakładów czynników produkcji zużytych do produkcji tych dóbr. •

500 śr. pracy

250 przed, pracy towar 1000

250 siła robocza

dobra finalne - dobra nabyte przez ostatniego użytkownika i są to dobra konsumpcyjne, gdy nabywa je gospo­darstwo domowe (konsumenci), albo inwestycyjne (kapitałowe) nabywane przez przedsiębiorstwa.

dobra POŚREDNIE - częściowo przetworzone stanowiące nakład w procesie produkcyjnym w innych przedsiębiorstwach, gdzie są zuży-

Wydana państwa można podzielić z punktu widzenia tworzenia PKB na 2 grupy:

- wydatki związane z finansowaniem płatności transferowych i zasiłków (B) służą one wyłącznie redystrybucji już istniejących dochodów w związku z tym nie powinno się uwzględniać w PKB, ponieważ nie znajdują odpow. w wytworzonej wartości dodatniej. " - wydatki państwa (rzeczowe) (G), które tworzą produkty netto (dodaną) i są źródłem powstania odpowiednich im dochodom (włącza się je w liczenie PKB). PKB liczymy w cenach rynkowych (jest to miara produkcji krajowej łącznie z podatkami pośrednimi na dobra i usługi). podana pośrednie - podatki na dobra i usługi (rat, akcyzy, cła import.) wydatki w państwie = konsumpcja + inwestycje + wydatki rzeczowe państwa.

PKB w cenach czynników wytwa­rzanych - miara prod. krajowej z pominięciem podatków pośrednich. (PNB) produkt narodowy brutto -miernik całkowitych dochodów osiąganych przez obywatela każdego kraju niezależnie od miejsca (kraju) świadczenia usług przez czynniki produkcji.

PNB = PKB + dochody netto = tytuł własności za granicą.

Amortyzacja (spożycie kapitału trwałego) - miara szybkości, zmniejszająca się wartość istniejącego zasobu kapitału w danym okresie będącego wynikiem jej fizycznego lub ekonomicznego zużycia.

Zwiększenie produkcji powoduje zmniejszenie zysków.

Optimum technologiczne wystarczy wówczas, kiedy koszt krańcowy = koszt przeciętny, oznacza to, że ten poziom produkcji oznacza najlepsze wykorzystanie rozporządzalnych ^k czynników produkcji, co znajduje wyraz w najwyższym koszcie całkowitym przeciętnym.

Przedstawidelom jednak chodzi o najwyższy zysk na jednostkę produkcji, ale o maksymalizację masy zysku.

Przedsiębiorstwa maksymalizując zysk zwiększając produkcję do poziomu, zrównanie się kosztu marginalnego z ceną.

Jeżeli zwiększymy produkcję poza optimum ekonomicz. następuje obniżanie się zysków, aż do momentu osiągnięcia punktu zrównania się kosztów całkow. przeciętnych z ceną. Jest to granica opłacalności produkcji. Zwiększanie produkcji za ten punkt przynosi coraz większe straty. Dla przedsiębiorstwa wyznacznikiem zwiększania produkcji są wyżej wymienione punkty odniesienia. Punkt zrównania się kosztów marginalnych z KCP i ceną nazywa się progiem rentowności przedsiębior­stwa.

Lima pgiai uczenia budżetowego — w pełni wykorzystfuemy nasze pieniądze i odpowiednio je olganizujemy.

Inflacji popytowi wytep^e wówcn*, kiedy zwiększającego się popytu me możemy ziówikowifeżyć zwiększającą się podażą, ponieważ wyczerpały się w pełni moce wytwórcze.

Izokwanty produkcyjne przedstawiają malejącą stopę techniczną substytucji, która oznacza, że w miar; zastępo­wania czynnika kapitału pracz coraz większą ilość czynnika pracy zmniejsza się ilość którą można zastosować przez każdą dodatkową jednostkę pracy.

Optymalna kombinacja czynników znajduje się w punkcie styczności Unii jednakowego kosztu z możliwie. najwyżej położoną izokwantą produkcyjną. Jest to punkt równowagi przedsiębiorstwa, gdzie osiąga ona max produkcję przy danym koszcie całkowitym. INFLACJA

Najogólniej inflację określa się proces wzgl. powolnego, stale postępującego i nieodwracalnego wzrostu cen. Chodzi o wzrost cen, a nie jednego towaru. Ogólny poziom cen nie jest zatem ceną żadnego konkretnego towaru, lecz konstr. statystyczną, którą z pewnym p^ ^yhKłam^tn możemy traktować Jako średnią ważoną cen określonego koszyka towaru.

* stopa hrfIafJI (tempo), stopa wzrostu ogólnego poziomu cen, jest zależna od tego jakie towary uwzgi. w koszykach dóbr i w jaki sposób zbieramy informacje statystyczne. Za wzgL na znaczenie stopy infl. wymagana jest poprawność metodologicznie prowadzonych wyliczeń oraz wiarygodność instytucji, którym się to zadanie powierza. Stopa inflacji zwł. przewid, stopa infl. jest podst. decyzji dotyczących przyszłości, np.:

wyuczona stopa inflacji dla okresów przeszłych staje się podstawą indeksacji świadczeń społecznych i wynagrodzeń sfery budżetowej od niej także zależy wysokość oprocentow. depozytów i kredytów pieniężnych.

Inflacja może przybierać różne wielkości, w praktyce zwykło się uważać, że mf od 3 do 5 % w skali rocznej C«nf pełzająca) jest wzgl. bezpieczna, niektórzy uważają nawet, że tak niewielka inf. sprzyja utrzymaniu dobrej koniunktury, ponieważ tworząc iluzję pieniężną podtrz. optymizm inwestorów i wpływa dodatnio na poziom zysków.

Jeżeli rosną wynagrodzenia —^ rosną koszty -> maleją zyski -> maleje produkcja

Wzrort kocztów wytwaronta, do których możemy m-in- zaliczyć szybszy wzrost płac niż wydajności pracy, wzrost podatków, stopy procentowej od kredytu, wzrost cen surowców, paliw, energii, wody, podwyższenie marż zysku, wzrost cen komponentów importowanych.

Wzrost cen w kosztowej teorii inflacji wynika ze wzrostu szeroko pojętych kosztów wytwarzania. Wzrost kosztów wytwarzania powoduje p^iduUCZAJue kosztów podaży, stąd równowaga na rynku przy innych wielkościach niezmiennych może być osiągnięta tylko przez podwyższenie cen.

M.V"P.Y

Podstawowe równanie odpowiedniej

do potrzeb

M - ilość pieniądza w obiegu

V • szybkość obrotu pieniądza

P • przeciętny poziom cen

Y • poziom realnego dochodu

Teoria ilościowa pieniądza

Nieprawidłową i szkodliwą społecznie redystrybucją na niekorzyść ludności o stałych dochodach. Inflacja traktowana jest przez niektórych ekon. jako forma redystrybucji zasobów na korzyść producentów pieniądza czyli państwa- Jest ona tzw. ukrytym podatkiem o tracących na sile nabywczej zasobów gotówkowych.

Inflacja zmniejsza bodźce do oszczędzania (ze wzgl. na zmniejszającą się sflę nabywczą pieniądza).

W długim okresie czasu mniejsze oszczędności powoduje osłabienie zasobów kapitałowych, co ma wpływ na osłabienie wzrostu kapitałowego. Inflacja komplikuje rachunek ekonomiczny poprzez osłabienie funkcji cen jako miernika. W związku z tym inflacja wypacza mechanizm alokacji zasobów, sprzyja spekulacji i niegospodarności.

2 Na|wlfku7» zagnrinim Inila^ jert nkt, że łagodna inflacja wykazuje tendencję do sarno i^^yłptCMienia, w zw. z tym musi być pod stalą kontrolą

KMA&AKIttYZOWAC IhKTOOY UCZZNA OOCSIOOU NAROCIOWBOO ^*ra^4^^-4«i^>r<»^»^:p^o<»y^«<»^^j^fh«)tfc^(yAMiyr^

pnMiji mJilllayyillini •IflWthrtłyrIi^iar-ihUT^ii^rTTi-T-' j " jiT "-1- -i "

źlbOUŁADOCHOOOW FAŃłl y A «ąte:»l|iirti|ifci*iiit>i^i*ihh.ł)>yl^«)>|ihn«pii<^>^y.|fa.lK«*iJ-».^»^

—|BteiiiiBi>y>iri>>y»«^^—»A<np«a»iif>iBihin<C>>n*JtqiiH«fcAi» DOBIŁA nJBLKZhC

•uli iifcJa<^niijKj«*i1TlMfiji>^aifm •b|ti| li iali iji ilnin^n)

POJĘCIE OELOY. NOCTAWY PRAWNENAJAKKH DZIAŁA CHEŁDA. KXXTA«OWE WŁADZE (MELOr

OOrroKWAfOE fOOAZY 00 K)Py7XJ W OKKESIE ULTILUCItÓTUM I UÓriOM

C^.knfa«U.p^rt«di^4fa*4«J«takq>pop>ai _

ROLA RANKU CeNTKALl«00 W SYSTOkffi BANKOWYM

1« talai - ma n«*i w iąf «m| s otahw ki

SS^'ta^».p^fab.« ».ri^a»^. bLcte. Mtoh ,y^"n^ i rNfa«. ^odpo^n.^ W po«dkiq p^S. mlMlil^—ih^*ril»ii<in rJ tm Mrlmyjtl niłg>Wnin Wlifaii|>łlMl«l-JtMT)t<T«h< T—rh»irfc«ńrtiji1iK.I-Ji.

KOOZAJE KOSZTÓW V KZEOSIĘBIORSTWIE

fi.w^y.y

--rfyA-łi——r

r^il*.K.iyfc^».»

li •łt i |<riii;iilii i;;i ii t

yNr'^'»««^"^»"""*^<«'^''''>'>^'*^«»y">"""'^^^««*^^'<°^ay*fa^»o

_^_^_^-^_—— ., ",iy,n^A*Bm<T^^di«.^taŁR^,.lMrt».j^Ml.rn-,<iylB

idl<ndfca<6>r}^błpaCT»<>Nni«ao<dhyq»»y<«i«^^fc^praełfc^p»M<idicMt.Ko«ay«ria«»^^ pi««lii)Muiai»iłł«iy^M««ąlc<iMl«MiMi,hi^<ii^M.EfciiaiiiM*«HMMte^>^podii»^|fco«^«ltora^y^^S<tolMMtyi^

,Bri«l«^«^^»i^<a«ła^>^o<rfd.Ka^te^»rfao»^j^^<^^^ Ko«^*MaMrMiih^jąlDo«ayqp<»cit«i«^Bal<^c»»«łt^.xy*i^«oriMby«Q^>»<3t<ćiyJai«r^l^^

ZYłKCXJOeAlXrrKZEOSIĘBIORSTWA W WARUNKACH RÓWNOWAGI

J»<|nfaii——yy»hn^yw^»«r«ją>.yAitr, — —4) <«»..k«*ytA rdi p«l»4)Bąn4-ryricK <n»»«po4^(^.pr»d^włtw»nD<,wp«......«p..rf^.ii *>>»>.

Si»i<l^^*i^<rt^^SlrS^»r»ri,>^j^«^Mtey!^^

•>ir^ ńJrmaTT- -rimimn^imIrlirwiNIri ii

0^ia^<>M»o.M^j«^«^lqMa»>toij««Baiy*<iir»«.dofMJttA«ptN»«4*a^»M^«N»^^ *^.C^»««i^a>u»*«h«iyj^«A«y^l^j^j^«a<K^4e<m<^r'«^««Jfc°^^

ntZEIXOĘBKXSTWO

J^fi.*»i«i«»i^i.^.r)>«wytw«^cy«<o^.»^^<^M.to^it4.f«l»p<rf»<^f^»^Btac .^^_-_ ,, ..- .- - - i^by •4roboq» fcodki» rr^a i |h nit*rji); fc)^ra«hwqi |m>dMtań» -jmi po

«n^po^(^T"^>>«w»^»P^..«|».^Ji **..). ZYSK

is^^s^s^r¹^^^*"^"*''*^^'^'^"'^^^

fftwr^s koctów W mrw¹^"*⁰*³' "^J'^łfc

c^.^^i-^ri^.f^^-^^ył"--^*.'^-^*-^^''*^⁰¹

WSPÓŁCZYNNIK ELASTYCZNOŚCI CENOWEIłOPYTO

bOI —k —— »«y »——*»»*-< »"^

•CHAKAiniKYaWAĆ METOW UC2B«A DOCHODU NAKOOOWEOO

WSKAŹNIK CLAnYCZMOiCI CENOWEJfOOAŻY

E^lw.dfa—^o^yP"'"'^**'"^""'""'"*'^

Produdag»4ąaeme wczyridch lófa^ czyi^ców |xoduł^ w odu •^^

F«mk9apixxlukc)i-z«lciao^i»9^wie&oicźąpmUcqiaiaU^^

St^czy«^iprodukqi^taldcbórych»kł»lównkmo^uzwKixE7Ćwdwymobc^

Znuaaeczyiuutoprodula^^tewklÓQchpodtżmałeb^zwi«lazottwd»ymol^^

•»e«yqi

0^krtAi-pay«^>DiqjcAnczyn«kprodd^jcfl«^.pro<luł^notew

zwen^ch czyaift6w produkcji

01au<fc«M»sy«teczyu^proJul^tiddiwaKsąj^ozaiaw

pierwsze^ •Mnai(u<fawaćo(xcniieiszeprzyroctyprxxU^|xo(^

Ih«Kl^pneci(tay-a^wijdaUo&produtoalkowi(qopr2ypa(faiaj^^

PPL-Po/L Pc-fmxUct (alkowtty, L -liczba abwfalonych

PTOdub fa^kxmy^aar(u^) |X)kxzujejak zuiaua si( prolukt c^^

wytwóccBcyoJcA.ori^PMt-APc/AL

Sute da^*ł^-wyaqx.,,^raaiiarypro<ŁAqi powięks^

Ro<o^da^d^-wy<qxiią^pn)CX3rto^wznMtrozmarówprodd^i^

czyim&6w urodukai

M2l«^^dAtyri^-w7a^j,^roznu^pnxiul^,ro^i»<^

Izokwm-kizy^JcAuko^^oproddO^zb.órwffyiduchtechn.^

pazw^gą wytwoiz^ okiBiloaą ilość daae^ produktu

a pod względm dwnoauczBymjednosda prowadząca ddablaość ixodukcyj^

FH»^"y |F7iff^'tł>'qTTł»y-«««'y«"""'' ^""•fcii""?'"^ ^ia*?'"q4«'' gfffp^fa^-^j ^-i^ rff^y <ypi> j"~*»yj^ ^'"krpo-

Muiy mdluiśd piz«isięl»oi«wa4i(zba zatrodoioaych pn^^

trrócgo

Koizytó dcafi-p9nn«R się ^ wm ze wzroclem romiarow produkqi jedMM^^

Sp6ttau«owtBainocybóre]w^póhucypodq«miJąw^pó^<faiablnofep»^^

Rx)dz^ •pólek-lA7wiln(prowinqo(ulna)^ handlowa (unonac^

koauadytow), h/ kapitetowe (z o.o.^kcyjnc)

Akc^aoMiWMkc^Jcatopap^w^ośaowyprtwK^

pizynoszacy Aily z gófyokreśloay dochód Jego posiadaczowi, włiścicielobUgacp Jest pożyczkodawcą a nk w^)ótwiaśdcidea,nupnnm do odsetek do uooientu likwidacji pożyczki Cddziablw^p(zedgebiorstwa-maksyinalłzx:p zysku, zniniei^^

2/obrotowy nirowcc. m^ pttU^w, energia wyroby gotowe, inieżw^ środb p.oacżnc-z^^

Pa$y^-źródtafinansowMudaafcilnośd gospodarcza (Top.tal)

Podrialk^rtału-1/własny, 27 obcy kredyty potyczki

Bilans-podstawowe spnwozdank finansowe przedsiębiorstwa prezeittu^

Zasada równowap bilansu- wszystkie aktywa muszą znajdować swo|e odbicie w pasywach Zaktywów^Zpasywów Rachunek wynOoow-obok bilansu jedno z nap*«żniejszych sprawozdań fioa^^

kbbkow stopa SHtaytucJi- stoeunek kapitału przez pracę zgodnie z któfym można zastąpić jeden czynnik produkcji drugim czynnikieal tak aby wieftoić produkcji nie ułe^a znuanie KSS= an|/ank hflkogta- unia jednakowego kosztu, pokazuje różnie kombinacje czynników produkcji które przy danych cenach producent •Mżę zakilić za posiadaną wielkość środków finansowych

ZKwła «y»^aoto (aqoaalne«o daataia) Goqxxfannmue poleca • nxzdy^^

Cdówtydizi«9iłyJcabuxłzowicfeatfo<»astiro(&qzzwszeograniccoac.Poaxx^wra^

zasada rec)(»^noid.Dcf.raqooalnośćpoi<^ n <^żouu albo do mak^^

a^let<tom»niłMlCTrjiB>U>di^wcdu<M^guęd«<fcmychi»y^^

Makrodanoima-zajinuje się bffaninn wieftośd ekonomicznych dotyczących całej gospodarki np.: całkowita produkcja i

kofumpcja. inwestycje, globalne ^fTf*"'^^. kryzysy gospodarcze, zaijmge cię wic&oścunu agregatywnymi.

Miicrodcoooauh zyge się b^iiiw^ff przede wszystkim pocczccpłnycfa ektncalów twocz^cycfa gospodarkę np.:

9MpodaittmdoiMn^przedsi<ł»orst^^iy^okicUoaycbprxxiuklówi

poceczeg6łaych oczestaftów źycu (ospoduczcip.

KJvitahstycnuwteao^zb(onrfadzieUs4Ba:Vwłxsix)6ćiDdp^^

^t^kwł. «^ Kł atom-p> mtł^łj.1 cpiUlri TyHa«fan<- mf prw<głąww>-)^ pry^a ^y»j>«>p> iA«-rł« pnAnMWy nw ma^ ftanhrtwrtfc-i

powiiq(,»Sto cywilne i Onny bodące wtasno^o^ fizycznych), b/pn^

«pótk>laxnand)low»-spó^pQŚrtdnun»<d^a/ib/(jcdMOtob«wipra^cywhKgD,pozo^

dowysokoid«dzulów

Śnxldc pracy-jest wyfcoczystywaay w wiciu cyklach |xxxiuluy)Bych, slu^

się stopuowo w widu cyklach wytw»zania

p^»^nvi« precy- pizetwwzany w procesie produkcji i wchodzi całościowo w przetwarzane wyroby, produkty

Środ. Pacy ^przedmiot pracy-środek produkqi

dotxxwotnych(Dn^TOusckooocnic^),2/podn^ePSpod3^^

luli produceot stan się jak iajdroźq spizedac, bacujący jak oą^^^

sferach gospodarowania przy użyda pieniądza i wg cen swobodnie określanych oa rynku, 4/ na rynku kształtują sic

pBiametły tynkowe stanowiące irodło mfonnagi db podnuotu ( np. ceny pro^

dziahjący na nim medanizm lynkowy staje się naizędżiem leguh^^

C<chytospodaAicCTtrahucflCTowanq: przewaga wtenośa publiczna

linteczna własność środków produkcji, <xl gospodarczy-max zaspokajanie s^

fospodarid

Kapitalistyczna i drobo(«owarowa fonsu wtasnośd śnxjk6w prodokcp. Fo^

kapitalistów, mus^byi spełnione wanmki: kapitał, prac^ noksymalizac^

e peMy.Gidda-lynck najbliższy doAonafcrniu.lynekl^taio^^

ciekły: OeUne Zponiadzelue Członków, Rada Giddy

Stopa rezerw baniowydł i jq znaczenie. Stop* rezerw bankowych jest jednym ze znac^^

banków Po^^ ona lamtcnwocyjnądriahdnośćbanini na rynku finansc^^

kredytów, pożyczek z oprocentowaniem. Gdy stopa rezerw roinie podał pieniądza maleje.

Ekooocucznc nmtay pański 17 alol3cy]na-podqmowuik(faiaŁ^

własności prywatnej, wspomaganie mechanizmów rynkowych), 2/ stabilizacyjna- podejmowanie działań stabilizujących

gospodarce przez utrzymywanie wzrostu gospodarczego, utrzymywanie na niskim poziomie inflacji, polityka fiskalna (

manipulowanie poziomu podatków i wydatków państwa), 3/ redystrybucyjna- działanie zmierzające do niwelowania zbyt

wysokich, nieakceptowanych społecznie rożnie dochodowych i majątkowych oraz pomoc ludziom starym, chofym i

upośledzonym.

.Lik)^b»ścxy^«top«s^b<tyt^aaMci»żcw»»»^i*rtq»w<M«CTyM^ omuŁłpracyiiHiijrTi^flo*ćky«»^lQótyiKxfcBaMrt^pnr^l^«^<txł»do^

.o<atatc»o^(c»phq»e>-obqmy^iy^^fafcty^a.c.ri^^ ^QŁilD<^»i^Ni<t>raq(kocaz»k^»«w<»o^,.nrtai^w.p»»c^ icmi)

.ogl«i>aiiN^B^Oayfca>e)-bMztaracxm)ai»ołlh*ośa.>»n»<»»no^ nóetbyptzyw^»lybywykoczy«t««»ywB«iqr«Bwar^ sLosztekooolmczBy-zwiąa^ z wyio(zystao<w zasobów a«h^z2rówwi^^ ni uj illLiiulJ hiil. 1» nit i l j li m •l nnrmilnjc nu ili.ihijni (In Tli i jiiiiiih ririhrtir t rtinrj (trhhlanłri Jnginttirrrfj <S+KA-KE

ćyskaorm3lny-pr2xxlB«biora oprócz lapitahiwcid^ w swo^d^ JbyptzedB»io>c»leapoga<»łpiłyd»iqdnatolooteiaiep«aeM6da«ob^c^^ ^tttalno<n«>ugbyćodpowic<taM)T>yMff»dza^aj(ypiz<d»gb«^^

Zyskka^gowy-ióta»ca«»tdzyprz5Chodanrizc«p2cd^iBst^apoo^

(przychód cal > kod kawowy)

^yskelEX>aoałiczny-rit»c«Bi(d^pizyclKxfaa ze sprzeda i •^

ko5^prodai^-L»^typon.cnoocMprow»dtt^<fcaMK^y>^^ koszty su^kocEty których widlu^ w zasKtoe w zmnua się wt» ze wzrooemr^^

kocty kredytów i •eklóicpodtki

kogtyzi«ua^-iiac^fc>6iezmaa^«»gwigieam«^»aaMrtwpro<^

surowców, u«erid^, p61produkl6w, cMipi i wody: w dh«ui <iaesie wse^^

funkcpprod^^-Rte^i»Qdi7koct»proddkqiio^»wia^

koszt a&owity4CjOKstde+Kzaaaae (Icrotki abes)

koszt pi2tattny-KP-KOQ (O-wielkoić prod^^i)

koszt suty przeo<tBy-KSP-KSA)

koszt muamy pgeoętny-KZI^KZA)

koszt krańcowy^<xi«yc JA wzafl^koctycAowrtc przy wzro^

KONKURENCJA MONOPOUSTYC2NA DOTYCZY RYNKU NA KTÓRYM:

lA»ysiqM|e d^ licite tfawrianro uewididch fina pon^

oddziaływuśe m oe^ proddcti^ flbaa (fcad^ca n tym lyiJcu-cei^^

rcak^nvo^koabK^ów3/tei«y»wobod>wc]ścunaryT»ck,4/pr^^

samepottzd»yde»6t^Mrięodłid»ejrimidąwyg»ądtemaopnicm|»XN^^

OLIGOPOL DOTYCZY RYNKU NA KTÓRYM:

l/bran^opanowA<»lldIku<iokiBaiB«rtBpnxlaocBtówtaór^podqniu^ liczą si« z red^ birioM^dw, 2/i«uqąb«ay wqścu aa lyMk, 3/qxxed^

KONKURENOA DOSKONAŁA DOTYCZY RYNKU NA KTÓRYM:

l/znajduje rięwicaaaaiaprodboealów i ŁoasułnoitówtotetżaM^ ^pływić na pozionccaylwojeto produktu jc«w»yoeBob»orc^2/nkkook^ do lyriku i je^opaczczeaieaie jest 0(cwiczooe ładnymi bariaanii,3/spi^^ substytuty to^bn^ ulotnych rótłuc w cech«di wyrobów rółaycfapnxiu^^ "P.n pomocą tdda«y

MONOPOL DOTYCZY RYNKU. NA KTÓRYM:

ssss^si"^':^^^^^?'?^^^

BX2A^vw^^,„m.*^-.—————„,_.-.. «fatyh«y<AproAA^ric^iy^,„

---