„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Ewa Doroszkiewicz
Wykonywanie dezynfekcji instrument贸w i stanowisk pracy
322[01].Z3.01
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji - Pa艅stwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
1
Recenzenci:
lek. med. Ewa Rusiecka
mgr Katarzyna Zar臋bska
Opracowanie redakcyjne
mgr Ewa Doroszkiewicz
Konsultacja:
mgr in偶. Halina 艢ledziona
Poradnik stanowi obudow臋 dydaktyczn膮 programu jednostki modu艂owej 322[01].Z3.01
„Wykonywanie dezynfekcji instrument贸w i stanowisk pracy”, zawartego w modu艂owym
programie nauczania dla zawodu asystentka stomatologiczna.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji - Pa艅stwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
2
SPIS TRE艢CI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wst臋pne 5
3. Cele kszta艂cenia 6
4. Materia艂 nauczania 7
4.1. Podstawowa terminologia z zakresu aseptyki i antyseptyki i metody
dezynfekcji instrument贸w i stanowisk pracy 7
4.1.1. Materia艂 nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzaj膮ce 11
4.1.3. 膯wiczenia 12
4.1.4. Sprawdzian post臋p贸w 13
4.2. Zasady post臋powania z odpadami medycznymi i materia艂em ska偶onym
biologicznie Organizacja stanowiska pracy 艢rodki ochrony indywidualnej 14
4.2.1. Materia艂 nauczania 14
4.2.2. Pytania sprawdzaj膮ce 25
4.2.3. 膯wiczenia 25
4.2.4. Sprawdzian post臋p贸w 26
4.3. Dezynfekcja mechaniczna, fizyczna i chemiczna - grupyfikacja
preparat贸w dezynfekcyjnych. 艢rodki chemiczne do dezynfekcji
powierzchni i instrument贸w stomatologicznych 27
4.3.1. Materia艂 nauczania 27
4.3.2. Pytania sprawdzaj膮ce 30
4.3.3. 膯wiczenia 30
4.3.4. Sprawdzian post臋p贸w 32
4.4. Zasady sporz膮dzania, stosowania i przechowywania 艣rodk贸w
dezynfekcyjnych 33
4.4.1. Materia艂 nauczania 33
4.4.2. Pytania sprawdzaj膮ce 37
4.4.3. 膯wiczenia 38
4.4.4. Sprawdzian post臋p贸w 39
4.5. Przepisy dotycz膮ce bezpiecze艅stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo偶arowej oraz ochrony 艣rodowiska 40
4.5.1. Materia艂 nauczania 40
4.5.2. Pytania sprawdzaj膮ce 43
4.5.3. 膯wiczenia 43
4.5.4. Sprawdzian post臋p贸w 44
5. Sprawdzian osi膮gni臋膰 45
6. Literatura 50
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik b臋dzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotycz膮cej wykonywania
i dezynfekcji instrument贸w i stanowisk pracy. W poradniku znajdziesz:
- wymagania wst臋pne - wykaz umiej臋tno艣ci, jakie powiniene艣 mie膰 ju偶 ukszta艂towane,
aby艣 bez problem贸w m贸g艂 korzysta膰 z poradnika,
- cele kszta艂cenia - wykaz umiej臋tno艣ci, jakie ukszta艂tujesz podczas pracy z poradnikiem,
- materia艂 nauczania - wiadomo艣ci teoretyczne niezb臋dne do opanowania tre艣ci jednostki
modu艂owej,
- zestaw pyta艅, aby艣 m贸g艂 sprawdzi膰, czy ju偶 opanowa艂e艣 okre艣lone tre艣ci,
- 膰wiczenia, kt贸re pomog膮 Ci zweryfikowa膰 wiadomo艣ci teoretyczne oraz ukszta艂towa膰
umiej臋tno艣ci praktyczne,
- sprawdzian post臋p贸w,
- sprawdzian osi膮gni臋膰, przyk艂adowy zestaw zada艅. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materia艂u ca艂ej jednostki modu艂owej,
- literatur臋 uzupe艂niaj膮c膮.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
4
Schemat uk艂adu jednostek modu艂owych
322[01].Z3.01
Wykonywanie
dezynfekcji
instrument贸w i
stanowisk pracy
322[01].Z3.02
Wykonywanie
sterylizacji
instrument贸w,
materia艂贸w
opatrunkowych i
bielizny zabiegowej
322[01].Z3
Sterylizacja i dezynfekcja
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
5
2. WYMAGANIA WST臉PNE
Przyst臋puj膮c do realizacji programu nauczania jednostki modu艂owej powiniene艣 umie膰:
飥 pracowa膰 w grupie i indywidualnie
飥 samodzielnie analizowa膰 teksty 藕r贸d艂owe
飥 obserwowa膰 i wyci膮ga膰 wnioski z obserwacji
飥 wykazywa膰 aktywno艣膰 w dochodzeniu do wiedzy i umiej臋tno艣ci
飥 bra膰 czynny udzia艂 w 膰wiczeniach i dyskusji,
飥 przygotowa膰 gabinet i stanowisko pracy lekarza dentysty,
飥 przestrzega膰 przepis贸w bhp, ochrony przeciw po偶arowej oraz ochrony 艣rodowiska,
飥 stosowa膰 przepisy prawa dotycz膮ce dzia艂alno艣ci gospodarczej,
飥 rozr贸偶nia膰 grupy lek贸w stosowanych w leczeniu chor贸b jamy ustnej,
飥 kompletowa膰 zestawy podstawowych lek贸w, wyrob贸w medycznych stosowanych do
zabieg贸w stomatologicznych,
飥 korzysta膰 z wiedzy z zakresu pedagogiki i psychologii w komunikowaniu si臋
z pacjentem,
飥 przygotowa膰 gabinet stomatologiczny do pracy,
飥 przygotowa膰 materia艂 stomatologiczny,
飥 przygotowa膰 aparatur臋 oraz instrumenty do zabieg贸w stomatologicznych,
飥 dobiera膰 urz膮dzenia oraz instrumenty do zabieg贸w stomatologicznych,
飥 wykonywa膰 czynno艣ci zwi膮zane z asystowaniem do zabieg贸w stomatologicznych,
飥 korzysta膰 z wiedzy dotycz膮cej budowy,fizjologii i patologii narz膮du 偶ucia,
飥 wykonywa膰 czynno艣ci zwi膮zane z asystowaniem podczas zabieg贸w stomatologicznych.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
6
3. CELE KSZTA艁CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modu艂owej powiniene艣 umie膰:
飥 wyja艣ni膰 poj臋cia: dezynfekcja, antyseptyka, zaka偶enia krzy偶owe,
飥 scharakteryzowa膰 metody dezynfekcji instrument贸w i stanowisk pracy,
飥 scharakteryzowa膰 sposoby post臋powania z odpadami medycznymi i materia艂em
ska偶onym biologicznie,
飥 zaplanowa膰 prac臋 z uwzgl臋dnieniem stosowanej metody dezynfekcyjnej,
飥 zorganizowa膰 stanowisko pracy do dezynfekcji, zgodnie z wymaganiami ergonomii,
飥 zastosowa膰 艣rodki ochrony indywidualnej,
飥 okre艣li膰 zasady przeprowadzania dezynfekcji mechanicznej,
飥 dokona膰 dezynfekcji instrument贸w i stanowisk pracy metod膮 mechaniczn膮,
飥 okre艣li膰 zasady przeprowadzania dezynfekcji fizycznej,
飥 dokona膰 dezynfekcji instrument贸w i stanowisk pracy metod膮 fizyczn膮,
飥 dokona膰 dezynfekcji pomieszczenia gabinetu z zastosowaniem promieniowania
niejonizuj膮cego i nadfioletowego (UV),
飥 okre艣li膰 zasady przeprowadzania dezynfekcji chemicznej,
飥 dokona膰 grupyfikacji preparat贸w dezynfekcyjnych i okre艣li膰 zakres ich dzia艂ania,
飥 dobra膰 艣rodki do dezynfekcji instrument贸w stomatologicznych,
飥 dobra膰 艣rodki do dezynfekcji ma艂ych i du偶ych powierzchni,
飥 zastosowa膰 procedury dotycz膮ce przygotowania i stosowania 艣rodk贸w dezynfekcyjnych,
飥 przygotowa膰 roztw贸r 艣rodka dezynfekcyjnego o okre艣lonym st臋偶eniu,
飥 przeprowadzi膰 dezynfekcj臋 z zastosowaniem metody chemicznej,
飥 okre艣li膰 przyczyny ma艂ej aktywno艣ci biob贸jczej 艣rodka dezynfekcyjnego,
飥 okre艣li膰 zasady przechowywania 艣rodk贸w dezynfekcyjnych,
飥 zastosowa膰 przepisy dotycz膮ce bezpiecze艅stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo偶arowej oraz ochrony 艣rodowiska.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
7
4. MATERIA艁 NAUCZANIA
4.1. Podstawowa terminologia z zakresu aseptyki i antyseptyki
i metody dezynfekcji instrument贸w i stanowisk pracy
4.1.1. Materia艂 nauczania
Dezynfekcja to spos贸b niszczenia form wegetatywnych bakterii 艂膮cznie z pr膮tkami
gru藕licy, grzybami i wirusami.
Dezynfekcji w gabinecie stomatologicznym wymagaj膮:
1. Narz臋dzia stomatologiczne,kt贸re ze wzgl臋d贸w technicznych nie mog膮 by膰 sterylizowane,
a kontaktuj膮 si臋 z nieuszkodzonymi b艂onami 艣luzowymi,
2. Narz臋dzia kontaktuj膮ce si臋 z nieuszkodzon膮 powierzchnia sk贸ry (wymagaj膮 dezynfekcji
niskiego poziomu, kt贸ra niszczy wegetatywne formy bakterii i grzyb贸w).
Dezynfekcja w gabinecie stomatologicznym dotyczy:
1. Narz臋dzi i drobnych przedmiot贸w: dezynfekcja przez zanurzenie.
2. Powierzchni powierzchnie zabrudzone krwi膮 czy 艣lin膮 musz膮 by膰 najpierw oczyszczone,
tak aby usun膮膰 z nich substancje organiczne, a nast臋pnie zwil偶one preparatem do
dezynfekcji: powierzchnia musi zosta膰 wilgotna przez czas zalecany przez producenta
preparatu.
3. Unitu - poleca si臋 stosowanie zastawek,kt贸re eliminuj膮 znacznie efekt zassania
zwrotnego zainfekowanego materia艂u do ko艅c贸wek tn膮cych. Je艣li leczymy pacjenta
z HIV lub HBV i dojdzie do zassania zaka偶onego materia艂u do unitu, wirusy mog膮
kolonizowa膰 wn臋trze przewod贸w: i mog膮 zosta膰 wprowadzone do jamy ustnej innych
pacjent贸w. Poleca si臋 zatem ja艂ow膮 kilkuminutow膮 prac臋 unitu na pocz膮tku ka偶dego dnia
pracy oraz 20-30 sek. pomi臋dzy pacjentami.
4. Ko艅c贸wek turbinowych, k膮tnic i prostnic kt贸re to wymagaj膮 wprawdzie sterylizacji
w autoklawie-optymalnie po ka偶dym pacjencie: dopuszcza si臋 dezynfekcj臋 tych
ko艅c贸wek pomi臋dzy pacjentami preparatami np. na bazie alkoholu(Aerodesin, Incidur)
Pozostawiamy preparat na ko艅c贸wce po jej starannym oczyszczeniu przez czas potrzebny
do zniszczenia drobnoustroj贸w (1 min. lub 15 min. w zale偶no艣ci od stosowanego
preparatu).Po sko艅czonym dniu pracy ko艅c贸wki sterylizujemy zgodnie ze wskazaniami
producenta.
5. Wewn臋trznej powierzchni przewod贸w ssaka i 艣linoci膮gu poprzez zastosowanie
preparat贸w do dezynfekcji tych przewod贸w. Preparat nale偶y zassa膰 do wn臋trza przewodu
ssaka i 艣linoci膮gu i pozostawiamy tam 5 min., po czym przep艂ukujemy. Ten sam preparat
s艂u偶y do dezynfekcji miski spluwaczki.
6. Strzykawek wodno-powietrznych zaleca si臋 stosowanie plastikowych os艂on na
strzykawki i wymiennych ko艅c贸wek: metalowych lub plastikowych oraz stosowania
jednorazowych ko艅c贸wek na strzykawk臋 wodno-powietrzn膮.
W trosce o pacjenta zaleca si臋 tak偶e stosowanie materia艂贸w do wype艂nie艅 czy system贸w
艂膮cz膮cych w jednorazowych opakowaniach.
Metody dezynfekcji
Ze wzgl臋du na metod臋 przeprowadzania wyr贸偶niamy:
1. Dezynfekcj臋 przez zanurzenie - dotyczy narz臋dzi i drobnych przedmiot贸w,
2. Dezynfekcj臋 powierzchni - powierzchnie zabrudzone krwi膮 czy 艣lin膮 musz膮 by膰
najpierw oczyszczone, tak aby usun膮膰 z nich substancje organiczne, a nast臋pnie zwil偶one
preparatem do dezynfekcji: powierzchnia musi zosta膰 wilgotna przez czas zalecany przez
producenta preparatu.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
8
3. Dezynfekcj臋 unitu - poleca si臋 stosowanie zastawek, kt贸re eliminuj膮 znacznie efekt
zassania zwrotnego zainfekowanego materia艂u do ko艅c贸wek tn膮cych. Je艣li leczymy
pacjenta z HIV lub HBV i dojdzie do zassania zaka偶onego materia艂u do unitu, wirusy
mog膮 kolonizowa膰 wn臋trze przewod贸w: i mog膮 zosta膰 wprowadzone do jamy ustnej
innych pacjent贸w. Poleca si臋 zatem ja艂ow膮 kilkuminutow膮 prac臋 unitu na pocz膮tku
ka偶dego dnia pracy oraz 20-30 sek. pomi臋dzy pacjentami.
Ko艅c贸wki turbinowe, k膮tnice i prostnice wymagaj膮 wprawdzie sterylizacji
w autoklawie optymalnie po ka偶dym pacjencie: dopuszcza si臋 dezynfekcj臋 tych ko艅c贸wek
pomi臋dzy pacjentami preparatami np. na bazie alkoholu(Aerodesin, Incidur) Pozostawiamy
preparat na ko艅c贸wce po jej starannym oczyszczeniu przez czas potrzebny do zniszczenia
drobnoustroj贸w (1 min. lub 15 min. w zale偶no艣ci od stosowanego preparatu).Po sko艅czonym
dniu pracy ko艅c贸wki sterylizujemy zgodnie ze wskazaniami producenta.
Problem wewn臋trznej powierzchni przewod贸w ssaka i 艣linoci膮gu zosta艂 rozwi膮zany
dzi臋ki preparatom do dezynfekcji tych przewod贸w. Preparat nale偶y zassa膰 do wn臋trza
przewodu ssaka i 艣linoci膮gu i pozostawiamy tam 5 min., po czym przep艂ukujemy. Ten sam
preparat s艂u偶y do dezynfekcji miski spluwaczki.
Do ochrony przed zanieczyszczeniami i drobnoustrojami strzykawek
wodno-powietrznych zaleca si臋 stosowanie plastikowych os艂on na strzykawki i wymiennych
ko艅c贸wek: metalowych lub plastikowych. Zaleca si臋 stosowanie jednorazowych ko艅c贸wek na
strzykawk臋 wodno - powietrzn膮.
W trosce o pacjenta zaleca si臋 tak偶e stosowanie materia艂贸w do wype艂nie艅 czy system贸w
艂膮cz膮cych w jednorazowych opakowaniach.
Aseptyka jest to post臋powanie zapobiegaj膮ce zaka偶eniom. Ma ono na celu ochron臋
pacjenta przez drobnoustrojami chorobotw贸rczymi.
Polega na:
— w艂a艣ciwej dezynfekcji i sterylizacji,
— odpowiednim przechowywaniu sterylnych narz臋dzi i materia艂贸w,
— u偶ywaniu dla ka偶dego pacjenta czystych, odka偶onych przedmiot贸w,
— w艂a艣ciwym niszczeniu materia艂u ska偶onego,
— stosowaniu sprz臋tu jednorazowego u偶ytku,
— u偶ywaniu odzie偶y ochronnej, r臋kawiczek, masek ochronnych,
— przestrzeganiu higieny osobistej.
Antyseptyka to post臋powanie polegaj膮ce na stosowaniu zabieg贸w zmierzaj膮cych do
zniszczenia drobnoustroj贸w lub zahamowania ich rozwoju.
Zaka偶enie krzy偶owe to - zaka偶enie przeniesione z jednego pacjenta na drugiego przez
r臋ce personelu.
Pacjenci i zesp贸艂 stomatologiczny mog膮 by膰, podczas przebywania w gabinecie
stomatologicznym nara偶eni na kontakt z:wirusem cytomegalii, wirusem 偶贸艂taczki zaka藕nej
typu B i C, wirusem opryszczki zwyk艂ej, pr膮tkami gru藕licy, gronkowcem i paciorkowcem,
innymi wirusami, bakteriami,grzybami i pierwotniakami bytuj膮cymi w jamie ustnej i drogach
oddechowych. Drobnoustroje te w obr臋bie gabinetu stomatologicznego mog膮 by膰
przenoszone poprzez:
— bezpo艣redni kontakt z krwi膮 lub innymi p艂ynami ustrojowymi,
— po艣redni kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami(narz臋dzia, urz膮dzenia lub
powierzchnie w gabinecie),
— kontakt spoj贸wki oka,b艂ony 艣luzowej nosa i jamy ustnej z kropelkami pochodz膮cymi od
zainfekowanej osoby zawieraj膮ce drobnoustroje chorobotw贸rcze,
— wdychanie mikroorganizm贸w, kt贸re mog膮 pozostawa膰 zawieszone w powietrzu przez
d艂ugi czas.
Inny podzia艂 obejmuje mo偶liwo艣膰 zaka偶enia:
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
9
— drog膮 naczy艅 krwiono艣nych - poprzez wszczepienie(podczas ukucia lub
skaleczenie):w ten spos贸b przenosi si臋 wirus HIV, wirusy zapalenia w膮troby B,C,D,G,
— drog膮 powietrzn膮 poprzez wdychanie :czynnikami s膮 tu bliski kontakt lekarza i pacjenta
i aerozol wytwarzany przez turbiny czy dmuchawy wodno-powietrzne, kt贸rego mg艂a
mo偶e rozprzestrzenia膰 si臋 w promieniu 2 m. W ten spos贸b dochodzi do przemieszczania
si臋 patogen贸w odpowiedzialnych za SARS, gru藕lic臋, r贸偶yczk臋, gryp臋, b艂onic臋,
— droga wodn膮 藕r贸d艂em przenosz膮cym drobnoustroje jest unit stomatologiczny: jego
plastikowe przewody s膮 siedliskiem drobnoustroj贸w pochodz膮cych z jamy ustnej
pacjenta (zassanie zwrotne). Siedliskiem drobnoustroj贸w s膮 nie tylko plastikowe
przewody,ale tak偶e k膮tnice i ko艅c贸wki turbinowe oraz ko艅c贸wki strzykawek
wodno-powietrznych. T膮 droga mo偶e doj艣膰 do zaka偶enia uk艂adu oddechowego przez
bakterie typu Leginella, Pseudomonas czy Mycobacterium.
— poprzez kontakt - przeniesienie infekcji ze sk贸ry na b艂on臋 艣luzow膮 lub ze sk贸ry na sk贸r臋
(wirus opryszczki lub zaka偶enie bakteriami gronkowca)
Stosuj膮c w gabinecie stomatologicznym procedury zabezpieczaj膮ce przed zaka偶eniem
krzy偶owym musimy kierowa膰 si臋 my艣l膮, 偶e pacjent nie tylko mo偶e ulec zaka偶eniu, ale i sam
jest 藕r贸d艂em zaka偶enia - cz臋sto o tym nie wiedz膮c.
Dlatego wszelkie procedury powinny by膰 takie same do wszystkich pacjent贸w bez
wzgl臋du na ich stan zdrowia.
Strategie zapobiegania zaka偶eniom krzy偶owym:
— powierzchnia brudna nie mo偶e by膰 zdezynfekowana lub wysterylizowana: zawsze
zabrudzon膮 powierzchnie wycieramy serwetk膮 zwil偶on膮 preparatem dezynfekcyjnym.
— na czyst膮 powierzchni臋 nanosimy preparat dezynfekuj膮cy i pozostawiamy go na
powierzchni na czas okre艣lony przez producenta.
— najlepsz膮 strategi膮 oszcz臋dzaj膮c膮 czas i minimalizuj膮ca koszty i wysi艂ki zwi膮zane
z dezynfekcj膮 powierzchni jest stosowanie barier ochronnych(os艂on - r臋kawy,woreczki
plastikowe lub impregnowane serwety na zag艂贸wek unitu, na r臋kawy oraz ko艅c贸wki
turbinowe lub k膮tnice, na uchwyty lamp operacyjnych, uchwyty lamp polimeryzacyjnych
Regularne stosowanie barier ochronnych jest sprawdzonym sposobem na d艂u偶sze
funkcjonowanie niekt贸rych urz膮dze艅 np. os艂onka na 艣wiat艂ow贸d nie tylko chroni pacjenta
przed potencjaln膮 infekcja,ale tak偶e zabezpiecza 艣wiat艂ow贸d przed zabrudzeniem materia艂em
kompozytowym oraz zarysowaniem.
Post臋powanie z narz臋dziami po przyj臋ciu pacjenta
1. Narz臋dzia bezpo艣rednio po u偶yciu zanurzy膰 w roztworze preparatu dezynfekcyjnego
przestrzegaj膮c pe艂nego ich zanurzenia.
2. Przestrzega膰 czasu dezynfekcji.
3. Za艂o偶y膰 r臋kawice ochronne i fartuch foliowy oraz os艂oni膰 twarz.
4. Wyj膮膰 narz臋dzia z roztworu i umy膰 pod bie偶膮c膮 wod膮 przy pomocy szczoteczki.
5. Wyp艂uka膰 narz臋dzia wod膮 destylowan膮.
6. Roz艂o偶y膰 narz臋dzia na tkaninie bawe艂nianej (serwecie) i osuszy膰.
7. Szczoteczk臋 po u偶yciu podda膰 dezynfekcji, myciu, p艂ukaniu i osuszy膰.
8. Pojemnik do dezynfekcji umy膰 wyparzy膰 i osuszy膰.
9. Sprawdzi膰 przy pomocy lupy dok艂adno艣膰 mycia i stan narz臋dzi.
10. Narz臋dzia wymagaj膮ce smarowania zabezpieczy膰 odpowiednim preparatem.
11. Zestawy, narz臋dzia dla jednego pacjenta zapakowa膰 w opakowanie sterylizacyjne, a do
艣rodka w艂o偶y膰 odpowiedni wska藕nik chemiczny s艂u偶膮cy do kontroli procesu sterylizacji.
12. Zamkn膮膰 opakowanie sterylizacyjne.
13. Przeprowadzi膰 proces sterylizacji uwzgl臋dniaj膮cy proces suszenia.
Post臋powanie z wiert艂ami po przyj臋ciu pacjenta
1. Przygotowa膰 odpowiedni pojemnik do dezynfekcji i opisa膰.
2. Przygotowa膰 odpowiedni roztw贸r dezynfekcyjny.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
10
3. Prowadzi膰 proces dezynfekcji wg instrukcji producenta.
4. Po dezynfekcji wiert艂a umy膰 (zalecane myjki ultrad藕wi臋kowe).
5. Umyte wiert艂a prze艂o偶y膰 do pojemnika z dziurkami (sitkiem) wyp艂uka膰 pod bie偶膮c膮 wod膮
i przemy膰 wod膮 destylowan膮.
6. Osuszy膰.
7. Sprawdzi膰 ich czysto艣膰 przy pomocy lupy i posegregowa膰.
8. Zestawy wierte艂 dla ka偶dego pacjenta zapakowa膰 w opakowanie papierowo-foliowe
i przeprowadzi膰 proces sterylizacji uwzgl臋dniaj膮cy proces suszenia.
9. Po zako艅czeniu procesu sterylizacji nie wolno pozostawi膰 wierte艂 w sterylizatorze do
nast臋pnego dnia (rdzewiej膮).Wiert艂a i instrumenty do natychmiastowego u偶ycia w艂o偶y膰
do p艂ytek Petriego wy艂o偶onych materia艂em poch艂aniaj膮cym wilgo膰, umie艣ci膰 w komorze
autoklawu pozostawiaj膮c uchylona p艂ytk臋 Petriego.Przeprowadzi膰 proces sterylizacji
uwzgl臋dniaj膮cy proces suszenia i u偶y膰 natychmiast
Post臋powanie z ko艅c贸wkami po przyj臋ciu pacjenta
1. Zdj膮膰 ko艅c贸wki z unitu, wyj膮膰 wiert艂o.
2. Ko艅c贸wk臋 oczy艣ci膰 i przemy膰 gazikiem nas膮czonym preparatem dezynfekcyjnym
o pe艂nym spektrum dzia艂ania w kr贸tkim czasie.
3. Zmy膰 preparat dezynfekcyjny gazikiem nas膮czonym wod膮 destylowan膮.
4. Umy膰 i naoliwi膰 wn臋trze ko艅c贸wki.
5. Ko艅c贸wk臋 umie艣ci膰 w opakowaniu papierowo-foliowym i przeprowadzi膰 proces
sterylizacji.
6. Dopuszcza si臋 sterylizacj臋 bez opakowania w przypadku natychmiastowego u偶ycia
do zabiegu.
7. Ko艅c贸wk臋 dmuchawki dezynfekowa膰 w roztworze metod膮 zanurzeniow膮.
Zapobieganie powstawania biofilmu w elementach unitu
1. Powstawaniu biofilmu sprzyja twarda woda.
2. Filtry mikrobiologiczne do linii wodnej ko艅c贸wek i strzykawek linii woda - powietrze
ograniczaj膮 zanieczyszczenia mikrobiologiczne.
3. Okresowe p艂ukanie unitu preparatami dezynfekcyjnymi redukuje liczb臋 bakterii
w wyp艂ywaj膮cej wodzie.
4. W celu zmniejszenia liczby drobnoustroj贸w w wodzie wyp艂ywaj膮cej z unitu do pacjenta
nale偶y codziennie przed rozpocz臋ciem pracy uruchomi膰 przep艂yw wody przez 2-3 min.
Czynno艣ci wykonywane przed pierwszym pacjentem w gabinecie stomatologicznym.
1. Dezynfekcja spluwaczki preparatem o pe艂nym spektrum biob贸jczym (bakterie, grzyby,
wirusy, pr膮tki).
2. P艂ukanie przez 3-10 min preparatem dezynfekcyjnym unitu.
Czynno艣ci wykonywane przed zabiegiem stomatologicznym.
1. Zak艂adamy now膮 ko艅c贸wk臋 do ssaka i 艣linoci膮gu.
2. Podajemy jednorazowy kubek z wod膮.
3. Zak艂adamy jednorazowe os艂ony na uchwyt lampy lub dezynfekujemy uchwyt lampy.
4. Zabezpieczamy fotel i ubranie pacjenta jednorazow膮 serwet膮.
5. P艂uczemy jam臋 ustna pacjenta preparatem dezynfekcyjnym.
6. Myjemy i dezynfekujemy r臋ce.
7. Zak艂adamy os艂on臋 na ubranie i twarz.8. Zak艂adamy jednorazowe r臋kawiczki.
Czynno艣ci wykonywane po zabiegu stomatologicznym.
1. Usuwamy z narz臋dzi resztki materia艂u stomatologicznego i narz臋dzia umieszczamy
w roztworze dezynfekcyjnym.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
11
2. Usuwamy jednorazowe os艂ony zag艂贸wka fotela, ramion i przewod贸w unitu, stolika,
lampy lub dezynfekujemy te powierzchnie preparatem dzia艂aj膮cym na bakterie, grzyby,
wirusy i pr膮tki gru藕licy, w czasie 15 min.
3. Przecieramy preparatem dezynfekcyjnym prze藕roczyst膮 os艂on臋 twarzy lub okulary,
4. Opr贸偶niamy, myjemy i dezynfekujemy spluwaczk臋.
5. Wymieniamy kubek.
6. Zdejmujemy wiert艂o z unitu,
7. Oczyszczamy ko艅c贸wk臋 preparatem o pe艂nym spektrum dzia艂ania (B, F, V, Tbc)
w czasie 15 min, zmywamy wod膮 destylowan膮 lub myjemy w myjce ultrad藕wi臋kowej,
oliwimy, pakujemy i sterylizujemy.
8. Przep艂ukujemy unit.
9. Po ka偶dej czynno艣ci dezynfekujemy i myjemy zlew, umywalk臋 i u偶ywany blat sto艂u.
Czynno艣ci wykonywane na koniec dnia pracy w gabinecie stomatologicznym.
Wykonujemy wszystkie czynno艣ci takie jak po ka偶dym zabiegu oraz:
1. Dezynfekujemy spluwaczk臋 preparatem o pe艂nym spektrum biob贸jczym,
2. P艂uczemy unit preparatem dezynfekcyjnym,
3. Usuwamy bielizn臋 robocz膮 do work贸w foliowych i przekazujemy do prania,
4. Myjemy i dezynfekujemy du偶e powierzchnie poziome stosuj膮c preparaty o pe艂nym
spektrum dzia艂ania, w czasie dzia艂ania 15 min.,
5. W przypadku zanieczyszczenia powierzchni krwi膮, wydzielin膮 - dezynfekcje
przeprowadzamy od razu,
6. Myjemy toalet臋 i dezynfekujemy preparatem chlorowym,
7. Myjemy pod艂og臋 w poczekalni.
Jeden raz w tygodniu myjemy i dezynfekujemy wszystkie powierzchnie.
Stosujemy zr贸偶nicowane kolorystycznie 艣ciereczki - przeznaczonych do dezynfekcji
r贸偶nych powierzchni.
4.1.2. Pytania sprawdzaj膮ce
Odpowiadaj膮c na pytania, sprawdzisz, czy jeste艣 przygotowany do wykonania 膰wicze艅.
1. Co rozumiesz pod poj臋ciem dezynfekcja, aseptyka,antyseptyka, zaka偶enie krzy偶owe?
2. Jakie znasz metody dezynfekcji instrument贸w stomatologicznych?
3. Jakie metody dezynfekcji zastosujesz do dezynfekcji stanowisk pracy?
4. Jakie znasz metody dezynfekcji instrument贸w i stanowiska pracy w gabinecie
stomatologicznym?
5. Jakie czynno艣ci nale偶y wykona膰 w gabinecie stomatologicznym przed pierwszym
pacjentem?
6. Jakie czynno艣ci dotycz膮ce profilaktyki zaka偶e艅 krzy偶owych nale偶y wykona膰 przed
ka偶dym zabiegiem stomatologicznym wykonywanym w gabinecie?
7. Co nale偶y zdezynfekowa膰 na koniec dnia pracy w gabinecie stomatologicznym?
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
12
4.1.3. 膯wiczenia
膯wiczenie 1
Uzupe艂nij tabel臋, wpisuj膮c definicj臋 poj臋膰 oraz podaj膮c przyk艂ady dzia艂ania.
Karta pracy - 膰wicze艅.
Termin/poj臋cie definicja przyk艂ad
dezynfekcja
aseptyka
antyseptyka
zaka偶enie krzy偶owe
Spos贸b wykonania 膰wiczenia
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) odszuka膰 w materiale nauczania 4.1.1 wiadomo艣ci na temat powy偶ej podanych poj臋膰,
2) wpisa膰 definicje poj臋膰 do karty pracy,
3) w ma艂ych zespo艂ach ustali膰 przyk艂ad a nast臋pnie zapisa膰 go na karcie pracy,
4) om贸wi膰 efekty pracy na forum grupy.
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
— papier formatu A4, d艂ugopis,
— literatura z rozdzia艂u 6 poradnika dla ucznia.
膯wiczenie 2
Opracuj algorytm zapobiegania zaka偶eniom krzy偶owym w gabinecie stomatologicznym
uwzgl臋dniaj膮c drogi szerzenia si臋 zaka偶e艅.:
— drog膮 naczy艅 krwiono艣nych,
— drog膮 powietrzn膮 poprzez wdychanie,
— drog膮 wodn膮,
— poprzez kontakt.
Spos贸b wykonania 膰wiczenia
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) odszuka膰 w materiale nauczania 4.1.1 wiadomo艣ci dotycz膮cych drogi szerzenia si臋
zaka偶e艅 i profilaktyki,
2) scharakteryzowa膰 ka偶d膮 z dr贸g szerzenia si臋 zaka偶e艅,
3) opracowa膰 algorytm post臋powania w profilaktyce,
4) zapisa膰 przemy艣lenia na kartce A4,
5) przedstawi膰 propozycje algorytmu na forum grupy.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
13
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
— papier formatu A4, flamastry,
— literatura z rozdzia艂u 6 poradnika dla ucznia.
膯wiczenie 3
Po analizie tekstu z poradnika dla ucznia dobierz metod臋 dezynfekcji do materia艂u
dezynfekowanego i scharakteryzuj j膮.
Karta pracy
Dezynfekcja metoda dezynfekcji charakterystyka
instrumenty
stomatologiczne
ko艅c贸wki stomatologiczne
(wiert艂a)
stanowisko pracy:
pod艂ogi, 艣ciany,
blaty, stoliki, unit,
pomieszczenie.
Spos贸b wykonania 膰wiczenia
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) odszuka膰 w materiale nauczania 4.1.1 wiadomo艣ci na temat dotycz膮cy metod dezynfekcji
2) pracowa膰 w zespo艂ach dwuosobowych,
3) uzupe艂ni膰 kart臋 pracy,
4) om贸wi膰 wyniki pracy na forum grupy.
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
— papier formatu A4, flamastry,
— literatura z rozdzia艂u 6 poradnika dla ucznia.
4.1.4. Sprawdzian post臋p贸w
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyja艣ni膰 poj臋cie dezynfekcja? 飪 飪
2) wyja艣ni膰 poj臋cie antyseptyka? 飪 飪
3) wyja艣ni膰 poj臋cie aseptyka? 飪 飪
4) wyja艣ni膰 poj臋cie zaka偶enie krzy偶owe? 飪 飪
5) wymieni膰 metody dezynfekcji stosowane w stomatologii? 飪 飪
6) opisa膰 metody dezynfekcji instrument贸w stomatologicznych? 飪 飪
7) przedstawi膰 metody stosowane do dezynfekcji stanowisk pracy
w gabinecie stomatologicznym? 飪 飪
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
14
4.2. Zasady post臋powania z odpadami medycznymi i materia艂em
ska偶onym biologicznie. Organizacja stanowiska pracy.
艢rodki ochrony indywidualnej
4.2.1. Materia艂 nauczania
Zgodnie z aktualnie obowi膮zuj膮cymi przepisami (Ustawa z 27 kwietnia 2008r.
o odpadach Dz.U. z 2007 r. nr 39, poz.251 i nr 88, poz.587) ka偶dy, kto podejmuje dzia艂ania
powoduj膮ce lub mog膮ce powodowa膰 powstawanie odpad贸w, powinien takie dzia艂ania
planowa膰, projektowa膰 i prowadzi膰 tak, aby:
1) zapobiega膰 powstawaniu odpad贸w lub ogranicza膰 ilo艣膰 odpad贸w ich negatywne
oddzia艂ywanie na 艣rodowisko przy wytwarzaniu produkt贸w oraz podczas i po
zako艅czeniu ich u偶ytkowania,
2) zapewnia膰 zgodny z zasadami ochrony 艣rodowiska odzysk, je偶eli nie uda艂o si臋 zapobiec
powstawaniu odpad贸w,
3) zapewnia膰 zgodne z zasadami ochrony 艣rodowiska unieszkodliwianie odpad贸w, kt贸rych
powstaniu nie uda艂o si臋 zapobiec lub,kt贸rych nie uda艂o si臋 podda膰 odzyskowi.
Minister Zdrowia w drodze rozporz膮dzenia okre艣li艂 szczeg贸艂owe zasady post臋powania
z odpadami medycznymi (DZ. U. nr. 162,poz.1153 z 23 sierpnia 2007r.)
Zgodnie z ww. normami na ka偶dym posiadaczu odpad贸w ci膮偶膮 nast臋puj膮ce obowi膮zki:
1) uzyskanie decyzji zatwierdzaj膮cej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, je偶eli
wytwarza je w ilo艣ci powy偶ej 0,1 Mg (tony) rocznie,
2) przedk艂adanie informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania
wytwarzanymi odpadami, je偶eli wytwarza odpady niebezpieczne w ilo艣ci do 0,1 MG
rocznie albo powy偶ej 5 MG rocznie innych odpad贸w ni偶 niebezpieczne.
W praktyce, je偶eli wytwarza si臋 do 100kg (0,1 Mg) odpad贸w niebezpiecznych rocznie, to
nale偶y przed艂o偶y膰 w starostwie jedynie informacj臋 o odpadach oraz o sposobach
gospodarowania wytworzonymi odpadami z podaniem kto je odbiera i utylizuje. Zgodnie
z prawem odpady medyczne mog膮 by膰 poddane wy艂膮cznie spalaniu. Poradnie wytwarzaj膮ce
powy偶ej 100 kg odpad贸w niebezpiecznych, winny uzyska膰 od starostwa decyzj臋
zatwierdzaj膮c膮 ich program gospodarki odpadami niebezpiecznymi.
Odpady medyczne
Odpady medyczne to substancje sta艂e, ciek艂e i gazowe powstaj膮ce przy leczeniu,
diagnozowaniu oraz profilaktyce, w dzia艂alno艣ci medycznej prowadzonej w obiektach
lecznictwa zamkni臋tego, otwartego oraz w obiektach badawczych i eksperymentalnych.
Odpady medyczne powstaj膮 w r贸偶nych jednostkach opieki zdrowotnej, takich jak: szpitale
og贸lne, szpitale psychiatryczne, sanatoria rehabilitacyjne, o艣rodki leczenia odwykowego,
o艣rodki rehabilitacyjne dla narkoman贸w, zak艂ady piel臋gnacyjno-opieku艅cze, zak艂ady
leczniczo wychowawcze, zak艂ady opieku艅czo-lecznicze, szpitale uzdrowiskowe, sanatoria
uzdrowiskowe, hospicja, przychodnie, o艣rodki zdrowia, poradnie, punkty lekarskie, praktyki
lekarskie (indywidualne, indywidualne specjalistyczne i grupowe).
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
15
Wz贸r przyk艂adowej informacji lub programu gospodarki odpadami. [8]
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
16
Grupyfikacja odpad贸w medycznych
Zgodnie z Rozporz膮dzeniem Ministra Zdrowia z dn.23 sierpnia 2007r. w sprawie
szczeg贸艂owego sposobu post臋powania z odpadami medycznymi na podstawie art. 7ust.4
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 39z 2007r., poz. 251 i Nr.88,
poz.587).
Odpady medyczne to odpady powstaj膮ce w zwi膮zku z udzieleniem 艣wiadcze艅
zdrowotnych oraz prowadzeniem bada艅 i do艣wiadcze艅 naukowych w zakresie medycyny.
Odpady medyczne grupyfikuje si臋 w nast臋puj膮cy spos贸b:
1) odpady medyczne o kodach 18 01 02,18 01 03,18 01 80,18 01 82,zwane dalej
„odpadami zaka藕nymi”, s膮 to odpady niebezpieczne, kt贸re zawieraj膮 偶ywe
mikroorganizmy lub ich toksyny, o kt贸rych wiadomo lub co do kt贸rych istniej膮
wiarygodne podstawy do przyj臋cia,偶e wywo艂uj膮 choroby zaka藕ne u ludzi lub innych
偶ywych organizm贸w.
2) odpady medyczne o kodach 18 01 06, 18 01 08,18 01 82 zwane „odpadmi
specjalnymi”, s膮 to odpady niebezpieczne, kt贸re zawieraj膮 substancje chemiczne, o
kt贸rych wiadomo lub co do,kt贸rych istniej膮 wiarygodne podstawy do s膮dzenia, 偶e
wywo艂uj膮 choroby niezaka藕ne u ludzi lub innych 偶ywych organizm贸w, albo mog膮 by膰
藕r贸d艂em ska偶enia 艣rodowiska.
3) odpady medyczne o kodach 18 01 01,18 01 04, 18 01 07, 18 01 09, 18 01 81 zwane
„odpadami pozosta艂ymi”, s膮 to odpady medyczne nieposiadaj膮ce w艂a艣ciwo艣ci
niebezpiecznych.
Sposoby unieszkodliwiania odpad贸w medycznych
Odpady medyczne zaliczane do niebezpiecznych nie mog膮 by膰 poddawane odzyskowi -
zgodnie z Rozporz膮dzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie rodzaj贸w
odpad贸w medycznych i weterynaryjnych, kt贸rych poddawanie odzyskowi jest zakazane (Dz.
U. Nr 8, poz. 102 i 103). W zwi膮zku z tym odpady te poddawane s膮 r贸偶nym sposobom
unieszkodliwiania [2, 4], takie jak:
1. Termiczne przekszta艂canie odpad贸w,
2. Autoklawowanie,
3. Dezynfekcja termiczna,
4. Dzia艂anie mikrofalami,
5. Obr贸bka fizyczno-chemiczna.
Dopuszczalne sposoby unieszkodliwiania niebezpiecznych odpad贸w medycznych zosta艂y
przedstawione s膮 w Rozporz膮dzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie
dopuszczalnych sposob贸w i warunk贸w unieszkodliwiania odpad贸w medycznych
i weterynaryjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 8, poz. 103 i 104). Odpady amalgamatu
dentystycznego oraz zu偶yte lecznicze k膮piele, kt贸re s膮 aktywne biologicznie
o w艂a艣ciwo艣ciach zaka藕nych powinny poddawane by膰 obr贸bce fizyczno-chemicznej. Leki
cytotoksyczne oraz leki cytostatyczne unieszkodliwiane s膮 jedynie w procesie termicznego
przekszta艂cania odpad贸w [4]. Pozosta艂e niebezpieczne odpady medyczne mog膮 by膰
poddawane procesowi termicznego przekszta艂cania odpad贸w lub innemu procesowi
unieszkodliwiania, a wi臋c: mog膮 by膰 autoklawowane, poddawane dezynfekcji termicznej,
dzia艂aniu mikrofal itd. Najbardziej popularnym sposobem unieszkodliwiania odpad贸w
medycznych jest poddawanie ich procesowi termicznego przekszta艂cania odpad贸w, czyli
spalania w specjalnych spalarniach. Na terenie wojew贸dztwa 艣l膮skiego znajduj膮 si臋 3
spalarnie odpad贸w medycznych i jedno urz膮dzenie do sanitacji. 艁膮czna zdolno艣膰 przerobowa
instalacji do unieszkodliwiania odpad贸w medycznych wynosi 3320 3500 Mg/rok. Zdolno艣膰
przerobowa istniej膮cych instalacji spalarni odpad贸w medycznych w wojew贸dztwie 艣l膮skim
jest na dzie艅 dzisiejszy wystarczaj膮ca. Problemem w dalszym funkcjonowaniu spalarni jest
konieczno艣膰 doposa偶enia instalacji do spalania w specjalistyczne urz膮dzenia techniczne oraz
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
17
urz膮dzenia do prowadzenia ci膮g艂ego monitoringu, zgodnie z Rozporz膮dzeniem Ministra
Gospodarki z dnia 21 marca 2002 roku w sprawie wymaga艅 dotycz膮cych prowadzenia
procesu termicznego przekszta艂cania odpad贸w (Dz. U. z 2002r. Nr 37, poz. 339).
Przepisy Sanitarno-Epidemiologicznei procedury do stosowania w gabinetach
stomatologicznych
Schemat procedur do dostosowania do indywidualnych warunk贸w istniej膮cych w danym
gabinecie/przychodni, na podstawie obowi膮zuj膮cych aktualnie przepis贸w opracowany przez
Zesp贸艂 w sk艂adzie: dr Jadwiga Pawe艂ek, mgr Adam Kosek, lek.dent. Andrzej Stopa.(Krak贸w)
PODSTAWA PRAWNA
ROZPORZ膭DZENIE MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPO艁ECZNEJ z dnia
21 wrze艣nia 1992 r. w sprawie wymaga艅, jakim powinny odpowiada膰 pod wzgl臋dem
fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urz膮dzenia zak艂adu opieki zdrowotnej
(Dz. U. Nr 74, poz. 366)ROZPORZ膭DZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 9 marca
2000 r. w sprawie wymaga艅, jakim powinny odpowiada膰 pomieszczenia, urz膮dzenia i sprz臋t
medyczny, s艂u偶膮ce wykonywaniu indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej
specjalistycznej praktyki lekarskiej i grupowej praktyki lekarskiej (Dz. U. z dnia 24 marca
2000)ustawa o chorobach zaka藕nych i zaka偶eniach z dnia 6 wrze艣nia 2001 r. (Dz.U. z dnia
31 pa藕dziernika 2001 r.)
Post臋powanie z wiert艂ami po przyj臋ciu pacjenta
1. Przygotowa膰 odpowiedni pojemnik do dezynfekcji i opisa膰,
Rys.1. Miniaturowa wanienka przeznaczona do dezynfekcji wierte艂 [藕r贸d艂o w艂asne]
Rys.2. Wanna Sekusept 2l do dezynfekcji narz臋dzi [藕r贸d艂o w艂asne]
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
18
2. Przygotowa膰 odpowiedni roztw贸r dezynfekcyjny,
3. Prowadzi膰 proces dezynfekcji wg instrukcji producenta,
4. Po dezynfekcji wiert艂a umy膰 (zalecane myjki ultrad藕wi臋kowe),
5. Umyte wiert艂a prze艂o偶y膰 do pojemnika z dziurkami (sitkiem) wyp艂uka膰 pod bie偶膮c膮 wod膮
i przemy膰 wod膮 destylowan膮,
6. Osuszy膰,
7. Sprawdzi膰 ich czysto艣膰 przy pomocy lupy i posegregowa膰,
8. Zestawy wierte艂 dla ka偶dego pacjenta zapakowa膰 w opakowanie papierowo-foliowe
i przeprowadzi膰 proces sterylizacji uwzgl臋dniaj膮cy proces suszenia,
9. Po zako艅czeniu procesu sterylizacji nie wolno pozostawi膰 wierte艂 w sterylizatorze do
nast臋pnego dnia (rdzewiej膮),
10. Wiert艂a i instrumenty do natychmiastowego u偶ycia w艂o偶y膰 do p艂ytek Petriego
wy艂o偶onych materia艂em poch艂aniaj膮cym wilgo膰, umie艣ci膰 w komorze autoklawu
pozostawiaj膮c uchylona p艂ytk臋 Petriego.
Przeprowadzi膰 proces sterylizacji uwzgl臋dniaj膮cy proces suszenia i u偶y膰 natychmiast.
Post臋powanie z ko艅c贸wkami po przyj臋ciu pacjenta
1. Zdj膮膰 ko艅c贸wki z unitu, wyj膮膰 wiert艂o,
2. Ko艅c贸wk臋 oczy艣ci膰 i przemy膰 gazikiem nas膮czonym preparatem dezynfekcyjnym
o pe艂nym spektrum dzia艂ania w kr贸tkim czasie,
3. Zmy膰 preparat dezynfekcyjny gazikiem nas膮czonym wod膮 destylowan膮,
4. Umy膰 i naoliwi膰 wn臋trze ko艅c贸wki,
5. Ko艅c贸wk臋 umie艣ci膰 w opakowaniu papierowo - foliowym i przeprowadzi膰 proces
sterylizacji,
6. Dopuszcza si臋 sterylizacj臋 bez opakowania w przypadku natychmiastowego u偶ycia do
zabiegu,
7. Ko艅c贸wk臋 dmuchawki dezynfekowa膰 w roztworze metod膮 zanurzeniow膮.
Organizacja stanowiska pracy
Warunkiem zachowania odpowiedniego poziomu higieny w gabinecie stomatologicznym
jest zorganizowanie zaplecza gabinetu oraz przestrzeni wok贸艂 pacjenta w spos贸b pozwalaj膮cy
na wydzielenie obszar贸w czystych i brudnych.
— sprz臋t, instrumenty i materia艂y przygotowane do zabiegu powinny znajdowa膰 si臋
w cz臋艣ci czystej.
— przed zabiegiem na stoliku i tacach nale偶y ka偶dorazowo przygotowa膰 sprz臋t dla jednego
pacjenta ze steryln膮 ko艅c贸wk膮 w艂膮cznie.
— narz臋dzia po u偶yciu powinny by膰 umieszczone w cz臋艣ci brudnej gabinetu, gdzie nale偶y je
podda膰 dezynfekcji, i myciu i przygotowaniu do sterylizacji para wodn膮, najlepiej
w autoklawie grupy B. Zapewnia to jednokierunkowy obieg narz臋dzi i wyklucza
mieszanie wyrob贸w brudnych z ja艂owymi.
— podczas uruchamiania turbiny i mikrosilnika, wielokrotnie zwi臋ksza si臋 liczba bakterii
rozproszonych w powietrzu, a najwy偶sze stopie艅 osi膮ga w promieniu 2-3 m od fotela.
— powierzchnie nara偶one na osiadanie aerozolu rozpylonego z jamy ustnej nale偶y
dezynfekowa膰 po ka偶dym pacjencie i w ten spos贸b zapobiec przenoszeniu infekcji -
przeci膮膰 drogi ich szerzenia.
Procedury higieniczne dotycz膮ce personelu
1. W艂a艣ciwe przygotowanie r膮k do pracy oraz odpowiednia ich higiena: -
— podczas pracy nie nosi si臋 bi偶uterii,
— paznokcie musz膮 by膰 kr贸tkie,
— zranienia, otarcia nale偶y zabezpieczy膰 wodoodpornym opatrunkiem,
— r臋ce nale偶y my膰:* przed przyst膮pieniem do pracy,* przed przyj臋ciem pacjenta,*
przed za艂o偶eniem r臋kawiczek,* po zdj臋ciu r臋kawiczek i fartucha,* gdy r臋kawiczki
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
19
zostan膮 zanieczyszczone krwi膮 lub uszkodzone* przed jedzeniem, piciem oraz
paleniem,* po skorzystaniu z toalety,* po zako艅czonym dniu pracy,
2. Obowi膮zuje mycie r膮k higieniczne i higieniczna dezynfekcja.
3. Przed zabiegami chirurgicznymi obowi膮zuje mycie i dezynfekcja chirurgiczna oraz
stosowanie sterylnych r臋kawiczek.
4. Przed na艂o偶eniem preparatu dezynfekcyjnego - r臋ce nale偶y osuszy膰.
5. Punkt mycia r膮k oddzielny od punktu mycia narz臋dzi.
6. Punkt mycia r膮k wyposa偶ony w:* baterie uruchamian膮 bez dotyku d艂oni膮,* dozownik na
myd艂o p艂ynne,* dozownik na preparat do dezynfekcji r膮k,* podajnik na r臋czniki
jednorazowego u偶ycia,* kosz na u偶yte r臋czniki.
7. Dozowniki musz膮 by膰 opisane.
8. Nie mo偶na uzupe艂nia膰 zawarto艣ci dozownik贸w poprzez dolewanie.
9. Dozowniki przed ponownym nape艂nieniem musz膮 by膰 umyte, wyparzone i osuszone.
10. Podczas pracy r臋ce musz膮 by膰 os艂oni臋te r臋kawiczkami, kt贸re zmieniamy po ka偶dym
pacjencie oraz w przypadku ich zanieczyszczenia krwi膮 lub uszkodzenia.
11. R臋kawiczki jednorazowego u偶ycia nie mo偶na stosowa膰 wielokrotnie.
12. Brak zmiany r臋kawiczek i brak mycia r膮k - przyczyna powstania korzystnego dla
drobnoustroj贸w 艣rodowiska sprzyjaj膮cego ich rozwojowi i wzrostu - konsekwencj膮 jest
podra偶nienie sk贸ry r膮k oraz mo偶liwo艣膰 wyst膮pienia zanokcicy paznokciowej wywo艂anej
wirusem Herpes Simplex.
13. Mycie r膮k i ich dezynfekcj臋 nale偶y prowadzi膰 wg techniki Ayliffe.
Procedury higieniczne dotycz膮ce narz臋dzi i sprz臋tu medycznego
Narz臋dzia medyczne po u偶yciu podlegaj膮:
— dezynfekcji,
— myciu,
— suszeniu,
— przegl膮dowi,
— pakowaniu do sterylizacji,
— procesowi sterylizacji,
— magazynowaniu.
Wszystkie narz臋dzia stomatologiczne nale偶y traktowa膰 jako ska偶one i bezpo艣rednio po
u偶yciu nale偶y zanurzy膰 je w roztworze preparatu dezynfekcyjnego o dzia艂aniu biob贸jczym na
B, F, V, Tbc.
Post臋powanie z ostrymi odpadami (ig艂y, kaniule, ostrza, wiert艂a itp.)
Rys.3. Pojemniki do segregacji ostrych odpad贸w [藕r贸d艂o w艂asne]
1. Bezpo艣rednio po u偶yciu umieszcza膰 ostre odpady w plastikowym, twardo艣ciennym
pojemniku, nie oddzielaj膮c igie艂 od strzykawek.
2. Pojemniki nape艂nia膰 do 2/3 obj臋to艣ci.
3. Pojemniki opisywa膰 dat膮 rozpocz臋cia u偶ytkowania i dat膮 zamkni臋cia4. Pojemniki
nape艂niamy maksymalnie przez 4-5 dni5. Do momentu odbioru do utylizacji, pojemniki
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
20
przechowujemy w wydzielonym pomieszczeniu, o temp. do 10 掳C - do 48 godzin:
o temp. < 10掳C do 14 dni
Post臋powanie z odpadami medycznymi.
Odpady medyczne, powsta艂 w trakcie udzielania 艣wiadcze艅 zdrowotnych w jednostkach
ochrony zdrowia oraz w o艣rodkach prowadz膮cych badania i do艣wiadczenia naukowe
w zakresie medycyny, zbiera si臋 selektywnie w miejscach ich powstawania z podzia艂em na
odpady zaka藕ne, specjalne i pozosta艂e. Odpady te powinny zosta膰 usuni臋te przez osoby
udzielaj膮ce 艣wiadcze艅 zdrowotnych, zgodnie z procedur膮.
Odpady niebezpieczne z wyj膮tkiem odpad贸w o ostrych ko艅c贸wkach i kraw臋dziach,
1. Zbiera si臋 w miejscu ich powstawania i wyrzuca do:* wiadra peda艂owego wy艂o偶onego
workiem foliowym lub* do worka jednorazowego u偶ytku z folii polietylenowej,
nieprzezroczystego, wytrzyma艂ego, odpornego na dzia艂anie wilgoci i 艣rodk贸w
chemicznych, z mo偶liwo艣ci膮 jednokrotnego zamkni臋cia, zawieszonego na stela偶u
2. Worki jednorazowego u偶ycia umieszcza si臋 na stela偶ach lub w sztywnych
pojemnikach,w taki spos贸b, aby ich g贸rna wywini臋ta na szeroko艣膰 20 cm. Kraw臋d藕, nie
uleg艂a ska偶eniu.
3. Wiadra peda艂owe po usuni臋ciu worka myjemy i dezynfekujemy
4. Odpady medyczne o ostrych ko艅cach kraw臋dziach zbiera si臋 w sztywnych, odpornych na
dzia艂anie wilgoci, odpornych mechanicznie na przekucie b膮d藕 przeci臋cie pojemnikach
jednorazowego u偶ytku. Pojemniki te umieszcza si臋 w miejscach powstawania odpad贸w.
5. Pojemniki lub worki,o kt贸rych mowa wy偶ej, nale偶y wymienia膰 na nowe, nie rzadziej ni偶
jeden raz dziennie. Mog膮 by膰 one wype艂nione nie wi臋cej ni偶 2/3 ich obj臋to艣ci.
6. Pojemniki lub worki,o kt贸rych mowa wy偶ej, nale偶y wymienia膰 na nowe, nie rzadziej ni偶
co 48 godzin: mog膮 by膰 one wype艂nione nie wi臋cej ni偶 do 2/3 ich obj臋to艣ci.
7. Niedopuszczalne jest otwieranie raz zamkni臋tych pojemnik贸w lub work贸w
jednorazowego u偶ytku.
8. W przypadku uszkodzenia worka lub pojemnika nale偶y go w ca艂o艣ci umie艣ci膰 w innym
wi臋kszym nieuszkodzonym worku lub pojemniku.
9. Ka偶dy pojemnik i worek jednorazowego u偶ycia powinien posiada膰:
— widoczne oznakowanie, 艣wiadcz膮ce o rodzaju odpad贸w w nich przechowywanych,
— widoczne oznakowanie 艣wiadcz膮ce o miejscu pochodzenia odpad贸w,
— dat臋 zamkni臋cia,
— informacje pozwalaj膮ce zidentyfikowa膰 osob臋 zamykaj膮ca pojemnik lub worek.
10. Odpady zaka藕ne gromadzi si臋 w workach koloru czerwonego.
Post臋powanie z odpadami innymi. (opakowania po lekach, opakowania sterylizacyjne,
odpady po sprz膮taniu)
— odpady gospodarczo-bytowe zbieramy tak samo jak odpady medyczne i usuwamy
z gabinetu umieszczaj膮c je w kontenerach na odpady komunalne
— dopuszcza si臋 zbieranie odpad贸w do pojemnik贸w wielokrotnego u偶ytki.
Gromadzi si臋 w workach koloru niebieskiego.
Post臋powanie z odpadami specjalnymi. (resztki amalgamatu, rozbite termometry, leki)
— gromadzimy si臋 w workach koloru 偶贸艂tego w pojemnikach i przekazujemy odpowiedniej
firmie przeterminowane leki usuwamy zgodnie z instrukcj膮 nadzoru farmaceutycznego.
Magazynowanie odpad贸w.
1. Dopuszcza si臋 magazynowanie niebezpiecznych odpad贸w na terenie jednostek ochrony
zdrowia poza miejscem ich powstania w odpowiednio przystosowanych do tego celu
pomieszczeniach. (patrz Rozporz膮dzenie Ministra Zdrowia z dn. 23.sierpnai 2007 r.)
2. Czas magazynowania odpad贸w zaka藕nych nie mo偶e przekracza膰 48 godz.
W pomieszczeniach o temperaturze wy偶szej ni偶 10 掳 C. W temperaturze poni偶ej 10掳C
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
21
zaka藕ne odpady medyczne mog膮 by膰 magazynowane tak d艂ugo jak pozwalaj膮 na to ich
w艂a艣__________ciwo艣ci, ale nie d艂u偶ej ni偶 14 dni.
3. Po ka偶dym usuni臋ciu odpad贸w pomieszczenie lub miejsce magazynowania nale偶y
podda膰 dezynfekcji a nast臋pnie umy膰.
W przypadku powstawania niewielkich ilo艣ci odpad贸w medycznych, mo偶na je
magazynowa膰 w wydzielonych ch艂odzonych miejscach, w szczelnie zamkni臋tych
pojemnikach z zachowaniem warunk贸w okre艣lonych w Rozporz膮dzeniu Ministra Zdrowia
z dn.23 sierpnia 2007r. w sprawie szczeg贸艂owego sposobu post臋powania z odpadami
medycznymi na podstawie art. 7ust.4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U.
Nr 39 z 2007r., poz. 251 i Nr.88, poz. 587).
Procedury higieniczne dotycz膮ce personelu.
Sk贸ra r膮k nie mo偶e by膰 poddawana sterylizacji i dlatego nale偶y dba膰 o zmniejszenie
ilo艣ci mikroorganizm贸w do poziomu bezpiecznego dla wszystkich. Ryzyko infekcji za
po艣rednictwem rak zmniejsza si臋 przez:
— mycie rak woda i myd艂em,
— odka偶anie sk贸ry,
— ochron臋 rak za pomoc膮 r臋kawic.
W艂a艣ciwe przygotowanie r膮k do pracy oraz odpowiednia ich higiena to podstawa
i dlatego:
1. Podczas pracy nie nosi si臋 bi偶uterii.
2. Paznokcie musz膮 by膰 kr贸tkie.
3. Zranienia, otarcia nale偶y zabezpieczy膰 wodoodpornym opatrunkiem.
4. R臋ce nale偶y my膰:
— przed przyst膮pieniem do pracy,
— przed przyj臋ciem pacjenta,
— przed za艂o偶eniem r臋kawiczek,
— po zdj臋ciu r臋kawiczek i fartucha,
— gdy r臋kawiczki zostan膮 zanieczyszczone krwi膮 lub uszkodzone,
— przed jedzeniem, piciem oraz paleniem,
— po skorzystaniu z toalety,
— po zako艅czonym dniu pracy.
5. Obowi膮zuje mycie r膮k higieniczne i higieniczna dezynfekcja.
6. Przed zabiegami chirurgicznymi obowi膮zuje mycie i dezynfekcja chirurgiczna oraz
stosowanie sterylnych r臋kawiczek.
7. Przed na艂o偶eniem preparatu dezynfekcyjnego - r臋ce nale偶y osuszy膰.
8. Punkt mycia r膮k oddzielny od punktu mycia narz臋dzi.
9. Punkt mycia r膮k wyposa偶ony w:
— baterie uruchamian膮 bez dotyku d艂oni膮,
— dozownik na myd艂o p艂ynne,
— dozownik na preparat do dezynfekcji r膮k,
— podajnik na r臋czniki jednorazowego u偶ycia,
— kosz na u偶yte r臋czniki.
10 Dozowniki musz膮 by膰 opisane.
11. Nie mo偶na uzupe艂nia膰 zawarto艣ci dozownik贸w poprzez dolewanie.
12. Dozowniki przed ponownym nape艂nieniem musz膮 by膰 umyte, wyparzone i osuszone.
13. Podczas pracy r臋ce musz膮 by膰 os艂oni臋te r臋kawiczkami, kt贸re zmieniamy po ka偶dym
pacjencie oraz w przypadku ich zanieczyszczenia krwi膮 lub uszkodzenia.
14. R臋kawiczki jednorazowego u偶ycia nie mo偶na stosowa膰 wielokrotnie.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
22
15. Brak zmiany r臋kawiczek i brak mycia r膮k - jest przyczyn膮 powstania korzystnego dla
drobnoustroj贸w 艣rodowiska sprzyjaj膮cego ich rozwojowi i wzrostu - konsekwencj膮 jest
podra偶nienie sk贸ry r膮k oraz mo偶liwo艣膰 wyst膮pienia zanokcicy paznokciowej wywo艂anej
wirusem Herpes Simplex
16. W zale偶no艣ci od zastosowanej techniki mycia r膮k wyr贸偶nia si臋 mycie r膮k podstawowe,
higieniczne i chirurgiczne.
17. Podstawowe mycie r膮k przeprowadza si臋:
— po wej艣ciu i przed wyj艣ciem z miejsca pracy,
— po wyj艣ciu z toalety,
— po wykonywanych pracach porz膮dkowych i czysto艣ciowych,
— przed spo偶yciu posi艂ku,
— przed przyst膮pieniem do pracy z materia艂em i urz膮dzeniami sterylnymi.
18. Higieniczne mycie r膮k ma na celu zmycie zanieczyszcze艅 organicznych i brudu oraz
cz臋艣ciow膮 eliminacj臋 ze sk贸ry r膮k flory przej艣ciowej i sta艂ej. Wykonuje si臋 je przed i po
ka偶dej czynno艣ci zwi膮zanej z przyjmowaniem pacjent贸w. Tak膮 dezynfekcj臋 r膮k nale偶y
prowadzi膰 wg.techniki Ayliffe'a.
Aby przeprowadzi膰 higieniczne mycie r膮k nale偶y:
— nanie艣膰 na d艂onie odpowiednia ilo艣膰 myd艂a w p艂ynie z dozownika,
— dok艂adnie umy膰 powierzchnie r膮k wg. techniki Ayliffe'a przez czas nie kr贸tszy ni偶 30 s,
— sp艂uka膰 pod bie偶膮ca wod膮,
— osuszy膰 jednorazowym racznikiem.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
23
Rys.4 Instrukcja mycia i dezynfekcji r膮k [4]
19. Chirurgiczne mycie r膮k ma na celu eliminacj臋 drobnoustroj贸w nale偶膮cych do flory
przej艣ciowej i sta艂ej. Wykonuje si臋 je przed wszelkimi zabiegami chirurgicznymi
u pacjenta i dotyczy np. lekarzy chirurg贸w szcz臋kowych.
20. Dezynfekcje sk贸ry r膮k przeprowadza si臋 w celu uzyskania najwy偶szej redukcji
drobnoustroj贸w 艂膮cznie z flor膮 sta艂膮. Przeprowadza膰 j膮 nale偶y po ka偶dym kontakcie
z materia艂em zaka藕nym. Dezynfekcje wykonuje si臋 po uprzednim higienicznym umyciu
r膮k i dok艂adnym osuszeniu: mokra sk贸ra powoduje rozcie艅czenie preparatu do
dezynfekcji, kt贸ry traci sw膮 aktywno艣膰 biob贸jcz膮.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
24
W celu przeprowadzenia dezynfekcji r膮k nale偶y nanie艣膰 3 ml alkoholowego preparatu
antyseptycznego i wciera膰 go dok艂adnie w sk贸r臋 a偶 do wyschni臋cia t.j.ok.30s.
殴r贸d艂o: [4]
Bariery ochronne w pracy asystentki stomatologicznej i ca艂ego personelu gabinetu.
1. W przypadku r膮k - r臋kawice ochronne.
Wykonane z lateksu lub winylu: do mycia narz臋dzi polecane s膮 grube r臋kawice gumowe.
R臋kawice po u偶yciu nale偶y zniszczy膰.
2. Stosowanie r臋kawic ochronnych nie zwalnia z obowi膮zku mycia r膮k i stosowania
antyseptyk贸w!!!
3. Pracownicy poradni stomatologicznej powinni zwraca膰 szczeg贸ln膮 uwag臋 na stan sk贸ry
swoich r膮k, unika膰 fizykochemicznych uszkodze艅, stosowa膰 kremy nawil偶aj膮ce, kr贸tko
obcina膰 paznokcie, nie dopuszcza膰 do skalecze艅 i otar膰 nask贸rka.
4. Maski ochronne na twarz nale偶y stosowa膰 szczeg贸lnie podczas zabieg贸w fizykalnych t.j:
na艣wietlanie promieniami nadfioletowymi podczas laseroterapii,
5. Okulary ochronne na oczy nale偶y stosowa膰 szczeg贸lnie podczas utwardzania wype艂nie艅
lampa halogenow膮,
6. Ubrania ochronne - fartuch musi by膰 zawsze czysty i powinien dok艂adnie os艂ania膰 odzie偶
osobist膮. Najwygodniejsze s膮 fartuchy rozpinane z kr贸tkimi do 艂okcia r臋kawami, aby nie
przeszkadza艂y w pracy. Po zabrudzeniu nale偶y pami臋ta膰 o jego odka偶eniu a potem
wypraniu.
7. Buty powinny by膰 wygodne, najlepiej ortopedyczne.
8. W艂osy kr贸tko obci臋te lub upi臋te tak,aby nie wpada艂y do oczu i nie wkr臋ca艂y si臋
w wiertark臋.
Dobra organizacja pracy, przestrzeganie procedur higienicznych oraz standard
wyposa偶enia chroni膮 zar贸wno pacjenta,jak i personel przed ewentualnym zaka偶eniem.
Post臋powanie w przypadku zranienia si臋 podczas pracy:
1. Nale偶y spowodowa膰 wi臋ksze krwawienie-przez 1 min.,
2. Umy膰 pod bie偶膮c膮, ciep艂膮 wod膮 z myd艂em miejsce zranienia,
3. Ran臋 zdezynfekowa膰-wod膮 utleniona lub spirytusem,
4. Za艂o偶y膰 opatrunek,
5. Odnotowa膰 zdarzenie - data, nazwisko pacjenta,
6. Ewentualnie wykona膰 test w kierunku wykluczenia infekcji HIV.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
25
4.2.2. Pytania sprawdzaj膮ce
Odpowiadaj膮c na pytania, sprawdzisz, czy jeste艣 przygotowany do wykonania 膰wicze艅.
1. Jakie odpady nazywamy odpadami medycznymi?
2. W jaki spos贸b grupyfikuje si臋 odpady medyczne zgodnie z Rozporz膮dzeniem Ministra
Zdrowia z dn.23 sierpnia 2007r.?
3. W jaki spos贸b nale偶y post臋powa膰 z odpadami medycznymi „ zaka藕nymi'?
4. W jaki spos贸b nale偶y post臋powa膰 z odpadami medycznymi „ specjalnymi'?
5. W jaki spos贸b nale偶y post臋powa膰 z odpadami medycznymi „ pozosta艂ymi'?
6. Jakie bariery ochronne stosuje si臋 w pracy personelu gabinetu stomatologicznego?
7. Jakich procedur higienicznych powinien przestrzega膰 personel gabinetu
stomatologicznego w profilaktyce zaka偶e艅?
8. Kiedy nale偶y wykonywa膰 podstawowe mycie r膮k?
9. W jakim celu wykonuje si臋 higieniczne mycie r膮k?
10. W jaki spos贸b nale偶y zachowa膰 si臋 w przypadku zranienia podczas pracy?
4.2.3. 膯wiczenia
膯wiczenie 1
Na podstawie Rozporz膮dzenia Ministra Zdrowia z dn.23 sierpnia 2007r. w sprawie
szczeg贸艂owego sposobu post臋powania z odpadami medycznymi na podstawie art.7ust.4
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 39z 2007r., poz. 251
i Nr.88,poz.587)., okre艣l warunki jakie powinno spe艂nia膰 pomieszczenie przeznaczone do
magazynowania odpad贸w medycznych tzw. niebezpiecznych.
Spos贸b wykonania 膰wiczenia
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) odszuka膰 w materiale nauczania 4.2.1 informacje warunk贸w jakie powinno spe艂nia膰
pomieszczenie przeznaczone do magazynowania odpad贸w medycznych,
2) wypisa膰 wszelkie informacje,
3) przedstawi膰 wynik pracy grupy na forum grupy.
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
- papier formatu A4, flamastry,
- literatura z rozdzia艂u 6 poradnika dla ucznia,
- Rozporz膮dzenia Ministra Zdrowia z dn.23 sierpnia 2007r. w sprawie szczeg贸艂owego
sposobu post臋powania z odpadami medycznymi na podstawie art.7ust.4.
膯wiczenie 2
Zgodnie z instrukcj膮 wykonaj higieniczne mycie r膮k wg. techniki Ayliffe'a.
Spos贸b wykonania 膰wiczenia
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) odszuka膰 w materiale nauczania 4.2.1 informacje dotycz膮ce higieniczne mycie r膮k wg.
techniki Ayliffe'a,
2) dokona膰 analizy tre艣ci 膰wiczenia,
3) okre艣li膰 warunki w jakich nale偶y przeprowadzi膰 higieniczne mycie r膮k, uzasadni膰
kolejno艣膰 wykonywanych czynno艣ci zgodnie z technik膮 Ayliffe'a.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
26
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
飥 papier formatu A4, flamastry,
飥 poradnik dla ucznia,
飥 literatura z rozdzia艂u 6 poradnika dla ucznia,
飥 instrukcja higienicznego mycia r膮k
飥 艣rodki do mycia i dezynfekcji r膮k dost臋pne w 艣ciennych dozownikach.
膯wiczenie 3
Znaj膮c bariery ochronne stosowane w pracy przez asystentk臋 stomatologiczn膮 wy膰wicz
zak艂adanie:
飥 masek ochronnych na twarz,
飥 okular贸w ochronnych,
飥 r臋kawiczek ochronnych w tym z pakietu pakietu ja艂owego.
Spos贸b wykonania 膰wiczenia
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) odszuka膰 w materiale nauczania 4.2.1. wiadomo艣ci na temat stosowania barier ochrony
w profilaktyce zaka偶e艅 krzy偶owych,
2) dokona膰 analizy tre艣ci 膰wiczenia,
3) zapozna膰 si臋 ze sposobami ochrony personelu i pacjent贸w przed zaka偶eniami
krzy偶owymi,
4) prze膰wiczy膰 indywidualnie zak艂adanie, okular贸w ochronnych, r臋kawiczek ochronnych,
masek ochronnych.
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
— literatura z rozdzia艂u 6 poradnika dla ucznia.
— jednorazowe maski ochronne na twarz,
— okulary ochronne,
— r贸偶ne rozmiary r臋kawiczek jednorazowego u偶ytku,
— r贸偶ne rozmiary r臋kawiczek ja艂owych w ja艂owych pakietach.
4.2.4. Sprawdzian post臋p贸w
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zdefiniowa膰 poj臋cie - odpady medyczne? 飪 飪
2) dokona膰 grupyfikacji odpad贸w medycznych? 飪 飪
3) om贸wi膰 sposoby unieszkodliwiania odpad贸w medycznych i materia艂u
ska偶onego? 飪 飪
4) scharakteryzowa膰 spos贸b organizacji stanowisk pracy w gabinecie
stomatologicznym? 飪 飪
5) wymieni膰 najwa偶niejsze bariery ochronne chroni膮ce personel
gabinetu przed dodatkowym zaka偶eniem? 飪 飪
6) wykona膰 higieniczne mycie r膮k technik膮 Ayliffe'a? 飪 飪
7) om贸wi膰 procedury higieniczne dotycz膮ce personelu zatrudnionego w
gabinecie stomatologicznym? 飪 飪
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
27
4.3. Dezynfekcja mechaniczna, fizyczna i chemiczna -
grupyfikacja preparat贸w dezynfekcyjnych. 艢rodki
chemiczne do dezynfekcji powierzchni i instrument贸w
stomatologicznych
4.3.1. Materia艂 nauczania
1. Dezynfekcja mechaniczna to mechaniczne usuwanie bakterii ze 艣rodowiska
(sanityzacja), kt贸re polega na:
— codziennym sprz膮taniu,
— odkurzaniu,
— zamiataniu,
— wietrzeniu pomieszcze艅.
2 Dezynfekcja fizycznapolega na stosowaniu metod:
— termicznych,
— promieniowania,
— wyparzania(gotowanie),
— spalania,
— promieniowania niejonizuj膮cego(nadfioletowe - UV do odka偶ania powierzchni
i powietrza.)
Lampy bakteriob贸jcze, niskoci艣nieniowe stosowane do dezynfekcji fizycznej mog膮 by膰
przeno艣ne lub zamontowane na sta艂e na 艣cianie lub suficie, na wysoko艣ci co najmniej 2 m od
pod艂ogi.
Powinny one by膰 w艂膮czone:
— po zako艅czonej pracy,
— w czasie przerwy,
— po sprz膮taniu gabinetu,
— po rozlaniu materia艂u ska偶onego.
Ka偶da lampa ma okre艣lony w instrukcji czas emisji skutecznego promieniowania,
dlatego,nale偶y zapisywa膰 w zeszycie godzin臋 i minuty eksploatacji lampy. Po
wykorzystaniu 70% czasu 偶ywotno艣ci lampa powinna by膰 poddana badaniom
technicznym, w celu okre艣lenia jej skuteczno艣ci. 呕arniki lampy powinny by膰 jeden raz
w tygodniu przecierane czystym spirytusem.
3. Dezynfekcja chemiczna polega na stosowaniu roztwor贸w bakteriob贸jczych 艣rodk贸w
chemicznych maj膮cych atest Pa艅stwowego Zak艂adu Higieny. Preparaty dezynfekcyjne
musz膮 by膰 stosowane w roztworach wodnych, bo tylko w tej formie mog膮 przenika膰 do
kom贸rki drobnoustroju w wyniku osmozy lub dyfuzji i uszkadza膰 jej cytoplazm臋.
Zakres dzia艂ania 艣rodk贸w chemicznych.
Stosowane skr贸ty:
B - bakteriob贸jczy (bez Tbc),
Tbc - pr膮tkob贸jczy (pr膮tki gru藕licy),
F - grzybob贸jczy,
V - wirusob贸jczy,
S - sporob贸jczy.
Zwi膮zki aktywne.
AF - formaldehydy (aldehyd mr贸wkowy),
AG - aldehyd glutarowy,
AmT - amfoterycznezwi膮zki powierzchniowo aktywne,
Chx - pochodne biguanidyny,
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
28
EDTA - tetracetyloetylenodiamina,
Gx - glikosol
KOH - wodorotlenek potasu,
QAC - czwartorz臋dowe zwi膮zki amonowe,
QPC - czwartorz臋dowe zwi膮zki pirydynowe.
z - dezynfekcja powierzchni w obecno艣ci zanieczyszcze艅 organicznych,
m - 艣rodek chemiczny dezynfekcyjny do stosowania w automatycznych urz膮dzeniach
myj膮co - dezynfekcyjnych.
Dezynfekcyjne dzia艂anie preparat贸w oceniane jest na podstawie wynik贸w
mikrobiologicznych bada艅 laboratoryjnych wykonanych przyj臋tymi lub
zaakceptowanymi metodami w Polsce.
Mechanizm dzia艂ania 艣rodk贸w odka偶aj膮cych jest r贸偶ny.
— Zwi膮zki chlorowe dzia艂aj膮 utleniaj膮co,
— Kwasy,zasady 艣cinaj膮 bia艂ko w kom贸rce,
— Alkohole odwaniaj膮 kom贸rk臋 : wszystkie one zak艂贸caj膮 lub hamuj膮 funkcje 偶yciowe
drobnoustroj贸w.
W poradniach stomatologicznych stosuje si臋 wy艂膮cznie preparaty o szeroki spektrum
dzia艂ania. Zakres dzia艂ania 艣rodk贸w chemicznych znajduje si臋 na opakowaniu i jest
odpowiednio oznakowany:
— bakterie -B, 艂膮cznie z pr膮tkami gru藕licy - Tbc,
— wirusy -V,
— grzyby - F,
— spory - S.
Chemicznych 艣rodk贸w do dezynfekcji jest niezliczona ilo艣膰. Przy wyborze 艣rodka do
dezynfekcji kierujemy si臋 tym, czy dany produkt zosta艂 dopuszczony do obrotu przez PZH.
Pa艅stwowego Zak艂adu Higieny)
Chemiczne 艣rodki dezynfekcyjne powinny spe艂nia膰 okre艣lone warunki:
1. Eliminowa膰 drobnoustroje chorobotw贸rcze,
2. Wykazywa膰 aktywno艣膰 biob贸jcz膮 w obecno艣ci innych substancji np. ropa, krew, bia艂ko.
3. Odznacza膰 si臋 trwa艂o艣ci膮 zar贸wno w roztworze st臋偶onym, jak i roboczym,
4. Nie niszczy膰 przedmiotu odka偶anego,
5. Nie mie膰 przykrego zapachu.
Rodzaj 艣rodka dezynfekcyjnego,st臋偶enie i czas dzia艂ania wymagaj膮 okresowego
uaktualnienia wg. zalece艅 i instrukcji Ministra Zdrowia oraz Pa艅stwowego Zak艂adu Higieny.
Skuteczno艣膰 procesu dezynfekcji zale偶y od:
— doboru preparatu,
— odpowiedniego st臋偶enia,
— czasu ekspozycji,
— zachowania zasad przygotowania roztwor贸w.
艢rodki chemiczne do dezynfekcji powierzchni i instrument贸w stomatologicznych
Preparaty dezynfekcyjne podlegaj膮:
— ustawie o wyrobach medycznych (dot. preparat贸w do dezynfekcji narz臋dzi),
— ustawie o produktach biob贸jczych (dot. preparat贸w do dezynfekcji powierzchni),
— prawu farmaceutycznemu.
Podstawowe zasady stosowania
1. Wyb贸r preparatu nale偶y do u偶ytkownika.
2. Mo偶na stosowa膰 tylko preparaty maj膮ce:
— 艣wiadectwo rejestracji,
— dopuszczenia do obrotu,
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
29
— znak CE.
3. Skuteczno艣膰 biob贸jcz膮 preparatu przy okre艣lonym jego st臋偶eniu i czasie dzia艂ania podaje
producent.
4. Preparat musi mie膰 instrukcj臋 w j臋zyku polskim.
5. Przed dezynfekcj膮 z narz臋dzi nale偶y usun膮膰 zanieczyszczenia po materiale
stomatologicznym.
6. Do dezynfekcji stosujemy wy艂膮cznie:
— pojemniki o odpowiedniej wielko艣ci,
— z sitem,
— ze szczeln膮 pokryw膮.
7. Pojemnik ze 艣rodkiem dezynfekcyjnym musi by膰 opisany:
— nazw膮 preparatu i jego st臋偶eniem,
— godzina rozpocz臋cia i zako艅czenia dezynfekcji,
— podpisem osoby odpowiedzialnej za dezynfekcj臋.
8. Roztw贸r preparatu nale偶y przygotowa膰 w pomieszczeniu ze sprawn膮 wentylacj膮, 艣ci艣le
wg.wskaza艅 producenta.
9. Narz臋dzia podczas dezynfekcji musz膮 by膰 ca艂kowicie zanurzone w roztworze,
a przestrzenie musz膮 by膰 ca艂kowicie wype艂nione roztworem.
10. Czas dezynfekcji nale偶y liczy膰 od w艂o偶enia ostatniego narz臋dzia.
11. Nie mo偶na skraca膰 lub wyd艂u偶a膰 czasu dezynfekcji.
12. Podczas pracy z preparatami dezynfekcyjnymi nale偶y stosowa膰 艣rodki ochrony osobistej
(r臋kawice winylowe, fartuch foliowy, os艂ona twarzy).
Wszystkie narz臋dzia stomatologiczne nale偶y traktowa膰 jako ska偶one i bezpo艣rednio
po u偶yciu nale偶y zanurzy膰 je w roztworze preparatu dezynfekcyjnego o dzia艂aniu
biob贸jczym na B, F, V, Tbc.
Wykaz 艣rodk贸w dezynfekcyjnych w Polsce musi by膰 zatwierdzony do u偶ytku przez
Pa艅stwowy Zak艂ad Higieny wg. stanu na dzie艅 30.06.1996r.
Tabela 1. Wykaz preparat贸w do dezynfekcji narz臋dzi.
Nazwa preparatu st臋偶enie Czas dzia艂ania Zakres dzia艂ania
AldesanE +
aktywator
gotowy roztw贸r 1 godz.,10 godz. B,Tbc,F,V
Cidex solution +
aktywator
gotowy roztw贸r 1 godz.,10 godz. B,Tbc,F,V,S
Desoform 3% 2 godz. B,Tbc,F,V
Lisoformin 3000 4%,2% 1 godz.,2 godz. B,Tbc,F,V
Median 2000 3% 1 godz. B,Tbc,F,V
Secucid gotowy roztw贸r 1 godz. B,Tbc,F,V
Secusept forte 4% 1 godz. B,Tbc,F,V
Secusept Pulver +
05% aktywator
2% 2 godz. B,Tbc,F,V
Tabela.2. Wykaz preparat贸w do dezynfekcji powierzchni [4]
Nazwa preparatu st臋偶enie Czas dzia艂ania Zakres dzia艂ania
Alkohole:
Aerodesin 2000 gotowy roztw贸r 30min B,F,V
Alkohol etylowy 70-80% 15 min. B,F
Incidur spray gotowy roztw贸r 1 godz. B,Tbc,F,V
NDO Desytol gotowy roztw贸r 30min B,Tbc,F
Aldehydy:
Dezol 33% 1 godz. B,F,V
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
30
Melsept SF 3% 1 godz. B,Tbc,F,V
San Clear med.11 3% 30 min.,1 godz. B,F,VB,Tbc,F,V
Zwi膮zki chlorowe:
Ace 50% 15 min B,F,V
Chlorosan 50% 15 min. B,Tbc,F,V
Chlorizol 0,4% 30 min. B,Tbc,F,V
Domestos
Arctic,citrus,Fresh
25% 15 min. B,Tbc,F,V
Inne substancje
aktywne:
Secusept Pulver+
0,5% aktywatora
2% 2 godz. B,Tbc,F,V
Septacid 2% 15 min. B,Tbc,F,V
Perform 2% 1 godz. B,Tbc,F,V
4.3.2. Pytania sprawdzaj膮ce
Odpowiadaj膮c na pytania, sprawdzisz, czy jeste艣 przygotowany do wykonania 膰wicze艅.
1. Na czym polega dezynfekcja mechaniczna?
2. Jakie znasz sposoby przeprowadzania dezynfekcji fizycznej?
3. Na czym polega dezynfekcja chemiczna?
4. W jaki spos贸b oznakowany jest na opakowaniu 艣rodka chemicznego jego zakres
dzia艂ania?
5. Jakie warunki powinien spe艂nia膰 艣rodek chemiczny stosowany do dezynfekcji?
6. Jakie znasz zasady bezpiecznego stosowania preparat贸w dezynfekcyjnych?
7. Jaki jest czas skutecznego dzia艂ania 艣rodk贸w dezynfekcyjnych stosowanych do
dezynfekcji powierzchni a jaki do dezynfekcji narz臋dzi?
4.3.3. 膯wiczenia
膯wiczenie 1
Opracuj procedur臋 przygotowania preparat贸w do dezynfekcji narz臋dzi na potrzeby
gabinetu stomatologicznego, w kt贸rym pracujesz.
Spos贸b wykonania 膰wiczenia
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) odszuka膰 w materiale nauczania 4.4.1 informacje dotycz膮ce sporz膮dzania 艣rodk贸w
dezynfekcyjnych,
2) dokona膰 analizy sposobu przygotowania wybranego 艣rodka dezynfekcyjnego do
narz臋dzi,
3) wypisa膰 zasady obowi膮zuj膮ce przy przygotowywaniu roztwor贸w 艣rodk贸w
dezynfekcyjnych,
4) okre艣li膰 czas dzia艂ania 艣rodka dezynfekcyjnego,
5) okre艣li膰 spos贸b post臋powania z narz臋dziami po dezynfekcji,
6) om贸wi膰 膰wiczenie na forum grupy.
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
飥 papier formatu A4, flamastry,
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
31
飥 kalkulator,
飥 poradnik dla ucznia,
飥 literatura z rozdzia艂u 6 poradnika dla ucznia.
膯wiczenie 2
Opracuj projekt wyposa偶enia stanowiska do mycia i dezynfekcji sprz臋tu i narz臋dzi oraz
powierzchni w gabinecie stomatologicznym.
Spos贸b wykonania 膰wiczenia
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) odszuka膰 w materiale nauczania 4.3.1 informacje dotycz膮ce wyposa偶enia stanowiska do
dezynfekcji w gabinecie stomatologicznym,
2) dokona膰 analizy pomieszczenia, urz膮dze艅, 艣rodk贸w dezynfekcyjnych i obowi膮zuj膮cych
zasad post臋powania ze 艣rodkami dezynfekcyjnymi w gabinetach stomatologicznych,
3) wypisa膰 zasady obowi膮zuj膮ce przy przygotowywaniu roztwor贸w 艣rodk贸w
4) dezynfekcyjnych, oraz zasady dotycz膮ce sporz膮dzania i przechowywania 艣rodk贸w
dezynfekcyjnych,
5) narysowa膰 schemat wyposa偶enia stanowiska do dezynfekcji,
6) om贸wi膰 膰wiczenie na forum grupy.
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
飥 papier formatu A4, flamastry,
飥 poradnik dla ucznia,
飥 literatura z rozdzia艂u 6 poradnika dla ucznia.
膯wiczenie 3
Posiadaj膮c wykaz wybranych 艣rodk贸w dezynfekcyjnych u偶ywanych do dezynfekcji
narz臋dzi i do dezynfekcji powierzchni:
1. Podaj /wypisz zakres dzia艂ania 10 preparat贸w z ka偶dego wykazu,znaj膮c symbole oraz
jego czas dzia艂ania w zale偶no艣ci od st臋偶enia preparatu,
Karta 膰wiczenia - preparaty do dezynfekcji narz臋dzi.
nazwa preparatu zakres dzia艂ania st臋偶enie czas dzia艂ania
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
32
Karta 膰wiczenia - preparaty do dezynfekcji powierzchni.
nazwa preparatu zakres dzia艂ania st臋偶enie czas dzia艂ania
Spos贸b wykonania 膰wiczenia:
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) dokona膰 analizy wykazu aktualnych 艣rodk贸w dezynfekcyjnych,
2) wypisa膰 wybrane nazwy preparat贸w do dezynfekcji i w kartach pracy uzupe艂ni膰 wszelkie
dane,
3) przedstawi膰 wynik pracy na forum grupy,
4) om贸wi膰 spos贸b wykonania zadania.
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
飥 literatura z rozdzia艂u 6 poradnika dla ucznia,
飥 karta pracy - 膰wicze艅,
飥 przybory do pisania
飥 aktualny wykaz 艣rodk贸w dezynfekcyjnych zatwierdzonych do u偶ytku.
4.3.4. Sprawdzian post臋p贸w
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) okre艣li膰 zasady przeprowadzania dezynfekcji mechanicznej? 飪 飪
2) dokona膰 dezynfekcji instrument贸w stomatologicznych metoda
mechaniczn膮? 飪 飪
3) okre艣li膰 zasady przeprowadzania dezynfekcji fizycznej? 飪 飪
4) dokona膰 dezynfekcji stanowiska pracy metod膮 fizyczn膮? 飪 飪
5) dokona膰 grupyfikacji preparat贸w dezynfekcyjnych oraz poda膰 okres
i zakres ich dzia艂ania? 飪 飪
6) okre艣li膰 zasady przeprowadzania dezynfekcji chemicznej? 飪 飪
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
33
4.4. Zasady sporz膮dzania, stosowania i przechowywania 艣rodk贸w
dezynfekcyjnych
4.4.1. Materia艂 nauczania
Zasady doboru preparat贸w dezynfekcyjnych.
1. Narz臋dzia „brudne” zanieczyszczone krwi膮,szczeg贸lnie ostre narz臋dzia chirurgiczne,
nale偶y po u偶yciu dezynfekowa膰 w roztworach preparat贸w o szerokim zakresie dzia艂ania
obejmuj膮cym bakterie 艂膮cznie z pr膮tkami gru藕licy, grzyby, wirusy.
2. Narz臋dzia i sprz臋t wielokrotnego u偶ytku nale偶y po dezynfekcji umy膰 i podda膰 sterylizacji
lub ponownej dezynfekcji.
3. Zr贸偶nicowane s膮 wymagania dotycz膮ce czysto艣ci mikrobiologicznej narz臋dzi lekarskich
przed u偶yciem, zale偶nie od rodzaju kontaktu z tkankami:
a) urz膮dzenia kontaktuj膮ce si臋 z uszkodzona tkanka musz膮 by膰 sterylizowane: wolne od
form wegetatywnych i spor drobnoustroj贸w oraz od wirus贸w.
b) narz臋dzia kontaktuj膮ce si臋 z nieuszkodzonymi b艂onami 艣luzowymi powinny by膰
sterylne, ale je偶eli nie mog膮 by膰 sterylizowane np. ze wzgl臋d贸w technicznych musz膮
by膰 poddane dezynfekcji w wyniku, kt贸rej uzyskuje si臋 wysoki poziom czysto艣ci
mikrobiologicznej.
Wysoki poziom czysto艣ci mikrobiologicznej uzyskuje si臋 poprzez zniszczenie bakterii
艂膮cznie z pr膮tkami gru藕licy, grzybami i wirusami.
Narz臋dzia kontaktuj膮ce si臋 z nieuszkodzon膮 powierzchnia sk贸ry powinny by膰 wolne od
form wegetatywnych bakterii - wskazane jest, aby w zale偶no艣ci od zagro偶enia by艂y r贸wnie偶
wolne od pr膮tk贸w gru藕licy, grzyb贸w i wirus贸w.
Dezynfekcja nie mo偶e by膰 stosowana jako metoda zast臋pcza, gdy wymagany jest poziom
czysto艣ci mikrobiologicznej osi膮gany wy艂膮cznie w procesach sterylizacji.
W przypadku dezynfekcji metod膮 z wyboru jest metoda termiczna. Gdy ze wzgl臋du na
konstrukcj臋 narz臋dzi,sprz臋tu lub rodzaj tworzywa,z kt贸rego s膮 wykonane nie mo偶na podda膰
ich dzia艂aniu czynnik贸w termicznych, dopuszcza si臋 u偶ycie do tego celu substancji
chemicznych w postaci gazu lub roztwor贸w.
Po zastosowaniu dezynfekcji w postaci roztwor贸w chemicznych konieczne jest po
zako艅czeniu procesu,dok艂adne wyp艂ukanie narz臋dzi, sprz臋tu woda: a przypadku dzia艂ania
dezynfekcyjnego sporob贸jczego, nale偶y zastosowa膰 wod臋 steryln膮 艣wie偶o przygotowan膮.
Sp艂ukiwanie wod膮 i dalsze post臋powanie z nieopakowanymi wst臋pnie narz臋dziami,
obci膮偶one jest prawdopodobie艅stwem wt贸rnego ska偶enia. Dlatego te偶 dla dzia艂ania
roztwor贸w substancji chemicznych,w wyniku,kt贸rego zniszczeniu ulegaj膮 wszystkie nawet
najbardziej oporne formy drobnoustroj贸w - przyj臋to okre艣lenie - dzia艂anie sporob贸jcze.
Zasady bezpiecznego stosowania preparat贸w dezynfekcyjnych.
1. Preparaty dezynfekcyjne nale偶y przechowywa膰 w oryginalnych opakowaniach,
w miejscach niedost臋pnych dl os贸b niepowo艂anych,
2. Roztwory u偶ytkowe nale偶y przygotowa膰 i przeprowadza膰 dezynfekcj臋 w odzie偶y
ochronnej i r臋kawicach ochronnych(rygorystycznie przestrzega膰 ostrze偶e艅 podanych na
etykietach i ulotkach informacyjnych).
3. Chroni膰 drogi oddechowe oraz oczy - naczynie z przygotowanym roztworem powinno
by膰 szczelnie zamkni臋te i oznakowane(nazwa preparatu, st臋偶enie, data przygotowania).
4. Nale偶y przestrzega膰 terminu aktywno艣ci biob贸jczej w przypadku takich 艣rodk贸w,jak np.
Aldesan-14 dni od dodania aktywatora (dat臋 dodania aktywatora oznaczy膰 na
opakowaniu).
5. Po dezynfekcji narz臋dzia nale偶y bardzo dok艂adnie wyp艂uka膰.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
34
Przygotowanie preparatu do dezynfekcji narz臋dzi polega na:
1. Wybraniu odpowiedniego 艣rodka dezynfekcyjnego,
2. Przygotowaniu odpowiedniego pojemnika,
3. Za艂o偶eniu r臋kawic ochronnych (winylowe)
4. Za艂o偶eniu fartucha foliowego lub jednorazowego,
5. Os艂oni臋ciu twarzy,
6. Sporz膮dzeniu roztw贸ru preparatu 艣ci艣le wg. wskaza艅 producenta,
7. Opisaniu pojemnik.
Uwagi dodatkowe:
1. Drobne narz臋dzia, wiert艂a itp. dezynfekowa膰 oddzielnie,
2. Roztw贸r do dezynfekcji narz臋dzi nale偶y przygotowa膰 tu偶 przed u偶yciem i stosowa膰 za
ka偶dym razem 艣wie偶y,
3. Pojemnik po u偶yciu nale偶y umy膰, wyparzy膰 gor膮c膮 woda i osuszy膰.
Zasady bezpiecznego stosowania preparat贸w dezynfekcyjnych.
1. Preparaty dezynfekcyjne podlegaj膮:
— ustawie o wyrobach medycznych (dot. preparat贸w do dezynfekcji narz臋dzi),
— ustawie o produktach biob贸jczych (dot. preparat贸w do dezynfekcji powierzchni),
— prawu farmaceutycznemu.
2. Wyb贸r preparatu nale偶y do u偶ytkownika.
3. Mo偶na stosowa膰 tylko preparaty maj膮ce:
— 艣wiadectwo rejestracji,
— dopuszczenia do obrotu,
— znak CE.
4. Skuteczno艣膰 biob贸jcz膮 preparatu przy okre艣lonym jego st臋偶eniu i czasie dzia艂ania podaje
producent.
5. Preparat musi mie膰 instrukcj臋 w j臋zyku polskim.
6. Przed dezynfekcj膮 z narz臋dzi nale偶y usun膮膰 zanieczyszczenia po materiale
stomatologicznym.
7. Do dezynfekcji stosujemy wy艂膮cznie:
— pojemniki o odpowiedniej wielko艣ci,
— z sitem,
— ze szczeln膮 pokryw膮.
8. Pojemnik ze 艣rodkiem dezynfekcyjnym musi by膰 opisany:
— nazw膮 preparatu i jego st臋偶eniem,
— godzina rozpocz臋cia i zako艅czenia dezynfekcji,
— podpisem osoby odpowiedzialnej za dezynfekcj臋.
9. Roztw贸r preparatu nale偶y przygotowa膰 w pomieszczeniu ze sprawn膮 wentylacj膮, 艣ci艣le
wg. wskaza艅 producenta
10. Narz臋dzia podczas dezynfekcji musz膮 by膰 ca艂kowicie zanurzone w roztworze,
a przestrzenie musz膮 by膰 ca艂kowicie wype艂nione roztworem
11. Czas dezynfekcji nale偶y liczy膰 od w艂o偶enia ostatniego narz臋dzia
12. Nie mo偶na skraca膰 lub wyd艂u偶a膰 czasu dezynfekcji
13. Podczas pracy z preparatami dezynfekcyjnymi nale偶y stosowa膰 艣rodki ochrony osobistej
(r臋kawice winylowe, fartuch foliowy, os艂ona twarzy).
Przygotowanie preparatu do dezynfekcji narz臋dzi:
1. Wybra膰 odpowiedni 艣rodek dezynfekcyjny,
2. Przygotowa膰 odpowiedni pojemnik,
3. Za艂o偶y膰 r臋kawice ochronne (winylowe),
4. Za艂o偶y膰 fartuch foliowy lub jednorazowy,
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
35
5. Os艂oni膰 twarz,
6. Sporz膮dzi膰 roztw贸r preparatu 艣ci艣le wg wskaza艅 producenta,
7. Opisa膰 pojemnik,
8. Drobne narz臋dzia, wiert艂a itp. dezynfekowa膰 oddzielnie,
9. Roztw贸r do dezynfekcji narz臋dzi nale偶y przygotowa膰 tu偶 przed u偶yciem i stosowa膰 za
ka偶dym razem 艣wie偶y,
10. Pojemnik po u偶yciu nale偶y umy膰, wyparzy膰 gor膮c膮 woda i osuszy膰.
Instrukcja dotycz膮ca dezynfekcji narz臋dzi.
1. Naczynie do dezynfekcji musi by膰 czyste, zdezynfekowane i suche, posiada膰 przykrycie.
2. Preparaty do dezynfekcji u偶yte z oryginalnych opakowa艅, opatrzonych informacja
o sposobie przygotowania z dat膮, podpisem osoby przygotowuj膮cej.
3. Naczynie do dezynfekcji musi by膰 dok艂adnie oznakowane: rodzaj 艣rodka
dezynfekcyjnego, st臋偶enie, czas przygotowania z dat膮, podpisem osoby przygotowuj膮cej.
4. Narz臋dzia,sprz臋t dezynfekcyjny musi by膰 ca艂kowicie zanurzony w p艂ynie.
5. Czas dezynfekowanych narz臋dzi liczy si臋 od momentu wrzucenia ostatniego narz臋dzia.
6. P艂yn dezynfekcyjny nie mo偶e by膰 u偶yty w roztworze u偶ytkowym d艂u偶ej ni偶 12 godzin.
7. Roztw贸r 艣rodka dezynfekcyjnego przygotowujemy bezpo艣rednio przed u偶yciem.
8. Naczynie po zako艅czeniu dezynfekcji opr贸偶niamy, dok艂adnie myjemy, dezynfekujemy
i osuszamy.
Narz臋dzia wyjmujemy z pojemnika po up艂ywie czasu odpowiednim dla w艂a艣ciwej
dezynfekcji, myjemy pod bie偶膮c膮 wod膮, osuszamy i przygotowujemy do sterylizacji lub
przechowywania.
Przyczyny z艂ej dezynfekcji:
— nieodpowiednie st臋偶enie roztworu - nieodpowiedni czas dezynfekcji,
— brak ca艂kowitego zanurzenia w roztworze,
— pozostawione na narz臋dziach resztki materia艂u stomatologicznego,
— wielokrotne u偶ywanie tego samego roztworu,
— prowadzenie dezynfekcji w pojemniku nie umytym i nie zdezynfekowany.
Dezynfekcja powierzchni.
Nie akceptuje si臋 do dezynfekcji powierzchni preparat贸w zawieraj膮cych formaldehyd.
W przypadku preparat贸w zawieraj膮cych aldehyd glutarowy stosuje si臋 nast臋puj膮ce
ograniczenia:
— st臋偶enie aldehydu glutarowego w u偶ytkowych roztworach nie mo偶ne przekracza膰 0,2%,
— dezynfekcje mo偶na przeprowadza膰 wy艂膮cznie w pomieszczeniach z prawid艂ow膮
wentylacj膮,
— w miejscach sta艂ego pobytu ludzi jednorazowo mo偶na dezynfekowa膰 ma艂e powierzchnie
9 ok. 2 m藳),gdy dezynfekowane s膮 wi臋ksze powierzchnie pomieszczenie mo偶e by膰
udost臋pnione pracownikom lub pacjentom po dok艂adnym wywietrzeniu,
— preparaty z aldehydem w urz膮dzeniach spryskuj膮cych mog膮 buc stosowane tylko do
dezynfekcji trudno dost臋pnych powierzchni.
Zasady post臋powania - dezynfekcja powierzchni zanieczyszczonych materia艂em
organicznym.
1. Powierzchnie t.j.: pod艂ogi, meble, 艣ciany w gabinetach stomatologicznych, brudownikach
nale偶y dezynfekowa膰 preparatami aktywnymi w obecno艣ci w obecno艣ci substancji
organicznych zakresie dzia艂ania odpowiednim do zagro偶enia.
2. Powierzchnie zanieczyszczone krwi膮 - dezynfekowa膰 preparatami bakterio
i wirusob贸jczymi.
3. Powierzchnie zanieczyszczone plwocin膮 - dezynfekowa膰 preparatami o dzia艂aniu
bakteriob贸jczym 艂膮cznie z pr膮tkami gru藕licy.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
36
4. Miejsca zanieczyszczone krwi膮 lub plwocin膮 nale偶y dezynfekowa膰 w dw贸ch etapach:
I etap - ska偶one miejsce zasypa膰 艣rodkiem dezynfekcyjnym lub nakry膰 warstwa ligniny
i zala膰 roztworem 艣rodka dezynfekcyjnego. Odczeka膰 zalecony okres czasu.
II etap - Po up艂ywie zaleconego czasu nale偶y przy u偶yciu ligniny zebra膰 materia艂
organiczny i wrzuci膰 do czerwonego worka na odpady medyczne.
5. Wszystkie czynno艣ci wykona膰 w r臋kawiczkach.
6. Ca艂膮 powierzchni臋 wcze艣niej zanieczyszczon膮 nale偶y ponownie zmy膰 z u偶yciem 艣rodka
dezynfekcyjnego.
7. W przypadku zagro偶enia pr膮tkami gru藕licy do dezynfekcji zanieczyszczonych
powierzchni nie nale偶y stosowa膰 preparat贸w dezynfekcyjnych w spryskiwaczach
i aerozolach.
8. Do dezynfekcji powierzchni w obecno艣ci zanieczyszcze艅 organicznych nale偶y stosowa膰
te preparaty przy kt贸rych w wykazie umieszczona jest literka „Z”np.: Lisoformin 3000
2%,Medicarina 1,08%.
Obliczanie ilo艣ci gram贸w preparatu potrzebnego do sporz膮dzenia wodnego
roztworu 艣rodka dezynfekcyjnego
Podczas sporz膮dzania roztwor贸w przyjmuje si臋 stepuj膮ce regu艂y:
Spos贸b 1
1. 1 ml(1 cm3) wody wa偶y 1 gram,
2. Liczb臋 gram贸w substancji potrzebna do przygotowania okre艣lonej ilo艣ci roztworu oblicza
si臋 wg.wzoru:
S = R x P dzielone 100
Gdzie:
S= liczba gram贸w substancji (preparatu),
R = liczba gram贸w roztworu,
P = liczba okre艣laj膮ca w procentach st臋偶enie roztworu.
3. Ilo艣膰 rozpuszczalnika (wody-dla roztwor贸w wodnych)oblicza si臋 wg. wzoru:
W= R - S
Gdzie :W = liczba gram贸w rozpuszczalnika (wody).
Przyk艂ad: Przygotuj 1500g (R),3 % (P) roztw贸r wodny preparatu dezynfekcyjnego:
— obliczanie potrzebnej liczby gram贸w preparatu wg. wzoru S= R x P:100 = 1500 x
3:100=4500:100=45 g preparatu.
— Obliczenie potrzebnej liczby gram贸w wody wg. wzoru:
W=R-S=1500-45 = 1455g wody
— Do odmierzonej ilo艣ci wody,t.j.1455g,doda膰 45g preparatu dezynfekcyjnego.
Spos贸b 2
Producenci 艣rodk贸w dezynfekcyjnych na opakowaniach swoich produkt贸w informuj膮
o sposobie przygotowywania roztwor贸w. Jedynym obliczeniem b臋dzie dostosowanie ilo艣ci
roztworu do potrzeb gabinetu, tzn. zwi臋kszenie lub zmniejszenie liczba podanych na
opakowaniu.
Je艣li producent informuje na przyk艂ad:do przygotowania 8 litr贸w, czyli 8000g roztworu,
potrzeba 400g preparatu i 7600g wody, a w gabinecie u偶ywany jest roztw贸r w ilo艣ci 2000g
(2l),to nale偶y do 100g preparatu doda膰 1900g wody, czyli
8000:2000 = 4
400:4=100 - potrzebna ilo艣膰 preparatu.
Przy doborze metody oraz preparatu do dezynfekcji narz臋dzi, sprz臋tu i powierzchni
nale偶y uwzgl臋dni膰 ryzyko zaka偶enia oraz zdolno艣膰 do eliminacji drobnoustroj贸w
stanowi膮cych zagro偶enie. Preparaty do dezynfekcji narz臋dzi, powinny wykazywac dzia艂anie
bakteriob贸jcze, pratkobojcze, grzybob贸jcze, wirusob贸jcze oraz sporobojcze. Og贸lne zasady
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
37
przygotowania roztwor贸w u偶ytkowych i bezpiecznego stosowania preparat贸w
dezynfekcyjnych musza by膰 przestrzegane zar贸wno prz dezynfekcji narz臋dzi jak
i powierzchni.
Przy doborze preparatu dezynfekcyjnego nale偶y bra膰 pod uwag臋:
— zakres dzia艂ania,
— czas dezynfekcji,
— czy dany preparat nie niszczy dezynfekowanych tworzyw.
Preparaty dezynfekcyjne mog膮 by膰 stosowane bezpo艣rednio na sprz臋t lub
powierzchni臋.Powierzchnie trudnodost臋pne mo偶na dezynfekowa膰 przy pomocy preparat贸w
dezynfekcyjnych w aerozolach.
Wyposa偶enie stanowiska do mycia i dezynfekcji.
1. Zlewozmywak dwukomorowy z ociekaczem z bie偶膮c膮 ciep艂膮 i zimna wod膮.(do
sporz膮dzania roztwor贸w stosuje si臋 wod臋 o temperaturze 20掳 C - 30 掳 C)
2. Pojemniki na roztwory u偶ytkowe preparat贸w dezynfekcyjnych, stabilne, z przykrywk膮,
z sitkiem - do narz臋dzi o odpowiedniej pojemno艣ci w stosunku do ilo艣ci
dezynfekowanego sprz臋tu.
3. Szafka zamykana naklucz na 艣rodki dezynfekcyjne.
4. Miareczkowane naczynia s艂u偶膮ce do dozowania 艣rodk贸w chemicznych.
5. R臋kawiczki ochronne.
6. Maski ochronne.
7. Okulary ochronne.
8. Wykaz stosowanych 艣rodk贸w dezynfekcyjnych w gabinecie, proponowane st臋偶enia
w zale偶no艣ci od metody dezynfekcji i jej celowo艣ci - zalecenia producenta.
9. Opracowany algorytm przygotowania st臋偶e艅 poszczeg贸lnych preparat贸w.
10. Sprawna wentylacja.
11. Nie wolno 艂膮czy膰 r贸偶nych preparat贸w dezynfekcyjnych, ani dodawa膰 preparat贸w
myj膮cych.
Zasady przechowywania 艣rodk贸w dezynfekcyjnych.
Dezynfekcja to proces zapobiegania szerzeniu si臋 chor贸b,kt贸rych czynnikiem
etiologicznym s膮 drobnoustroje.Aby dezynfekcja by艂a skuteczna musi by膰 wykonana
z zachowaniem zalecanych preparat贸w. Nieprawid艂owe post臋powanie ze 艣rodkami
dezynfekcyjnymi mo偶e Stanowic zagro偶enie dla zdrowia pracownik贸w i pacjent贸w. Nale偶y
zatem:
1) przestrzega膰 zawartych w etykiecie /ulotce informacyjnej zalece艅 dotycz膮cych
parametr贸w dezynfekcji,
2) przestrzega膰 艣rodk贸w ostro偶no艣ci chroni膮cych u偶ytkownika od ujemnych skutk贸w
stosowanych preparat贸w dezynfekcyjnych.
Przechowywanie preparat贸w dezynfekcyjnych.
1. Preparaty dezynfekcyjne przechowywa膰 w oryginalnych opakowaniach
2. Preparaty dezynfekcyjne przechowywa膰 w miejscach niedost臋pnych dla os贸b
niepowo艂anych.
4.4.2. Pytania sprawdzaj膮ce
Odpowiadaj膮c na pytania, sprawdzisz, czy jeste艣 przygotowany do wykonania 膰wicze艅.
1. Jakie s膮 zasady przygotowywania preparat贸w do dezynfekcji narz臋dzi?
2. Jakie znasz zasady bezpiecznego stosowania preparat贸w do dezynfekcji?
3. W jaki spos贸b nale偶y przechowywa膰 艣rodki dezynfekcyjne?
4. Wed艂ug jakiego wzoru oblicza si臋 ilo艣膰 gram贸w preparatu potrzebnego do sporz膮dzenia
wodnego roztworu 艣rodka dezynfekcyjnego?
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
38
5. W jaki spos贸b nale偶y przygotowa膰 roztw贸r wed艂ug zalece艅 producenta?
6. Jakie znasz przyczyny ma艂ej aktywno艣ci biob贸jczej 艣rodk贸w dezynfekcyjnych?
7. Jakie znasz zasady dezynfekcji narz臋dzi?
8. Jakie znasz zasady dotycz膮ce dezynfekcji powierzchni zanieczyszczonej materia艂em
organicznym?
9. Jakie znasz zasady dotycz膮ce dezynfekcji powierzchni sta艂ych, pod艂贸g, 艣cian i mebli)?
10. Jakie s膮 przyczyny z艂ej dezynfekcji?
4.4.3. 膯wiczenia
膯wiczenie 1
Zadanie: Przygotuj 1500g wodnego 3% roztw贸ru Desoform.
1. Oblicz potrzebn膮 ilo艣膰 gram贸w preparatu,
2. Oblicz potrzebn膮 liczb臋 gram贸w wody, kt贸r膮 nale偶y u偶y膰 do przygotowania roztworu
preparatu?
Spos贸b wykonania 膰wiczenia:
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) przyj膮膰 za艂o偶enie, 偶e 1ml(1cm3) wody wa偶y 1 gram,
2) zastosowa膰 wz贸r na obliczenie potrzebnej ilo艣ci preparatu,
3) przedstawi膰 wynik na forum grupy,
4) om贸wi膰 spos贸b wykonania zadania.
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
— literatura z rozdzia艂u 6 poradnika dla ucznia,
— karta pracy - 膰wicze艅,
— przybory do pisania
— przyk艂adowe 艣rodki dezynfekcyjne do sporz膮dzania roztwor贸w w gabinecie
stomatologicznym.
膯wiczenie 2
Zadanie: Przygotuj 3% roztw贸r wodny Tiutolu do dezynfekcji narz臋dzi
stomatologicznych zgodnie z zaleceniami producenta wypisanymi na opakowaniu 艣rodka
dezynfekcyjnego. Do Twojej dyspozycji jest pojemnik o pojemno艣ci 2 l.
Spos贸b wykonania 膰wiczenia
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) przeczyta膰 rozdzia艂 4.3 z poradnika dla ucznia,
2) przeczyta膰 informacje producenta z opakowania na 艣rodku dezynfekcyjnymi preparatu
dotycz膮ce sposobu przygotowania roztworu preparatu,
3) przedstawi膰 wynik oblicze艅 na forum grupy,
4) om贸wi膰 spos贸b wykonania zadania i czas dezynfekcji w roztworze o takim st臋偶eniu.
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
— poradnik dla ucznia,
— arkusze papieru formatu A4, flamastry,
— literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
39
膯wiczenie 3
Sporz膮d藕 roztw贸r Sekuseptu pulver do dezynfekcji narz臋dzi, stosuj膮c si臋 do zalece艅
producenta. Okre艣l zasady przygotowania 艣rodka dezynfekcyjnego.
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) odszuka膰 w materiale nauczania 4.4.1 informacje na temat negocjacji zakupowych,
2) zapozna膰 si臋 z tre艣ci膮 膰wiczenia,
3) wybra膰 najwa偶niejsze problemy jakie wynikaj膮 w tre艣ci 膰wiczenia,
4) wypisa膰 istotne zasady, kt贸rych nale偶y przestrzega膰 w trakcie sporz膮dzania roztworu,
5) przestrzegaj膮c zasad przygotowa膰 wybrany roztw贸r 艣rodka dezynfekcyjnego zgodnie
z zaleceniami producenta,
6) om贸wi膰 podstawowe zasady pracy ze 艣rodkiem dezynfekcyjnym na forum grupy.
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
— papier formatu A4, flamastry,
— kalkulator,
— poradnik dla ucznia
— literatura z rozdzia艂u 6 poradnika dla ucznia.
— wanienka do 艣rodka dezynfekcyjnego, 艣rodek dezynfekcyjny Secusept pulver, 艣rodki
ochrony osobistej(fartuch, r臋kawice ochronne, okulary).
4.4.4. Sprawdzian post臋p贸w
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymieni膰 zasady przygotowania 艣rodk贸w dezynfekcyjnych? 飪 飪
2) wyja艣ni膰 zasady bezpiecznego stosowania 艣rodk贸w
dezynfekcyjnych? 飪 飪
3) okre艣li膰 sposoby przechowywania 艣rodk贸w dezynfekcyjnych? 飪 飪
4) sporz膮dzi膰 wodny roztworu 艣rodka dezynfekcyjnego? 飪 飪
5) przedstawi膰 wz贸r obliczania wodnego roztworu 艣rodka
dezynfekcyjnego? 飪 飪
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
40
4.4.5. Przepisy dotycz膮ce bezpiecze艅stwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpo偶arowej oraz ochrony 艣rodowiska
4.5.1. Materia艂 nauczania
Zasady bezpiecze艅stwa i higieny w gabinecie dentystycznym maj膮 na celu stworzenie
takich warunk贸w pracy, zar贸wno personelowi, jak i pacjentom, aby wykonanie zabiegu
mog艂o przebiega膰 sprawnie i bezpiecznie, nie zagra偶aj膮c zdrowiu obu stron. Zagadnienia
z kresu bhp reguluj膮 w Polsce akty prawne t.j.: kodeks pracy, rozporz膮dzenia wykonawcze
w sprawie chor贸b zawodowych i ich skutk贸w.
W zakresie ochrony zdrowia pracownik贸w s艂u偶by zdrowia dotycz膮 one:
1. Ochrony przed zanieczyszczeniem i ska偶eniem.
— Higiena i ochrona r膮k - to higieniczne mycie i dezynfekcja r膮k wg. Ayliffe”a.
Na powierzchni sk贸ry rak wyst臋puje:
— flora sta艂a, tzw. fizjologiczna, niewykazuj膮ca w艂a艣ciwo艣ci chorobotw贸rczych, kt贸ra
zapewnia prawid艂owe funkcjonowanie sk贸ry.
— flora przej艣ciowa, sk艂adaj膮ca si臋 z mikroorganizm贸w, kt贸re nie s膮 zdolne do namazania
i przebywania na sk贸rze d艂u偶szy czas.
— na rekach personelu gabinet贸w stomatologicznych stwierdzi膰 mo偶na obecno艣膰
drobnoustroj贸w chorobotw贸rczych przeniesionych od pacjenta, kt贸re mog膮 sta膰 si臋
przyczyna zaka偶e艅 krzy偶owych.
Ryzyko infekcji za po艣rednictwem r膮k zmniejsza si臋 przez:
— mycie r膮k wod膮 i myd艂em,
— odka偶anie sk贸ry,
— ochron臋 r膮k za pomoc膮 r臋kawic.
W zale偶no艣ci od zastosowanej techniki mycia r膮k wyr贸偶nia si臋: podstawowe, higieniczne
i chirurgiczne mycie r膮k.
Podstawowe mycie r膮k przeprowadza si臋:
— po wej艣ciu i przed wyj艣ciem z miejsca pracy,
— po wyj艣ciu z toalety,
— po wykonywanych pracach porz膮dkowych i czysto艣ciowych,
— przed spo偶yciem posi艂ku,
— przed przyst膮pieniem do pracy z materia艂em i urz膮dzeniami sterylnymi.
Higieniczne mycie r膮k - ma na celu zmycie zanieczyszcze艅 organicznych i brudu oraz
cz臋艣ciowa eliminacj臋 ze sk贸ry r膮k flory przej艣ciowej i sta艂ej. Wykonuje si臋 je przed i po
ka偶dej czynno艣ci zwi膮zanej z przyjmowaniem pacjent贸w.
Aby przeprowadzi膰 higieniczne mycie rak nale偶y:
— nanie艣膰 na d艂onie odpowiednia ilo艣膰 myd艂a w p艂ynie z dozownika,
— dok艂adnie umy膰 powierzchnie r膮k, np. wg. techniki Ayliff'a przez czas nie kr贸tszy ni偶
30 s.,
— sp艂uka膰 pod bie偶膮ca wod膮,
— osuszy膰 jednorazowym r臋cznikiem.
Technika mycia i dezynfekcji r膮k wg Ayliffe'a.
B艂臋d贸w podczas mycia r膮k mo偶na unikn膮膰 przestrzegaj膮c nast臋puj膮cych
wskaz贸wek:
1. Zdejmowa膰 z r膮k bi偶uteri臋 i zegarek,
2. U偶ywa膰 myd艂a w p艂ynie,
3. Wyciera膰 r臋ce tylko r臋cznikami jednorazowego u偶ytki,
4. U偶ywa膰 wody umiarkowanie ciep艂ej,
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
41
5. Nie skraca膰 czasu mycia r膮k,
6. My膰 dok艂adnie powierzchnie r膮k.
Chirurgiczne mycie r膮k: -ma na celu eliminacje drobnoustroj贸w nale偶膮cych do flory
przej艣ciowej i sta艂ej. Wykonuje si臋 je przed wszystkimi zabiegami chirurgicznymi u pacjenta
i dotyczy np. lekarzy chirurg贸w.
R臋kawice ochronne stosowane w stomatologii s膮 wykonywane z lateksu lub winylu.
Post臋powanie w przypadku zranienia si臋 podczas pracy:
1) spowodowa膰 wi臋ksze krwawienie przez 1 min.
2) umy膰 miejsce bie偶膮c膮, ciep艂膮 wod膮 z myd艂em,
3) ran臋 zdezynfekowa膰-wod膮 utlenion膮, spirytusem,
4) za艂o偶y膰 opatrunek,
5) odnotowa膰 zdarzenie -data, nazwisko i imi臋 pacjenta,
6) ewentualnie wykona膰 test w kierunku wykluczenia infekcji HIV.
1. Zasady ochrony personelu i pacjenta przed infekcja HBV,HIV w gabinecie
stomatologicznym
— Ochrona twarzy,
— Okulary ochronne,
— Odzie偶 ochronna,
— Czynniki chemiczne,
— Usuwanie odpad贸w i nieczysto艣ci.
2. Ochrony przed chorobami zawodowymi
Alergia - w tej grupie zawodowej spotyka si臋 najcz臋艣ciej uczulenia na:
— metale: kadm, chrom, nikiel,
— tworzywa akrylowe,
— inne zwi膮zki chemiczne: 艣rodki dezynfekcyjne, 偶ywice zawarte w materia艂ach
kompozytowych.
Objawy to ci臋偶kie zmiany wypryskowe na sk贸rze r膮k, z charakterystycznym
rogowaceniem, zt艂uszczeniem, p臋kni臋ciami opuszek palc贸w i ranami.
Zauwa偶a si臋 tak偶e wzrost uczulenia kontaktowego na r臋kawice gumowe.
Zesp贸艂 szyjno-barkowy - do najcz臋艣ciej spotykanych dolegliwo艣ci zalicza si臋 zm臋czenie,
b贸le g艂owy, szyi, kr臋gos艂upa, barku oraz r臋ki Jest to zesp贸艂 spowodowany charakterem pracy
personelu stomatologicznego, kt贸ry cz臋sto ko艅czy si臋 niemo偶liwo艣ci膮 wykonywania zawodu.
3. Ochrony przed zaka偶eniem
Wirusowe zapalenie w膮troby - choroba ta jest wywo艂ana przez wirus HBV, jest
najwa偶niejsza z zaka藕nych chor贸b zawodowych pracownik贸w stomatologicznych. Zaka偶enie
szerzy si臋 drog膮 parenteraln膮 (wirus typu B, C) a tak偶e przez uszkodzon膮 sk贸r臋 i b艂ony
艣luzowe.
Profilaktyka:
— szczepienia ochronne przeciwko WZW typ B,
— metody ochrony i dezynfekcji,
— 艣rodki i metody dezynfekcyjne skuteczne w zwalczaniu HBV uwa偶a si臋 tak偶e za
skuteczne w zwalczaniu HCV,
— gru藕lica - wywo艂ana jest przez bakterie,kt贸r膮 jest pr膮tek gru藕liczy. Zaka偶enie szerzy si臋
droga pokarmow膮, przez uszkodzon膮 sk贸r臋, b艂ony 艣luzowe, g艂贸wnie droga kropelkow膮.
W profilaktyce schorzenia istotn膮 rol臋 odgrywaj膮: r臋kawiczki, okulary ochronne,
maseczki na twarz, badania rtg narz膮d贸w klatki piersiowej, a u os贸b
tuberkulionujemnych-kontrolne testy sk贸rne,
— AIDS - czynnikiem chorobotw贸rczym w tym wypadku jest wirus HIV Przenoszenie
wirusa odbywa si臋 drog膮 p艂ciow膮, drog膮 krwi(wstrzykni臋cia do偶ylne, transfuzje),podczas
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
42
kontaktu uszkodzonej sk贸ry i b艂on 艣luzowych z zaka偶on膮 krwi膮. Personel
stomatologiczny jest r贸wnie偶 nara偶ony na t臋 chorob臋.
W profilaktyce nale偶y:
— stosowa膰 r臋kawiczki, maski i odzie偶 ochronn膮,
— prawid艂owo i skutecznie przeprowadza膰 dezynfekcje r膮k, sk贸ry, narz臋dzi i powierzchni
przedmiot贸w znajduj膮cych si臋 w gabinecie,
— bezpiecznie usuwa膰 ska偶one przedmioty, w tym tak偶e odpady.
4. Inne choroby zaka藕ne: grypa, angina, r贸偶yczka, opryszczka, p贸艂pasiec.
Profilaktyka to przede wszystkim:
— szczepienia ochronne,
— zabezpieczenie w postaci r臋kawic, masek,
Odpowiednia dezynfekcja narz臋dzi: przestrzeganie st臋偶enia p艂yn贸w dezynfekcyjnych:
dawkowanie 艣rodka dezynfekcyjnego musi odbywa膰 si臋 艣ci艣le wed艂ug wskaza艅
producenta lub wed艂ug specjalnych wskaza艅 stacji sanitarno - epidemiologicznej.
Zapobieganie przenoszeniu patogen贸w w gabinetach stomatologicznych
1. R臋kawiczki
飥 nale偶y zmieni膰 natychmiast po stwierdzeniu ich uszkodzenia,
飥 podczas d艂ugotrwa艂ych zabieg贸w zaleca si臋 ich zmian臋 co 1 godzin臋,
飥 r臋kawiczek nie nale偶y my膰,
飥 r臋kawiczek nigdy nie u偶ywa si臋 ponownie,
飥 zawsze nale偶y sprawdzi膰 dat臋 wa偶no艣ci ich na opakowaniu,
飥 r臋kawiczki ulegaj膮 degradacji z czasem, nawet przy idealnych warunkach
przechowywania.
2. Maska
飥 musi szczelnie zakrywa膰 nos i usta,
飥 nie mo偶e by膰 wilgotna,
飥 nale偶y zmieni膰 w przypadku zabrudzenia krwi膮 lub innymi wydzielinami,
飥 powinna by膰 wymieniana co 20 minut,
飥 w normalnych warunkach powinna by膰 zmieniana pomi臋dzy pacjentami.
3. Okulary ochronne
飥 ochraniaj膮 personel przed przedostaniem si臋 na 艣luz贸wk臋 oka kropel krwi lub innych
wydzielin.
4. Ssak
5. Koferdam
飥 minimalizuje wytwarzanie aerozoli zawieraj膮cych 艣lin臋 i krew,
飥 optymalnie zak艂adany na pocz膮tku zabiegu minimalizuj膮c kontakt instrument贸w
z b艂ona 艣luzow膮: zmniejsza ryzyko jej uszkodzenia i krwawienia.
6. Bariery ochronne-jednorazowe os艂ony, plastikowe serwety na zag艂贸wek unitu, na r臋kawy,
ko艅c贸wki turbinowe, k膮tnice, uchwyty lamp operacyjnych i polimeryzacyjnych, pistolety
do mas wyciskowych, panel sterowania rtg, tubusy aparat贸w rtg, kontakty, klamki.
7. Zapobieganie powstawaniu biofilmu w elementach unitu.
8. Praca na cztery r臋ce.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
43
4.5.2. Pytania sprawdzaj膮ce
Odpowiadaj膮c na pytania, sprawdzisz, czy jeste艣 przygotowany do wykonania 膰wicze艅.
1. Czego dotycz膮 zasady bezpiecze艅stwa i higieny pracy, ochrony przeciw po偶arowej
w gabinecie dentystycznym?
2. W jaki spos贸b chroni si臋 personel pracuj膮cy w gabinecie stomatologicznym przed
zanieczyszczeniem i ska偶eniem?
3. Na jakie najcz臋艣ciej choroby zawodowe s膮 nara偶enie pracownicy gabinet贸w
stomatologicznych?
4. Jakie dzia艂ania profilaktyczne w gabinecie stomatologicznym s膮 stosowane w zakresie
profilaktyki WZW, gru藕licy, AIDS oraz innych chor贸b zaka藕nych?
4.5.3. 膯wiczenia
膯wiczenie 1
Z poradnika dla piel臋gniarek i po艂o偶nych AIDS. Jak zmniejszy膰 ryzyko zaka偶enia HIV
w praktyce piel臋gniarskiej. Warszawa 1998 wypisz:
1) zasady profilaktyki w艣r贸d personelu medycznego,
2) ryzyko zaka偶enia HIV przez narz臋dzia medyczne,
3) ryzyko zaka偶enia HIV wynikaj膮ce z niestosowania 艣rodk贸w ochrony indywidualnej,
4) ryzyko zaka偶enia HIV przez kontakt z krwi膮.
Spos贸b wykonania 膰wiczenia
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) odszuka膰 w podanym powy偶ej poradniku dla piel臋gniarek tre艣ci okre艣lone w zadaniu,
2) zapozna膰 si臋 z tre艣ci膮 膰wiczenia,
3) wypisa膰 istotne informacje na kartce,
4) om贸wi膰 prac臋 na forum grupy.
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
— papier formatu A4, flamastry,
— poradnik dla ucznia
— literatura zgodna z zadaniem.
膯wiczenie 2
Na podstawie wypisanych danych z poradnika dla piel臋gniarek i po艂o偶nych AIDS. Jak
zmniejszy膰 ryzyko zaka偶enia HIV w praktyce piel臋gniarskiej. Warszawa 1998 opracuj
algorytm post臋powania z pacjentem zara偶onym wirusem HIV w gabinecie stomatologicznym:
Spos贸b wykonania 膰wiczenia
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) odszuka膰 w podanym powy偶ej poradniku dla piel臋gniarek tre艣ci dotycz膮ce zasad
post臋powania w profilaktyce AIDS,
2) zapozna膰 si臋 z tre艣ci膮 膰wiczenia,
3) wypisa膰 istotne informacje na kartce,
4) opracowa膰 schemat algorytmu dzia艂a艅
5) zaprezentowa膰 prac臋 na forum grupy.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
44
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
— papier formatu A4, flamastry,
— poradnik dla ucznia
— literatura podana w zadaniu.
膯wiczenie 3
Opracuj instrukcj臋 post臋powania w gabinecie stomatologicznym w przypadku zranienia
si臋 podczas pracy.
Spos贸b wykonania 膰wiczenia
Aby wykona膰 膰wiczenie, powiniene艣:
1) odszuka膰 w poradniku dla ucznia tre艣ci okre艣lone w zadaniu,
2) zapozna膰 si臋 z tre艣ci膮 膰wiczenia,
3) wypisa膰 istotne informacje na kartce,
4) opracowa膰 instrukcje post臋powania w przypadku zranienia si臋 w gabinecie
stomatologicznym,
5) zaprezentowa膰 opracowana instrukcj臋 na forum grupy.
Wyposa偶enie stanowiska pracy:
— papier formatu A4, flamastry,
— poradnik dla ucznia.
Sprawdzian post臋p贸w
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymieni膰 istotne zasady w zakresie ochrony zdrowia pracownik贸w w
gabinecie stomatologicznym? ? 飪 飪
2) scharakteryzowa膰 zasady higieny i ochrony r膮k pracownik贸w
gabinetu stomatologicznego? ? 飪 飪
3) wykona膰 higieniczne mycie r膮k technik膮 Ayliffe? 飪 飪
4) wymieni膰 istotne elementy profilaktyki w zakresie ochrony przed
zaka偶eniami w gabinecie stomatologicznym? 飪 飪
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
45
5. SPRAWDZIAN OSI膭GNI臉膯
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uwa偶nie instrukcj臋.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kart臋 odpowiedzi.
3. Zapoznaj si臋 z zestawem zada艅 testowych.
4. Test zawiera 20 zada艅. Do ka偶dego zadania do艂膮czone s膮 4 mo偶liwo艣ci odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawid艂owa.
5. Udzielaj odpowiedzi na za艂膮czonej karcie odpowiedzi, stawiaj膮c w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomy艂ki nale偶y b艂臋dn膮 odpowied藕 zaznaczy膰 k贸艂kiem, a nast臋pnie
ponownie zakre艣li膰 odpowied藕 prawid艂ow膮.
6. Zadania wymagaj膮 prostych oblicze艅, kt贸re powiniene艣 wykona膰 przed wskazaniem
poprawnego wyniku. Tylko wskazanie odpowiedzi nawet poprawnej bez uzasadnienia,
nie b臋dzie uznane.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy b臋dziesz mia艂 satysfakcj臋 z wykonanego zadania.
8. Je艣li udzielenie odpowiedzi b臋dzie Ci sprawia艂o trudno艣膰, wtedy od艂贸偶 jego rozwi膮zanie
na p贸藕niej i wr贸膰 do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwi膮zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
46
ZESTAW ZADA艃 TESTOWYCH
1. Dezynfekcja to spos贸b niszczenia
a) bakterii.
b) wirus贸w.
c) grzyb贸w i bakterii.
d) bakterii 艂膮cznie z pr膮tkami gru藕licy, grzyb贸w i wirus贸w.
2. Antyseptyka to
a) post臋powanie polegaj膮ce na niszczeniu drobnoustroj贸w lub zahamowaniu ich
rozwoju.
b) post臋powanie zapobiegaj膮ce zaka偶eniom przez cz臋ste mycie.
c) pos艂ugiwanie si臋 sprz臋tem pozbawionym bakterii.
d) d)pos艂ugiwanie si臋 materia艂em opatrunkowym ja艂owym.
3. Zaka偶enie krzy偶owe to zaka偶enie
a) w艂asn膮 flor膮 bakteryjn膮 pacjenta,
b) flor膮 bakteryjn膮,kt贸rej nosicielem jest pacjent,
c) ujawniaj膮ce si臋 w czasie pobytu w gabinecie stomatologicznym,
d) przeniesione z jednego pacjenta na drugiego przez r臋ce personelu.
4. Odpady medyczne to substancje
a) sta艂e powstaj膮ce przy leczeniu.
b) sta艂e, ciek艂e i gazowe powstaj膮ce przy leczeniu, diagnozowaniu oraz profilaktyce
w dzia艂alno艣ci medycznej.
c) ciek艂e powstaj膮ce przy leczeniu, diagnozowaniu oraz profilaktyce w dzia艂alno艣ci
medycznej.
d) gazowe powstaj膮ce przy leczeniu, diagnozowaniu w dzia艂alno艣ci medycznej.
5. Odpady specyficzne, zaka偶one drobnoustrojami to
a) uszkodzone termometry rt臋ciowe i zu偶yte 艣wietl贸wki.
b) resztki pokarmowe z oddzia艂贸w niezaka藕nych.
c) zu偶yty materia艂 opatrunkowy, strzykawki,ig艂y.
d) substancje toksyczne.
6. Do sposobu unieszkodliwiania odpad贸w medycznych nale偶y
a) termiczne przekszta艂canie.
b) sk艂adowanie.
c) dezynfekcja chemiczna.
d) sterylizacja.
7. Przyczyn膮 ma艂ej aktywno艣ci biob贸jczej 艣rodka dezynfekcyjnego jest
a) zbyt ma艂e st臋偶enie roztworu, zbyt d艂ugie u偶ywanie roztworu.
b) kr贸tki czas zanurzenia w 艣rodku dezynfekcyjnym.
c) zbyt d艂ugie moczenie w 艣rodku dezynfekcyjnym.
d) przygotowanie roztworu w naczyniu plastikowym.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
47
8. Pojemnik ze 艣rodkiem dezynfekcyjnym musi by膰 opisany
a) nazw膮 preparatu i jego st臋偶eniem,piecz膮tk膮 Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.
b) godzin膮 rozpocz臋cia i zako艅czenia dezynfekcji,podpisem kierownika gabinetu
stomatologicznego.
c) nazw膮 preparatu i jego st臋偶eniem, godzin膮 rozpocz臋cia i zako艅czenia dezynfekcji
i podpisem osoby odpowiedzialnej za dezynfekcj臋.
d) nazw膮 preparatu i czasu jego dzia艂ania.
9. Preparaty dezynfekcyjne podlegaj膮
a) ustawie o wyrobach medycznych, ustawie o produktach biob贸jczych, prawu
farmaceutycznemu.
b) tylko ustawie o wyrobach medycznych.
c) tylko ustawie o wyrobach farmaceutycznych.
d) zarz膮dzeniom G艂贸wnego Inspektora Sanitarnego.
10. R臋ce nale偶y my膰
a) zawsze rano przed prac膮.
b) tylko przed jedzeniem.
c) przed za艂o偶eniem r臋kawiczek, po zdj臋ciu r臋kawiczek, po zanieczyszczeniu krwi膮 lub
ich uszkodzeniu.
d) po zanieczyszczeniu r膮k krwi膮.
11 Higieniczne mycie r膮k nale偶y przeprowadza膰
a) wg techniki Ayliffe.
b) metod膮 Jonesa.
c) metod膮 Bassa.
d) metod膮 Hirschwelda.
12. Obowi膮zkowa dla gabinet贸w stomatologicznych jest nast臋puj膮ca dokumentacja
post臋powania z odpadami medycznymi
a) instrukcja post臋powania z odpadami medycznymi.
b) tylko karta ewidencji odpad贸w.
c) dokumenty obrotu odpadami niebezpiecznymi.
d) karta ewidencji odpad贸w, dokumenty obrotu odpadami niebezpiecznymi.
13. W profilaktyce zaka偶e艅 HIV w gabinecie stomatologicznym zwr贸cisz uwag臋 na
a) szczepienia ochronne.
b) stosowanie r臋kawiczek, masek i odzie偶y ochronnej.
c) badania okresowe pracownik贸w.
d) dok艂adn膮 dezynfekcje fotela stomatologicznego.
14. Celem chirurgicznego mycia r膮k jest
a) uzyskanie pe艂nej ja艂owo艣ci r膮k.
b) eliminacja flory sta艂ej.
c) eliminacja flory sta艂ej i przej艣ciowej.
d) zmycie zanieczyszcze艅 organicznych i brudu.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
48
15. Ryzyko infekcji za po艣rednictwem r膮k zmniejsz si臋 przez
a) mycie r膮k wod膮 i myd艂em,
b) odka偶anie sk贸ry r膮k,
c) mycie r膮k wod膮 i myd艂em, ochrona r膮k za pomoc膮 r臋kawic,
d) mycie r膮k wod膮 i myd艂em, ochrona r膮k za pomoc膮 r臋kawic, odka偶anie sk贸ry.
16. Oznakowanie na opakowaniu 艣rodka dezynfekcyjnego - BTbcVF oznacza zakres
dzia艂ania 艣rodka na
a) bakterie,wirusy.
b) bakterie,wirusy, grzyby.
c) bakterie 艂膮cznie z pr膮tkiem gru藕licy,wirusy, grzyby.
d) bakterie,wirusy, saprofity.
17. Dezynfekcja fizyczna polega na
a) tylko na wyparzaniu.
b) spalaniu i wyparzaniu.
c) stosowaniu promieni niejonizuj膮cych i nadfioletowych i spalaniu.
d) spalaniu i wyparzaniu oraz stosowaniu promieni niejonizuj膮cych i nadfioletowych.
18. Do dezynfekcji powierzchni stosuje si臋 preparaty dzia艂aj膮ce skutecznie w czasie
a) 15 min.
b) 1 godziny.
c) 30 min.
d) 2 godzin.
19. Lampy bakteriob贸jcze niskoci艣nieniowe powinny by膰 zamontowane w gabinecie
stomatologicznym co najmniej
a) 1 m od pod艂ogi.
b) 2 m od pod艂ogi.
c) 2,5 m od pod艂ogi.
d) odleg艂o艣膰 od pod艂ogi nie ma znaczenia.
20. W przypadku zranienia si臋 podczas pracy zdarzenie nale偶y odnotowa膰 zapisuj膮c
nast臋puj膮ce informacje
a) spos贸b zranienia.
b) imi臋 i nazwisko pacjenta oraz dat臋 zdarzenia.
c) czas od zranienia do za艂o偶enia opatrunku.
d) wykonanie testu w kierunku infekcji HIV.
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
49
KARTA ODPOWIEDZI
Imi臋 i nazwisko………………………………………………………………………………….
Wykonywanie dezynfekcji instrument贸w i stanowisk pracy
Zakre艣l poprawn膮 odpowied藕.
Nr
zadania Odpowied藕 Punkty
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
„Projekt wsp贸艂finansowany ze 艣rodk贸w Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego”
50
6. LITERATURA
1. Anusz Z.: Mikrobiologia i parazytologia lekarska. PZWL, Warszawa 1995,
2. Anusz Z.: Podstawy epidemiologii i kliniki chor贸b zaka藕nych. PZWL Warszawa 1998,
3. G艂膮dysz A., Juszczyk J.: Zaka偶enia HIV/AIDS. Poradnik dla stomatolog贸w.
Wydawnictwo VOLUMED, Wroc艂aw 1996,
4. Ja艅czuk Z. (red.): Podr臋cznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005,
5. Lech Vern Barnett (red.): Asystowanie w stomatologii. Podr臋cznik dla asyst i higienistek
stomatologicznych. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wroc艂aw 2006,
6. Rozporz膮dzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 VII 2007r. w sprawie szczeg贸艂owego
sposobu post臋powania z odpadami medycznymi.(Dz.U.07.162.1153 z dnia 8 wrze艣nia
2007r.),
7. http://www.higienistki.pl,
8. Zasady gospodarowania odpadami niebezpiecznymi w praktyce lekarskiej
i dentystycznej. Biuletyn Lekarski 104/pa藕dziernik 2008,
9. Zapobieganie zaka偶eniom w gabinetach dentystycznych. Materia艂y szkoleniowe.
Pa艅stwowy Wojew贸dzki Inspektor Sanitarny w Olsztynie. Olsztyn 2008,
10. Dziennik. Urz臋dowy Ministerstwa Zdrowia i Opieki Spo艂ecznej Nr.11.,poz. 32,
11. Dz. U.Nr. 11,poz.84 z 2001 r. z p贸藕niejszymi zmianami
Czasopisma:
— Asystentka i higienistka stomatologiczna