1. WIEDZA ZDROWOROZSĄDKOWA A SOCJOLOGICZNA- PORÓWNANIA
Wiedza zdroworozsądkowa obejmuje takie przekonania na temat społecznego świata i ludzkich zachowań „o których wszyscy wiedzą”. Zazwyczaj wiedza zdroworozsądkowa nie jest pełna, zupełnie jasna i wyraźna. Jest chaotyczna i niezorganizowana, niespójna i sprzeczna logicznie.
4 Różnice w sposobie w jakim socjologia i zdrowy rozsądek podchodzą tego samego tematu wg. Z. Baumana
Socjologia jest odpowiedzialna za słowo - od socjologa oczekuje się, że będzie brać pod uwagę wcześniejsze ustalenia i inne poglądy, nawet gdyby były sprzeczne z jego tezami. Zdrowy rozsądek nie ma mocnych uzasadnień, jest niewrażliwy na fakty, często opiera się na uprzedzeniach, ignorancji czy niezrozumieniu.
Teoria socjologiczna zajmuje się znacznie rozleglejszym obszarem doświadczeń niż zdrowy rozsądek, który jest zwykle ograniczony do własnych, indywidualnych doświadczeń.
Socjologię i zdrowy rozsądek różni rozumienie ludzkiej rzeczywistości czyli to jakie wyjaśnienia każde z nich uznaje za zadowalające. Według zdrowego rozsądku, kluczem do zrozumienia ludzkiego świata są umotywowane działania niezależnych jednostek. Socjologia pokazuje natomiast konieczność szerszego spojrzenia na to, dlaczego jesteśmy tym kim jesteśmy.
Socjologia odczarowuje to co oczywiste. Wiedzy zdroworozsądkowej towarzyszy poczucie oczywistości jej reguł i recept, przedstawia tzw. „ świat rzeczywisty”. Socjologia ukazuje w nowym świetle ten sam świat tylko z innej strony.
2. Etapy prowadzenia badań socjologicznych.
2.PRZEBIEG PROCESU BADAWCZEGO
Przebieg procesu badawczego możemy podzielić na cztery zasadnicze etapy:
1.Przygotowanie badania - przede wszystkim trzeba wybrać temat badań, który często zależy od zainteresowań badacza.. 2.Koncetrujemy się na przygotowaniu narzędzia badawczego - dobór właściwej metody i techniki badawczej. Badacz musi również ustalić sposób wyboru i selekcji źródeł wykorzystywanych w celu uzyskania potrzebnych mu informacji. 3. Zbieranie materiału badawczego w zależności od wybranej metody i techniki badawczej działania mogą mieć bardzo zróżnicowany charakter. 4. Polega na i analizie zebranego materiału empirycznego czyli porządkowanie zebranych informacji zgodnie z własnymi potrzebami, a następnie przetwarzanie ich odpowiednio do charakteru badań.
3.CZYNNOŚCI NIELOGICZNE WG PARETO I POZALOGICZNE
DZIAŁANIA WG PARETO:
Działania (relacja: cel - środki)
Czynności logiczne
pokazują nam rzeczywistość
zastosowanie środków zawsze prowadzi do tego samego celu
Czynności pozalogiczne
wierzy się, że stosując dane środki osiągnie się cel
te same środki nie zawsze prowadzą do celu
do celu można dotrzeć na różne sposoby
środki są subiektywnie powiązane z celem
osoba, która używa danych środków musi być przekonana, że doprowadzą one do celu
nie pokazują nam jaka jest rzeczywistość, lecz jacy my jesteśmy
dzielą się na:
- rezyduę - determinanty działań - skłaniają nas do podjęcia pewnego działania
- derywację - racjonalizacje działań - są przykrywką dla prawdziwych działań, jest to tłumaczenie, że np. tak należy robić, tak już jest, odwoływanie się do autorytetów, do zasad
Czynności nielogiczne
nie istnieje żaden związek między celem a środkami
wiemy, że środki, których używamy, nie doprowadzą nas do celu, ale z nich korzystamy
4. FIGURY SOCJOMETRYCZNE
Para
Trójkąt
Łańcuch (brak wyborów wewnętrznych)
Klika - podgrupa (suma wyborów wewnętrznych > suma wyborów zewnętrznych)
Gwiazda - 1 idol (uczuć, rzeczoznawca, informator), szara eminencja (oddziaływuje na idola a idol na resztę grupy; nie lubiany w grupie), zapoznany (nowy uczestnik grupy, nie ma wyborów pozytywnych, obdarza emocjonalnie idola); samotnik (outsider, zachowuje odrębność w grupie, nie ma wyborów pozytywnych ani negatywnych); odrzucony (pierwszy kandydat do opuszczenia grupy)
Szara eminencja - wzajemnie wybiera się z idolem, oddziaływuje na idola, nie jest lubiana przez grupę.
Zapoznany - nowy uczestnik w grupie, musi zainwestować emocjonalnie w uczestników - najczęściej w idola.
Samotnik - zachowuje całkowitą odrębność od grupy, nie ma wyborów ani pozytywnych, ani negatywnych.
Odrzucony - ma wybory negatywne.
5. WYMIEŃ WIĘZI SPOŁECZNE I OMÓW JE
Więzi społeczne to relacje i zależności wiążące jednostkę z grupą, zbiorowością, ośrodkami kontroli społecznej lub inną jednostka. Czynnikiem łączącym jednostki jest świadomość przynależności do grupy oraz poczucie wspólnoty interesów i wartości. Istotnym elementem wzmacniającym więzi społeczne jest identyfikacja działań i przekonań jednostki z działaniami i przekonaniami grupy, co może prowadzić do przedkładania interesów grupy nad potrzeby poszczególnych jej członków. Wyróżniamy trzy typy więzi społecznych:
Więzi kreowane kulturowo - wynikają „ze zinternalizowania przez jej członków grupy wspólnych norm i wartości ”, bardzo trwała grupa (sekcja pozytywna)
Więzi organizacyjne - wynikają z relacji jednostkowych i grupowych celów poprzez współzależnie działania członków grupy, bywają bardzo mocne, gdy wymogi organizacyjne są ważne dla uczestników, jeśli więź zostaje zakończona grupa rozpada się (pozytywna)
• Więzi kreowane strukturalnie - wynikają np. z przeciwstawienia grup własnych grupom obcym, z konfliktów z innymi grupami, jedynym łącznikiem jest to, że nie jesteśmy oni (negatywna)
6. CECHY KONSTUUJĄCE GRUPE
Struktura organizacyjna
pozycja społeczna - formułowana apersonalnie; każdy z uczestników grupy ma określone prawa i obowiązki dotyczące przynależności do grupy, niektóre pozycje są takie same
rola społeczna jest tworzona na podstawie pozycji społecznej, jest zindywidualizowana - związana z osobą, która zajmuje pewną pozycję społeczną, odgrywanie roli toczy jednostka z grupą, przed każdą grupą gramy inną rolę, która jest wypadkową:
ułatwienia roli - sugestie ze strony grupy jak mamy się zachowywać (dot. grupy)
dylematy roli - wynikają z tego, że grupy, w których uczestniczymy, są niespójne, sprzeczne (dot. grupy)
koncepcja roli - nasze wyobrażenie jak daną rolę będziemy odgrywać (dot. osoby).
Rola się zmienia gdy zaczynamy ją poznawać.
władza - zdolność do wpływania na zachowanie innych, pojawia się tam, gdzie jest zróżnicowanie pozycji społecznych; drabina stratyfikacyjna - podział pokazujący nam poziomy podzielone ze względu na władzę
Cele - każda grupa społeczna ma swój cel - wzmacniający więzi społeczne:
wzbudzony kulturowo - bardzo trwała grupa (selekcja pozytywna)
wzbudzony organizacyjne - bywa bardzo mocny, gdy wymogi organizacyjne są ważne dla uczestników, jeśli więź zostaje zakończona - grupa rozpada się (selekcja pozytywna)
wzbudzony strukturalnie - jedynym łącznikiem jest to, że nie jesteśmy ONI (selekcja negatywna)
Identyczność wewnątrzgrupowa - uczestnicy pewnych grup pokazują na zewnątrz kim są; każdą grupę coś wyróżnia; identyczność nie musi być widoczna, ukazuje się jak różnicujemy się od pozostałych
Ośrodki skupienia - znaczący element, w symboliczny sposób wyznacza np. identyczność.
Grupa społeczna nie ma bytu fizycznego. Grupy społeczne mają odmienny byt niż byt jednostkowy - grupa to nie jest proste zsumowanie jednostek.
7.WOLUNTARYSTYCZNA TEORIA DZIAŁANIA PARSONA
W teorii woluntarystycznej wyróżnił cztery podstawowe elementy działań : Aktor (jednostka), cel, sytuacja i wzajemne powiązania między tymi elementami. W obrębie sytuacji można wyróżnić wszystkie elementy, które aktor jest w stanie kontrolować i na które ma wpływ (środki działania) oraz te, których nie jest w stanie kontrolować (uwarunkowania społeczne). Każde działanie związane jest z koniecznością dokonywania wyborów odnoszących się do przyjętego systemu wartości. Orientacja normatywna działania oznacza możliwość oceniania podejmowanych wyborów jako właściwych lub błędnych.
Pearsons wyróżnił 5 układów zmiennych, wg, których można rozpatrywać każde działanie:
1) afektywne działanie - afektywna neutralność: aktor może angażować się emocjonalnie w działanie lub podchodzić do niego neutralnie, z większym dystansem
2) całościowość - aspektowość: aktor może koncentrować uwagę na całej sytuacji lub brać pod uwagę tylko jakiś wybrany aspekt
3) uniwersalizm - partykularyzm: podmiot może orientować swoje działanie wg uniwersalnych zasad lub brać pod uwagę aspekty specyficzne, charakterystyczne dla danej sytuacji
4) osiąganie - przypisanie: oceniając innych działających aktorów i siebie, aktor uwzględnia to, w jakim stopniu ich status wynika z dziedziczonej pozycji, a w jakim z własnych osiągnięć
5) orientacja indywidualistyczna - orientacja kolektywistyczna: w każdym działaniu jednostka może się koncentrować na realizacji własnych interesów lub interesów zbiorowości, do której należy.
8. POTRZEBY WEDŁUG MALINOWSKIEGO
Potrzeba jest to układ złożony z organizmu ludzkiego i środowiska kulturowego oraz ich stosunek do środowiska naturalnego
Malinowski wyróżnia potrzeby (nie istnieje hierarchia potrzeb):
Podstawowe (jednostka - natura), gwarantują trwanie jednostki - pożywienie, seksualne, rekreacyjne
Pochodne (grupa - kultura), gwarantują trwanie grupy - potrzeba produkcji i reprodukcji aparatu materialnego - powstaje system ekonomiczny; potrzeba organizacji i kolektywnego działania - powstaje system polityczny i organizacji społecznych; potrzeba społecznej kontroli zachowań - powstaje system prawny; potrzeba transmisji kultury - powstaje system edukacyjny
• Integratywne (jednostka - gr.) - potrzeby ufności, optymizmu, kolektywnej jedności - powstaje system magiczno-realno-idealny; potrzeba odpoczynku i wrażeń estetycznych - powstaje system reakcji i estetyczny
9. EFEKT SOCJODYNAMICZNY
Polega na tym, że rozkład wyborów interpersonalnych dokonywanych w grupie charakteryzuje się tendencją do wybierania najczęściej osób i tak ich już popularnych, natomiast jednostki mało znane są jeszcze silniej odrzucane, ponieważ osoby preferowane uzyskują rangę symbolu i kolejne osoby zdobywają już jako element powodzenia. Zachowywanie cechuje instrumentalność na zasadzie „cel uświęca środki”. W ramach jednego zachowania możemy znaleźć elementy innych zachowań. Zazwyczaj jeden rodzaj dominuje a inne go uzupełniają
10. EFEKTY SPÓJNOŚCI GRUPY
I poziom
zachowania anormatywne - nie są niezgodne z systemem normatywnym, ale grupa uważa, że jeden z uczestników postąpił źle (konflikt ogólnego systemu wartości ze szczegółowym)
dezindywidualizacja jednostki - postrzegamy siebie w kategorii „my” a nie „ja”, konsekwencją jest:
mniejsza identyfikacja jednostkowego partnera
II poziom
presja uniformizmu - zwiększa wewnętrzny poziom integracji, np. ten sam strój
syndrom myślenia zbiorowego - np. mądrzy ludzie zbierają się w grupie i uważają, że wszystko co wymyślą również jest mądre
III poziom
blokada samoświadomości
uproszczony mechanizm działania (zwykle jest: bodziecumysłreakcja - w bardzo spójnej grupie - bodziecreakcja)
blokada możliwości przewidywania skutków działania
utrata jaźni jednostkowej
11. EKONOMICZNE I SOCJOLOGICZNE UJĘCIE BEZROBOCIA
Podejście ekonomiczne:
Brak miejsc pracy zarobkowej dla osób, które są zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia oznacza brak równowagi na rynku pracy, między popytem na prace a jej podażą. Może mieć charakter naturalny. Bezrobocie strukturalne powstaje wtedy gdy przy danej strukturze gospodarki nie ma możliwości zatrudnienia wszystkich zdolnych i chętnych do pracy. Charakter frykcyjny ma bezrobocie wiążące się ze zmianami gospodarczymi powodującymi przerwy w zatrudnieniu. Bezrobocie cykliczne wiąże się z występowaniem dekoniunktury. Ekonomiści wyróżniają jeszcze inne rodzaje bezrobocia, w tym także bezrobocie utajone, występujące w postaci nadmiernego zatrudnienia.
Podejście socjologiczne:
Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym, występującym w społeczeństwach określonego typu. Nie zawsze osoby niepracujące określane jako ”bezrobotne” . W społeczeństwach tradycyjnych istniały rozmaite instytucje, oparte na zasadach wspólnoty, nakazujące utrzymywanie tych osób np.: w ramach grupy rodzinnej. Bezrobocie jest zjawiskiem związanym z instytucją państwa , ze swoistym upaństwowieniem różnych sfer życia i z procesami industrializacji. Zdefiniowanie bezrobocia jako problemu społecznego wynika z wysokiej rangi pracy w systemie wartości obowiązujących w danym społeczeństwie i brakiem przyzwolenia na pozostawanie poza pracą (z wyjątkiem ściśle określonych kategorii). Bezrobotni to osoby które nie uczestniczą w pewnych typach stosunków społecznych, nie pełnią ról zawodowych, nie mogą też określać swojego statusu społecznego na podstawie wykonywanej pracy (różne rodzaje pracy mają różną wartość jako podstawa prestiżu)(str. 245)
12.SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA
Społeczność lokalna- to całości społeczne zespolone wspólnota terytorium, tworzące całości kulturowe. Mają one swoje cechy charakterystyczne dominujący typ gospodarki, wzory konsumpcji, style życia, typ ładu społecznego. Społeczności te cechują się znaczną trwałością, nawet w warunkach nasilenia procesów ruchliwości społecznej, unifikującego wpływu procesów urbanizacyjnych, globalizacji, upowszechnienia się kultury masowej w skali świata co skłania wielu badaczy do odkrywania ich znaczenia i poszukiwania źródeł ich siły.
13. OPISZ NA CZYM POLEGA PERSPEKTYWA SOCJOLOGICZNA
CO OZNACZA PERSPEKTYWA SOCJOLOGICZNA WG BERGERA
Perspektywa socjologiczna umożliwia szerokie, otwarte, niezależne spojrzenie na życie, ludzi. Socjolog pod tym względem, jest człowiekiem ciekawym innych, otwartym wewnętrznie na poznawanie ludzi.
Człowiek w społeczeństwie - (więzienie), człowiek porusza się w społeczeństwie w ramach dokładnie określonych układów władzy i prestiżu. Człowiek dowiaduje się jak zlokalizować siebie, ale nie ma pod tym względem dużego wyboru ponieważ inni nieznajomi, ustalają zasady. Kontrola społeczna to różnego rodzaju środki używane przez społeczeństwo w celu doprowadzenia do porządku nie podporządkowanych członków grupy
Społeczeństwo w człowieku - (teatr lalek), społeczeństwo przesądza nie tylko o tym, co robimy, lecz i o tym, czym jesteśmy. Określa nasze postępowanie, my pragniemy właśnie tego, czego społeczeństwo do nas oczekuje. Społeczeństwo to zewnętrzna rzeczywistość wywierająca na jednostkę presję i stosująca wobec niej przymus.
Społeczeństwo jako dramat - (scena zaludniona przez żywych aktorów) - aktorzy mają wybór, mogą grać swoją rolę z zapałem, lub bez, z wewnętrznym przekonaniem bądź dystansem, mogą również odmówić. Rzeczywistość społeczna jest zależna od gry wielu aktorów - jest nietrwała niepewna i często nieprzewidywalna.
CO OZNACZA PERSPEKTYWA SOCJOLOGICZNA:
Rzeczywistość nie jest taka, jak nam się wydaje, ocenę rzeczywistości dokonujemy w zależności od spostrzegania rzeczywistości, wiedzy na temat zdarzeń.
Perspektywa socjologiczna polega na oderwaniu się od subiektywnego postrzegania rzeczywistości.
Rzeczywistość społeczna ma wiele warstw znaczeniowych, należy patrzeć w głąb rzeczywistości społecznej.
Wiedza jest najważniejsza w ocenie rzeczywistości - a nie działanie; od manipulowania wiedzą zależy ocena rzeczywistości.
Na bieżąco należy oceniać sytuację, brać pod uwagę, że inni inaczej postrzegają rzeczywistość. Należy identyfikować zachowanie innych.
Myślę więc jestem - myślę o sobie i komponuję siebie.
14. NA CZYM POLEGA DONIOSŁOŚĆ KULTURY(str.65)
Doniosłość kultury w życiu społecznym wynika z jej cech:
towarzyszy ona nam na co dzień, jest zawsze obecna i nie ma człowieka , który żyłby poza ramami kultury.
kultura jest czymś co wprowadza do życia społecznego pewne uporządkowanie, pewien ład. Dzięki kulturze wiemy jak powinniśmy się zachować w każdej sytuacji, a inni wiedzą, jakie znaczenie może nieść ze sobą nasze zachowanie.
kultura jest dorobkiem nas wszystkich tych współczesnych i tych którzy tworzyli ją przed nami. Jest tworzona w procesie społecznym i historycznym a nie genetycznym.
15. DYLEMATY ROLI
Wyznaczniki roli
Rola społeczna jest tworzona na podstawie pozycji społecznej, jest zindywidualizowana - związana z osobą, która zajmuje pewną pozycję społeczną, odgrywanie roli toczy jednostka z grupą, przed każdą grupą gramy inną rolę, która jest wypadkową:
ułatwienia roli - sugestie ze strony grupy jak mamy się zachowywać (dot. grupy)
dylematy roli - wynikają z tego, że grupy, w których uczestniczymy, są niespójne, sprzeczne (dot. grupy)
koncepcja roli - nasze wyobrażenie jak daną rolę będziemy odgrywać (dot. osoby).
Rola się zmienia gdy zaczynamy ją poznawać.
16. ZACHOWANIA SPOŁECZNE WG WEBERA
Zachowanie - działanie społeczne - intencjonalne działanie człowieka względem drugiego.
tradycjonalne: wynikają z tradycji, zwyczaju i wszelkiego typu schematyzmu w życiu społecznym, pewne czynności mają charakter rutynowy, nie wymagają szczególnego namysłu, gdyż nie są wykonywane po raz pierwszy.
Afektualne: są następstwem emocji, pod wpływem których ludzie mogą podejmować nie „rozsądne „ działania. Mogą to być emocje różnego rodzaju: pozytywne (radość, euforia); negatywne (wzburzenie, złość, nienawiść).
• Racjonalne:
działania instrumentalnie racjonalne: gdy użyte instrumenty -narzędzia, metody, środki umożliwiają osiągnięcie założonego celu. Np. budowa domu, jeżeli to osiągnie to działanie jest racjonalne.
b) działania wartościowo- racjonalne: w tym przypadku pod uwagę bierze się dodatkowo dążenie do jakiegoś celu. Może się okazać że działanie do jakiegoś celu jest skuteczne ale cel okazał się nie właściwy. Np. okradzenie sąsiada( nie racjonalne ze względu na zasady etyczne i prawne ale cel został osiągnięty).
17.CZŁOWIEK JAKO ISTOTA SPOŁECZNA
Oczywiście każdy człowiek jest istotą społeczną. Ma to znaczenie we wszystkim co robimy, co mówimy, jak oceniamy, wybieramy i co jest dla nas najważniejsze. Jesteśmy istotami społecznymi bo:
- musimy polegać na innych praktycznie przez całe życie ( dziecko potrzebuje bardzo długiego czasu na osiągnięcie możliwości samodzielnego bytowania)
- zasad życia i przeżycia uczymy się od innych, od naszego otoczenia (w zależności od zmian, w którym mieszkamy, środowiska, czy zawodu, czy innych zdarzeń np. trwałej choroby, utraty sprawności fizycznej, musimy uczyć się nowych umiejętności i rozwiązywania naszych problemów w nowy sposób
- praktycznie całe życie należymy do różnych zbiorowości społecznych (uczestnictwo rozpoczyna się przed urodzeniem, a upływem czasu liczba, grup, organizacji, związków wzrasta. Zmieniają się także oczekiwania wobec nas ze strony zbiorowości, etapy życia. Nasze role społeczne, status w grupie)
- nasze ważne cechy „człowiecze” rozwijają się pod wpływem uczestnictwa w życiu społecznym i w związku z udziałem w różnych interakcjach społecznych (wśród cech typowych dla człowieka należy wymienić: język, świadomość, poczucie tożsamości, umysł)
- nawet nasze cechy indywidualne, za które jesteśmy podziwiani, chwaleni lub te, z które jesteśmy krytykowani powstają pod wpływem interakcji z innymi (inni często są dla nas czymś w rodzaju lustra, możemy sprawdzać czy jesteśmy akceptowani, inni mają wobec nas oczekiwania, wymagania, mogą skłaniać nas do określonych zachowań i powstrzymywać od innych)
- jesteśmy społecznymi podmiotami działającymi (dostosowujemy swoje zachowania do otoczenia)
18.SWOISTOŚĆ GRUPY CELOWEJ WOBEC INNYCH JEDNOSTEK SPOŁECZNYCH
CECHY GRUP CELOWYCH
To grupy, które zostały zorganizowane planowo dla realizacji pewnego celu lub grupy celów, i w których istnieje tylko więź sformalizowana. W grupach celowych dominuje więź rzeczowa i stosunki oparte na stycznościach rzeczowych. Są one tworzone intencjonalnie.
Cechy:
1. Rozbudowany system instytucji i urządzeń sformalizowanych, organizacja,
która koordynuje i kieruje działaniami osób zrzeszonych.
2. Uczestnictwo ma charakter kontraktowy (prawa i obowiązki)
3. Atmosfera impersonalności
4. zewnętrzny charakter celów
5. określona optymalna liczebność - poniżej i powyżej tej liczebności grupa traci efektywność
W takiej grupie liczy się pozycja, a nie rola społeczna. Grupy celowe działają zupełnie inaczej niż pozostałe grupy społeczne.
19. TEORIA WOLUMTARYSTYCZNA WG PEARSONA
Obdarzanie ludzi wolną wolą.
Punktem wyjścia jest podmiot, który realizuje konkretne działanie by zrealizować określone cele.
Określa on siebie - to, na jakiej scenie gra - wg własnych ustalonych sposobów - są one ustalone społecznie.
Wybiera cele (niektóre z nich wyróżnia nam społeczeństwo), realizuje działania dla osiągnięcia celów - jakie środki zastosować, by je osiągnąć.
Człowiek jako istota społeczna współtworzy normy społeczne.
20. CZYM RÓŻNIĄ SIĘ DZIAŁĄNIA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ OD WSPÓŁCZESNEJ
Str 121 ale nie wiem czy o to chodzi
Zmiany jakie zachodzą współcześnie w społecznościach lokalnych, polegają przede wszystkim na pozyskiwaniu przez nie cech zrzeszenia. Wiąże się to ze zwiększeniem się tych społeczności, z rozszerzeniem się sfery kontaktów nie tylko okazjonalnych ale i codziennych, wreszcie z pełnieniem przez członków społeczności wielu ról poza nią w innych zbiorowościach. Następuje fragmentacja relacji społecznych członków społeczności lokalnej oraz oddzielenie się rozmaitych sfer działania należących do różnych poziomów życia społecznego. Ograniczenie siły i zasięgu kontroli sprzyja też postępująca heterogenizacja społeczności (zawodowa, ekonomiczna). Istniejące tradycje przestają być tak ważne w codziennym życiu, choć są przywoływane w pewnych momentach życia. Następuje relatywizacja norm i zasad które dawniej przyjmowano jako oczywiste dziś bywają one kwestionowane stosowane wybiórczo traktowane jako propozycja a nie jako obowiązek.
21GRUPY CELOWE
To grupy, które zostały zorganizowane planowo dla realizacji pewnego celu lub grupy celów, i w których istnieje tylko więź sformalizowana. W grupach celowych dominuje więź rzeczowa i stosunki oparte na stycznościach rzeczowych. Są one tworzone intencjonalnie.
22.TEORIA SOCJOMETRYCZNA
Założenia:
holizm metodologiczny - na potrzeby badań przyjmuje się, że istnieją grupy społeczne
istnieją dwa porządki społeczne:
oficjalny - jest ustalona pewna hierarchia, albo prawa i obowiązki grupy
społeczno-afektywny - odwołuje się do emocji
hierarchia ważności nie jest równorzędna ważności w grupie.
Uważał, że grupy to podstawowy, najważniejszy element społeczny. Samotni, pojedynczy ludzie nie są w stanie funkcjonować w społeczności.
Struktura socjometryczna to rozkład sympatii i antypatii:
katalizatorem jest spontaniczność jednostek
tworzy się zawsze tam, gdzie tworzy się grupa społeczna
proces kształtowania się grupy nie ma wpływu na strukturę socjometryczną
potrzeby emocjonalno-afilacyjne - potrzeby nadrzędne - skłaniające nas do odpowiednich działań, każdy z nas je odczuwa
dystans interpersonalny: fizyczny - odległość, psychiczny - ta sama sytuacja
wzorzec atrakcyjności interpersonalnej - posiada cechy, które chcieliby mieć wszyscy uczestnicy grupy, uczestnicy oceniają się względem niego
nie istnieje w rzeczywistości, jest stanem świadomości
jeśli jesteśmy uczestnikiem grupy - nie ma sensu przeprowadzać badań struktury socjometrycznej
Efekt TELE - każdy z nas widząc kogoś nowego ocenia na podstawia podstawie wyglądu czy ktoś jest sympatyczny czy nie - przedsąd - hipoteza, która się potwierdzi albo ją obalimy.
23.ZMIANY SPOŁECZNE W TEORII FUNKCJONALNEJ
Perspektywa funkcjonalna - K. Davis, W. Moore:
warstwa społeczna to grupa ludzi o jednakowej lub podobnej pozycji społecznej
hipoteza „Davisa-Moore'a”
pozycje społeczne różnicują się ze względu na:
znaczenie funkcjonalne - ważność dla systemu: są osoby, bez których system nie ma możliwości funkcjonowania, inne dopełniają; im trudniej jest objąć jakieś stanowisko, tym bardziej jest ono ważniejsze; pozycja wzrasta również gdy nikt nie będzie chciał jej zająć
rozmiar wymagań dotyczących kwalifikacji i uzdolnień
funkcjonalność podziałów stratyfikacyjnych - funkcjonaliści uzasadniają zróżnicowanie systemu jego funkcjonowaniem, nie mógłby on funkcjonować bez zróżnicowania
Otwarty i zamknięty system stratyfikacji:
otwarty - gdy mamy szansę, na zmianę warstwy (USA)
zamknięty - istnieją pewne sztywne granice między warstwami i praktycznie niemożliwe jest przejście z jednej do drugiej (Europa)
24. ZMIANY SPOŁECZNE W TEORII EWOLUCJI
- model ewolucyjny - teorie odwołujące się do tego modelu zakładały kumulatywny charakter zmian społecznych. Uznano, że społeczeństwo przechodząc przez poszczególne etapy rozwoju społecznego, przejawiały tendencje do wzrostu liczebności i złożoności struktury społecznej. (wiele koncepcji na podst. Tego modelu - Augusta Comte'a, Herberta Spencera, Edwarda Taylora, Morgana, Durkheima, Parsonsa ).
Założenia teorii ewolucji: a) świat ludzi podlega tym samym prawom co świat przyrody b) niezmienność natury ludzkiej c) społeczeństwo jest całością więc zmiana ma charakter globalny d) wszystkie społeczeństwa podlegają tym samym prawom ewolucji e) zmiana ewolucyjna jest łagodna i kumulatywna f) impulsem zmiany ewolucyjnej jest natura społeczeństw ludzkich.
Spencer ewolucję społeczną ujmuje w 2 kwestiach
1. klasyfikacja społeczeństw - proste, złożone, podwójnie złożone i potrójnie złożone
2. podejście typologiczne - podział na społeczeństwo militarne i industrialne. Militarne opiera się na działaniach jednostkowych regulowanych sankcjami i przymusem, dzięki temu zostają osiągnięte cele społeczne. Industrialne oparte na działaniach spontanicznych, pozwala wspólnie zaspokajać potrzeby jednostek.
25.RÓŻNICA MIĘDZY ZACHOWANIAMI SOCJOLOGICZNYMI A EKONOMICZNYMI CZŁOWIEKA
rozdział 9
26. ODGRYWANIE ROLI - WYMIEŃ I OPISZ ELEMENTY
albo str 99 albo to : a pewnie jest w notatkach tyle że ja tego nie mam
identyfikacja roli - próba wczuwania się na czym polega rola ,
wdrukowanie roli przez otoczenie- jest to naznaczenie społeczne , naznaczenie kogoś etykietą dewiacyjną prowadzi do stopniowego wchodzenia w tę rolę.
wrastanie w rolę- polega na tym że zorganizowane wokół danej roli reakcje otoczenia, kontakty społeczne, symbole zaczynają być traktowane jako oczywiste i konieczne.
27. ŹRÓDŁA WYMIANY SPOŁECZNEJ
źródła:
1.utylitaryzm
homo economicus
2. psychologia behawiralna
proces warunkowania,
proces uczenia
3. antropologia społeczna
wymiana KULA,
wymiana POTLACH
28. DZIAŁANIA SPOŁECZNE WG PARETO
Działania (relacja: cel - środki)
Czynności logiczne
pokazują nam rzeczywistość
zastosowanie środków zawsze prowadzi do tego samego celu
Czynności pozalogiczne
wierzy się, że stosując dane środki osiągnie się cel
te same środki nie zawsze prowadzą do celu
do celu można dotrzeć na różne sposoby
środki są subiektywnie powiązane z celem
osoba, która używa danych środków musi być przekonana, że doprowadzą one do celu
nie pokazują nam jaka jest rzeczywistość, lecz jacy my jesteśmy
dzielą się na:
- rezyduę - determinanty działań - skłaniają nas do podjęcia pewnego działania
- derywację - racjonalizacje działań - są przykrywką dla prawdziwych działań, jest to tłumaczenie, że np. tak należy robić, tak już jest, odwoływanie się do autorytetów, do zasad
Czynności nielogiczne
nie istnieje żaden związek między celem a środkami
wiemy, że środki, których używamy, nie doprowadzą nas do celu, ale z nich korzystamy
Człowiek jest egoistą, wszystkie cele realizuje dla siebie, jedynie niektóre zachowania mogą wskazywać przeciwnie, lecz naprawdę i tak są egoistyczne.
Każdy chce się pokazać z jak najlepszej strony, w grupie, na której najbardziej nam zależy działamy na jej trwałość.
29. TEORIA KONFLIKTU WG R. DAHENDORFA
Str. 187
W swojej teorii konfliktowego modelu społeczeństwa przyjmuje że:
zmiana społeczna jest wszechobecna ,
w każdym społeczeństwie, w każdym momencie ma miejsce konflikt, a więc również jest on wszechstronny ,
każdy element w społeczeństwie przyczynia się do jego dezintegracji i zmiany,
każde społeczeństwo opiera się na przymusie stosowanym przez jednych uczestników wobec innych
JAK DOCHODZI DO WYBUCHU KONFLIKTU WG DAHRENDORFA
Władza ma odmienne interesy niż podporządkowani jej. Pojawiają się przeciwstawne grupy - oparte na utajnionych interesach - wzrasta poczucie przeciwstawnych interesów. Utworzenie grupy konfliktowej - opartej na jawnych interesach (muszą być spełnione warunki techniczne - zbiór wartości, grupa występujące w imieniu poszkodowanych, polityczna swoboda zrzeszania się, społeczne komunikowanie się, psychologiczne). Następuje konflikt i redystrybucja władzy w grupie - tworzy się nowy system dystrybucji dóbr - nigdy nie będzie satysfakcjonował wszystkich, co powoduje kolejne konflikty. Konsekwencje - utworzenie gr. konfliktowej, redystrybucja władzy
30.ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY KULTURĄ A GOSPODARKĄ
str 222
Zależność miedzy kulturą a gospodarką ma charakter obopólnego oddziaływania. Z jednej strony gospodarka rzutuje na kulturę z drugiej strony kultura wywiera dwojaki wpływ na sferę ekonomiczną: wpływ konstytutywny co oznacza że to właśnie kultura definiuje co jest sferą ekonomiczną a co znajduje się poza nią , oraz wpływ regulacyjny co oznacza że kultura nakłada pewne ograniczenia na ludzkie zachowania , narzuca zasady , normy postępowania wpływa na kształtowanie się preferencji jednostek i tym samym na podejmowane przez nie decyzje. W tym sensie można powiedzieć że uczestnictwo w procesach gospodarczych jest konstruowane w sposób kulturowy.
1