Podstawowym elementem mikrostruktury społecznej są rozmaite występujące w danej społeczności i charakterystyczne dla niej sposoby zachowania się ludzi. Są one najczęściej:

- schematyczne (np. oklaski na koncercie, powitania),

- zabarwione emocjonalnie

Oprócz nich występują działania i działania społeczne.

Działanie od zachowania różni się tym, że składają się nań nie tylko dające się zaobserwować z zewnątrz jego przejawy, ale także niedostępna bezpośredniej obserwacji świadomość działającego osobnika (interpretacja sytuacji, zachowań innych, znaczenie nadawane działaniu, zamiary, cel działania).

Interakcja takim dział. społecznym, które wynika z orientowania się na zachowania innych i jest odpowiedzią na ich zachowania i działania.

Działanie: intencjonalny, sensowny zespół czynności podejmowanych dla osiągnięcia określonego celu i realizowanych za pomocą środków, które w przekonaniu działającego umożliwiają osiągnięcie tego celu.

Działanie społeczne (podtyp działań) : te działania, które zmierzają do modyfikacji zachowań, postaw, dążeń jednostek i zbiorowości.

Wg F. Znanieckiego działanie społeczne składa się z

a) działającego osobnika;

b) przedmiotu działań (osoba, zbiorowość);

c) środków działania (narzędzi);

d) metody działania (agitacja, perswazja kary, nagrody);

e) reakcji przedmiotu, na który się oddziałuje.

Wg Znanieckiego działania społeczne przebiegają wg ograniczonej liczby schematów, które można nazwać wzorami działań. Są to:

1. wzory akomodacji : modyfikacja (wpływanie) zachowań innych bez powodowania, ze czują się oni zagrożeni (np. prośba, zachęcanie do podporządkowania się w celu osiągnięcia jakiegoś celu)

2. wzory opozycji : modyfikacja (wpływanie) zachowań innych związane ze stosowaniem silnej presji i powodowanie zagrożenia (agresja, represje, bunt, przeciwstawienie się).

Podział działań społecznych wg Pawła Rybickiego:

a) dotyczące relacji jednostka - jednostka

b) działania jednostki w jakimś środowisku.

Cel: zmiana w istniejących stosunkach międzyludzkich:

1) zbliżenia ludzi na bazie tego, co im wspólne

2) podkreślanie przeciwieństw, antagonizmów między ludźmi, wzbudzanie konfliktów.

c) działania grupotwórcze: podejmują je jednostki i zbiorowości. Cel: integracja ludzi, założenie nowej grupy społecznej.

ZBIOROWOŚCI SPOŁECZNE

ZBIÓR SPOŁECZNY: ogół ludzi posiadających wspólną cechę (np. długowłosi, jednonodzy)

KATEGORIA SPOŁECZNA: zbiór ludzi nie połączonych żadna więzią społeczną, lecz wyróżnionych ze względu na jakąś wspólną, istotną ze punktu widzenia życia społecznego cechę (wiek, wykształcenie, płeć, zawód)

KRĄG SPOŁECZNY: niewielka zbiorowość społeczna o zmiennym składzie, której

członkowie

• pozostają w stałej styczności osobistej, lecz

• nie nawiązują stałych stosunków społecznych,

• nie tworzą struktury wewnętrznej

• nie tworzą systemu formalnej kontroli społecznej

mimo że członkowie kręgów społ. nie mają określonych obowiązków wobec siebie, to jest jednak atmosfera solidarności, wzajemnej odpowiedzialności członków za siebie, a także pewna presja na określony sposób zachowania. Krąg społ. skupia się wokół przywódcy opinii (autorytetu). W kręgu kształtuje się wspólnota przekonań i opinii na temat wydarzeń i zjawisk, które są przedmiotem zainteresowania kręgu.

3 rodzaje kręgów społecznych:

A) krąg koleżeński: osoby regularnie kontaktujące się ze sobą np. w zakładzie pracy, szkole, organizacji społ. i nastawione na realizacje wspólnych potrzeb. Krąg kol. ma silną nieformalną kontrolę społeczną i względnie mocną więź społ.

B) krąg przyjacielski: obejmuje przyjaciół zbierających się w celach towarzyskich (wspólny pobyt w kawiarni, klubie, na koncercie itp.). Mimo intensywnych stosunków społecznych nie wytwarza się trwała więź.

C) krąg stycznościowy: obejmuje osoby regularnie spotykające się w tramwaju, autobusie, w kinie, na koncertach, co powoduje, że się rozpoznają, ale ich styczność nie jest celowa, lecz przypadkowa, niejako przy okazji realizacji innych zamierzeń.

PUBLICZNOŚĆ

Publiczność - ludzie, w tym samym lub zbliżonym czasie odbierają w celach informacyjnych lub rekreacyjnych identyczny przekaz (słowo, dźwięk, obraz)

2 rodzaje:

• zebrana in. Audytorium (np. kibice, złączeni elementem więzi +styczność przestrzenna, łączność psychiczna, wzajemne oddziaływanie, nastawienie do wspólnych działań;

• rozproszona (czytelnicy tych samych czasopism, słuchacze jakichś kanałów radia, i telewidzowie), brak wcześniej wymienionych aspektów

ZBIEGOWISKO - przelotne skupienie kilku lub kilkudziesięciu osób zainteresowanych wspólnym zdarzeniem (np. wypadek).

Przyczyna: ciekawość, czasami chęć niesienia pomocy człowiekowi, zainteresowanie sprawami lokalnymi.

Elementy występujące: styczność społeczna i przestrzenna, podobne reakcje emocjonalne i zainteresowanie tą samą podnietą. Zbyt radykalne i formalne przeciwdziałanie zbiegowisku może prowadzić do przekształcenia się w tłum

TŁUM - przelotne zgromadzenia kilkudziesięciu, kilkuset osób w przestrzeni umożliwiającej bezpośredni kontakt, które spontanicznie i identycznie reagują na te same podniety. Silna identyfikacja jednostki z tłumem prowadzić może do jej dezindywidualizacji (patologia). W zachowaniach występuje silne naśladownictwo.

Specyfika: brak jakiejkolwiek organizacji formalnej i funkcjonowania norm moralnych= kontroli społecznej

Silne bodźce emocjonalne - poczucie krzywdy, gniew, chęć zemsty, poszukiwanie zdobyczy.

Typy tłumu:

1. agresywny -atakuje jednostkę, zbiorowość, instytucję;

Ma 3 formy:

- linczujący;

• terroryzujący (skierowany przeciwko mniejszościom religijnym, etnicznym itp. podejrzanym o czyny wywołujące oburzenie znacznej części jakiejś społeczności)

• walczący (strajki, manifestacje, agresywni kibice na meczach piłkarskich)

2. uciekający 1. ogarnięty paniką i znajdujący się na małej przestrzeni 2. dotyczący także sformalizowanej grupy napotykającej zagrożenie wywołujące rozpad więzi formalnej

3. nabywający lub rabujący (w sytuacji kryzysu lub dezorganizacji życia zbiorowego (Argentyna w 2002, Los Angeles 1992)

4. demonstrujący lub in,. Ekspresywny - jest zorganizowany, wyraża wdzięczność, uznanie, potępienie (uczestnicy karnawału w Rio, parady miłości w Berlinie czy zabaw sylwestrowych na rynkach miast)

5. Bystry tłum (ang. smart mob) - pojęcie zaproponowane przez Amerykanina Howarda Rheingolda w książce Smart Mobs: The Next Social Revolution (2002), na określenie nowych form zachowań zbiorowych, które są możliwe dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii komunikacyjnych, jak internet i telefonia komórkowa, do koordynacji działań tłumu i innych form działania zbiorowego.

Cytowanym przez Rheingolda przykładem bystrego tłumu jest pokojowa demonstracja zorganizowana w 2001 r. w Manili, stolicy Filipin, na placu Epifanio de los Santas Avenue (znanym jako Edsa), którą udało się przeprowadzić dzięki rozsyłanym przez ruch opozycyjny wiadomościom SMS o treści: "Go 2EDSA, Wear black" (idź na EDSA, ubierz się na czarno). W ciągu 75 minut udało się zgromadzić 20 tys. osób.

Innym przykładem bystrego tłumu jest tzw. błyskawiczny tłum (ang. flash mob).

Flash mob- określenie, którym przyjęło się nazywać sztuczny tłum ludzi gromadzących się niespodziewanie w miejscu publicznym w celu przeprowadzenia krótkotrwałego zdarzenia, zazwyczaj zaskakującego dla przypadkowych świadków.

W akcji uczestniczą nieznani sobie ludzie znający jedynie jej termin i planowane działanie. Zazwyczaj akcje takie organizowane są za pośrednictwem Internetu lub SMSów.

Zdaniem Rheingolda cechy bystrego tłumu ma także wiele demonstracji alterglobalistów.

Pomysł zorganizowania flash mobów narodził się w Nowym Jorku, pierwszą akcję tego typu zaplanowała na początku 2003 roku osoba lub organizacja określająca się jako Mob Project. Zabawa polegała na zgromadzeniu się w sklepie Macy's i dopytywaniu się sprzedawców o dywanik miłości dla komuny. Kolejne akcje polegały na oddawaniu pokłonów ogromnej figurce pluszowego dinozaura ustawionej w jednym ze sklepów z zabawkami na Times Square, klaskaniu wewnątrz ekskluzywnego hotelu albo obserwacji fikcyjnego przedstawienia. Uczestniczyły w niej setki osób. Pomysł na flash mob szybko rozpowszechnił się w innych miejscach świata, także w Polsce. W pierwszą rocznicę powstania ruchu flash mob odbył się tak zwany Drugi Globalny Flash Mob, którego scenariusz nawiązywał do nowojorskiego dywanika miłości dla komuny.

Najbardziej znane organizacje organizujące flash moby to: Global Flash Mob Committee, Mob Project (Nowy Jork, USA), SydMob (Sydney, Australia), Fmob RU (Rosja),

Warszawski Front Abstrakcyjny (Warszawa) np. ostatnia akcja -15 czerwca 2010: przed McDonaldem przy Świętokrzyskiej,

o 16 uczestnicy równo unieśli do góry przyniesione przez siebie żarówkę i

intensywnie śmiali się przez 3 minuty, w hali głównej Dworca Centralnego o godzinie

17 zaczęli skakać przez trzy minuty czytając jednocześnie gazetę.

Największą polską grupą flashmobową, a zarazem jedną z największych na świecie, jest Warszawski Front Abstrakcyjny, który od 2003 roku zrealizował kilkadziesiąt akcji. Inną dużą i dobrze znaną polską grupą był FLOB, który organizował akcje w różnych miastach Polski. Jednym z pierwszych polskich miast, w którym odbył się flash mob, był Radom, gdzie sześćdziesiąt osób zachwycało się doskonałością bułek z serem.

Największy flash mob w Polsce zorganizowany został 12 maja 2007 roku w poznańskim CH Stary Browar przez grupę POGO. Wielu młodych ludzi spontanicznie zebrało się i punktualnie o godzinie czternastej, ku zaskoczeniu bardzo licznej „publiczności”, przez trzy minuty strzelało do siebie z wyimaginowanych pistoletów i padało na posadzkę.

Ruch społeczny - zorganizowana forma działań zbiorowych (podejmowanych zwykle poza sferą działania ugruntowanych instytucji czy organizacji, nastawionych najczęściej na realizowanie lub popieranie reorganizacji społecznej.

Powstaje najczęściej jako forma spontanicznie rozszerzającego się protestu społecznego lub są reakcją na ogólnie odczuwane zagrożenie, zaś ich uczestnicy powołują się na zbliżoną lub wspólną ideologię.

Film: Sabotage o ruchu w GB przeciwstawiającym się polowaniom.

Rodzaje ruchów społecznych:

• skierowane na jednostkę

a) alternatywne (zachęcają jednostki do zmiany zachowania, rezygnacji z określ. Postawy np. ruchy trzeźwościowe

b) odkupieńcze (dążą do radykalnej i gruntownej przemiany w jednostce np. Hare Kryszna)

• skierowane na społeczeństwo

a) reformatorskie

b) reakcyjne

c) rewolucyjne

Ruchy utopijne także, jak i rewolucyjne chcą radykalnej przemiany społecznej, ale nie chcą stosować przemocy w działaniach (kontestacja lat 60-tych, anarchiści włoscy teraz?)

Cechy ruchów społ; - ideologia, organizacja, taktyka

Cykl życiowy ruchu społ:

1. powstanie, b) zjednoczenie, c) biurokratyzacja, d) schyłek

---