Struktura i zadania administracji rz膮dowej
聽 聽
聽
|
|
Struktura i zadania administracji rz膮dowej
I. WST臉P
Aby u艂atwi膰 znalezienie - i zrozumienie - informacji na temat administracji rz膮dowej w Polsce, poni偶ej przedstawiono podstawowe poj臋cia i kategorie prawne oraz typy jednostek sektora publicznego, z jakich sk艂ada si臋 administracja rz膮dowa w Polsce. Struktura jednostek organizacyjnych wykonuj膮cych zadania administracji rz膮dowej na szczeblu centralnym nie jest przejrzysta, a cechy wyr贸偶niaj膮ce okre艣lone jednostki nie s膮 wyra藕nie sprecyzowane. Powoduje to trudno艣ci w klasyfikowaniu podmiot贸w wykonuj膮cych te zadania, zw艂aszcza
w przypadku podmiot贸w ze sfery prawa prywatnego powo艂ywanych ustaw膮 do wykonywania okre艣lonych zada艅 publicznych.
Wsp贸艂czesn膮 administracj臋 rz膮dow膮 tworz膮 organy, urz臋dy oraz inne podmioty publiczne powo艂ane do wykonywania zada艅 z zakresu administracji publicznej, przypisane - na mocy konstytucji i ustaw - ministrom i podleg艂ym im innym jednostkom organizacyjnym. 艁膮cznie tworz膮 one aparat wykonuj膮cy zadania administracji rz膮dowej, przy czym najcz臋艣ciej wykonuj膮 uprawnienia w艂adcze, ale tak偶e orzecznicze, egzaminacyjne, kwalifikacyjne. Podmioty wykonuj膮ce funkcje opiniodawcze, doradcze i konsultacyjne nie s膮 przedmiotem niniejszego opracowania.
II. STRUKTURY ADMINISTRACJI RZ膭DOWEJ NA SZCZEBLU CENTRALNYM
Budowa administracji publicznej w Polsce trwa od lat, bowiem administracja jest struktur膮 z艂o偶on膮 od strony prawnoorganizacyjnej. Ustawy reguluj膮ce funkcjonowanie administracji wskazuj膮 jednostki powo艂ane do wykonywania okre艣lonych zada艅, precyzuj膮 ich status prawny, struktur臋, tryb powo艂ywania, nadz贸r, zadania i kompetencje. Nie istnieje jeden akt prawny normuj膮cy budow臋 ca艂ej administracji rz膮dowej w Polsce; nie ma tak偶e prawnej definicji organu administracji publicznej. W nauce prawa administracyjnego znajdziemy natomiast definicj臋, zgodnie z kt贸r膮 organ administracji:
• stanowi wyodr臋bnion膮 organizacyjnie cz臋艣膰 aparatu administracji publicznej, tworzon膮 na podstawie prawa i w spos贸b przez prawo przewidziany;
• dzia艂a w imieniu i na rachunek pa艅stwa;
• z regu艂y jest uprawniony do stosowania 艣rodk贸w w艂adczych;
• wykonuje zadania publiczne z zakresu administracji;
• dzia艂a w ramach przyznanych mu przez prawo kompetencji.
Aparatem pomocniczym organu jest urz膮d, czyli struktura organizacyjna i maj膮tkowa oraz zesp贸艂 ludzi wyodr臋bniony do realizacji zda艅 organu. Np. urz臋dem obs艂uguj膮cym Rad臋 Ministr贸w oraz Prezesa Rady Ministr贸w (organy) jest Kancelaria Prezesa Rady Ministr贸w.
Poj臋cie organu administracji odr贸偶nia si臋 od osoby, kt贸ra pe艂ni funkcj臋 "piastuna" organu.
Administracja rz膮dowa sk艂ada si臋 z organ贸w naczelnych i centralnych.
• Organy naczelne to przede wszystkim Rada Ministr贸w, Prezes Rady Ministr贸w oraz ministrowie i szefowie komitet贸w wchodz膮cy w sk艂ad Rady Ministr贸w, obs艂ugiwani przez urz臋dy, zwane ministerstwami. Organy naczelne powo艂ywane s膮 przez Prezydenta RP lub przez Sejm, a ich w艂a艣ciwo艣膰 obejmuje terytorium ca艂ego pa艅stwa. Ministrowie kieruj膮 okre艣lonymi dzia艂ami administracji rz膮dowej lub powierza si臋 im odr臋bne zadania ("minister bez teki"). O tym, jakimi dzia艂ami administracji rz膮dowej kieruj膮 ministrowie, decyduje Prezes RM. W niekt贸rych ministerstwach dzia艂aj膮 pe艂nomocnicy rz膮du powo艂ani do wyodr臋bnionych spraw.
• Organy centralne to organy jednoosobowe nosz膮ce najcz臋艣ciej nazwy: prezes, przewodnicz膮cy, szef, g艂贸wny inspektor, kierownik, dyrektor generalny, dyrektor. Przepisy prawa okre艣laj膮 je jako centralne organy administracji rz膮dowej podleg艂e bezpo艣rednio organom naczelnym i przez nie nadzorowane, kt贸rych w艂a艣ciwo艣膰 obejmuje teren ca艂ego pa艅stwa. Obs艂ugiwane s膮 przez urz臋dy, a ich podstawowym zadaniem jest wykonywanie prawa. Nale偶膮 do nich tak偶e komisje, czyli organy kolegialne kierowane przez przewodnicz膮cych. Centralne organy administracji rz膮dowej podlegaj膮 Prezesowi RM, Radzie Ministr贸w lub odpowiednim ministrom, kt贸re to organy sprawuj膮 nad nimi nadz贸r.
Funkcj臋 samodzielnego centralnego organu administracji rz膮dowej mo偶e pe艂ni膰 tak偶e sekretarz lub podsekretarz stanu w ministerstwie, nieposiadaj膮cy odr臋bnego aparatu obs艂ugi (zw艂aszcza na szczeblu centralnym), kt贸ry jest obs艂ugiwany przez ministerstwo lub podleg艂y mu inny organ, np. Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, Generalny Inspektor Informacji Finansowej (Ministerstwo Finans贸w). Organ taki mo偶e te偶 wykonywa膰 zadania organu-
-ministra - np. Szef S艂u偶by Celnej (wykonuje zadania ministra finans贸w), Szef Obrony Cywilnej Kraju (MSWiA i Komendy G艂贸wnej Stra偶y Po偶arnej), G艂贸wny Inspektor Dozoru J膮drowego (zadania prezesa Polskiej Agencji Atomistyki). S艂u偶by wykonuj膮ce zadania takich organ贸w maj膮 najcz臋艣ciej status administracji niezespolonej, a ich jednostki terenowe - status samodzielnego organu administracji rz膮dowej (np. naczelnik urz臋du skarbowego). Wyst臋puj膮 te偶 przypadki polegaj膮ce na usytuowaniu jednostki w strukturach ministerstwa, np. Prokuratura krajowa w Ministerstwie Sprawiedliwo艣ci.
Organy centralne s膮 obs艂ugiwane przez: kancelarie, komendy g艂贸wne, agencje, g艂贸wne inspektoraty, urz臋dy, dyrekcje, kasy. Z punktu widzenia finans贸w publicznych urz臋dy te s膮 tzw. jednostkami bud偶etowymi. Ministrowie sprawuj膮, z mocy ustawy o dzia艂ach administracji rz膮dowej lub innych ustaw, nadz贸r nad licznymi podlegaj膮cymi im jednostkami organizacyjnymi wykonuj膮cymi zadania o szczeg贸lnym charakterze - np. Prezes RM nadzoruje Krajow膮 Szko艂臋 Administracji Publicznej oraz Centrum Badania Opinii Spo艂ecznej.
Z punktu widzenia systemu finans贸w publicznych, zgodnie z art. 5 ustawy
o finansach publicznych, do sektora finans贸w publicznych zalicza si臋 jednostki, kt贸re wykonuj膮 zadania publiczne w imieniu rz膮du na szczeblu centralnym, a wi臋c:
• organy w艂adzy publicznej;
• organy administracji rz膮dowej;
• jednostki bud偶etowe, zak艂ady bud偶etowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek bud偶etowych, a tak偶e jednostki badawczo-rozwojowe;
• fundusze celowe, Zak艂ad Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych, Kas臋 Rolniczego Ubezpieczenia Spo艂ecznego i zarz膮dzane przez nie fundusze oraz Narodowy Fundusz Zdrowia;
• Polsk膮 Akademi臋 Nauk i tworzone przez ni膮 jednostki organizacyjne;
• pa艅stwowe osoby prawne utworzone na podstawie odr臋bnych ustaw wykonuj膮ce zadania publiczne, z wy艂膮czeniem przedsi臋biorstw, bank贸w i sp贸艂ek prawa handlowego.
Istniej膮 tak偶e delegatury lub jednostki terenowe ministerstw i urz臋d贸w centralnych nieb臋d膮ce samodzielnymi organami. Organizacyjnie wchodz膮 one w sk艂ad centrali urz臋du, ale dzia艂aj膮
w terenie jako jej przedstawicielstwa.
Centralne organy administracji rz膮dowej oraz urz臋dy centralne dziel膮 si臋 na kilka rodzaj贸w (jest to podzia艂 wynikaj膮cy z pe艂nionych funkcji):
• komendanci obs艂ugiwani przez komendy g艂贸wne, wykonuj膮cy najcz臋艣ciej zadania
w sferze bezpiecze艅stwa powszechnego i porz膮dku publicznego, np. Komendant G艂贸wny Policji;
• g艂贸wni inspektorzy obs艂ugiwani przez g艂贸wne inspektoraty, a tak偶e urz臋dy dozoru, wype艂niaj膮cy funkcje w sferze bezpiecze艅stwa i porz膮dku publicznego
o charakterze specjalistycznym i technicznym, np. G艂贸wny Inspektor Farmaceutyczny;
• prezesi urz臋d贸w zwanych urz臋dami regulacyjnymi, do kt贸rych zada艅 nale偶y regulacja funkcjonowania wa偶nych gospodarczo i spo艂ecznie rynk贸w
o charakterze monopolistycznym w interesie konsument贸w, np. Prezes Urz臋du Regulacji Energetyki;
• komisje (cz臋艣膰 z nich pe艂ni tak偶e funkcje regulacyjne) obs艂ugiwane przez urz臋dy komisji lub biura, np. Komisja Nadzoru Ubezpiecze艅 i Funduszy Emerytalnych;
• organy realizuj膮ce polityk臋 pa艅stwa w okre艣lonym obszarze, pod nadzorem organu naczelnego, nie posiadaj膮ce jednak prawa inicjatywy ustawodawczej
i wydawania przepis贸w powszechnie obowi膮zuj膮cych, np. Szef S艂u偶by Cywilnej.
W administracji rz膮dowej wyst臋puj膮 tak偶e pa艅stwowe jednostki organizacyjne nieb臋d膮ce ani ministerstwami, ani urz臋dami centralnymi, podleg艂e Prezesowi Rady Ministr贸w. Pe艂ni膮 one istotne funkcje w systemie administracji rz膮dowej, zw艂aszcza w procesie przygotowywania polityki rz膮du. S膮 to rz膮dowe centra, np. Rz膮dowe Centrum Studi贸w Strategicznych (zako艅czy艂o swoj膮 dzia艂alno艣膰 31 marca 2006 r.) oraz Rz膮dowe Centrum Legislacji.
Specyficznymi jednostkami wykonuj膮cymi zadania administracji rz膮dowej, zw艂aszcza odno艣nie do bezpiecze艅stwa publicznego, s膮 formacje uzbrojone (niekt贸re umundurowane), powo艂ywane przez ustawy i podleg艂e poszczeg贸lnym ministrom. Cz臋艣膰 z nich stanowi aparat wykonawczy centralnych organ贸w administracji rz膮dowej, np. komendant贸w g艂贸wnych (policja), cz臋艣膰 - np. Biuro Ochrony Rz膮du, 呕andarmeria Wojskowa, S艂u偶ba Wi臋zienna - podlega bezpo艣rednio ministrom i wykonuje zadania specjalistyczne w dziedzinie bezpiecze艅stwa i porz膮dku publicznego.
Zadania publiczne, za kt贸re odpowiada Rada Ministr贸w, Prezes Rady Ministr贸w oraz ministrowie, zw艂aszcza w sferze gospodarczej i spo艂ecznej, wykonuj膮 tak偶e podmioty niemaj膮ce statusu organu administracji rz膮dowej, ale tworzone na podstawie ustawy lub ustanowione przez naczelny organ administracji rz膮dowej w formie:
• pa艅stwowej jednostki organizacyjnej posiadaj膮cej, lub nie, osobowo艣膰 prawn膮;
• pa艅stwowej osoby prawnej;
• jednoosobowej sp贸艂ki akcyjnej Skarbu Pa艅stwa tworzonej w drodze ustawowej.
Podmioty te ustanawia si臋 w celu wykonywania zada艅 pa艅stwa. Maj膮 one charakter cywilno-
-administracyjny i r贸偶ni膮 si臋 mi臋dzy sob膮 struktur膮 organizacyjn膮, zasadami prowadzenia gospodarki finansowej oraz procedurami dzia艂ania. Najcz臋艣ciej nosz膮 nazwy: agencja, zak艂ad lub fundusz (np. Zak艂ad Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych, Narodowy Fundusz Zdrowia), organizacja, biuro, komitet, centrum. Cz臋艣ci z tych podmiot贸w przys艂uguj膮 艣rodki prawne w艂a艣ciwe dla organ贸w pa艅stwowych (decyzje - np. ZUS), cz臋艣膰 dzia艂a za pomoc膮 艣rodk贸w
o charakterze cywilnoprawnym (umowy, udzia艂 w艂asno艣ciowy w maj膮tku innych podmiot贸w).
Wiele zada艅 publicznych, zw艂aszcza socjalnych, wykonuj膮, na szczeblu centralnym, bezpo艣rednio ministerstwa lub pa艅stwowe jednostki organizacyjne posiadaj膮ce osobowo艣膰 prawn膮, kt贸re s膮 dysponentami tzw. pa艅stwowych funduszy celowych. Fundusze te s膮 jedn膮 z form organizacyjnoprawnych jednostek sektora finans贸w publicznych. Mog膮 wyst臋powa膰
w formie wyodr臋bnionego rachunku bankowego lub jednostki organizacyjnej. Do dysponent贸w tych nale偶膮 m.in. minister. pracy i polityki spo艂ecznej (Fundusz Pracy, Pa艅stwowy Fundusz Rehabilitacji Os贸b Niepe艂nosprawnych), prezes ZUS (Fundusz Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych).
Zadania publiczne wykonuj膮 tak偶e fundacje i przedsi臋biorstwa u偶yteczno艣ci publicznej podleg艂e najcz臋艣ciej ministrom - np. Poczta Polska (minister transportu), Lasy Pa艅stwowe (dzia艂a w nich S艂u偶ba Le艣na) (minister 艣rodowiska), fundacje publiczne, np. Centrum Badania Opinii Spo艂ecznej (KPRM) i inne jednostki organizacyjne, np. Krajowa Szko艂a Administracji Publicznej (nadz贸r Prezesa RM).
Specyficzn膮 dla wykonywania zada艅 publicznych jest sytuacja, kiedy w ramach przedsi臋biorstwa "Lasy Pa艅stwowe" dzia艂a Stra偶 Le艣na, maj膮ca na mocy ustawy uprawnienia do u偶ycia 艣rodk贸w przymusu bezpo艣redniego i nak艂adania mandat贸w. Stra偶膮 kieruje G艂贸wny Inspektor Stra偶y Le艣nej podporz膮dkowany Dyrektorowi Generalnemu Las贸w Pa艅stwowych. Podobnie jest w przypadku funkcjonowania Pa艅stwowej Stra偶y 艁owieckiej, Pa艅stwowej Stra偶y Rybackiej, S艂u偶by Parku Narodowego.
III. TERENOWE ORGANY ADMINISTRACJI RZ膭DOWEJ
Cz臋艣膰 zada艅 publicznych, za kt贸rych realizacj臋 odpowiedzialno艣膰 ponosi Rada Ministr贸w - np. zwi膮zanych z bezpiecze艅stwem publicznym czy finansami pa艅stwa - wykonuj膮 organy terenowe, zwane np. wojew贸dzkimi komendantami, inspektorami, dyrektorami, obs艂ugiwane przez odr臋bne od urz臋d贸w centralnych urz臋dy obs艂ugi, np. wojew贸dzkie komendy, inspektoraty, urz臋dy itp.
Administracja rz膮dowa w terenie dzieli si臋 na zespolon膮, pozostaj膮c膮 pod zwierzchnictwem wojewody i sk艂adaj膮c膮 si臋 ze s艂u偶b, inspekcji i stra偶y, oraz niezespolon膮 - podlegaj膮c膮 bezpo艣redniemu zwierzchnictwu ministr贸w lub centralnych organ贸w administracji rz膮dowej. Informacje na temat administracji zespolonej mo偶na znale藕膰 na stronach MSWiA, wojewod贸w oraz g艂贸wnych inspektorat贸w oraz komend, a dotycz膮ce administracji niezespolonej - na stronach ministr贸w sprawuj膮cych zwierzchnictwo nad t膮 administracj膮.
Organy rz膮dowej administracji zespolonej:
• Komendant Wojew贸dzki Pa艅stwowej Stra偶y Po偶arnej;
• Komendant Wojew贸dzki Policji;
• Kurator O艣wiaty;
• Wojew贸dzki Inspektor Farmaceutyczny;
• Wojew贸dzki Inspektor Ochrony Ro艣lin i Nasiennictwa;
• Wojew贸dzki Inspektor Nadzoru Budowlanego;
• Wojew贸dzki Inspektor Geodezji i Kartografii;
• Wojew贸dzki Inspektor Ochrony 艢rodowiska;
• Wojew贸dzki Inspektor Inspekcji Handlowej;
• Wojew贸dzki Inspektor Jako艣ci Handlowej Artyku艂贸w Rolno-Spo偶ywczych;
• Wojew贸dzki Lekarz Weterynarii.
Wymienione organy dysponuj膮 aparatem pomocniczym w postaci wojew贸dzkich komend, inspektorat贸w, oddzia艂贸w i kuratori贸w.
Organy rz膮dowej administracji niezespolonej:
• Dow贸dcy okr臋g贸w wojskowych, szefowie wojew贸dzkich sztab贸w wojskowych, wojskowi komendanci uzupe艂nie艅;
• Dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urz臋d贸w skarbowych, dyrektorzy urz臋d贸w kontroli skarbowej;
• Dyrektorzy okr臋gowych urz臋d贸w g贸rniczych i specjalistycznych urz臋d贸w g贸rniczych;
• Dyrektorzy okr臋gowych urz臋d贸w miar i naczelnicy obwodowych urz臋d贸w miar;
• Dyrektorzy okr臋gowych urz臋d贸w probierczych i naczelnicy obwodowych urz臋d贸w probierczych;
• Dyrektorzy regionalnych zarz膮d贸w gospodarki wodnej;
• Dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urz臋d贸w celnych;
• Dyrektorzy urz臋d贸w morskich;
• Dyrektorzy urz臋d贸w statystycznych;
• Dyrektorzy urz臋d贸w 偶eglugi 艣r贸dl膮dowej;
• Komendanci oddzia艂贸w Stra偶y Granicznej, Komendanci plac贸wek i dywizjon贸w Stra偶y Granicznej;
• Okr臋gowi inspektorzy rybo艂贸wstwa morskiego;
• Pa艅stwowi inspektorzy sanitarni;
• Powiatowi oraz graniczni lekarze weterynarii;
• Wojew贸dzcy inspektorzy transportu drogowego.
Wymienione organy dysponuj膮 aparatem pomocniczym w postaci urz臋d贸w, izb, zarz膮d贸w, komend, inspektorat贸w itp.
IV. ORGANY, URZ臉DY ORAZ INNE JEDNOSTKI PODLEG艁E I NADZOROWANE ORAZ DZIA艁AJ膭CE PRZY MINISTRACH, RM LUB PRM - WNIOSKI WST臉PNE
Szeroko rozumiane zadania administracji rz膮dowej (kwestie, za kt贸re odpowiada lub wsp贸艂odpowiada konstytucyjnie, ustawowo, politycznie oraz organizacyjnie rz膮d) wykonuje na szczeblu centralnym 106 jednostek o nast臋puj膮cym statusie (stan na grudzie艅 2005 r.):
• Naczelne organy administracji rz膮dowej (19 jednostek);
• Minister - cz艂onek RM wykonuj膮cy zadania wyznaczone przez Prezesa RM (1);
• Centralne organy administracji rz膮dowej (37);
• Pe艂nomocnicy rz膮du obs艂ugiwani przez urz臋dy ministerstw (13);
• Instytucje wype艂niaj膮ce zadania naczelnego organu administracji rz膮dowej lub b臋d膮ce organem bezpo艣rednio podleg艂ym naczelnemu organowi administracji rz膮dowej, obs艂ugiwane przez urz臋dy ministerstw (7);
• Pa艅stwowe osoby prawne (9);
• Osoby prawne (20);
• Pa艅stwowe jednostki organizacyjne posiadaj膮ce osobowo艣膰 prawn膮 (3);
• Pa艅stwowe jednostki organizacyjne nieposiadaj膮ce osobowo艣ci prawnej (1);
• Pa艅stwowe jednostki organizacyjne (9);
• Pa艅stwowe jednostki bud偶etowe (6);
• Pa艅stwowy zak艂ad bud偶etowy (1);
• Jednostki bud偶etowe (5);
• Organ administracji publicznej (1);
• Fundusz celowy (4);
• Pa艅stwowa instytucja naukowa posiadaj膮c膮 osobowo艣膰 prawn膮 (1);
• Organ inicjuj膮cy i koordynuj膮cy (1);
• Formacja umundurowana, uzbrojona lub s艂u偶ba (4);
• Jednostka prokuratury (1);
• Przedsi臋biorstwo pa艅stwowe (2);
• Sp贸艂ka akcyjna (4);
• Fundacja (3);
• Inne (6).
Powy偶sz膮 klasyfikacj臋 stworzono wy艂膮cznie na podstawie ustawowego nazewnictwa ww. jednostek. Dopiero pog艂臋biona analiza prawna pozwoli na uchwycenie przyk艂adowych, istotnych kwestii:
• szczeg贸lne i nietypowe statusy jednostek wykonuj膮cych zadania publiczne (uzasadnienie, konstrukcja, nadz贸r, finansowanie itp.), np. zak艂ad bud偶etowy
i pa艅stwowy zak艂ad bud偶etowy;
• konstrukcja prawna centralnego organu administracji rz膮dowej i swoisto艣ci powodowane przez funkcje organu (regulacja, inspekcja, zarz膮dzanie itp.);
• r贸偶nice pomi臋dzy pa艅stwow膮 osob膮 prawn膮 a pa艅stwow膮 jednostk膮 organizacyjn膮 posiadaj膮c膮 osobowo艣膰 prawn膮, pomi臋dzy pa艅stwow膮 jednostk膮 organizacyjn膮 posiadaj膮c膮 osobowo艣膰 prawn膮 a pa艅stwow膮 jednostk膮 organizacyjn膮 itp.;
• uzasadnienie i mo偶liwo艣ci, jakie stwarza dla potanienia pa艅stwa w艂膮czenie centralnych organ贸w administracji rz膮dowej w struktury resort贸w;
• organizacja, finansowanie, nadz贸r, formy prawne i ich adekwatno艣膰 do sfery zada艅 publicznych ww. jednostek.
V. INNE PODMIOTY WYKONUJ膭CE ZADANIA PUBLICZNE
Swoistymi organami powi膮zanymi w r贸偶ny spos贸b z administracj膮 rz膮dow膮, przede wszystkim z Prezesem Rady Ministr贸w i ministrem w艂a艣ciwym ds. administracji (wydawanie statut贸w, regulamin贸w, przyjmowanie informacji i wniosk贸w tych organ贸w, nadz贸r administracyjny i za zgodno艣膰 z prawem, wniosek o odwo艂anie, powo艂anie, mo偶liwo艣膰 rozwi膮zania w sytuacji niew艂a艣ciwego wykonywania zada艅), s膮:
Regionalne izby obrachunkowe (jako pa艅stwowe organy nadzoru i kontroli finansowej) i Krajowa Rada Izb Obrachunkowych;
Samorz膮dowe kolegia odwo艂awcze (jako organy wy偶szego stopnia w rozumieniu k.p.a.);
Rzecznik Ubezpieczonych.
Zadania publiczne wed艂ug okre艣lonych standard贸w i regu艂 prawnych okre艣lanych przez przepisy powszechnie obowi膮zuj膮ce lub organy administracji rz膮dowej, pod ich nadzorem, na ich rzecz lub zlecenie, wykonuj膮 - w r贸偶nych formach prawnych - tak偶e inne jednostki organizacyjne, o r贸偶nym statusie prawnym, np.:
• "Polskie G贸rnictwo Naftowe i Gazownictwo" sp贸艂ka akcyjna;
• "Grupa LOTOS" sp贸艂ka akcyjna;
• "Naftobazy" sp贸艂ka z ograniczon膮 odpowiedzialno艣ci膮, z siedzib膮 w Warszawie;
• "Po艂udniowy Koncern Energetyczny" sp贸艂ka akcyjna;
• "Polski Koncern Naftowy ORLEN" sp贸艂ka akcyjna;
• "BOT - G贸rnictwo i Energetyka" sp贸艂ka akcyjna;
• "Kompania W臋glowa" sp贸艂ka akcyjna;
• "Polskie Sieci Elektroenergetyczne" sp贸艂ka akcyjna;
• "PSE - Operator" sp贸艂ka z ograniczon膮 odpowiedzialno艣ci膮;
• "Operator Gazoci膮g贸w Przesy艂owych Gaz-System" sp贸艂ka z ograniczon膮
• odpowiedzialno艣ci膮;
• "Przedsi臋biorstwo Eksploatacji Ruroci膮gu Naftowego 芦Przyja藕艅禄" sp贸艂ka akcyjna;
• "Przedsi臋biorstwo Prze艂adunku Paliw P艂ynnych 芦Naftoport禄" sp贸艂ka z ograniczon膮 odpowiedzialno艣ci膮;
• "PKP - Polskie Linie Kolejowe" sp贸艂ka akcyjna;
• Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych;
• Stra偶 Ochrony Kolei, kt贸r膮 kieruje Komendant G艂贸wny Stra偶y Ochrony Kolei;
• Krajowe Centrum ds. AIDS;
• Komisja Prawa Autorskiego;
• Polski Zwi膮zek 艁owiecki;
• Pa艅stwowy Zak艂ad Higieny.
Zadania takie wykonuj膮 tak偶e liczne komisje (egzaminacyjne, certyfikuj膮ce itp.), komitety steruj膮ce, pa艅stwowe jednostki organizacyjne, jednostki bud偶etowe, gospodarstwa pomocnicze, zak艂ady bud偶etowe, jednostki badawczo-rozwojowe, np. ambasady, konsulaty, centra, laboratoria, instytuty, komitety, biblioteki. Podlegaj膮 one poszczeg贸lnym ministrom
i centralnym organom administracji rz膮dowej. Zgodnie z opublikowanymi przez ministr贸w obwieszczeniami na podstawie art. 33 ust. 1d ustawy o Radzie Ministr贸w, a tak偶e rozporz膮dzeniami PRM w sprawie szczeg贸艂owego zakresu dzia艂ania poszczeg贸lnych ministr贸w liczba jednostek nadzorowanych wynosi 682 (w艂膮cznie z urz臋dami centralnymi, pa艅stwowymi osobami prawnymi itd., wymienionymi w za艂膮czonym wykazie).
Instytucje podleg艂e Premierowi
* Agencja Bezpiecze艅stwa Wewn臋trznego
* Agencja Wywiadu
* Centralne Biuro Antykorupcyjne
* Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytu艂贸w
* Centrum Badania Opinii Spo艂ecznej
* G艂贸wny Urz膮d Statystyczny
* Komisja Nadzoru Finansowego
* Krajowa Szko艂a Administracji Publicznej
* Polska Akademia Nauk
* Polski Komitet Normalizacyjny
* Rada do Spraw Uchod藕c贸w
* Rz膮dowe Centrum Legislacji
* Urz膮d Ochrony Konkurencji i Konsument贸w
* Urz膮d Zam贸wie艅 Publicznych
* Zak艂ad Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych
* Urz膮d Komitetu Integracji Europejskiej
Urz臋dy Naczelne i Centralne podleg艂e poszczeg贸lnym ministro
Prezes Rady Ministr贸w
* Agencja Bezpiecze艅stwa Wewn臋trznego
* Agencja Wywiadu
* Centralne Biuro Antykorupcyjne
* Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytu艂贸w
* Centrum Badania Opinii Spo艂ecznej
* G艂贸wny Urz膮d Statystyczny
* Komisja Nadzoru Finansowego
* Krajowa Szko艂a Administracji Publicznej
* Polska Akademia Nauk
* Polski Komitet Normalizacyjny
* Rada do Spraw Uchod藕c贸w
* Rz膮dowe Centrum Legislacji
* Urz膮d Ochrony Konkurencji i Konsument贸w
* Urz膮d Zam贸wie艅 Publicznych
* Zak艂ad Ubezpiecze艅 Spo艂ecznych
* Urz膮d Komitetu Integracji Europejskiej
Ministerstwo Finans贸w
* Bankowy Fundusz Gwarancyjny
* Centrum Kszta艂cenia Kadr Skarbowo艣ci
* Generalny Inspektor Informacji Finansowej
* Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej i dyrektorzy Urz臋d贸w Kontroli Skarbowej
* Komitet Standard贸w Rachunkowo艣ci
* Korporacja Ubezpiecze艅 Kredyt贸w Eksportowych SA
* Krajowa Izba Bieg艂ych Rewident贸w
* O艣rodek Doskonalenia Zawodowego Kadr Resortu Finans贸w
* O艣rodek Wypoczynkowo-Szkoleniowy "Ba艂tyk" w Jastrzebiej G贸rze
* Szef S艂u偶by Celnej i dyrektorzy izb i Urz臋d贸w celnych
* Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
* Dyrektorzy izb skarbowych oraz naczelnicy urz臋d贸w skarbowych
Ministerstwo Gospodarki
* Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A.
* G艂贸wny Urz膮d Miar
* Urz膮d Regulacji Energetyki
* Urz膮d Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
* Agencja Rezerw Materia艂owych
* Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczo艣ci
* Polskie Centrum Akredytacji
* Polska Organizacja Turystyczna
* Urz膮d Dozoru Technicznego
* G艂贸wny Instytut G贸rnictwa
* O艣rodek Studi贸w Wschodnich
* Morski Instytut Rybacki
Ministerstwo Infrastruktury
* G艂贸wny Inspektor Nadzoru Budowlanego
* Generalny Dyrektor Dr贸g Krajowych i Autostrad
* G艂贸wny Inspektor Transportu Drogowego
* Prezes Urz臋du Lotnictwa Cywilnego
* Prezes Urz臋du Transportu Kolejowego
* Urz膮d Komunikacji Elektronicznej
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
* Biblioteka Narodowa
* Generalny Konserwator Zabytk贸w
* Naczelna Dyrekcja Archiw贸w Pa艅stwowych
* Narodowy Instytut Fryderyka Chopina
* Polski Instytut Sztuki Filmowej
* Rada Ochrony Pami臋ci Walk i Mecze艅stwa
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy偶szego
* NASK - Naukowa i Akademicka Sie膰 Komputerowa
* OPI - O艣rodek Przetwarzania Informacji
Ministerstwo Obrony Narodowej
* Agencja Mienia Wojskowego
* Akademia Marynarki Wojennej im. Bohater贸w Westerplatte
* Akademia Obrony Narodowej
* Batalion Przeciwepidemiczny
* Biuro Infrastruktury Specjalnej
* Biuro Inwestycji 艁膮czno艣ci
* Biuro Konwentu Dziekan贸w
* Biuro Wojskowego Dozoru Technicznego
* Centrala Wojskowe Misje Pokojowe
* Centralna Biblioteka Wojskowa
* Centralna Wojskowa Komisja Lekarska
* Centralna Wojskowa Przychodnia Lekarska "CePeLek" - Samodzielny Publiczny Zak艂ad Opieki Zdrowotnej
* Centralny O艣rodek Analizy Ska偶e艅
* Centralny O艣rodek Metrologii Wojskowej
* Centralny O艣rodek Naukowej Informacji Wojskowej
* Centrum Informacyjne MON
* Centrum Informatyki i 艁aczno艣ci Obrony Narodowej
* Centrum Szkolenia Wojskowych S艂u偶b Medycznych
* Dom Emeryta Wojskowego
* Dom Wojska Polskiego
* Dom Wydawniczy BELLONA
* Dow贸dztwo Garnizonu Warszawa
* Dow贸dztwo Marynarki Wojennej
* Dow贸dztwo Operacyjne
* Pomorski Okr臋g Wojskowy
* Dow贸dztwo 艢l膮skiego Okr臋gu Wojskowego we Wroc艂awiu
* Dow贸dztwo Wojsk L膮dowych
* Drukarnia Wydawnictw Specjalnych Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
* Dy偶urna S艂u偶ba Operacyjna Si艂 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
* Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe
* Inspektorat Ministerstwa Obrony Narodowej do spraw Bezpiecze艅stwa Lot贸w w Poznaniu
* Inspektorat Wojskowej Ochrony Przeciwpo偶arowej
* Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych
* Naczelna Prokuratura Wojskowa
* Oddzia艂 Zabezpieczenia Ministerstwa Obrony Narodowej
* Ordynariat Polowy wraz z podleglymi jednostkami organizacyjnymi
* O艣rodek Radioelektroniczny w Przasnyszu
* Polski Kontyngent Wojskowy w Islamskim Pa艅stwie Afganistanu
* Polski Kontyngent Wojskowy w Tymczasowych Si艂ach Organizacji Narod贸w Zjednoczonych (UNIFIL) w Republice Libanskiej
* Polski Kontyngent Wojskowy w Si艂ach Mi臋dzynarodowych w Kosowie w Serbii i Czarnog贸rze, Bylej Jugoslowianskiej Republice Macedonii, Republice Albanii i Republice Bosni i Hercegowiny
* Polski Kontyngent Wojskowy w Si艂ach Rozdzielajaco-Obserwacyjnych Organizacji Narod贸w Zjednoczonych (UNDOF) w Syryjskiej Republice Arabskiej
* Polski Kontyngent Wojskowy w Si艂ach Stabilizujacych w Republice Bosni i Hercegowiny, w Kosowie w Serbii i Czarnog贸rze, Bylej Jugoslowianskiej Republice Macedonii i Republice Albanii
* Polski Kontyngent Wojskowy w sk艂adzie Mi臋dzynarodowych Si艂 Stabilizacyjnych w Republice Iraku
* Polski Zesp贸艂 艁acznikowy przy Dow贸dztwie Komponentu Si艂 L膮dowych NATO (JSRC CENT), Heidelberg, Niemcy
* Polski Zesp贸艂 艁acznikowy przy Dow贸dztwie Komponentu Si艂 Powietrznych NATO (ACC HQ NORTH), Ramstein, Niemcy
* Polski Zesp贸艂 艁acznikowy przy Dow贸dztwie Si艂 Sojuszniczych (JFC HQ NORTH), Brunssum, Holandia
* Polski Zesp贸艂 艁acznikowy przy JHQ NORTHEAST z siedziba w Karup, Dania
* Polskie Narodowe Przedstawicielstwo Lacznikowe przy Strategicznym Dow贸dztwie Transformacji (HQ SACT) - Norfolk
* Polskie Narodowe Przedstawicielstwo Wojskowe przy Kwaterze G艂贸wnej Sojuszniczych Si艂 Zbrojnych NATO w Europie (SHAPE) z siedziba w Mons, Belgia
* Polskie Przedstawicielstwo Wojskowe przy Komitetach Wojskowych Organizacji Traktatu P贸lnocnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, Bruksela, Belgia
* Redakcja Czasopism Wojskowych
* Reprezentacyjny Zesp贸艂 Artystyczny Wojska Polskiego
* Stocznia Marynarki Wojennej
* Sto艂eczny Zarz膮d Infrastruktury
* Szefostwo Transportu i Ruchu Wojsk - Centrum Koordynacji Ruchu Wojsk
* Szko艂a Podoficerska Marynarki Wojennej
* Szko艂a Podoficerska S艂u偶b Medycznych
* Szko艂y Podoficerskie Si艂 Powietrznych
* Szko艂a Podoficerska Wojsk L膮dowych w Poznaniu
* Szko艂a Podoficerska Wojsk L膮dowych w Toruniu
* Szko艂a Podoficerska Wojsk L膮dowych we Wroc艂awiu
* Szko艂a Podoficerska Wojsk L膮dowych w Zegrzu
* Wojskowa Agencja Mieszkaniowa
* Wojskowa Akademia Techniczna im. Jaros艂awa D膮browskiego
* Wojskowa Drukarnia
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Bydgoszczy
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Elbl膮gu
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Gdyni
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Koszalinie
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Krakowie
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Lublinie
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w 艁odzi
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Olsztynie
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Poznaniu
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Szczecinie
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Warszawie
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa we Wroc艂awiu
* Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Zielonej G贸rze
* Wojskowa Prokuratura Okr臋gowa w Warszawie
* Wojskowa Prokuratura Okr臋gowa w Poznaniu
* Wojskowa Wytw贸rnia Piecz臋ci
* Wojskowe Biuro Bada艅 Historycznych
* Wojskowe Biuro Bada艅 Socjologicznych
* Wojskowe Biuro Bezpiecze艅stwa 艁aczno艣ci i Informatyki
* Wojskowe Biuro Zarz膮dzania Cz臋stotliwo艣ciami
* Wojskowe Centrum Aktywizacji Zawodowej
* Wojskowe Centrum Normalizacji, Jako艣ci i Kodyfikacji
* Wojskowe Przedsi臋biorstwo Handlowe
* Wojskowe Zak艂ady Elektroniczne
* Wojskowe Zak艂ady Graficzne
* Wojskowe Zak艂ady In偶ynieryjne w D臋blinie
* Wojskowe Zak艂ady Kartograficzne
* Wojskowe Zak艂ady Mechaniczne S.A. w Siemianowicach 艢l膮skich
* Wojskowe Zak艂ady Motoryzacyjne Nr 5
* Wojskowe Zak艂ady Uzbrojenia Nr 2
* Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii
* Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii im. gen. Karola Kaczkowskiego
* Wojskowy Instytut 艁膮czno艣ci
* Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej
* Wojskowy Instytut Medyczny
* Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia
* Wojskowy Instytut Techniki In偶ynieryjnej
* Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej
* Wojskowy O艣rodek Badawczo-Wdro偶eniowy S艂u偶by Mundurowej
* Wojskowy O艣rodek Badawczo-Wdro偶eniowy S艂u偶by 呕ywno艣ciowej
* Wojskowy O艣rodek Farmacji i Techniki Medycznej w Celestynowie
* Wojskowy Zarz膮d Infrastruktury w Poznaniu
* Wy偶sza Szko艂a Oficerska Si艂 Powietrznych
* Wy偶sza Szko艂a Oficerska Wojsk L膮dowych
* Zak艂ad Inwestycji Organizacji Traktatu P贸艂nocnoatlantyckiego
* Zak艂ad System贸w Jako艣ci i Zarz膮dzania
* Komenda G艂贸wna 呕andarmerii Wojskowej
* Dow贸dztwo Si艂 Powietrznych w Warszawie
* Biuro Wojskowej Inspekcji Gospodarki Energetycznej
Ministerstwo Pracy i Polityki Spo艂ecznej
* Ochotnicze Hufce Pracy
* Pa艅stwowy Fundusz Rehabilitacji Os贸b Niepe艂nosprawnych
* Urz膮d do spraw Kombatant贸w i Os贸b Represjonowanych
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
* Agencja Nieruchomo艣ci Rolnych
* Agencja Nieruchomo艣ci Rolnych - Biuro Prezesa
* Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
* Agencja Rynku Rolnego
* Centralna Biblioteka Rolnicza im. Micha艂a Oczapowskiego
* Centralne Laboratorium Ch艂odnictwa
* Centralne Laboratorium Przemys艂u Ziemniaczanego
* Centralny O艣rodek Badania Odmian Ro艣lin Uprawnych
* Centralny O艣rodek Badawczo-Rozwojowy Przemys艂u Gastronomicznego i Artyku艂贸w Spo偶ywczych w 艁odzi
* Centrum Doradztwa Rolniczego
* G艂贸wny Inspektor Jako艣ci Handlowej Artykul贸w Rolno-Spo偶ywczych
* G艂贸wny Inspektor Ochrony Roslin i Nasiennictwa
* G艂贸wny Lekarz Weterynarii
* Instytut Biotechnologii Przemys艂u Rolno-Spo偶ywczego
* Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa
* Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki 呕ywno艣ciowej - Pa艅stwowy Instytut Badawczy
* Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Ro艣lin w Radzikowie
* Instytut Maszyn Spo偶ywczych
* Instytut Melioracji i U偶ytk贸w Zielonych
* Instytut Mleczarstwa
* Instytut Ochrony Ro艣lin
* Instytut Przemys艂u Cukrowniczego
* Instytut Przemys艂u Mi臋snego i T艂uszczowego
* Instytut Ro艣lin i Przetwor贸w Zielarskich
* Instytut Rybactwa 艢r贸dl膮dowego im. Stanis艂awa Sakowicza
* Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa
* Instytut Uprawy, Nawo偶enia i Gleboznawstwa - Pa艅stwowy Instytut Badawczy
* Instytut Warzywnictwa im. Emila Chroboczka
* Instytut Zootechniki
* Krajowa Stacja Chemiczno-Rolnicza
* Krajowe Centrum Hodowli Zwierz膮t
* Pa艅stwowy Instytut Weterynaryjny - Pa艅stwowy Instytut Badawczy w Pu艂awach
* Polski Klub Wy艣cig贸w Konnych
* Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spo艂ecznego
* Okr臋gowi inspektorzy rybo艂贸wstwa morskiego
* Okr臋gowy Inspektorat Rybo艂贸wstwa Morskiego w Gdyni
* Okr臋gowy Inspektorat Rybo艂贸wstwa Morskiego w Szczecinie
* Okr臋gowy Inspektorat Rybo艂贸wstwa Morskiego w S艂upsku
Ministerstwo Skarbu Pa艅stwa
* Agencja Nieruchomo艣ci Rolnych
* Polska Agencja Prasowa S.A.
* Agencja Rozwoju Przemys艂u S.A.
* Prokuratoria Generalna Skarbu Pa艅stwa
Ministerstwo Sportu i Turystyki
* Centralny O艣rodek Sportu
* Instytut Sportu
* Polska Organizacja Turystyczna
* Instytut Turystyki w Warszawie
Ministerstwo Spraw Wewn臋trznych i Administracji
* Biuro Ochrony Rz膮du
* Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpo偶arowej im. J贸zefa Tuliszkowskiego
* Centrum Personalizacji Dokument贸w
* G贸rskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe
* Inspekcja Sanitarna Ministerstwa Spraw Wewn臋trznych i Administracji
* Instytut Technicznych Wyrob贸w W艂贸kienniczych "Moratex" w 艁odzi
* Komendant G艂贸wny Pa艅stwowej Stra偶y Po偶arnej
* Komendant G艂贸wny Policji
* Komendant G艂贸wny Stra偶y Granicznej
* Mazurska S艂u偶ba Ratownicza
* Prezes Wy偶szego Urz臋du G贸rniczego
* Szef Obrony Cywilnej Kraju
* Szko艂a G艂贸wna S艂u偶by Po偶arniczej
* Tatrza艅skie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe
* Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe
* Wy偶sza Szko艂a Policji
* Zak艂ad Emerytalno-Rentowy Ministerstwa Spraw Wewn臋trznych i Administracji
* Zarz膮d Zasob贸w Mieszkaniowych Ministerstwa Spraw Wewn臋trznych i Administracji
* Szef Urz臋du do spraw Cudzoziemc贸w
* G艂贸wny Geodeta Kraju
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
* Dom Dzieci Pracownik贸w S艂u偶by Zagranicznej
* Instytut Europy 艢rodkowo-Wschodniej
* Instytut Zachodni - Instytut Naukowo-Badawczy im. Zygmunta Wojciechowskiego
* Polski Instytut Spraw Mi臋dzynarodowych
* Instytuty Polskie (20)
* Konsulaty Rzeczypospolitej Polskiej (139)
* Konsulaty Generalne Rzeczypospolitej Polskiej (47)
* Sta艂e Przedstawicielstwa Rzeczypospolitej Polskiej (7)
* Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej (96)
* W艂adza Wdra偶aj膮ca Programy Europejskie
Ministerstwo Sprawiedliwo艣ci
* Prokuratura Krajowa
* Instytut Wymiaru Sprawiedliwo艣ci
* Instytut Ekspertyz S膮dowych im. prof. dr. Jana Sehna
* Centralny Zarz膮d S艂u偶by Wi臋ziennej
* Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego
Ministerstwo 艢rodowiska
* Regionalny Zarz膮d Gospodarki Wodnej - Wroc艂aw
* Regionalny Zarz膮d Gospodarki Wodnej - Warszawa
* Regionalny Zarz膮d Gospodarki Wodnej - Szczecin
* Regionalny Zarz膮d Gospodarki Wodnej - Pozna艅
* Regionalny Zarz膮d Gospodarki Wodnej - Krak贸w
* Regionalny Zarz膮d Gospodarki Wodnej - Gliwice
* Regionalny Zarz膮d Gospodarki Wodnej - Gda艅ski
* Parki Narodowe (23)
* Pa艅stwowy Instytut Geologiczny
* Pa艅stwowe Gospodarstwo Le艣ne "Lasy Pa艅stwowe"
* Pa艅stwowa Agencja Atomistyki
* Narodowy Fundusz Ochrony 艢rodowiska i Gospodarki Wodnej
* Krajowy Zarz膮d Gospodarki Wodnej
* Instytut Ochrony 艢rodowiska
* Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
* Instytut Ekologii Teren贸w Uprzemys艂owionych
* Instytut Badawczy Le艣nictwa
* G艂贸wny Konserwator Przyrody
* G艂贸wny Inspektorat Ochrony 艢rodowiska
* G艂贸wny Geolog Kraju
* Centrum Informacji o 艢rodowisku
* Centralny O艣rodek Doskonalenia Kadr Ochrony 艢rodowiska i Gospodarki Wodnej
* Biuro Nasiennictwa Le艣nego
* Prezes Wy偶szego Urz臋du G贸rniczego
Ministerstwo Zdrowia
* Akademie Medyczne (7)
* G艂贸wny Inspektor Sanitarny
* G艂贸wny Inspektor Farmaceutyczny
* Inspektor do spraw Substancji i Preparat贸w Chemicznych
* Narodowy Fundusz Zdrowia
* Regionalne Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (21)