PRZYGOTOWANIE PACJENTKI DO PORODU NATURALNEGO
Przygotowanie kobiety rodzącej do porodu fizjologicznego powinno się składać z fazy psychicznej i fizycznej.
Przygotowanie psychiczne.
Ciąża jest złożonym zjawiskiem obejmującym wiele procesów morfologicznych, fizjologicznych, jak również psychicznych. Dynamika procesów emocjonalnych doświadczanych przez kobietę jest intensywna od samego początku ciąży aż do jej końca i zależy od cech osobniczych, jak również od sytuacji życiowej i otoczenia. Ciąża często jest postrzegana jako okres kryzysu psychicznego ze względu na poród bez względu czy następuje on po raz pierwszy czy kolejny. Badacze tego zagadnienia uznają, że oczekiwanie na narodzenie dziecka jest czasem pięknym ale zarazem trudnym dla przyszłych rodziców. Rodzina jest systemem społecznym, którego członkowie funkcjonują w określonych relacjach i na określonych zasadach. Każda zmiana polegająca na przybyciu nowego członka powoduje reorganizację tego systemu. Dokonujące się zmiany zachodzą w relacjach między partnerami, obejmują przeformułowanie ról społecznych, zmianę statusu, reorientację wartości, oraz poszukiwanie nowych sposobów zaspakajania potrzeb. Przejście od schematu 1+1 do 2+1 powoduje zmianę wzorców uczuciowości i intymności, co może być szczególnie stresujące w związkach, które przez dłuższy czas żyły bezdzietnie. Także ciąża nieplanowana wywołuje ogromny stres. Dotychczasowa wizja życia, plany na przyszłość, niejednokrotnie stabilizacja rodzinna - wszystko ulega nagle załamaniu. Towarzyszy temu wiele negatywnych emocji: strach, obawa, żal, niepewność, a także poszukiwanie rozwiązania sytuacji. Jest tom moment podjęcia życiowej decyzji: zaakceptowania dziecka i przyjęcie go do swego życia bądź odrzucenia. Jeżeli ciąża zostanie zaakceptowana przez kobietę , jej męża i najbliższe otoczenie, sytuacja powraca do równowagi, a przyszła matka rozwój ciąży przebywa pozytywnie. Jeżeli natomiast ciąża nie zostanie zaakceptowana, przez cały ten okres towarzysza kobiecie silnie negatywne odczucia oraz rozważania dotyczące dalszego postępowania.
Według piśmiennictwa stan psychiczny kobiety w ciąży ma istotny wpływ na przebieg ciąży oraz rozwój dziecka w okresie pre- i postnatalnym. Badania USG w 27 i 28 tygodniu ciąży wykazały bezpośrednie zależności pomiędzy nastrojem kobiety w ciąży a zachowaniem płodu. Przeżywane przez kobietę stres, niepokój, silne negatywne emocje, a także zaburzenia psychiczne mogą negatywnie wpłynąć na rozwój mózgu i osłabić rozwój poznawczy dziecka, przyczyniają się do zaburzeń w zachowaniu dziecka, a także w słabszej koncentracji uwagi w 1 roku życia dziecka. Badacze ponadto podkreślają, iż stres, niepokój, obawy przeżywane w ciąży mogą być przyczyną wielu okołoporodowych komplikacji, takich jak patologiczny przebieg porodu, zaburzenia psychiczne w połogu, zaburzony proces nawiązywania więzi emocjonalnej i trudności w relacjach matka - dziecko.
Stres osiąga swój najwyższy punkt w momencie zbliżającego się porodu, szczególnie w przypadkach kobiet rodzących po raz pierwszy. Słowo „poród” kojarzy im się przede wszystkim z bólem i cierpieniem, a to sprawia, że z trwogą czekają na jego początek. Z tego powodu szczególnie ważna jest właściwa opieka oraz wsparcie psychiczne kobiety ciężarnej udzielane przez męża, rodzinę ale przede wszystkim przez personel medyczny a nawet wsparcie psychoterapeutyczne.
Zadaniem personelu medycznego w chwili rozpoczynającego się porodu jest wyjaśnienie pacjentce co się z nią dzieje i jakie będzie postępowanie wobec niej. Zmniejsza się wtedy lęk spowodowany niewiedzą. Poświęcając jej czas na objaśnienie czynności, które będą miały miejsce utwierdzamy ją w przekonaniu, że otaczają ja ludzie, którzy zrobią wszystko by czuła się bezpiecznie i komfortowo. Staramy się jej wytłumaczyć jak ma oddychać przy skurczach i polecamy odprężanie w przerwach między skurczami. Dodajemy jej otuchy, wspieramy ją by odczuła nasze zaangażowanie.
Przygotowanie fizyczne
Pacjentka musi sobie zdawać sprawę że poród, że poród to duży wysiłek, trudne zadanie, wymagające dobrego przygotowania zarówno pod względem psychicznym, ale i fizycznym. Pomaga jej to zrozumieć wszelkie warunki jakie musi spełnić nim przystąpi do porodu.
Przed przekazaniem pacjentki na salę porodową prosimy ją by oddała mocz, umyła się dokładnie i założyła czystą koszulę, następnie informujemy ją, że będzie miała wykonaną lewatywę w ramach przygotowania dolnego odcinka przewodu pokarmowego i objaśniamy jej charakter tego zabiegu. W sali zabiegowej przed wykonaniem lewatywy możemy w razie konieczności podgolić srom pacjentce. Przed tą czynnością wyjaśniamy jej cel czyli zmniejszenie ryzyka zakażenia, łatwiejsze szycie krocza po ewentualnym nacięciu. Wracając na sale prosimy by pacjentka lub towarzysząca jej bliska osoba spakowała wszystkie rzeczy rodzącej. Położna z kolei w tym czasie sprawdza całą dokumentacje, czy jest kompletna i dokładnie wypełniona, wypisuje papiery do urzędu stanu cywilnego. Po zabraniu dokumentacji położna udaje się po pacjentkę z wózkiem i przewozi ją bezpiecznie i sprawnie na sale porodową. Kładziemy ją na lóżko w wyznaczonej sali i przekazujemy tętno płodu.
PRZYGOTOWANIE PACJENTKI DO PORODU DROGĄ CIĘCIA CESARSKIEGO
Przygotowanie pacjentki do porodu droga cięcia cesarskiego również powinno się składać z przygotowana psychicznego i fizycznego
Przygotowanie psychiczne
Poród fizjologiczny wzbudza w kobietach lęk i niepokój więc samo przez się nasuwa się wniosek, iż cięcie cesarskie będzie jeszcze bardziej potęgowało te negatywne odczucia, ze względu na to że jest to zabieg operacyjny. Zadaniem położnej jest rozmowa z pacjentka w celu likwidacji niepokoju, strachu związanego ze stanem jej i dziecka. Niekiedy rozmowa z położną może odnieść niewielkie rezultaty więc należy pamiętać jeszcze o rozmowie z lekarzem, który wyjaśni jej dlaczego jest wykonywany zabieg, co będzie się z nią działo przed i trakcie zabiegu. Taka rozmowa uspokaja pacjentkę w znacznym stopniu, czuje ona opiekę ze strony personelu medycznego.
Przygotowanie fizyczne:
1)W przed dzień zabiegu
W dniu poprzedzającym zabieg informujemy pacjentkę o sposobie jego wykonania, odpowiadamy na jej pytania w zakresie naszych możliwości, a w razie konieczności kierujemy na rozmowę do doktora. Pouczamy pacjentkę, że w przed dzień operacji, by przygotować układ pokarmowy na obiad może zjeść co najwyżej zupę, a w dniu zabiegu nie powinna spożywać żadnych płynów ani posiłków aż do jego wykonania. Oznajmiamy pacjentce, że wykonamy lewatywę by przygotować dolny odcinek układu pokarmowego. Informujemy o jej sposobie wykonania i celu wykonania. W razie zachodzącej potrzeby golimy ople operacyjne, oznajmiając najpierw pacjentce walory i konieczność takiego postępowania. Do obowiązków położnej jest tez zamówienie w banku krwi odpowiedniej ilości jednostek krwi w razie zaistniałej konieczności jej podania.
2)W dzień zabiegu
W dniu zabiegu normalnie kontrolujemy parametry stanu ogólnego pacjentki jaki i wykonujemy KTG, by pacjentka zdawała sobie sprawę, że zarówno ona jaki i jej dziecko są w dobrym stanie zdrowotnym. Prosimy pacjentkę by przed operacją oddała mocz, dokładnie się umyła i założyła czystą koszulę. Polecamy jej zebrać wszystkie swoje rzeczy i pomagamy jej w tym. Instruujemy ją by przed operacją zdjęła biżuterię, wszelkie protezy i sztuczne paznokcie jeżeli takowe posiada, wyjaśniamy od razu istotna funkcję tych czynności. Do zadania położnej należy sprawdzenie całej dokumentacji, czy jest kompletna i dokładnie wypełniona, a także wypełnienie papierów do urzędu stanu cywilnego. Położna z całą dokumentacją i pacjentką udaje się na sale operacyjną, a jej rzeczy zanosi na sale porodową gdzie pacjentka będzie przebywać po zabiegu w pierwszych godzinach połogu.
Ważnym elementem w przygotowaniach fizycznych to tego typu porodu jest objaśnianie pacjentce sposobu i celu wykonania wszelkich zabiegów, gdyż uspokaja to pacjentkę i daje przekonanie, że wszystkie czynności wykonywane dla niej służą dla dobra jej i dziecka, a personel medyczny, który jej towarzyszy w tym trudnym doświadczeniu jest jej sprzymierzeńcem a nie wrogiem.
Literatura :
Psychologia w położnictwie i ginekologii / red. nauk. Marta Makara-Studzińska, Grażyna Iwanowicz-Palus
Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii / pod red. Celiny Łepeckiej-Klusek