Istota gospodarki feudalnej
Stosunki feudalne tworzy艂y si臋 wraz z upadkiem systemu niewolniczego. W gospodarce feudalnej dominowa艂o rolnictwo. Po艂膮czona ona by艂a z czynnikiem politycznym i wyst臋powa艂 wysoki stopie艅 samowystarczalno艣ci. Podstawow膮 form膮 systemu feudalnego by艂 system lenny, kt贸ry stworzy艂 “drabin臋 feudaln膮”. Polega艂 on na nadawaniu przez w艂a艣cicieli ziemskich posiad艂o艣ci mo偶nym osobom. Nadawca lenny nazywa艂 si臋 seniorem a przyjmuj膮cy je wasalem. Senior odbiera艂 od swoich wasali ho艂d, czyli uroczyst膮 przysi臋g臋 wierno艣ci i pos艂usze艅stwa w zamian za opiek臋. Wasal tak偶e m贸g艂 nada膰 ziemi臋 i uzyska膰 w ten spos贸b swoich wasali. System ten przyczynia艂 si臋 do os艂abienia w艂adzy centralnej i utrzymywania si臋 rozdrobnienia feudalnego. Ziemia jako podstawowy 艣rodek produkcji i do feuda艂a i do u偶ytkuj膮cego j膮 ch艂opa. Istnia艂a zatem podw贸jna w艂asno艣膰 ziemi charakterystyczna tylko dla feudalizmu. Wskutek braku pe艂nej warto艣ci ziemi, ch艂opi musieli za jej u偶ytkowanie 艣wiadczy膰 wiele powinno艣ci na rzecz feuda艂a czyli tzw. Rent臋 feudaln膮. Dla feuda艂a renta by艂a podstawowym dochodem i 藕r贸d艂em utrzymania. Wyr贸偶nia si臋 trzy rodzaje renty:
naturalna - daniny w naturze
odrobkow膮 - robocizna na rzecz gospodarstwa pa艅skiego
czynszow膮 - op艂aty pieni臋偶ne
Ch艂op by艂 przynale偶ny do pana na trzy sposoby:
gruntowo - dotyczy艂o wszystkich i wynika艂o ze zwierzchno艣ci pana nad w艂asno艣ci膮 grunt贸w
osobi艣cie - ch艂op by艂 w艂asno艣ci膮 pana, kt贸ry m贸g艂 na sta艂e przywi膮za膰 go do ziemi
s膮dowo - pan mia艂 prawo do s膮dzenia swoich poddanych, a by艂o to wynikiem przej艣cia s膮downictwa z r膮k w艂adcy do r膮k feuda艂贸w
Feudalizm wi臋c zmusza艂 ch艂op贸w do wykonywania pracy na rzecz pana i 艣wiadczenia mu powinno艣ci w postaci darowizn i robocizny. By艂 on drastycznym ograniczeniem wolno艣ci co poci膮gn臋艂o za sob膮 powtarzaj膮ce si臋 w wielu krajach powstania ch艂opskie.
Za kolebk臋 feudalizmu uwa偶a si臋 pa艅stwo Frank贸w i tylko tam wyst臋powa艂 on w klasycznej postaci. W innych pa艅stwach wyst臋powa艂y inne jego formy.