Zakres tematyczny ćwiczeń z przedmiotu

„Ekonomia integracji europejskiej” dla kierunku Ekonomia, II rok studiów

Wymagane treści programowe (łącznie 15 godz. wykład i 15 godz. ćwiczenia)

1. Podstawowe pojęcia integracji regionalnej

2. Unia celna i wspólny rynek, założenia teoretyczne

3. Historia przebiegu integracji europejskiej

4. Podstawowe zasady integracji europejskiej

5. Program jednolitego rynku wewnętrznego

6. Funkcjonowanie jednolitego rynku europejskiego

7. Wspólna polityka handlowa UE i miejsce Unii w gospodarce światowej

8. Wybrane polityki europejskie (polityka konkurencji, wspólna polityka rolna, polityka przemysłowa i przedsiębiorczości)

9. Spójność społeczna, ekonomiczna i terytorialna w UE. Fundusze strukturalne i budżet UE

10. Unia Gospodarcza i Walutowa

11. Wzrost gospodarczy, zatrudnienie, konwergencja w UE

12. Strategia Lizbońska, konkurencyjność i innowacyjność Unii

13. Droga Polski do UE oraz miejsce polskiej gospodarki w Europie i świecie

Zalecana literatura:

1. K. Gawlikowska-Hueckel, A. Zielińska-Głębocka, Integracja europejska, od jednolitego rynku do unii walutowej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004

2. Unia Europejska, tom I i II. Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego, Warszawa 2004

3. L. Oręziak, Finanse Unii Europejskiej, Wyd. PWN, Warszawa 2005

4. J. Barcz, E. Kawecka-Wyrzykowska, K. Michałowska-Gorywoda, Integracja europejska, Oficyna a Wolters Kluwer Business, Warszawa 2007

5. B. Mucha-Leszko, Strefa euro. Wprowadzenie, funkcjonowanie, międzynarodowa rola euro, Wyd. UMCS, Lublin 2007

6. R.Baldwin, Ch. Wyplosz, The Economics of European Integration, Third edition, Mc Grow-Hill, Londyn 2009

Standardy kształcenia w zakresie przedmiotu

Wiedza:

• Teoretyczne podstawy integracji (teorie integracji handlowej, teorie integracji rynków i polityk, teoria obszarów walutowych)

• Historia i zasady funkcjonowania integracji europejskiej

• Podstawowe programy integracyjne europy (rynek wewnętrzny, eurosystem, programy strukturalne, programy rozwoju, innowacyjność, konkurencyjność, przedsiębiorczość)

• Podstawowe polityki europejskie

• Kierunki rozwoju UE

• Zalety, wady, dylematy integracji europejskiej

Umiejętności:

• student dostrzega przydatność ogólnej wiedzy ekonomicznej do badania integracji

• student rozumie relacje między teorią i praktyką integracji

• student ma umiejętność krytycznej oceny wybranych procesów integracyjnych

• student umie ocenić korzyści i koszty wybranych programów integracyjnych

• student umie sformułować hipotezy badawcze w zakresie wybranych problemów

• student umie stworzyć plan badawczy w zakresie wybranych problemów

• student umie wybrać metody badawcze (analiza danych, problemów, od szczegółu do ogółu i na odwrót itd.)

Inne kompetencje (postawy):

• Intelektualne zdolności do bardziej zaawansowanych studiów w zakresie przedmiotu

• Ukształtowanie postawy otwarcia na współpracę europejską

• Odpowiedź na pytanie: „ co to znaczy być Europejczykiem”

• Ocena zakresu braków wiedzy na temat UE i obszaru dalszych zainteresowań (jaka jest wartość tezy: wiem, że nic nie wiem!!)

• Odpowiedź na pytanie: jak oceniam model funkcjonowania Europy w sferze gospodarczej, co mi się podoba, a co nie

• Czy mam postawę otwarcia na innowacyjność

PROGRAM ĆWICZEŃ

Temat 1. Unia celna: teoria i praktyka UE

Zakres tematyczny: etapy integracji wg Balassy, definicja unii celnej, integracja rynkowa i integracja polityk gospodarczych, model teoretyczny unii celnej Vinera, statyczne efekty unii celnej, efekt kreacji i przesunięcia handlu, dynamiczne efekty unii celnej, unia celna w ramach UE, Polska w unijnej unii celnej.

Zadania badawcze:

1. Wykaż, że kraje, które wcześniej były w strefie wolnego handlu mogą oczekiwać słabszego efektu kreacji handlu po wstąpieniu do unii celnej tworzonej na bazie strefy wolnego handlu

2. Sprawdź jakie były efekty kreacji i przesunięcia handlu w Polsce po 1992 i 2004 roku

3. Zapoznaj się z unijna taryfa celną, sprawdź zmiany, jakie w niej następują w kolejnych latach

Literatura:

1. K. Gawlikowska-Hueckel, A. Zielińska-Głębocka, Integracja europejska, od jednolitego rynku do unii walutowej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004

2. Unia Europejska, tom I i II. Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego, Warszawa 2004

Temat 2. Wspólna polityka handlowa Unii Europejskiej

Zakres tematyczny: definicja polityki handlowej, zadania i narzędzia polityki handlowej, modele liberalizacji handlu, skutki polityki handlowej - argumenty za liberalizacją i za protekcjonizmem, wolny handel a protekcjonizm, zadania i narzędzia wspólnej polityki handlowej (WPH), ochrona uczciwego handlu - walka z dumpingiem, stosunki handlowe UE z wybranymi grupami krajów - piramida preferencji.

Zadania badawcze:

1. Na podstawie piramidy preferencji UE oceń charakter i znaczenie stosunków handlowych Unii z takimi krajami jak: Stany Zjednoczone, Japonia, Chiny, Korea, Norwegia, Szwajcaria, Brazylia

2. Na podstawie informacji o procedurach antydumpingowych oceń czy miało miejsce uprzedzenie protekcyjne wobec takich krajów jak Chiny, Indie, Japonia, inne wybrane

Literatura:

1..J. Barcz, E. Kawecka-Wyrzykowska, K. Michałowska-Gorywoda, Integracja europejska, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2007

2. K. Gawlikowska-Hueckel, A. Zielińska-Głębocka, Integracja europejska, od jednolitego rynku do unii walutowej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004

3.J.J. Michałem, Polityka handlowa. Mechanizmy ekonomiczne i regulacja międzynarodowe, Wyd. PWN, Warszawa 2002

4.Czasopisma: Sprawy międzynarodowe; Studia Europejskie, strona internetowa UE: http://europa.eu

Temat 3. Program jednolitego rynku wewnętrznego

Zakres tematyczny: definicja rynku wewnętrznego, modele teoretyczne wspólnego rynku wg Balassy, etapy tworzenia programu rynku wewnętrznego (PRW) - przyczyny i skutki, metody oceny efektywności PRW, program Cost of Non -Europe, polityki wspierające PRW, identyfikacja barier rynkowych i handlowych w PRW, szczególne znaczenie polityki normalizacyjnej i certyfikacyjnej, europejskie instytucje normalizacyjne, udział Polski w realizacji zadań PRW.

Zadania badawcze:

1. Zapoznaj się z wynikami badań kosztów i korzyści rynku wewnętrznego grupy Cecchiniego, Komisji Europejskiej, polskich instytucji

2. Dokonaj analizy procesów konwergencji cen wybranych produktów oraz usług w poszczególnych krajach UE, w tym w Polsce

Literatura:

1.K. Gawlikowska-Hueckel, A. Zielińska-Głębocka, Integracja europejska, od jednolitego rynku do unii walutowej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004

2.Unia Europejska, tom I i II. Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego, Warszawa 2004

3.Koszty i korzyści członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Raport z badań, Centrum Europejskie Natolin, Warszawa 2003

4.5 lat Polski w Unii Europejskiej, Raport, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2009

Temat 4. Funkcjonowanie jednolitego rynku europejskiego

Zakres tematyczny: cztery wolności jednolitego rynku, swoboda przepływu dóbr, osób, usług i kapitału, harmonizacja podatków pośrednich w UE - VAT i akcyzy, swoboda przepływu osób w systemie Schengen, harmonizacja standardów socjalnych, swoboda przepływu kapitału, inwestycje portfelowe i bezpośrednie w UE, usługi na rynku europejskim, szczególne znaczenie usług sieciowych i usług finansowych (bankowych, ubezpieczeniowych, giełdowych), system nadzoru nad rynkami finansowymi w UE - nowe zasady;

Zadania badawcze:

1. Dokonaj porównania systemów podatków pośrednich różnych krajów członkowskich

2. Oceń specyfikę jednolitego rynku usług na podstawie Dyrektywy usługowej

3. Dokonaj analizy stopnia integracji rynków finansowych w UE, w tym w zakresie nadzoru i ryzyka finansowego. Oceń kondycję sektora bankowego Polski i innych wybranych krajów w okresie kryzysu 2008-2009 i po kryzysie

4. Dokonaj analizy zagranicznych inwestycji bezpośrednich na obszarze UE

Literatura:

1. K. Gawlikowska-Hueckel, A. Zielińska-Głębocka, Integracja europejska, od jednolitego rynku do unii walutowej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004

2. Unia Europejska, tom I i II. Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego, Warszawa 2004

3.L. Oręziak, Finanse Unii Europejskiej, Wyd. PWN, Warszawa 2005

4. A. Sławiński, Rynki finansowe, PWE, Warszawa 2006

5. A. Golejewska, Bezpośrednie inwestycje zagraniczne a proces restrukturyzacji gospodarki. Aspekt teoretyczny, Wyd. UG, Gdańsk 2008

6. Materiały Komisji Nadzoru Finansowego

Temat 5.Unia Gospodarcza i Walutowa

Zakres tematyczny: różne rozwiązania systemów walutowych, teoria optymalnego obszaru walutowego, historia integracji walutowej w UE, droga Unii do Eurosytemu, podstawowe założenia UGW, kryteria z Maastricht, Europejski Mechanizm Kursowy ERM 2, koszty i korzyści z udziału w strefie euro, polityka pieniężna w UGW, bezpośredni cel inflacyjny, Pakt Stabilizacji i Wzrostu - procedura nadmiernego deficytu budżetowego, struktura i funkcjonowanie Europejskiego Banku Centralnego, droga Polski do UGW

Zadania badawcze:

1. Co oznacza stabilizacja kursu walutowego w ERM 2, dlaczego wejście do mechanizmu jest warunkiem przyjęcia wspólnej waluty. Oceń doświadczenia wybranych krajów w przystępowaniu do unii walutowej

2. Jakie są korzyści z integracji walutowej na poziomie mikro- i makroekonomicznym. Wykorzystaj literaturę przedmiotu

Literatura:

1..B. Mucha-Leszko, Strefa euro. Wprowadzenie, funkcjonowanie, międzynarodowa rola euro, Wyd. UMCS, Lublin 2007

2.R.Baldwin, Ch. Wyplosz, The Economics of European Integration, Third edition, Mc Grow-Hill, Londyn 2009

3.H. Gronkiewicz-Waltz, Europejska Unia Gospodarcza i Walutowa, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2009

4.P. De Grauwe, Unia walutowa, Warszawa 2003

5.J. Barcz, E. Kawecka-Wyrzykowska, K. Michałowska-Gorywoda, Integracja europejska, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2007

Temat 6. Spójność, społeczna, ekonomiczna i terytorialna w UE. Fundusze strukturalne i budżet Unii

Zakres tematyczny: koncepcja spójności w UE: harmonijny i zrównoważony rozwój w ramach krajów i regionów, zmniejszanie dysproporcji regionalnych, proces konwergencji rozwojowej (realnej) regionów i krajów, teoria konwergencji realnej Barro i praktyka w UE, zmniejszanie dysproporcji społecznych, walka z wykluczeniem społecznym, inwestowanie w ludzki kapitał, współpraca transgraniczna, polityka regionalna, rodzaje funduszy strukturalnych, fundusz spójności, perspektywy finansowe i budżet zadaniowy UE,

Zadania badawcze:

1. Korzystając z bazy Inforegio wyszukaj dane na temat najbiedniejszych i najbogatszych regionów UE

2. Zapoznaj się z warunkami rozwojowymi własnego regionu, oceń stopień wykorzystania środków pomocowych UE z funduszy strukturalnych i funduszu spójności, W jakim zakresie zastosowane zostały zasady polityki spójności, w tym zasada partnerstwa i współfinansowania

3. Zapoznaj się z debatą budżetową w UE, w tym w sprawie przyszłej perspektywy finansowej 2014-2020

Literatura:

1. K. Gawlikowska-Hueckel, A. Zielińska-Głębocka, Integracja europejska, od jednolitego rynku do unii walutowej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004

2. J. Barcz, E. Kawecka-Wyrzykowska, K. Michałowska-Gorywoda, Integracja europejska, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2007

3. 5 lat Polski w Unii Europejskiej, Raport, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2009

Temat 7. Strategia lizbońska, konkurencyjność UE w świecie

Zakres tematyczny: cele i instrumenty odnowionej Strategii Lizbońskiej, program Europa 2020; innowacyjność, gospodarka oparta na wiedzy, wzrost gospodarczy, proces konwergencji PKB i cen, badania i rozwój, programy wsparcia rozwoju naukowo-badawczego, wzrost zrównoważony, ochrona środowiska, polityka unijna w zakresie środowiska i ochrony przyrody, program Natura 2000, definicje konkurencyjności w skali mikro- i makroekonomicznej, raporty na temat innowacyjności i konkurencyjności UE w świecie,

Literatura:

1. K. Gawlikowska-Hueckel, A. Zielińska-Głębocka, Integracja europejska, od jednolitego rynku do unii walutowej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004

2.R.Baldwin, Ch. Wyplosz, The Economics of European Integration, Third edition, Mc Grow-Hill, Londyn 2009

3.S. Pangsy-Kania, Polityka innowacyjna państwa a narodowa strategia konkurencyjnego rozwoju. Wyd. UG Gdańsk 2007

4. J. Wolszczak-Derlacz, Wspólna Europa, różne ceny - analiza procesów konwergencji, Wyd. CeDeWu, Warszawa 2007

1

---