Wykonywanie czynności w sytuacjach społecznych:
Istnieją dwa rodzaje takich sytuacji:
Osoba która pracuje jest obserwowana przez osoby, które same nie pracują.
Wszelkie zmiany, które zachodzą w poziomie wykonania czynności pod wpływem bycia obserwowanym Zajonc nazwał efektem audytorium
osoba pracuje w obecności innych, którzy też pracują
Zmiany w poziomie wykonania czynności w tego rodzaju sytuacjach noszą nazwę efektu działania razem lub facylitacji społecznej.
Wielkie zbiorowości ludzkie:
Eksperyment Zimbardo:
Na ulicach w Bronxie (Nowy Jork) i Palo Alto (miasto uniwersyteckie w Kaliforni) pozostawiono samochody, których wygląd sugerował, że zostały one porzucone przez właścicieli.
W Nowym Jorku samochód szybko został pozbawiony wielu części, natomiast w Palo Alto nie tylko nic nie zginęło, ale nawet gdy padał deszcz jeden z przechodniów zamknął maskę silnika.
Nowy Jork różni się od Palo Alto wielkością a także poziomem dochodów mieszkańców (w Palo Alto mieszkają ludzie lepiej zarabiający niż w Bronxie).
Ludzie żyjący w wielkich miastach mają tendencję do
ograniczania i spłycania kontaktów,
anonimowości kontaktów, co prowadzi do obniżonego przychodzenia z pomocą innym
zachowań antyspołecznych
Badanie psychologiczne jako specyficzna sytuacja społeczna:
Badania psychologiczne są zwykle interakcją co najmniej dwóch osób: badacza i osoby badanej. Jest to sytuacja, której wpływ może niekiedy zaburzać wyniki badania. Ktoś kto zgadza się uczestniczyć w badaniu, wchodzi w rolę „badanego”, a to powoduje, że bezkrytycznie wykonuje czynności zadane mu przez badacza. ( np. w jednym eksperymencie badany przez kilka godzin wykonywał bezsensowne dodawania, aż w końcu poddał się sam eksperymentator. - celem eksperymentu było wówczas sprawdzenie jak długo dana osoba wytrwa w tak monotonnym zadaniu)
Kiedy stajemy się osobą badaną przyjmujemy i akceptujemy rolę społeczną takiej osoby, uważamy, że mamy posłusznie wykonywać to, co jest od nas wymagane.
Czasami staramy się odgadnąć do czego zmierza badacz, i zachowujemy w taki sposób, by potwierdzić jego hipotezę. Z tego powodu nie można bezkrytycznie wierzyć wynikom wszystkich eksperymentów i ich uogólniać.