Istota i koncepcje emocji oraz wpływ emocji na zachowanie się człowieka.
Emocje-są to procesy psychiczne odzwierciedlające stosunek podmiotu do otaczającego świata zew. i wew. Mające wpływ na poziom energii i jej wykorzystanie.
Koncepcje:
-J.Langego-peryferyczna -emocje to stan fizyczny, odczucie zmian cielesnych, reakcje naczyniowo ruchowe.
-Canona- barda-(talamusowa)-natura emocji jest psychiczna,pobudzenie przechodzi do narządów wykonawczych.Obie wyżej wymienione koncepcje skupiały się na tych emocjach,które można wtedy było badać.
-A.Lindsey(korowa)-stan emocjonalny wynika z pobudzenia korowego, duża rola autonomicznego układu nerwowego.
-dwuczynnikowa teoria Schachtera i Singera- emocje powstają w wyniku dwóch powiązanych, lecz niezależnych operacji poznawczych: oceny zdarzenia i oceny reakcji fizjologicznych
Funkcje emocji: Ogólne- biologiczna: przygotowują organizm do zwiększonego wysiłku
- psychologiczna: człowiek dąży do przeżywania emocji, które jest ważnym elementem życia.
Szczegółowe-emocje są związane z działaniem i wyrażają się poprzez działania,
-organizują działanie i nadają mu sens, -wzmacniają bądź osłabiają działanie, zdziwienie, zadowolenie, smutek, złość, przerażenie, podziw, -pod wpływem emocji zniekształcona percepcja. Emocje mogą być: pozytywne, negatywne, szczegółowe.
Regulacyjna teoria temperamentu, a zachowanie się ludzi wysoko i nisko reaktywnych.
Temperament to zespół względnie stałych cech, przejawiających się w poziomie energetycznym zachowania oraz w czasowych parametrach reakcji. Reaktywność wg. Strelaua to cecha org, która determinuje względnie stałe różnice ind w wielkości reakcji. Nisko reaktywni: zasadniczy jednorodny wybór czynności, czynny walczący styl regulacji, duża efektywność pracy, przy dużym obciążeniu dobrze pracuje, duża odporność na zmęczenie, nie unika wymiany zdań, niezależne zachowanie w grupie.
Wysoko reaktywni: przygotowawczy wybór czynności, bierny poddający się styl regulacji i asekuracyjna strategia działania, mała efektywność pracy, źle znosi duże obciążenia, mała odporność na zmęczenia, konformistyczne zachowanie w grupie.
Psychologiczne elementy treningu sportowego i model Taylora.
W treningu sportowca b.ważną rolę przypisuję się sferze umysłu i podświadomości zawodnika. Ważnym elementem kunsztu trenerskiego jest trening umysłowy, w którym wyróżniamy trening: relaksacji i wyobrażeniowy. Trening relaksacji to zbiór zabiegu mającego na celu wywołanie w org reakcji relaksującej (stan odprężenia) np. trening autogenny Szulca, który podzielony jest na: a) naukę relaksacji, użycie prostych sugestii, b) ćw. metodyczne kształtujące zdolności wyobrażeniowe. Trening wyobrażeniowy to stosowanie kontrolnych wyobrażeń przyjmujących formę planowych i systematycznych oddziaływań, dochodzi do rozwoju połączeń neuronalnych pomiędzy centr ukł nerw, a mięśniami. Ważnym elementem treningu sportowego jest trening mentalny (budowa koncentracji). Na psychologiczne elementy treningu sportowego składają się: motywacja, koncentracja, kontrola emocji, umiejętność komunikowania się, kontrola procesów myślowych, kształcenie pewności siebie, trening symulacyjny, inne oddziaływania.
Model Taylora: -emocje - skupienie - pobudzenie - pewność siebie - motywacja.
Obraz samego „JA” w strukturze osobowości.
OSOBOWOŚĆ- struktura cech, sposobów zachowania warunkujących specyficzne dla ludzkiej osoby przystosowanie się do warunków, w których żyje. Jej ocenie podlega: wygląd, intelekt, temperament, emocje, dyspozycje motywacyjne, zainteresowania, skłonności patologiczne, postawy społeczne. Struktura: budowa fizyczna, temperament, zdolności, zainteresowania, postawy, wartości (system norm postępowania), styl życia.
Samoocena- teoria na swój temat: ja;realne, ja;idealne, ocena rzeczywistości.„Super ego”- świadomość norm społeczno obyczajowych, normy moralne, etykiety, nakazy i zakazy.
Psychologiczne elementy treningu sportowego.
-umiejętność utrzymania energii, -poczucie własnej sprawności, -relaks, -podwyższony stan pewności siebie, -wysoka koncentracja, -osiąganie przez wizualizację pozytywnego stosunku do sportu, -zaangażowanie, -determinacja.
Psychologiczna charakterystyka dziecka w okresie średniego dzieciństwa.
Dziecko w tym okresie doskonali sprawność fizyczną (łączy ruchy: skoki, bieganie). Ubiera się samodzielnie. Myślenie: szeregowanie (empiryczne i systematyczne), klasyfikowanie, myślenie kompleksowe np. bucik + noga, rozumowanie przyczynowo-skutkowe. Symbol: zabawa symboliczna np. strażak, symbole rysowane. Dziecko w tym okresie rozumie żarty, umie rozpoznać, co jest prawdą, zaczyna mieć pogląd i zauważa ze ludzie mają różne poglądy. Tworzy wiele nowych słów-neologizm. Opowiadania są już na wysokim poziomie. Język mówiony, używa dużo pytań, wchodzi w dialogi, śpiewa, słucha. Brak odróżnienia czasu dokładnego, dobra orientacja w czasie. Emocje: silne, krótkotrwałe, zmienność nastrojów, rozumie własne i innych, mówi o nich, potrafi przewidywać, co może zrobić rówieśnik przejawiający daną emocję, pojawia się lęk i zachowanie agresywne.
Działalność, aktywność sportowca, a celowe zachowanie się w sporcie.
Sytuacja wyjściowa
Cel program
Zadanie
Działanie
Sytuacja końcowa nazywa jest celem czynności zaś antycypowana czynność, która ma do tego celu prowadzić nazywana jest programem. Jeżeli w określonej sytuacji człowiek wytycza sobie cel do osiągnięcia, program do wykonania, to możemy powiedzieć, że stawia sobie zadanie, a sytuację, która ma ulec zmianie zgodnie z zadaniem możemy nazwać sytuacją zadaniową. Tomaszewski stwierdza, że pojęcie wyniku nie należy utożsamiać z pojęciem celu. Działalność sportowa to szczególne czynności sportowe ukierunkowane na realizacje mniej lub bardziej odległych, niekiedy perspektywicznych celów sportowych tworzące pewną niezorganizowana całość, można określić mianem działalności sportowej. Tomaszewski wyodrębnił pewne typowe formy ludzkiej działalności, z których najważniejsza to praca, nauka, zabawa, które także wyraźnie sprawdzają się w działalności sportowej. Wykonywanie ćwiczeń sportowych sprawia zawodnikowi przyjemność, co nadaje tej działalności cechy zabawy, wymaga wielu ćwiczeń-nauka, wywołuje zainteresowania obserwatorów, co przynosi często zarobek-praca.
Podstawowe wymiary inteligencji człowieka a zdolności poznawcze.
Wrażenia- najprostszy proces polegający na poznaniu cech przedmiotów (barwa, zapach), relacja między odbieranym bodźcem a przeżyciem psychicznym. Spostrzeżenia- proces bardziej złożony, polegający na poznaniu całych przedmiotów zjawisk, aktywne wyodrębnienie określonych obiektów złożonych, układ kolorów; obraz + dźwięk. Uwaga -koncentracja na danym przedmiocie, zadaniu, lub dokładniejszym uświadomieniu sobie działających bodźców. Uwaga wspomaga uczenie się oraz trening sportowy. Pamięć ruchowa- nawyk ruchowy. Myślenie- łańcuch operacji myślowych za pomocą których przetwarzamy informacje.
Psychologiczna charakterystyka dziecka w okresie późnego dzieciństwa (młodszy szkolny 7-10-12)
W okresie tym następuje rozwój pojęć- pojęcie kształtu, wielkości, czasu, śmierci.
Mowa: zdobycie podstaw systemu językowego, mowa jako najedzie myślenia, pełni funkcję społeczną, regulator stanu psychicznego. Rozwijają się dialekty językowe, mogą w tym okresie ujawnić się dysleksja, dysgrafia, deficyt słuchowy, nadimpulsywność. Uczenie mechaniczne. Następuje przejście dziecka do niezależności, do bezpośredniości. Lęk (przed wyśmianiem), poważny problem agresywności, podział na grupy chłopcy- dziewczęta, (dychotomia płci-dużo agresywności). Przyjaźnie zawierane są na zasadzie wspólne zainteresowania. Pod koniec tego okresu(11) następuje zainteresowanie płcią przeciwną.
Interakcje społeczne w sporcie oraz właściwości grupy sportowej.
Podstawą dobrego funkcjonowania zespołu są interakcje zachodzące między wszystkimi osobnikami zespołu. Interakcje to wzajemne ustosunkowanie się współpracujących ze sobą oraz następstwa ich zachowań. Interakcja to zjawisko pośredniczące między jednostką, grupą i cechami sytuacji.
Interakcja w sporcie:1)ekspozycja -zawodnik występuje przed widownią(tworzy widowisko), 2)ocena -jego zachowania i efekty sportowe oceniane są, 3)współpraca -wyniki jego działań należą również do innych ludzi, 4)rywalizacja -wyniki jego działań zależą również od przeciwnika.
Właściwości grupy sportowej: jest zbiorem jednostek, wspólnie realizujących określone cele, działających zgodnie z przyjętymi zasadami i normami postępowania.
Istota i modele psychologicznego przygotowania sportowców
Przygotowanie psychologiczne- systemy oddziaływań opartych na wiedzy psychologicznej, mające na celu optymalne przygotowanie zawodnika przy jednoczesnym optymalnym wykorzystaniu jego potencjału psycho-fizycznego w celu osiągnięcia jak najlepszego wyniku sportowego. Modele przygotowania: (fizyczne, psychiczne, taktyczne, techniczne): statyczne, dynamiczne.
Struktura myślenia i rozwiązywania problemów.
Myślenie- łańcuch operacji myślowych za pomocą, których przetwarzamy informacje. Struktura myślenia- proces składający się z 3 elementów: a) informacja- wrażenia, spostrzeżenia, b) operacje- analiza, myślenie, przetwarzanie info, c) reguły myślenia- heurytyki: sposób myślenia nie zawsze prowadzący do rozwiązania problemu, -algorytmy: niezawodny sposób rozwiązywania problemów. Sposoby rozwiązywania problemów: konwergencja- 1 poprawne rozw, dywergencja- więcej niż 1. Poprawne rozwiązywanie jest to podstawa twórczego myślenia. Problem jest rodzajem zadania, którego nie można rozwiązać za pomocą posiadanych wiadomości, nawyków. Rozwiązuje je się za pomocą myślenia produktywnego. Rodzaje problemów: a) dostrzeżenie problemu, b) analizowanie dotychczasowych sposobów rozwiązań, kumulowanie niezbędnych informacji, c) tworzenie wielu pomysłów, analiza dobrych i złych stron, d) znalezienie optymalnego rozwiązania, e) ocena korzyści i strat, f)weryfikacja pomysłu- sprawdzenie wartości pomysłu w praktyce.
Psychologiczne elementy walki sportowej, skuteczność zachowania się startowego.
Walka sportowa: specyficzny rodzaj rywalizacji między zespołem bądź jednostką wchodzącą w jej skład. W walce sportowej trzeba zwrócić uwagę na: -max wykorzystanie wszystkich sił psychicznych i fizycznych, -zaburzenie emocjonalne, -wzmożona aktywność innych procesów psychicznych, spostrzeganie itp. Efektywność startowa: -poziom percepcji: wysoka spostrzegawczość, koncentracja, orientacja, -umiejętność myślenia: przewidywanie, -inicjatywa w walce: narzucanie swojego stylu walki, -szybkość: zaskoczenie, -duża odporność: nieprzewidziane sytuacje. DOŚWIADCZENIA
Frustracja, źródła, następstwa.
Frustracja- przykre emocje, kiedy zablokowane są drogi do naszego celu. Zespół pewnych emocji i zachowań odzwierciedlających daną sytuację. Źródłami są przeszkody stające nam na drodze do osiągnięci celu. Mogą być zew (np. zamknięte drzwi) bądź wew. (np. brak wzrostu). Stany sytuacji trudnych: zagrożenie, zakłócenie, stany deprywacji, przeciążenie.
Konsekwencje: -agresja, -fiksacja, -regresja-zachowanie prymitywne, -apatia-brak podejmowanych działań, wycofanie się, -mechanizmy obronne - nieświadome zniekształcenie informacji, które pozwalają zmniejszyć np. samoocenę, -racjonalizacja-wmawianie sobie pewnych rzeczy, -projekcja.
Program treningu psychologicznego w sporcie wg Martensa.
Trening umiejętności psychologicznej- zbiór technik oddziaływania na siebie, dzięki znajomości pewnych elementów wiedzy psychologicznej. Zdolność rozpoznawania własnych stanów psychiki i umiejętność ich przekształcania w stan pożądany. Osiąganie takiego stanu psychicznego, w którym pojawia się szczytowa forma.
Sportowiec to podmiot aktywności sportowej samoregulujący się, działający celowo i intencjonalnie. Podstawowe ogniwa programu: 1) kumulowanie, wydatkowanie energii (psychicznej i fizycznej), 2) wykorzystanie dodatkowej energii stresowej, redukcja niepewności, myślenie pozytywne, 3) kształtowanie wyobraźni -treningi sensorycznej świadomości wyrazistości ruchów w czasie w przestrzeni, kontrola ruchów, 4) kierowanie uwagą, percepcją: selektywność uwagi, percepcja sygnałów ważnych, czujność na zmienne zachowania przeciwnika, 5) wytwarzanie nastawienia na cel-analiza zadania treningowego, ustalenie celu możliwego do zrealizowania.
Istota i funkcje motywacji, równanie motywacji.
Motywacje: reguluje zachowanie zaspakajające potrzeby i dążące do celu. Poziom aspiracji: poziom planowego afektu działania. Poziom wykonania: poziom osiągniętego celu. Motywacje dzielimy na: zew. i wew. oraz wg. Raddicka na bezpośrednią (sport jest celem do którego dążymy) i pośrednią (sport jest środkiem osiągnięcia celu). Funkcje: a)ogólne: wpływa na tempo pracy, wytrwałość w dążeniu do celu, b)szczegółowe: pobudzenie do działania. Równanie motywacji: Mi = f( Ui x Psi x Uci), Ui = f (Ni x Gi). Prawo Yerkesa - Dodsona: 1)- w miarę wzrostu natężenia motywacji sprawności działania wzrasta do pewnego poziomu, po czym zaczyna spadać, a przy bardzo wysokim natężeniu motywacji sprawność działania jest niska, 2) w rozwiązywaniu zadania łatwego największą sprawność osiąga się przy wysokim poziome motywacji, a w rozwiązywaniu zadań trudnych przy niskim poziomie motywacji.
Źródła psychologii i współczesne koncepcje człowieka
Współczesne koncepcje człowieka: -behawiorystyczna: człowiek sterowany z zewnątrz, środowisko kieruje jego zachowaniem, wzmocnienie pozytywne i negatywne, wyposażenie operatywne, -psychodynamiczna: człowiek niedoskonały, sterowany wewnętrznie, motywacje nieświadome, poczucie integracji i tożsamości, -poznawcza: „3 psychologie” podmiot decyduje o samym sobie (o swoim losie) działa świadomie i celowo, -humanistyczna: podmiot sam się realizuje, człowiek unikatowy, wyraźnie zaakcentowanie pojęcia miłości i tożsamości.
Struktura osobowości, style zachowania i funkcjonowanie osobowości.
Osobowość - struktura cech, sposobów zachowania warunkujący specyficzną dla każdej osoby przystosowanie do warunków, w których żyje. Struktura: -budowa, -temperament, -zdolności, -zainteresowania, -postawy, -wartości, -styl życia. Style zachowania warunkowane są w zależności od osiągnięć sportowca. Samo jej funkcjonowanie przejawia się stosunkiem (pozytywnym bądź negatywnym) do świata. Dobry zawodnik potrafi: -pozytywnie nastawiony do świata, -większa samodzielność, -większa pomysłowość, -lepsza współpraca z partnerami.
Model pamięci i podstawowe mechanizmy uczenia się
Uczenie się- to zjawiska wpływające na poznawanie rzeczywistości. Uczenie się to proces trzech faz: poznawcza, skojarzeniowa, autonomiczna. Mechanizmy uczenia się: -warunkowanie klasyczne, -warunkowanie instrumentalne, -uczenie się przez wgląd, -uczenie sensomotoryczne.
Pamięć- (wspomaga porządkowanie wiadomości) stanowi bardzo ważny składnik uczenia się dlatego oba te procesy rozpatruje się razem. Wyróżniamy trzy fazy pamięci: -zapamiętywanie, -przechowywanie, -przypominanie: rozpoznawanie, odtwarzanie.
Pamięć jako zjawisko poznawcze było badane najwcześniej. Niemiecki badacz H.Ebbinghaus (1875) wprowadził modyfikację zwracając uwagę aby badanie pamięci było obiektywnym sposobem badania i opisu. Mechanizmy pamięci- relatywizowane są ze wzgl. na czas i fazy przechowywania. Współcześnie różnicuje się je na 3 klasy: pamięć ultrakrótka, pamięć bezpośrednia, pamięć trwała.
Systemy i metody regulacji stanów psychicznych w sporcie.
Wśród zaburzeń stanów psychicznych wyróżniany: a)zaburzenia strukturalne: psychoza, anomalie rozwojowe, b)zaburzenia czynnościowe: zaburzenia emocjonalne (nerwice; hipochondryczna, natręctw), c)zaburzenia organiczne: utrata kończyny, ubytek tkanki
Metody: Psychoanaliza- metoda leczenia zaburzeń emocjonalnych (nerwic), które przypadku stanów zaawansowanych mogą stać się chorobami. Regulacja stanów psychicznych w sporcie odbywa się na podstawie: badań, oddziaływania, diagnozowania. Techniki regulacji stanów psychicznych: -techniki eliminowania niepewności, -techniki przeciwdziałania rozproszeniu uwagi, -wizualizacja, -ukierunkowanie działań na cel.
Stres i sposoby radzenia sobie ze stresem.
Stres- nieswoisty stan organizmu, wywołany sytuacja trudną: -zagrożeniem (zdrowia, życia), -zakłóceniem (sytuacje frustracyjne), -stan deprywacji ( związane z zaspokajaniem potrzeb), -przeciążenie ( fizyczne, psychiczne). COPING -radzenie sobie ze stresem: -sytuacje relatywne: ocena możliwości wobec stresora (styl zadaniowy), -sytuacja kary i straty: siła stresora wyższa od swoich możliwości, -sytuacje zagrożenia siła stresora na równi z oceną swoich możliwości. Techniki regulacji stanów psychicznych: -techniki eliminowania niepewności, -techniki przeciwdziałania rozproszeniu uwagi, -wizualizacja, -ukierunkowanie działań na cel. Style: Z- zadaniowy, E- emocjonalny, U- unikania
Teorie zdolności i inteligencji człowieka.
Zdolność to: -potencjał możliwości jednostki (do czego człowiek byłby zdolny), -możliwości rzeczywiste (do czego człowiek jest rzeczywiście zdolny), -poziom wykonania określonych czynności lub zadań (to, co jest obserwowalne lub mierzalne w konkretnej sytuacji). W odniesieniu do zdolności umysłowych taki podział odpowiada, wprowadzonemu przez Hebla, podziałowi na: inteligencje A (wrodzona), inteligencje B (rzeczywista) oraz C (to, co ujawnia się w testach). Charles Sperman definiuje inteligencje jako rodzaj energii mentalnej, przydzielonej poszczególnym czynnościom i zadaniom umysłowym. Natomiast Sternberg i Detterman inteligencje dzielą na trzy gr.: 1)jako zdolność uczenia się na podstawie własnych doświadczeń, 2)zdolność przystosowania się dotaczającego się środowiska, 3)zdolność metaloznawcza, czyli rozeznanie we własnych procesach poznawczych i zdolności ich kontrolowania. Strelau definiuje inteligencje jako zdolność przystosowania się do okoliczności dzięki dostrzeganiu abstrakcyjnych relacji, korzystaniu z uprzednich doświadczeń i skutecznej kontroli nad własnymi procesami poznawczymi.
Psychologia sportu jako nauka, diagnoza i prognoza psychologiczna w sporcie.
Psychologia sportu- zajmuje się badaniem psychologicznych postaw człowieka wobec sportu. Zawiera ona elementy psychologii pracy, zalicza się ją do dyscyplin psychologii stosowanej. Wiele składników z psychologii pracy stosuje się w psychologii sportu. Początek psychologii sportu to ograniczenie ekspluatacji organizmu pod wzgl. fizjologicznym i technicznym pojawiło się natomiast zapotrzebowanie oddziaływań psychologicznych. Rys. psych stosowana, cz.wspólna: psych sportu, nauka o kult fiz.
Diagnoza- myślenie, osobowość, motywacje. Prognoza- określenie możliwości.
Procesy sensoryczne i percepcyjnie, schemat poznania człowieka.
Percepcja- rozpoznanie bodźca, recepcja- rozpoznanie bierne, detekcja- poprzez aktywność człowieka. Bodźce odbierane są przez receptory, które są początkiem łuku odruchowego. Analizator skł się z receptora nerwu i ośrodka nerwowego. Analizatory: trawienie, oddychanie, ból (internanalizatory), dotyk, smak, węch (eksteroanalizatory). Bodźce: podprogowe, progowe, nadprożowe. Rodzaje procesów poznawczych: -wrażenia: najprostszy proces poznawczy polegający na odzwierciedlaniu cech przedmiotów i zjawisk rzeczywistych, -spostrzeżenia: b.złożony proces poznawczy polegający na poznaniu przedmiotów i zjawisk rzeczywistych jako całość, -wyobrażenia: proces polegający na odtwarzaniu lub tworzeniu obrazów, przedmiotów lub zjawisk przekształconych, powstaje w wyniku aktywacji śladów pamięciowych, -myślenie: proces poznawczy pośredniego i uogólnionego odzwierciedlenia rzeczywistości, wew. czynność operowania i przekształcania informacji, -pamięć, -uwaga.
Motywacyjne i poznawcze mechanizmy osobowości.
Mechanizmy poznawcze: a) poczucie umiejscowienia i kontroli: -zewnętrzne, -wewnętrzne, b) samoocena- teoria na swój temat: -ja;realne, -ja;idealne, c) ocena rzeczywistości.
Procesy poznawcze w sporcie i ich funkcje w sporcie
Do procesów poznawczych związanych ze sportem zaliczamy: -wrażenia (przeciwstawianie się w sporcie; ból, zmęczenie; błędnik odbiera informacje o położeniu i przemieszczaniu się ciała w przestrzeni. Elementem pośrednim między wrażeniami i spostrzeżeniami jest czucie), -spostrzeżenia (rozpoznawanie obiektów znanych- produktów naszej pamięci. Jest to zdolność do wyodrębniania przedmiotów z rzeczywistości znajdujących się w naszym polu widzenia, zainteresowania. Wyizolowanie ich z całej reszty rzeczywistości. Spostrzeganie ruchów własnego ciała), -pamięć (pozwala zapamiętywać pojedyncze lub bardziej złożone akty ruchowe, posiada swoją trwałość i ma charakter nawyku), -uczenie się (sekwencja, wykonywanie ruchów w określonej kolejności przy jednoczesnym zachowaniu juej struktury. Cechą procesu uczenia się jest: plastyczność, dokładność, trwałość przenoszenia śladów pamięciowych), -myślenie (taktyka), -wyobrażenia ruchowe.
Psychologiczna charakterystyka dziecka w okresie dorastania (dojrzewanie, wczesna i późna adolescencja).
Dorastanie (dojrzewanie).Okres przeobrażenia się dziecka w osobę dorosłą (zmiany natury fizycznej i psychicznej); dojrzewanie fizjologiczne, dojrzewanie płciowe, zmiany funkcjonowania układu nerwowego, pobudliwość, nerwowość.
Rozwój intelektualno-umysłowy: f. poznawcze (postrzeganie precyzyjne, myślenie dokładniejsze, ukierunkowane)
Myślenie: dominacje myślenia abstrakcyjnego, dokonywanie operacji na pojęciach o różnym stopniu złożoności. Wzmożenie krytycyzmu w stosunku do osób dorosłych, nauczycieli.
Silny związek myślenia i dorastania społecznego: autonomia, niezależność. Dojrzewanie emocjonalne: przemiany hormonalne, doświadczenie społeczne, oscylacja i chwiejność emocjonalna (radość/smutek), zmiana formy agresji. Dojrzewanie emocjonalne- jest to uczenie się opanowywania emocji, dostosowanie reakcji do czasu, miejsca i sytuacji. Rozwój emocjonalny ma silny związek z dorastaniem, w przypadku zaburzeń rozwoju emocjonalnego należy zwrócić uwagę na obecną formę psychiczną i fizyczną człowieka.
Kierunki oddziaływania psychologicznego podczas przygotowań olimpijskich
Modelowanie- przygotowanie sportowca od zawodów odległych w czasie, przygotowanie do działań natychmiastowych w dynamice walki sportowej (przygotowanie długofalowe, które odnosi się do): diagnozowania, oddziaływania, aktywizowania, trenowania. Profilowanie- wyznaczenie najbardziej profilaktycznych cech wymiernych, zgromadzonych w zbiorze, adekwatnych i odpowiednio dobranych do dyscypliny sportowej. Motywacja- kierunek i natężenie dążeń; siła, wielkość. Aspiracja- ukierunkowanie na poziom planowanego efektu działania. Poziom wykonania- analiza osiągniętego nefektu
Psychologiczne elementy treningu sportowego, obciążenia psychiczne i fizyczne.
Analizując trening sportowy ze względu na psychologiczny punkt widzenia trzeba zwrócić uwagę na trening umysłowy: a)trening relaksacji: -stan odprężenia, -trening autogenny, b)trening wyobrażeniowy: stosowanie kontrolowanych wyobrażeń przyjmujących formę planowych i systematycznych oddziaływań. Zwrócić uwagę należy także na: a)zachowanie celowe: -realizacje zadań zamierzonego celu, zadania powstają tylko wtedy, gdy zawodnik uświadamia sobie, rozbieżność istniejącą między aktualnym startem jego formy sportowej, a stanem pożądanym, b)procesy poznawcze: -spostrzeżenia, -wyobraźnia, -myślenie.
Rozwój osobowości i kontaktów społecznych dziecka w kolejnych okresach
Okres niemowlęcy: rozwój ruchowy, procesy poznawcze (odbieranie wrażeń słuchowych, wzrokowych, czuciowych, poznawanie polisensoryczne. Powstawanie pierwszych dźwięków partykułowanych (gruchanie, gaworzenie), rozwój emocjonalny i społeczny (występuje stan ogólnego pobudzenia dziecka w zależności od zaspokojenia potrzeb), rozwój myślenia i inteligencji- (rozw. sensoryczno-motoryczny; asymilacja, akomodacja).
Okres poniemowlęcy: procesy emocjonalne (rozwój mowy; ilościowy, jakościowy), procesy poznawcze ( dominacja uwagi mimowolnej, koncentracja krótka), dominacja zabaw (ruchowych, dydaktycznych, tematycznych, konstrukcyjnych). Na prawidłowy rozwój osobnika wpływa jego stan fizyczny a przede wszystkim kontakty społeczne (brat, siostra, rodzice, atmosfera). Wiek przedszkolny. Rozwój dziecka w tym okresie przebiega dosyć harmonijnie: doskonalenia swojej sprawności fizycznej (skoki, biegi), doskonalenie postawy ciała. Dzieci w tym okresie ubierają się same (3-4), (5-6) rozbierają się samodzielnie, bez pomocy opiekuna.Podstawowym i nieodzownym elementem życia codziennego w tym okresie są różnego rodzaju zabawy np. zabawa w role. Rozwija się zabawa konstrukcyjana, a także twórczość artystyczna (rysowanie, lepienie z plasteliny, modeliny). Pod koniec wieku przedszkolnego pojawia się zabawa zespołowa. Rozwój procesów poznawczych wieku przedszkolnego: postrzeganie- wzrasta analiza bodźców i podniet (wzrok, słuch), w 3 roku rozróżnienie podst. barw i odcieni, rozwój słuchu werbalnego- zwiększona wrażliwość na mowę ludzką, rozwój słuchu muzycznego, synkretyzm (widzenie ogólne globalne, brak dostrzegania szczegułów), uwaga mimowolna, niezbyt trwała. Rozwój mowy: rozwinięcie słownika 3000-4500 tys. słów, mowa dziecka uzależniona jest od sytuacji w jakiej się znajduje, dominacja zaimków, przymiotników, pojawienie się neologizmów ( budowacz, reperownik), wypowiadane zdania są coraz dłuższe,ok.5 roku; duża ilość pytań, pojawienie się mowy egocentrycznej- monolog. Rozwój myślenia: rozwój myślenia konkretno-wyobrażeniowego. Rozwój uczuciowo emocjonalny: dziecko stabilniejsze niż w okresie poprzednim, emocje silne, krótkotrwałe, zmienność nastroju, wahania się nastroju i równowagi emocjonalnej w kolejnych latach. Kształtowanie osobowości: właściwości fizyczne, dojrzałość szkolna. Wiek szkolny. Procesy poznawcze: ćwiczenie umiejętności koncentracji, skupianie się na określonym przedmiocie, uczenie celowości. Pamięć, uczenie się, uczenie mechaniczne ( na pamięć). Mowa: zdobycie podstaw systemu językowego, mowa pełni funkcję społeczną, poznawczą, mowa jako narzędzie myślenia, regulator stanu psychicznego. Myślenie: stadium operacji konkretnych. Rozwój uczuciowy i emocjonalno-społeczny: przystosowanie dziecka do realiów szkolnych (obowiązki, systematyczność), postawa ulega wyciszeniu, unikanie sytuacji stresowych, podporządkowanie się normą zwyczajowym. Dorastanie (dojrzewanie). Okres przeobrażenia się dziecka w osobę dorosłą (zmiany natury fizycznej i psychicznej): dojrzewanie fizjologiczne, dojrzewanie płciowe, zmiany funkcjonowania układu nerwowego, pobudliwość, nerwowość
Rozwój intelektualno-umysłowy: f.poznawcze (postrzeganie precyzyjne, myślenie dokładniejsze, ukierunkowane). Myślenie: dominacje myślenia abstrakcyjnego, dokonywanie operacji na pojęciach o różnym stopniu złożoności. Wzmożenie krytycyzmu w stosunku do osób dorosłych, nauczycieli. Silny związek myślenia i dorastania społecznego: autonomia, niezależność. Dojrzewanie emocjonalne: przemiany hormonalne, doświadczenie społeczne, oscylacja i chwiejność emocjonalna (radość/smutek), zmiana formy agresji. Dojrzewanie emocjonalne- jest to uczenie się opanowywania emocji, dostosowanie reakcji do czasu, miejsca i sytuacji. Rozwój emocjonalny ma silny związek z dorastaniem, w przypadku zaburzeń rozwoju emocjonalnego należy zwrócić uwagę na obecną formę psychiczną i fizyczną człowieka.
Istota i elementy składowe, psychologiczne przygotowani sportowe.
Istota: -nauczanie sposobów obniżenia napięcia mięśniowego, -regulowanie aktywności, umiejętności i kształtowania czynności kontrolno-regulacyjnych np. mowa wew. Kierowanie dyrektyw pod własnym adresem - kontrola zachowania, samokontrola w sytuacjach poprzez: -ukierunkowanie wew. do działania, -powstrzymywanie zachowań, impulsów, -przewidywanie uprzednie własnych reakcji, -samo instruowanie, -regulacja napięć stanów umysłowych, opanowanie i przekształcanie emocji, -relaksacja umysłowa, pozbywanie się negatywnych myśli, -kształtowanie samo orientacji, samokontroli, poznanie źródeł własnych doznań, -zrozumienie, że napięcie, niepokój są normalną reakcją na rywalizację, potrzeby pobudzenia psychofizycznego dla max mobilizacji, -zdolność do koncentracji, -wykorzystanie pobudzenia, stresu- mobilizacja, -zdolności wzmacniania wytrwałości, większe obciążenie na treningach niż na zawodach, -stosowanie specjalistycznych technik zmiany napięcia emocjonalnego, -modyfikacja autogenna, -trening wizualizacji, -wew. trening umysłowy trwający 12 tyg.
Rozwój percepcji i myślenia dziecka w kolejnych okresach.
Percepcja- wrażenia i spostrzeżenia, zjawiska podstawowe nierozkładalne. Myślenie- łańcuch operacji myślowych za pomocą których przetwarzamy informacje. Okres niemowlęcy: -procesy poznawcze (odbieranie wrażeń słuchowych, wzrokowych, czuciowych, poznawanie polisensoryczne. Powstawanie pierwszych dźwięków partykułowanych (gruchanie, gaworzenie), -rozwój myślenia i inteligencji- (rozw. sensoryczno-motoryczny; asymilacja, akomodacja). Okres poniemowlęcy: procesy poznawcze ( dominacja uwagi mimowolnej, koncentracja krótka), rozwój mowy; ilościowy, jakościowy. Wiek przedszkolny: dziecko stabilniejsze niż w okresie poprzednim, emocje silne, krótkotrwałe, zmienność nastroju, wahania się nastroju i równowagi emocjonalnej w kolejnych latach. Wiek szkolny: przystosowanie dziecka do realiów szkolnych (obowiązki, systematyczność), postawa ulega wyciszeniu, unikanie sytuacji stresowych, podporządkowanie się normą zwyczajowym. Okres szkolny (dorastanie): przemiany hormonalne, doświadczenie społeczne, oscylacja i chwiejność emocjonalna (radość/smutek),zmiana formy agresji.