Niezadowolenie z rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego, coraz większe wpływy

zaborczej Rosji - to najważniejsze przyczyny lęku i niezadowolenia, przyczyna

powołania do życia kolejnego sejmu - starania o zachowanie niepodległości.

Pisarze wzięli czynny udział w walce o wolność. Najczęściej pojawiające się

formy to: list, felieton, broszura, ulotka, artykuł, esej, rozprawa, komedia,

satyra, wiersze, pieśni okolicznościowe - poruszały sprawy aktualnych wydarzeń,

często stanowiły apele do społeczeństwa.

Stanisław Staszic "Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego", "Przestrogi dla Polski".

Franciszek Jezierski "Katechizm o tajemnicach rządu polskiego".

Hugo Kołłątaj "Anonima listów kilka" - wolność dla chłopa (poglądy zbliżone do Staszica).

J. U. Niemcewicz "Powrót posła".

Franciszek Karpiński - pieśń "Na trzeci dzień maja 1791" daje wyraz radości z

uchwalenia konstytucji, składa hołd mądrości jej twórców i królowi, któremu

wdzięczni są wszyscy Polacy.

---