grupa a

Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski

Poniższy test składa się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano ……...............................................

liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Imię i nazwisko

Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 36 punktów. ...............................

Klasa

1. Na podstawie podanych współrzędnych geograficznych skrajnych punktów Polski oblicz jej rozciągłość południkową. Podaj konsekwencję takiej rozciągłości.

(0-2 p.)

• Jastrzębia Góra (54^°50'N, 18^°18'E)

• szczyt Opołonek (49^°N, 22^°51'E)

• zakole Bugu koło Hrubieszowa (50^°52'N, 24^°09'E)

• zakole Odry koło Cedyni (52^°51'N, 14^°07'E)

Obliczenia:

54*50'N - 49 N = 5*50'N

Konsekwencja rozciągłości południkowej Polski:

różnice wysokości górowania Słońca ( im dalej na północ tym niżej), 
różnice czasu trwania dnia i nocy ( im dalej na północ tym krótszy dzień), 
różnice temperatury (im dalej na północ tym zimniej).

2. Połącz nazwy krain geograficznych z nazwami jednostkami tektonicznych, na których krainy te
są położone. (0-3 p.)

Polesie Lubelskie .	platforma wschodnioeuropejska
Góry Świętokrzyskie	platforma zachodnioeuropejska
Nizina Wielkopolska	obszar fałdowań kaledońskich
Tatry	zapadlisko przedkarpackie obszar fałdowań kenozoicznych

3. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok fałszywego - literę F. (0-3 p.)

a) Trylobity to skamieniałości przewodnie paleozoiku. …P..

b) Złoża węgla brunatnego powstały w karbonie. …F..

c) Glacjał to okres, w którym klimat się ocieplał ,
a zasięg zlodowacenia zmniejszał się. …F..

4. Napisz, jaki proces wywarł największy wpływ na współczesną rzeźbę pasa pojezierzy. (0-1 p.)

3 procesy:

Na współczesną rzeźbę pasa pojezierzy wpływ największył miało zlodowacenie Bałtyckie i trzecie, naksłabszy powstał dzięki pojezierzom.

5. Uzupełnij schemat, wpisując we właściwe miejsca nazwy form rzeźby polodowcowej wybrane spośród podanych niżej. (0-2 p.)

oz, wzgórza moren czołowej, sandr,
pradolina, eratyk, rynna

sandr oz

rynna

6. Uzupełnij tabelę odpowiednimi informacjami. (0-3 p.)

Pas rzeźby terenu	Kraina geograficzna	Charakterystyczna cecha pasa rzeźby terenu
pobrzeża	Nizina szczecińska	Depresje np. na żuławach wiślanych
Niziny środkowo-polskie	Polesie Lubelskie	Płaskie, równinne obszary z rzadko występującymi wzniesieniami
Kotliny podkarpackie	Kotlina sandomnierska	występowanie płaskowyżów porozcinanych licznymi dolinami rzecznymi dopływów Wisły

7. Do nazw surowców mineralnych dopisz nazwy miast, w których okolicach występują te surowce. (0-2 p.)

Wieliczka, Katowice, Bełchatów,
Gorzów Wielkopolski, Tarnobrzeg, Suwałki

a) Siarka tarnobrzeg………………………………….……….……

b) Ropa naftowa - ……  gorzów wielkoolski..………..…

……………………………………………………………………

c) Węgiel kamienny - ……katowice…………..

……………………………………………………………………

8. Zaznacz na schemacie kierunek napływu powietrza polarnego morskiego nad Polskę. Następnie wyjaśnij wpływ tego powietrza na klimat naszego kraju latem oraz zimą. (0-3 p.)

Lato - przynosi ochłodzenie, wzrost zachmurzenia oraz opady

……………………………………………………………………

Zima - powoduje ocieplenie i opady deszczu i śniegu

……………………………………………………………………

9. Podaj nazwy dorzeczy, które łączy Kanał Bydgoski.

(0-2p.)

…… Dorzecze Wisły i Odry……………………

……………………………………………….………………….......

10. Podkreśl nazwy rzek Przymorza. (0-2p.)

Soła, Nysa Kłodzka, Łeba, Strwiąż, Słupia

11. Korzystając z danych klimatycznych zamieszczonych w poniższej tabeli, uzupełnij zdania. Następnie podkreśl nazwę miejscowości, której dotyczą te dane.

(0-5 p.)

Suwałki, Wrocław

a) Najcieplejszym miesiącem jest …lipiec..……, którego średnia temperatura powietrza wynosi …16,8…......…^°C.

b) Najchłodniejszym miesiącem jest luty………

……………….……... Jego średnia temperatura powietrza wynosi …-5,1...…^°C.

c) Średnia roczna amplituda temperatury powietrza wynosi ……………6,11……………...

d) Największe opady obserwuje się w miesiącu ………sierpień…...……. . Wynoszą one średnio …72.…. mm.

12. Podkreśl poprawne informacje w poniższych zdaniach. (0-3 p.)

a) Bałtyk to morze wewnątrzkontynentalne / otwarte.

b) Obecny przebieg linii brzegowej Bałtyku ukształtował się 2 tys. / 2 mln lat temu.

c) Średnie zasolenie Morza Bałtyckiego jest niewielkie i wynosi 17‰ / 7‰.

13. Na podstawie poniższych opisów rozpoznaj rodzaje gleb. Podaj ich nazwy. (0-2 p.)

a) Powstała na piaszczysto-żwirowym podłożu. Odznacza się małą zawartością próchnicy, dlatego należy do gleb mało żyznych.

………… gleby bielicowe……………………

b) Wykształciła się bezpośrednio na skałach wapiennych i gipsowych. Odznacza się bogatym poziomem próchnicznym i dużą żyznością.

……………… rędziny………….…………………..

14. Na poniższej mapie konturowej przedstawiono rozmieszczenie dwóch typów gleb występujących
w Polsce. Wpisz ich nazwy obok liter. (0-2 p.)

A. ............mady...........................................

B. ...............czar.ne ziemie...................................................

15. Wyjaśnij znaczenie terminu „grąd”. (0-1 p.)

Grąd - wielogatunkowy las liściasty lub mieszany z przewagą grabu i dębu. Posiada bogaty podszyt.

Miesiące	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII
Średnia temperatura powietrza (w °C)	-4,9	-5,1	-1,0	5,8	12,0	15,5	16,8	16,1	12,0	7,3	1,4	-2.5
Suma opadów (w mm)	36	26	30	36	54	70	71	72	55	45	50	39

grupa b

Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski

Poniższy test składa się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano ……...............................................

liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Imię i nazwisko

Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 36 punktów. ...............................

Klasa

1. Na podstawie podanych współrzędnych geograficznych skrajnych punktów Polski oblicz jej rozciągłość południkową. Podaj konsekwencję takiej rozciągłości. (0-2 p.)

• Jastrzębia Góra (54^°50'N, 18^°18'E)

• szczyt Opołonek (49^°N, 22^°51'E)

• zakole Bugu koło Hrubieszowa (50^°52'N, 24^°09'E)

• zakole Odry koło Cedyni (52^°51'N, 14^°07'E)

Obliczenia:

54*50'N - 49 N = 5*50'N

Konsekwencja rozciągłości równoleżnikowej Polski:

różnice wysokości górowania Słońca ( im dalej na północ tym niżej), 
różnice czasu trwania dnia i nocy ( im dalej na północ tym krótszy dzień), 
różnice temperatury (im dalej na północ tym zimniej).

2. Połącz nazwy krain geograficznych z nazwami jednostkami tektonicznych, na których krainy te
są położone. (0-3 p.)

Bieszczady	platforma wschodnioeuropejska
Pojezierze Mazurskie	platforma zachodnioeuropejska zapadlisko przedkarpackie
Sudety	obszar fałdowań hercyńskich
Nizina Śląska	obszar fałdowań kenozoicznych

3. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok fałszywego - literę F. (0-3 p.)

a) Trylobity to skamieniałości przewodnie mezozoiku. ..P..

b) Złoża węgla kamiennego powstały w karbonie. ...F..

c) Interglacjał to okres, w którym klimat się ocieplał,
a zasięg zlodowacenia zmniejszał się. ..P...

4. Opisz proces, które przyczynił się do powstania pasa kotlin. (0-1 p.)

 

Nasuwające się Karpaty obciążyły ten obszar, w wyniku czego powstało zapadlisko tektoniczne. Po wkroczeniu lądolodu na tym obszarze zostały naniesione osady polodowcowe, iły, piaski. W wyniku ostatniego zlodowacenia powstały piaszczyste wydmy w szerokich dolinach rzecznych

5. Uzupełnij schemat, wpisując we właściwe miejsca nazwy form rzeźby polodowcowej wybrane spośród podanych niżej. (0-2 p.)

oz, wzgórza moreny czołowej, sandr,
pradolina, eratyk, rynna

wzgórza moreny czołowej eratyk

pradolina

6. Uzupełnij tabelę odpowiednimi informacjami. (0-3 p.)

Pas rzeźby terenu	Kraina geograficzna	Charakterystyczna cecha pasa rzeźby terenu
pojezierza
	Sudety
		występowanie m.in. form rzeźby krasowej i lessowej

7. Do nazw surowców mineralnych dopisz nazwy miast, w których okolicach występują te surowce. (0-2 p.)

Wieliczka, Katowice, Bełchatów,
Kamień Pomorski, Tarnobrzeg, Suwałki

a) Rudy żelaza - ……………..…Suwałki…………

………………………………………………..…………………

b) Sól kamienna - ………wieliczka……….…………

……………………………………………………………………

c) Węgiel brunatny - …………Bełchatów……………

8. Zaznacz na schemacie kierunek napływu nad Polskę powietrza polarnego kontynentalnego. Następnie wyjaśnij wpływ tego powietrza na klimat naszego kraju latem oraz zimą. (0-3 p.)

Lato - dni upalne, a w godzinach popołudniowych występują burze

……………………………………………………………………

Zima - mroźna i sucha zima i słoneczna pogoda

……………………………………………………………………

9. Podaj nazwy dorzeczy, które łączy Kanał Augustowski. (0-2 p.)

Kanał Augustowski łączy  Wisłę i Niemen. …………

……………….............................................................................…

10. Podkreśl nazwy rzek Przymorza. (0-2 p.)

Reda, Nysa Łużycka, Pilica, Łyna, Parsęta

11. Korzystając z danych klimatycznych zamieszczonych w poniższej tabeli, uzupełnij zdania. Następnie podkreśl nazwę miejscowości, której dotyczą te dane. (0-5 p.)

Suwałki, Wrocław

a) Najcieplejszym miesiącem jest …lipiec……...……, którego średnia temperatura powietrza wynosi …18,2.…^°C.

b) Najchłodniejszym miesiącem jest ……styczeń……

……………….…….…... Jego średnia temperatura powietrza to …-2,1…^°C.

c) Średnia roczna amplituda temperatury powietrza wynosi ………8,24…………………………...

d) Największe opady obserwuje się w miesiącu ………lipiec…………...…….. Wynoszą one średnio ……82….…. mm.

12. Podkreśl poprawne informacje w poniższych zdaniach.

(0-3 p.)

a) Najgłębszym miejscem Bałtyku jest Głębia Landsort, która liczy 954 m / 459 m głębokości.

b) Pływy morskie na Morzu Bałtyckim są niewielkie / bardzo duże.

c) Bałtyk powstał w mezozoiku / czwartorzędzie.

13. Na podstawie poniższych opisów rozpoznaj rodzaje gleb. Podaj ich nazwy. (0-2 p.)

a) Powstała w wyniku akumulacji osadów rzecznych bogatych w składniki mineralne i organiczne.

……………mady….…………………………….…………

b) Powstała na podłożu lessowym. Ma bardzo dobrze wykształcony poziom próchniczny.

……czarno ziemy……………..…………………...

14. Na poniższej mapie konturowej przedstawiono rozmieszczenie dwóch typów gleb występujących w Polsce. Wpisz ich nazwy obok liter.

(0-2 p.)

A. ..................mady......................................................

B. ...................rędziny...............................................

15. Wyjaśnij znaczenie terminu „łęg”. (0-1 p.)

łęg- nadrzeczny las, zalewany jest okresowo przyborem wód. Drzewa, które rosną w tym lesie to między innymi brzozy, wierzby czy topole.

Miesiące	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII
Średnia temperatura powietrza (°C)	-2,1	-0,8	2,5	7,9	13,2	16,6	18,2	17,6	13,8	8,8	3,4	-0,2
Suma opadów (mm)	31	28	33	40	61	69	82	74	48	42	38	35

---