Piramida kości skroniowej.
Charakterystyka ogólna.
Powierzchnia przednia piramidy.
Pow. tylna piramidy.
Pow. dolna piramidy.
Jama bębenkowa.
Kanał n. twarzowego.
Pozostałe kanały piramidy.
Ad 1.
Kość skroniowa jest najbardziej zbitą kością ustroju, (os petrosum - kość skalista). Ma ona kształt piramidy, w której wyróżnia się:
podstawę;
trzy trójkątne ściany (przednia; tylna i dolna);
stępiony wierzchołek.
Oś piramidy przebiega ku przodowi i przyśrodkowo tak, że obie piramidy dochodzą do siebie pod kątem prostym. Podstawa piramidy jest ustawiona pionowo i łączy się z 3 pozostałymi częściami kości.
Pneumatyzacja piramidy wynika z faktu, że mieści ona w sobie ucho środkowe i wew., a poza tym przebiegają ją liczne drogi nerwowe i naczyniowe przechodzące z zewnątrz czaszki do jej wnętrza. Powierzchnia przednia i tylna jest skierowana do mózgowia, więc nie występują na niej żadne wyrostki, a przeważają wklęsłości tj. otwory i bruzdy.
Ad 2.
Na powierzchni przedniej piramidy występuje konfiguracja przypominająca dwie równoległe „szpilki z głowami”, większą i mniejszą. Większa z nich stanowi otwór i bruzda n. skalistego większego, a mniejsza otwór i bruzda n. skalistego mniejszego.
W szczycie piramidy znajduje się wylot kanału tętnicy szyjnej tzn. otwór wew. t. szyjnej, przy wierzchołku piramida jest zagłębiona, jest to wycisk n. trójdzielnego.
Dobocznie od szpilek występuje wyniosłość łukowata, tworzona przez kanał półkolisty przedni błędnika. Dobocznie od tej wyniosłości znajduje się sklepienie jamy bębenkowej.
Ad 3.
Na powierzchni tylnej piramidy występują: otwór, dół i szczelina.
Otwór słuchowy wew. prowadzi do jednocentymetrowej długości przewodu słuchowego wew., który kończy się czterodziałowym dnem.
pole przednio - górne dna jest otwarte i stanowi pole n. twarzowego, pozostałe trzy pola są zamknięte:
pole przednio - dolne to pole ślimaka;
pole tylno - górne to pole przedsionkowe górne;
pole tylno - dolne to pole przedsionkowe dolne.
Tuż pod krawędzią górną znajduje się dołek podłukowy, a bocznie i poniżej szczelina, która jest otworem zew. wodociągu przedsionka.
Ad 4.
Ściana dolna piramidy jest najsilniej urozmaicona przez przeszywające ją naczynia i nerwy.
Największym otworem jest otwór zew t. szyjnej, przez który uwidaczniają się drobne otwory szyjno - bębenkowe wiodące do jamy bębenkowej. Ku tyłowi od otworu znajduje się dół żyły szyjnej (fossa jugularis) otwór od dołu przedziela grań kostna, która rozwidla się i obejmuje tzw. dołek skalisty, w którym zaczyna się kanalik bębenkowy przy krawędzi tylnej znajduje się otwór zew. kanalika ślimaka.
Z pow. dolnej sterczy ku dołowi wyrostek rylcowaty objęty pochewką, swym korzeniem wnika aż do jamy bębenkowej. Pomiędzy wyrostkiem rylcowatym i sutkowatym znajduje się otwór rylcowo - sutkowy. Wzdłuż brzegu górnego i dolnego piramidy przebiega w równoimiennej bruździe zatoka skalista górna i dolna ( górna wzdłuż górnego i dolna wzdłuż dolnego).
Przy brzegu przednim piramidy znajduje się kanał mięśniowo - trąbkowy, który otwiera się na pow. dolnej piramidy.
Ad 5.
Jama bębenkowa ma kształt rozkładanego pudełka o 6 ścianach:
Ściana tylna jest najwyższa, a przednia jest najniższa; ściany: boczna, przyśrodkowa i dolna uwypuklają się do środka, stąd na przekroju czołowym przypomina soczewkę dwuwklęsłą;
ściana górno - nakrywkowa, bo buduje strop jamy bębenkowej;
ściana dolna - ż. szyjnej wew., bo pod nią jest fossa jugularis;
ściana przednia - ściana t. szyjnej, bo przed nią przebiega a. carotis int.;
ściana tylna - sutkowa, bo za nią jest wyrostek sutkowaty;
ściana przyśrodkowa, bo odzwierciedla się na niej ucho wew.;
ściana boczna - błoniasta bo zawiera błonę bębenkową.
Rzuty poziome przez brzeg górny i dolny błony bębenkowej dzielą ją 3 piętra:
górne;
środkowe;
dolne.
Ad 6.
Kanał n. twarzowego (Canalis facialis) rozpoczyna się z tyłu piramidy, w polu n. facialis na dnie przewodu słuchowego wew. a kończy na ścianie dolnej piramidy w otworze rylcowo - sutkowym.
Kanał n. twarzowego nie przebiega prostoliniowo, ale ma aż 3 odcinki przebiegu, przy czym jego trasa jest matematycznie najkrótsza, wyróżniamy:
odcinek 1 - przebiega nad ślimakiem, prostopadle do piramidy;
odcinek 2 - rozpoczyna się kolanem (zagięcie o 90o) i n. twarzowy przebiega przed kanałem półkolistym przednim, dalej zniżając się pod kanałem półkolistym bocznym;
odcinek 3 - przebiega za jama bębenkową, pionowo w dół aż do otworu rylcowo - sutkowego.
Ad 7.
Pozostałe kanały to:
kanał tętnicy szyjnej rozpoczyna się w otworze zew. t. szyjnej, kończy w otworze wew. t. szyjnej; przeprowadza on tętnicę do wnętrza czaszki;
kanał bębenkowy przebiega pomiędzy dołkiem skalistym, a otworem n. skalistego mniejszego i wiedzie n. bębenkowy;
kanał sutkowy rozpoczyna się w dole ż. szyjnej, a kończy w szczelinie bębenkowo - sutkowej, krzyżuje się pod kątem 90o z 3 odc. kanału n. twarzowego; prowadzi on jedyną gałąź skórną n. błędnego tj. n. uszny;
wodociąg przedsionka rozpoczyna się w przedsionku błędnika otworem wew., a kończy otworem zew. na pow. tylnej piramidy; przeprowadza on przewód śródchłonki;
kanalik ślimaka łączy przestrzenie przychłonkowe, tj. schody bębenka i schody ślimaka z pow. dolną piramidy, wiedzie on przewody przychłonkowe;
kanaliki szyjno - bębenkowe łączą kanał t. szyjnej z jamą bębenkową, przeprowadza równoimienne naczynia i nerwy sympatyczne.
3
Wykład XIV - 15.02.2001r.