Krtań
Rusztowanie chrzestne krtani.
Pozastawowe więzadła krtani.
Rusztowanie włóknisto - sprężyste.
Jama krtani.
Mięśnie krtani.
Ad 1.
Krtań rozpoczyna dolne drogi oddechowe. Rusztowanie chrzęstne budują 3 chrząstki parzyste i 3 nieparzyste.
Chrząstki nieparzyste:
ch. pierścieniowata;
ch. tarczowata;
ch. nagłośniowa.
Chrząstka pierścieniowata ma kształt sygnetu, który składa się z przodu - z łuku, z tyłu - z blaszki. Na blaszce znajdują się 2 powierzchnie stawowe dolne - do połączenia z różkami dolnymi ch. tarczowatej oraz 2 powierzchnie stawowe górne - do połączenia z podstawą ch. nalewkowatej.
Chrząstka tarczowata ma kształt tarczy powstałej ze zrostu dwóch blaszek: lewej i prawej, brzeg górny tworzy wcięcie tarczowe górne; w przedłużeniu brzegu tylnego wyrastają rogi górne i dolne.
Chrząstka nagłośniowa ma kształt listka z wydłużoną szypułką. Jako jedyna z chrząstek nie styka się z pozostałymi.
Chrząstki parzyste:
ch. nalewkowate;
ch. zanikowe;
ch. różkowate;
ch. klinowate.
Chrząstka nalewkowata ma kształt trójściennego o podstawie połączonej stawowo z chrząstką pierścieniowatą oraz o 3 ścianach tj.: przyśrodkowej; tylnej i przednio - bocznej. Przy jej podstawie wyrastają 2 wyrostki tj.: przedni - głosowy; boczny - mięśniowy.
Do wyrostka głosowego przyczepia się więzadło głosowe, a do mięśniowego liczne mm.
Stawy krtani:
W krtani wyróżnia się 2 stawy pierścienno - tarczowate prawy i lewy (kuliste) oraz 2 pierścienno - nalewkowate, również prawy i lewy (elipsoidalne).
Stawy pierścienno - tarczowaty wzmacniają 3 więzadła: różkowo - pierścienne przednie; boczne i tylne.
Stawy pierścienno - nalewkowaty tylko 1 więzadło tj. pierścienno - nalewkowate tylne.
Ad 2.
Więzadła te dzieli się na wew. , które łączą poszczególne chrząstki i na więzadła zew., które łączą chrząstki z innymi więzadłami np. kością gnykową, gardłem czy tchawicą.
więzadła wew.:
więz. głosowe - łączy wyrostek głosowy ch. nalewkowatej z kątem wew. ch. tarczowatej;
w. pierścienno - tarczowe - łączy brzeg dolny ch. pierścieniowatej z I ch. tchawiczą;
więz. pierścienno - tarczowe - łączy brzeg górny łuku ch. pierścieniowatej z brzegiem dolnym ch. tarczowatej.
więzadła zew.:
błona tarczowo - gnykową wzmocnioną bocznie i pośrodkowo więzadłami tarczowo - gnykowymi bocznymi i przyśrodkowym;
więz. gnykowo - nagłośniowe;
3 więz. w kształcie litery Y: ramiona (V) to więz. różkowo - gardłowe a nóżka (I) to więz. pierścienno - gardłowe.
Ad 3.
Oprócz więzadeł w krtani występuje błona włóknisto - sprężysta. Ma kształt klepsydry piaskowej, czyli dwóch nie stykających się stożków ściętych zwróconych podstawami na zewnątrz.
Cz. górna to błona czworokątna, a cz. dolna to stożek sprężysty. Usztywniają one jamę krtani, gdyż nich wspiera się błona śluzowa.
Brzeg dolny błony czworokątnej nazywa się więz. przedsionkowym, a brzeg górny stożka sprężystego to więz. głosowe.
Do więzadeł głosowego i przedsionkowego przylegają od wewnątrz dwa różnoimienne mm., są one pokryte od wewnątrz jamy błoną śluzową, która nazywa się odpowiednio fałdem przedsionkowym lub fałdem głosowym.
Wszystkie te twory tzn.: równoimienne fałd, mięsień i więzadło, tworzą wargi: przedsionkową i głosową.
O ile fałdy przedsionkowe są tępe, to fałdy głosowe są ostre i pod wpływem powietrza z tchawicy wprawiane są w drgania i wydają dźwięki.
2 fałdy głosowe: prawy i lewy są narządem głosu czyli głośnią.
Pomiędzy fałdami głosowymi znajduje się szpara głośni.
Ad 4.
Jama krtani dzieli się na 3 piętra:
górne - czyli przedsionek tj. cz. nagłośniowa;
środkowe - cz. głośniowa;
dolne - cz. podgłośniowa.
przedsionek sięga od wejścia do krtani do fałdów przedsionkowych; ogranicza go z przodu ch. nagłośniowa, z tyłu ch. nalewkowata, a bocznie błona czworokątna.
cz. głośniowa jest między fałdami przedsionkowymi a głosowymi - jest to część największa i najważniejsza, bo zawiera głośnie; nie ma tu ściany bocznej, dlatego też błona śluzowa uwypukla się dobocznie w postaci kieszonek krtaniowych.
jama podgłośniowa jest pomiędzy fałdami głosowymi, a ch. pierścieniowatą. Bocznie ogranicza ją stożek sprężysty.
Ad 5.
Mm. krtani dzieli się na zew. i wew..
Mm. zew. poruszają całą krtanią, zalicza się tu:
mm. nadgnykowe i podgnykowe
Mm. wew. zawiadują ruchami poszczególnych chrząstek, z swe nazwy otrzymują od chrząstek, do których się przyczepiają, wyróżnia się tu 6mm. 1 z przodu krtani, a reszta z tyłu krtani.
m. przedni - m. pierścienno - tarczowy, który pochyla wzg. siebie obie chrząstki; wpływa on na napięcie więzadeł głosowych; jest unerwiony przez g. zew. n. krtaniowego górnego (od n. błędnego).
pozostałe 5 mm. zaopatrywane są przez n. krtaniowy dolny, który jest przedłużeniem n. krtaniowego wstecznego (od n. błędnego).
Jedynym rozwieraczem szpary głośni jest m. pierścienno - nalewkowy tylny, bo pociąga wyrostek mięśniowy przyśrodkowo, przez co odchyla się wyrostek głosowy.
Wszystkie pozostałe 4 mm. są zwieraczami głośni.
zwieracze głośni:
m. nalewkowaty - zbliża do siebie obie chrząstki nalewkowate (nieparzysty);
m. pierścienno - nalewkowy boczny;
m. tarczowo - nalewkowy - dzieli się na cz. zew. i cz. wew.;część górna m. wew. nazywa się m. przedsionkowym, a cz. dolna m. głosowym.
3
Wykład XVI - 15.02.2001r.