Istota prawa cywilnego

Prawo cywilne jest jedną z gałęzi polskiego prawa. Jest jedną z najlepiej ukształtowanych gałęzi gdyż wywodzi się ono jeszcze z prawa rzymskiego, jest jego kontynuacja. Cechą prawa cywilnego jest to ze reguluje ono stosunki społeczne między równorzędnymi podmiotami. Stosunki te mają najczęściej charakter majątkowy. Czasami jednak prawo cywilne chroni nasze prawa niemajątkowe(osobiste) np. prawa na dobrach osobistych tj. życie, zdrowie, nietykalność cielesna, godność, wizerunek.

Źródła prawa cywilnego

Przepisy prawa cywilnego zawarte są w wielkiej liczbie różnych aktów prawnych, w jakieś części źródłem PC jest Konstytucja która zawiera m .inn .przepisy o ochronie prawa własności, o ochronie dziedziczenia, o odpowiedzialności odszkodowawczej władz publicznych za szkody wyrządzone przez ich funkcjonariuszy. Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest pochodząca z 1964r. i wielokrotnie później nowelizowana ustawa o nazwie Kodeks Cywilny.

Kodeks ten zawiera m. inn. część ogólną a więc wszystkie wspólne zasady dla całego prawa cywilnego. Oprócz tego przepisy prawa cywilnego zawarte są w wielu innych ustawach np. .kodeks rodzinny i opiekuńczy, prawo przewozowe, bankowe, o działalności ubezpieczeniowej, wekslowe.

Typowe dla prawa cywilnego jest to , że wiele jego przepisów ma charakter względnie obowiązujący(takie przepisy które znajdują zastosowanie jeżeli strony nie umówią się inaczej).umowa najmu 6 miesięcy ale umówili się na 3 miesiące

Klauzule generalne prawa cywilnego

są to pewne ogólne sformułowania celowo użyte przez ustawodawcę w treści przepisów dla uelastycznienia prawa(luz decyzyjny). Podstawową klauzulą generalną polskiego PC są zasady współżycia społecznego. Ustawodawca powołuje się na nie w wielu przepisach PC np.art.5,56,65,353`.

Zasady te odsyłają do pewnych norm społecznych nie wysłowionych w przepisach ale respektowanych przez większość społeczeństwa. Chodzi tu głównie o normy moralne.

Bezpośredniość na gruncie PC rozumiemy szeroko. Polega ono nie tylko na naruszaniu przepisów prawa ale i zasad współżycia społecznego.

Domniemania prawne w prawie cywilnym

art.6 PC stanowi że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tym kto z faktu tego wywodzi skutki prawne. Czasami jednak ustawodawca wbrew tej zasadzie przerzuca ciężar wykazania faktu na inną osobę. Czyni to za pomocą tzw. domniemań prawnych np. domniemanie dobrej wiary. Był w dobrej wirze-był uczciwy. Inne domniemanie, że wpis w księdze wieczystej jest zgodny ze stanem prawnym, domniemanie że posiadanie jest zgodne z st. prawnym. domniemanie ojcostwa

Klasyfikacja prawa cywilnego

PANDEKTYSTYKA podział na 5 części

1. ogólna

2. prawo rzeczowe

3. prawo zobowiązania

4. prawo spadkowe

5. prawo rodzinne i opiekuńcze

Według tej klasyfikacji zbudowany jest polski Kodeks cywilny składa się z 4 części

1. część ogólna

2. część własność i inne prawa rzeczowe

3. część zobowiązania

4. część spadki

Jedynie piąta część PC a więc prawo rodzinne i opiekuńcze zostały uregulowane w innej ustawie : w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.

Elementy stosunku cywilno prawnego

1. strony(podmioty)kupujący i sprzedający

2. treść stosunku(prawa i obowiązki stron)prawa kupującego otrzymanie samochodu

3. przedmiot stosunku(samochód)

Treść stosunku cywilno-prawnego

Prawo podmiotowe jest to pojęcie zbiorcze, obejmuje ono ogół uprawnień pewnej strony w jakimś stosunku cywilno prawnym. Uprawnienie to możność domagania się by inna osoba zachowała się wobec niej w oznaczony sposób. Z uprawnieniem sprzężony jest czyiś obowiązek, wyróżniamy prawo podmiotowe bezwzględne i względne.

Bezwzględne to takie które są skuteczne wobec wszystkich np. własność i inne prawa rzeczowe.

Względne to takie które są skuteczne tylko wobec drugiej strony jakiegoś stosunku cywilno-prawnego.(oddajemy buty do szewca, domagamy się naprawy przez 1 a nie wszystkich)

Uprawnienie kształtujące- jest to swoiste prawo podmiotowe polegające na tym że można swoją jednostronną czynnością ukształtować sytuację prawną innej osoby np. prawo wypowiedzenia umowy najmu.

EKSPEKTATYWA jest to przyszłe prawo podmiotowe. Czasami nie mamy pewnego prawa ale spełniamy warunki by je otrzymać, mówimy że mamy ekspektatywę (wkład na mieszkanie w spółdzielni)

Nabycie praw podmiotowych

Wyróżniamy 2 sposoby nabycia praw podmiotowych: pochodne i pierwotne.

Nabycie pochodne- w tym przypadku nasze prawo pochodzi od innej osoby. Nabywamy je od osoby, której ono dotąd przysługiwało i za jej zgodą(sprzedaż ,darowizna)

W zakresie nabycia pochodnego obowiązuje stara rzymska zasada która głosi: że nikt nie może przenieść na inną osobę więcej prawa niż sam posiada. Od tej zasady są wyjątki!! Jeden z nich dotyczy nabywania nieruchomości i związany jest z tzw. rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Drugi wyjątek dotyczy nabywania ruchomości i został zapisany w art169 KC. Przepis ten stanowi: kto nabywa rzecz od nie właściciela a jest w dobrej wierze i nabycie jest odpłatne wówczas staje się właścicielem tej rzeczy z chwilą objęcia jej w posiadanie., nie dotyczy to jednak gdy rzecz została skradziona, zgubiona, lub w inny sposób utracona przez właściciela. Wówczas nabywca staje się właścicielem dopiero po 3 latach od objęcia tej rzeczy w posiadanie pod warunkiem jednak że przez cały ten 3 letni okres był w dobrej wierze.

Nabycie pierwotne

Polega ono na tym że pewna osoba nabywa prawo podmiotowe na skutek zajścia pewnego opisanego w przepisach zdarzenia i to zupełnie niezależnie od tego czy dotychczasowy podmiot tego prawa godził się na to (wywłaszczenie).

Konstytucja stanowi że w RP uwłaszczenie jest możliwe ale tylko na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

Zasiedzenie

Można nabyć własność nieruchomości w drodze zasiedzenia po 30 latach jej samoistnego posiadania w złej wierze lub po 20 latach w dobrej wierze(„kosynier” na polu). Można nabyć własność ruchomości w drodze zasiedzenia po 3 latach samoistnego jej posiadania w dobrej wierze w złej wierze nigdy(złodziej jak ukradnie zegarek)

Ochrona praw podmiotowych

Prawa podmiotowe chronione są na drodze sądowej i pozasądowej. W ramach ochrony sądowej każdy może wystąpić do sądu z pozwem przeciwko osobie która narusza jego prawa podmiotowe. W ramach ochrony pozasądowej można zastosować ochronę konieczną (samoobronę) i pomoc własną (samopomoc).

Obrona konieczna polega na użyciu siły przeciwko osobie która bezprawnie narusza nasze prawa podmiotowe (kosynier na polu). Obronę konieczną można zastosować tylko w momencie zamachu na nasze dobro a nie później. Pomoc własna polega na przywróceniu własnym działaniem stanu własnego z prawem bez używania jednak siły wobec osób. np. umowne prawo zatrzymania (wynajęliśmy mieszkanie -nie płaci czynszu, chce czmychnąć, możemy zatrzymać szafę, lodówkę )

Wykonywanie praw podmiotowych

Prawo podmiotowe możemy wykonywać w ten sposób że sami z niego korzystamy albo w taki że upoważniamy inną osobę do korzystania z niego (np. mieszkanie można wynająć). Nie każdy sposób korzystania ze swojego prawa podmiotowego jest chroniony prawnie art.5 KC stanowi że nikt nie może korzystać ze swego prawa w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Mówimy wtedy nie o wykonywaniu prawa lecz o naruszeniu prawa

Utrata praw podmiotowych

Można utracić z kilku powodów prawo podmiotowe

1. gdyż je zbędziemy (sprzedamy, podarujemy)

2. z mocy prawa przejdą na inną osobę (zasiedzenie, wywłaszczenie)

3. gdy prawo to wygaśnie

Niektóre prawa podmiotowe mają charakter terminowy. Wygasają więc po upływie określonego czasu (wynajął na 1 rok mieszkanie minął rok i trzeba się wyprowadzić)

Strony (podmioty stosunków cywilno-prawnych)

Strony - podmioty stosunków cywilno-prawnych

Tradycyjnie w prawie cywilnym wyróżnia się 2 rodzaje podmiotów

1. osoby fizyczne

2. osoby prawne

Osoby fizyczne-art.8KC stanowi ze człowiek nabywa zdolność prawną z chwilą urodzenia. Zdolność prawna to możność bycia podmiotem praw i obowiązków.

Nastiturus- płód.

Tym nie mniej w prawie cywilnym nautiturus też jest chroniony i w niektórych przypadkach wręcz upodmiotowiony np. .może żądać odszkodowania za szkody wyrządzone mu w okresie prenatalnym (wypadek samochodowy)

Dziecko poczęte dziedziczy po swoich spadkodawcach, którzy zmarli przed jego urodzeniem pod warunkiem że urodzi się żywe. Dla reprezentantów interesów dziecka poczętego a jeszcze nie urodzonego sąd może ustanowić kuratora.

Zdolność do czynności osób prawnych-jest to możność nabywania praw i zaciągania zobowiązań swoim własnym działaniem. Człowiek nabywa pełną zdolność do czynności prawnych z chwilą ukończenia 18 lat. Kobieta która po ukończeniu 16 roku życia zawiera za zgodą sądu związek małżeński nabywa pełną zdolność do czynności prawnych i nie traci jej na skutek rozwodu. Z chwilą osiągnięcia 13 roku życia osoba fizyczna nabywa ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

• Może zawrzeć każdą umowę za zgodą opiekunów ustawowych, zgoda może być wyrażona po zawarciu umowy (potwierdzenie)

• Może dokonać jednostronnej czynności prawnej ale w tym wypadku zgoda musi być wyrażona przed dokonaniem czynności cywilno prawnych

• Osoba taka może swobodnie dysponować swoim zarobkiem (z obowiązku musi się podzielić)

• Może swobodnie dysponować przedmiotami oddanymi mu do swobodnej dyspozycji przez opiekuna ustawowego (kieszonkowe)

• Osoba taka bez zgody opiekuna ustawowego zawrzeć umowę zazwyczaj zawieraną w drobnych sprawach życia codziennego

Osoba do 13 roku życia co do zasady w ogóle nie ma zdolności do czynności prawnych ale nawet ona może zawrzeć umowę zazwyczaj zawieraną w drobnych bieżących sprawach życia codziennego pod warunkiem jednak by umowa ta nie była rażąco krzywdząca dla tej osoby.

Ubezwłasnowolnienie

Jest to sądowe pozbawienie człowieka zdolności do czynności prawnych.

Przyczynami są:

1. Choroba psychiczna

2. Niedorozwój umysłowy

3. Inne ciężkie zaburzenia psychiczne spowodowane pijaństwem i narkomanią

Jeżeli osoba dotknięta tymi patologiami nie jest w stanie sama prowadzić swoich spraw Sąd ubezwłasnowolnia ją całkowicie i ustanawia opiekuna ustawowego. Jeżeli patologie te występują w mniejszym stopniu także osoba nimi dotknięta może prowadzić sama swoje sprawy , potrzebna jest jej pomoc w ich prowadzeniu. Sąd ubezwłasnowolnia ją częściowo i ustanawia kuratora. Jednocześnie w orzeczeniu o ubezwłasnowolnienie częściowe sąd wskazuje czynności których osoba ta nie może dokonywać bez zgody kuratora.

Ubezwłasnowolnienie całkowite jest w świetle prawa jak dziecko do 13 roku życia.

Osoby prawne

Są to jednostki organizacyjne którym wyraźny przepis przyznał osobowość prawną ( wyraźny przepis)

Wyróżniamy dwa rodzaje osób prawnych:

1. osoby prawne typu korporacyjnego

2. osoby prawne typu fundacyjnego

Korporacje to inaczej zrzeszenia różnych podmiotów.

Osoby prawne typu fundacyjnego (zakładowego) nie są zrzeszeniami podmiotów.

To zorganizowane masy majątkowe np. fundacje, agencje rządowe. Osoba prawna powstaje najczęściej w momencie jej wpisania do rejestru sądowego. Funkcjonuje w Polsce zbiorczy rejestr sądowy o nazwie KRS. Są jednak osoby prawne które powstają bezpośrednio z mocy przepisów bez wpisu do jakiegokolwiek rejestru np. Skarb Państwa. Jest to państwo w stosunkach majątkowych. To jedyna osoba prawna która istnieje bezpośrednio na mocy samego KC.

Jednostki samorządu terytorialnego ( gminy, powiaty, województwa).

Zasadą jest, że osoba prawna ma zawsze pełną zdolność do czynności prawnych. Są jednak czynności, których osoba prawna ze swej natury czynić nie może (nie może zawrzeć związku małżeńskiego, urodzić dziecka). Osoba prawna działa przez swoje organy. W jakie organy wyposażona jest osoba prawna to wynika z przepisów regulujących jej działalność oraz z jej statusu (zarząd). Organ nie jest samodzielną jednostką organizacyjną to tylko część struktury organizacyjnej osoby prawnej.

Ułomne osoby prawne

Są to jedn. organizacyjne ,które wykazują wiele cech typowych dla osób prawnych ale osobami prawnymi nie są.. Mają zdolność prawną do czynności prawnych , zdolność sądową (mogą pozywać i być pozywane) zdolność upadłościową .

Od osoby prawnej różnią się tym, że za ich długi ( zobowiązania) odpowiadają nie tylko one same ale również ich członkowie ( przykład: wspólnoty mieszkaniowe, osobowe sp. prawa handlowego, spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna)

Zdarzenia prawne w prawie cywilnym

Zdarzenia prawne to fakty, które wywołują skutki prawne, a więc powstanie, zmianę lub wygaśnięcie stosunku cywilno-prawnego.

Zdarzenia prawne

Działania Zdarzenia sensu stricte

Czyny Akty prawne

Niedozwolone Czynnośći Orzeczenia

Delikty prawne sądowe

Zdarzenia sensu stricte to pewne fakty niezależne od woli człowieka np. klęska żywiołowa :powódź, uderzenie pioruna, (odszkodowanie dot. szkody).

Działania to zdarzenia zależne od woli człowieka: czyny, akty prawne.

Akty prawne to działania które właśnie po to zostały podjęte by wywołać skutek prawny.

Na gruncie prawa cywilnego największe znaczenie mają tutaj czynności prawne. Ich najważniejszym i wystarczającym zarazem elementem jest oświadczenie woli wywołania skutków prawnych.

Niektóre orzeczenia sądowe są zdarzeniami w prawie cywilnym (np. .wyrok rozwodowy, kradzież, kary nie)

Czynności prawne

Czynności prawne

Jednostronne wielostronne

(testament( prosty akt prawny)

przyrzeczenie publiczne

wystawienie weksla ,czeku) umowy uchwały organów kolegialnych

Umowa tym różni się od uchwały, że dla zawarcia umowy wymagane jest zgodne oświadczenie woli wszystkich stron ją zawierających natomiast uchwała z reguły jest podejmowana jedynie większością głosów.

Czynności prawne

jednostronnie dwustronnie

obowiązujące zobowiązujące

(um .darowizny)

Zdecydowanie więcej jest czynności dwustronnie zobowiązujących (um .wzajemne)

Większość umów w obrocie gospodarczym to umowy wzajemne(sprzedaży, o dzieło).

Cechą tych umów jest tzw.ekwiwalentność czyli wzajemność świadczeń tzn. że świadczenie jednej strony jest odpowiednikiem świadczenia drugiej strony.

Ekwiwalentność to jedno zamiast drugiego (do ut des-daję byś dał).

Czynności prawne

o skutku o skutku o podwójnym skutku

zobowiązującym rozporządzającym (zobow. -rozporządz.)

Niektóre czynności prawne jedynie zobowiązują do przeniesienia jakiegoś prawa na inną osobę. Inne umowy wywołują skutek rozporządzający a więc przenoszą już to prawo na drugą osobę.

W polskim prawie bardzo często występują czynności prawne o podwójnym skutku gdyż na wzór prawa francuskiego przyjmują zasadę podwójnego skutku umów zobowiązujących.

W odniesieniu do rzeczy indywidualnych oznaczonych wyrazem tej zasady jest art.a55&1 a w odniesieniu do wierzytelności art.510&1 kodeksu cywilnego.

Natomiast gdy chodzi o rzeczy gatunkowo oznaczone (samochód) własność przechodzi dopiero w momencie wydania tych rzeczy.

Czynności prawne

Konsensualne Realne

(porozumienie ,zgoda) (rzeczowe)

Zdecydowana większość wszystkich umów to umowy konsensualne, realne są wyjątkiem.

Umowy konsensualne to takie które uważa się za zawarte już z chwilą zgodnego złożenia oświadczeń woli przez strony. Jest ich większość.

Realne umowy to takie które uważa się za zawarte nie z chwilą złożenia zgodnych oświadczeń woli ale dopiero z chwilą wydania rzeczy np. umowa przechowania, użyczenia.

Czynności prawne

Kauzalne abstrakcyjne

(przyczynowe)

CAUSA

Zdecydowanie więcej jest czynności prawnych causalnych czyli przyczynowych, abstrakcyjne należą do wyjątków. Zauważono, że dokonaniu prawie każdej czynności prawnej towarzyszy pewna dla niej przyczyna.

Jeżeli w danym wypadku typowa dla pewnej czynności prawnej causa nie występuje to musimy uznać że tej czynności nie ma.

Wyjątkowo występują takie czynności prawne które można skutecznie dokonać w oderwaniu od jakiejkolwiek causy np. wystawienie weksla lub czeku.

Przesłanki ważności czynności cywilnoprawnych

1. nie może być sprzeczna z prawem

2. czynność prawna nie może mieć na celu obejścia prawa

3. czynność prawna nie może być sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (normy moralne)

4. czynność prawna musi być dokonana w odpowiedniej formie prawnej

5. czynność prawna musi być wolna od wad oświadczeń woli

Formy czynności prawnych

Zasadą jest że czynność prawna może być dokonywana w jakiejkolwiek formie byleby tylko złożone oświadczenie woli było dostatecznie wyraźne. Można więc np. zawrzeć umowę na piśmie ale także ustnie a nawet w sposób nie werbalny czyli bez użycia słów, mówimy wtedy o dorozumianym albo konkludentnym dokonaniu czynności prawnych (perfakta concludentie -rozumieć się bez słów)

Niekiedy jednak ustawodawca wymaga by czynność prawna została dokonana w formie pisemnej. Wyróżniamy tzw. zwykłą formę pisemną oraz szczególne formy pisemne.

• Zwykła forma pisemna-jest ona zachowana jeżeli przynajmniej podpis na dokumencie jest odręczny (podpis to odręczny znak graficzny pozwalający zidentyfikować osobę która go złożyła)

Jeżeli przepis prawa wymaga by czynność prawna została dokonana w formie pisemnej nie wskazują jednak o jaką czynność prawną chodzi oznacza to ze chodzi o zwykła formę pisemną. Niezachowanie wymaganej przez prawo zwykłej formy pisemnej tylko wtedy powoduje nieważność czynności prawnej gdy przepis taki właśnie skutek powoduje.

W pozostałych przypadkach czynność prawna będzie ważna pomimo nie zachowania wymaganej przez przepis zwykłej formy pisemnej. Powstają jednak wtedy pewne utrudnienia dowodowe polegające na tym że nie można dowodzić zawarcia umowy i jej treści za pomocą świadków i zeznań stron, chyba że obydwie strony na te dowody wyrażą zgodę albo ze fakt zawarcia tej umowy zostanie w inny sposób uprawdopodobniony na piśmie.

Te utrudnienia dowodowe nie dotyczą jednak konsumenta w sporze z przedsiębiorcą oraz w relacjach między dwoma przedsiębiorcami. Również w umowie strony mogą zawrzeć ze określona czynność prawna między nimi będzie zawarta w oznaczonej formie. Wówczas nie zachowanie tej formy powoduje nieważność czynności prawnej.

Uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia. Od jesieni 2002r. Obowiązuje ustawa o podpisie .... ustawa ta stanowi że tzw. bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu ma moc zwykłej formy pisemnej.

• Szczególna forma pisemna (3szczególne formy pisemne)

1. forma pisemna z datą pewną

2. forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym

3. akt notarialny

zasadą jest że nie zachowanie wymaganej przez prawo szczególnej formy pisemnej powoduje nieważność czynności prawnej.

Kolejność tych form szczególnie nie jest przypadkowa, każda następna jest bardziej zaawansowana formalnie od poprzedniej(najbardziej zaawansowany jest akt notarialny). Dokument uzyskuje datę pewną gdy data ta jest notarialnie lub w inny sposób urzędowo poświadczona. Za datę pewną uważa się datę tego potwierdzenia. Datę pewną dla czynności prawnej jest również data śmierci osoby która tej czynności dokonała. W formie aktu notarialnego muszą być zawarte następujące umowy:

• umowa spółki(umowa spółki za wyjątkiem spółki cywilnej i jawnej)

• umowa przenosząca własność nieruchomości lub zobowiązująca do jej przemienienia

ustawa o podpisie elektronicznym Stanowi że tzw. kwalifikowany wystawca certyfikatu może świadczyć dodatkową usługę polegającą na znakowaniu czasem podpisu elektronicznego. Wówczas taki elektroniczny dokument sygnowany bezpiecznym podpisem elektronicznym uzyskuje jeszcze rangę daty pewnej.

Wady oświadczeń woli

Wyróżniamy następujące wady oświadczeń woli

1. brak świadomości lub swobody

2. pozorność

3. błąd

4. groźba

5. wyzysk

Ad 1. czynność prawna dokonana w stanie braku świadomości lub swobody jest nie ważna(pijany) brak swobody występuje wtedy gdy na człowieka działa siła absolutna a więc taka której nie był w stanie przeciwstawić.

Ad 2. pozorność- umowa zawarta nie na serio tylko dla pozoru jest nie ważna. Jeżeli jednak czynność prawna została dokonana dla pozoru tylko po to by ukryć rzeczywiście zawieraną inną umowę np. umowa darowizny ukrywająca się w celach podatkowych pod pozornie zawieraną umową sprzedaży. Wówczas pozorna umowa będzie oczywiście nieważna, ważną będzie natomiast ta ukrywająca się za nią rzeczywiście ukrywająca umowa jeżeli zostały spełnione zostały wymogi prawne co do formy. Jeżeli osoba w dobrej wierze odpłatnie nabyła prawo na podstawie pozornej czynności prawnej to nie można wobec niej zasłaniać się tym że czynność była pozorna.

Ad 3. błąd jest to mylne wyobrażenie o istniejącym stanie faktycznym lub prawnym. Na błąd można się powołać tylko wtedy jeżeli został wywołany przez drugą stronę czynności prawnej chociażby nieumyślnie. Błąd musi być istotny tzw. dotyczyć treści czynności prawnej. Kwalifikowaną postacią błędu jest podstęp czyli umyślne wprowadzenie drugiej osoby w błąd. Wówczas aby się na taki błąd powołać nie musi być on istotny. Czynność prawna dokonana pod wpływem błędu nie jest nie ważna, można jednak w ciągu 1-rokuod dnia w którym dowiedzieliśmy się o błędzie uchylić się od skutków jej dokonania.

Ad.4 jest to zapowiedź wyrządzenia jakiegoś zła innej osobie. Aby można było powołać się na groźbę musi ona być bezprawna .Bezprawność w prawie cywilnym rozumiemy szeroko. Chodzi więc tutaj o czyny sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego (przyjeżdża hurtownik do producenta i chce kupić taniej to nie jest groźba w rozumieniu prawa cywilnego).

Aby można było powołać się na groźbę musi być ona istotna tzn. godzić w dobra o istotnym znaczeniu.

Groźba musi być wypowiedziana na serio- poważnie czyli w taki sposób, że rozsądny człowiek może się obawiać, że zostanie ona spełniona.

Skutki prawne dokonania czynności prawnej pod wpływem groźby są identyczne jak w przypadku błędu tzn. taka czynność prawna jest ważna. Można jednak w ciągu roku od ustania przyczyny groźby uchylić się od skutków złożonego oświadczenia woli.

Ad.5 niekiedy do wad oświadczeń woli zalicza się wyzysk. Uregulowany jest w Kodeksie Cywilnym ale poprzez art.300 KP może mieć zastosowanie w pracowniczym stosunku zatrudnienia. Art. 388 KC- wyzysk na tym art. jest oparty wyzysk w zakładzie pracy.

Kto wyzyskuje czyjeś niedoświadczenie, niedołęstwo lub przymusowe położenie zastrzegając dla siebie nadmierne korzyści kosztem tej osoby dopuszcza się tzw. wyzysku. Osoba w ten sposób pokrzywdzona może żądać by sąd zmienił treść umowy między stronami zawartą albo tę umowę w ogóle rozwiązał.

Sposoby zawierania umów

1)Oferta- jest to wiążąca propozycja zawarcia umowy zawierająca wszystkie istotne elementy treści proponowanej umowy.(umowa sprzedaży: za ile, co, komu )

Osoba składająca ofertę to oferent adresat oferty to „oblat”.

Umowa w trybie ofertowym uważana jest za zawartą w chwili gdy do oferenta dotrze odpowiedź oblata o przyjęciu oferty bez zastrzeżeń .(nawet bez pisania formalnie na papierze)

Jeżeli oblat zmodyfikuje treść oferty to nastąpi odwrócenie ról,teraz oblat uważany jest za oferenta a dotychczasowy oferent za oblata.

Obowiązuje zasada że milczenie oblata uważa się za nie przyjęcie oferty.

Od tej zasady są wyjątki art. 385&2 KC.

Przepis ten stanowi: jeżeli przedsiębiorca otrzyma ofertęzawarcia umowy od osoby z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych, wówczas jego milczenie jest traktowane jak przyjęcie oferty.

Ważną zasadę wyraża 543 art. KC przepis ten stanowi, że wystawienie rzeczy na widoku publicznym w miejscu sprzedaży z widniejącą ceną uznajemy jako ofertę sprzedaży.

2)Rokowania inaczej negocjacje

Umowy o złożonej treści nie da się zawrzeć w trybie oferty. Wtedy trzeba prowadzić negocjacje tym się one różnią od oferty, że poszczególne oświadczenia składane podczas negocjacji nie są wiążące. A umowę uważa się za zawartą dopiero w momencie w którym strony uzgodnią wszystkie pkt. które były przedmiotem rokowań.

W negocjacji obowiązuje zasada, że jeżeli wszystko nie zostało jeszcze uzgodnione to tak jakby nic nie zostało jeszcze uzgodnione.

Z rokowaniami wiąże się ryzyko nielojalności drugiej strony. Ryzyko to może polegać na zerwaniu przez drugą stronę zaawansowanych negocjacji bez uzasadnienia, wzgl na nieuczciwym wykorzystaniu powziętych informacji podczas rokowań. Ze Stanów Zjednoczonych rozpowszechniła się praktyka podpisywania na początku negocjacji przez strony tzw listów intencyjnych .

Strony zobowiązują się w nich że będą lojalnie negocjować i oświadczają że mają szczery zamiar zawarcia umowy.

3)Przetarg- jest swoistą mutacją ofertowego sposobu zawierania umów. To nic innego jak konkurencja ofert.

Występuje tutaj tzw organizator przetargu, który wysyła zaproszenia do składania ofert. Uczestnicy przetargu składają swoje oferty organizatorowi. Organizator jest więc oblatem, wybiera ofertę dla siebie najkorzystniejszą i z tym oferentem zawiera umowę. Klasyczny przetarg jest pisemny. Tzn. oferty składane są na piśmie. Treść tych ofert jest tajna aż do momentu oficjalnego otwarcia kopert z ofertami.

Przetargi wykorzystywane są najczęściej w zamówieniach publicznych gdyż zmniejszają ryzyko wystąpienia korupcji. Oferty w przetargu z reguły składane są wg ujednoliconego wzorca zw specyfikacją istotnych warunków zamówienia.

4)Aukcja- licytacja jest to również konkurs ofert. W przeciwieństwie do przetargu aukcja jest ustna tzn, że oferty są składane ustnie a uczestnicy aukcji od razu znają treść ofert swych konkurentów. W przeciwieństwie do przetargu aukcja wykorzystywana jest do zawierania umów prostych, gdy jedynym kryterium wyboru oferty jest cena.

Uczestnicy aukcji składają swoje oferty dokonując tzw postąpień tzn podbijając cenę.

Aukcję wygrywa ten kto zaoferuje najwyższą cenę, wówczas prowadzący aukcję dokonuje tzw przybicia uderzając 3-krotnie młotkiem i wypowiada formułę sprzedane.

Urzędowe aukcje nzw licytacjami np. przez komornika, syndyka, poborcę podatkowego.

Nabywca rzeczy na licytacji jest szczególnie chroniony prawnie.

Przedstawicielstwo - polega na tym, że jedna osoba dokonuje czynności prawnej w imieniu i na rachunek innej osoby.

Wyróżniamy:1) przedstawicielstwa ustawowe oraz 2) pełnomocnictwa

Ad1.przedstawicielstwa ustawowe- w tym wypadku upoważnienie jednej osoby do dokonywania czynności prawnej w imieniu i na rachunek innej osoby wynika wprost z przepisów prawa. Przedst. ustawowymi są rodzice wobec swych małoletnich dzieci. Rodzice nie mogą reprezentować swych dzieci bez zgody sądu rodzinnego w sprawach przekraczających zakres zwykłego zarządu. Rodzice nie mogą reprezentować swego dziecka gdy drugą stroną czynności jest małżonek rodzica , inne dzieci rodzica lub sam rodzic.

Przedst. ustawowym jest również opiekun wyznaczony przez sąd dla osoby całkowicie ubezwłasnowolniony i kurator wyznaczony przez sąd dla osoby częściowo ubezwłasnowolnionej.

Ad2.pełnomocnictwo- w tym wypadku to osoba, która ma być reprezentowana, sama upoważnia inną osobę do dokonywania w jej imieniu i na jej rachunek czynności prawnych.

Reprezentowany nzw jest mocodawcą , pełnomocnik to inaczej umocowany. Upoważnienie to nzw umocowanie lub udzieleniem pełnomocnictwa.

Przez pełnomocnika możemy dokonać prawie każdej czynności prawnej. Nie można sporządzić testamentu przez pełnomocnika.

Można zawrzeć zw małżeński przez pełnomocnika ale za zgodą sądu.

Pełnomocnictwo upoważnia do czynności prawnych nie psychofizycznych.

Ze wzgl na zakres udzielanego zamocowania wyróżniamy:

1.pełnomocnictwo ogólne- upoważnia ono pełnomocnika do dokonywania w imieniu mocodawcy wszystkich czynności zwykłego zarządu.

Pełnomocnictwo ogólne pod rygorem nieważności musi być udzielone na piśmie.

2.pełnomocnictwo rodzajowe- upoważnia ono pełnomocnika do dokonania w imieniu mocodawcy czynności prawnych określonego rodzaju. Jest ono węższe od ogólnego.

3.pełnomocnictwo szczególne- upoważnia ono pełnomocnika do dokonania w imieniu mocodawcy jednej wskazanej czynności prawnej. Występuje w praktyce najczęściej.

Najszersze pełnomocnictwo jakie jest znane polskiemu prawu to prokura.

Prokury może udzielić tylko przedsiębiorca wpisany do KRS.

Zasadą jest że pełnomocnictwo musi być udzielone w takiej formie w jakiej formie musi być dokonana czynność prawna do której pełnomocnik upoważnia. np. jeżeli pełnomocnik ma kupić dla nas nieruchomość to pełnomocnictwo powinno być udzielone w formie aktu notarialnego.

Pełnomocnik musi mieć co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Jeżeli ją ma to wtedy może dla mocodawcy dokonać każdej czynności prawej również takiej która normalnie wymaga pełnej zdolności do czynności prawnej.

4.pełnomocnictwo domniemane- art. 97 KC stanowi: osobę w lokalu przedsiębiorcy przeznaczonym do obsługiwania publiczności uważa się w razie wątpliwości za upoważnioną do dokonywania czynności jakie zazwyczaj są dokonywane z tym przedsiębiorstwem.

Czynności pełnomocnika z samym sobą- art. 108 KC stanowi że pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej jakiej dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba , że mocodawca wyraził na to zgodę.

Fałszywy pełnomocnik- jest to osoba która nie jest pełnomocnikiem lecz podaje się za niego albo osoba która jest pełnomocnikiem ale przekroczyła zakres swego umocowania.

Umowa zawarta przez fałszywego pełnomocnika nie wiąże mocodawcy. Mocodawca może jednak tą umowę potwierdzić. Osoba trzecia która zawarła umowę z fałszywym pełnomocnikiem może wyznaczyć mocodawcy odpowiedni termin na potwierdzenie tej umowy. Po upływie tego terminu osoba trzecia jest wolna. Fałszywy pełnomocnik ponosi odpowiedzialność wobec osoby trzeciej która poniosła szkodę z tego powodu iż liczyła na to że zawarta umowa będzie skuteczna. Pełnomocnik który w imieniu mocodawcy zawiera umowę musi przed jej zawarciem poinformować drugą stronę tej umowy że działa jako pełnomocnik. W przeciwnym razie zawarta przez niego umowa wiąże pełnomocnika a nie mocodawcę.(musi powiedzieć kogo reprezentuje).

Wygaśnięcie pełnomocnictwa- zasadą jest że mocodawca może w każdej chwili odwołać pełnomocnictwo. Pełnomocnictwo wygasa również z chwilą śmierci mocodawcy jak i z chwilą śmierci pełnomocnika.

Mocodawca z pełnomocnikiem mogą się umówić że pełnomocnictwo w określonym czasie będzie nieodwołalne oraz że nie wygaśnie ono w określonym czasie nawet na skutek śmierci jednego lub drugiego (tzw pełnomocnictwo nieodwołalne). Takie zastrzeżenie jest możliwe gdy ma to uzasadnienie w treści stosunku prawnego łączącego pełnomocnika z mocodawcą. W chwili wygaśnięcia pełnomocnictwa pełnomocnik jest zobowiązany oddać mocodawcy dokument potwierdzający fakt udzielenia pełnomocnictwa.

Przedawnienie roszczeń

Przedawnienie należy do grupy instytucji prawa cywilnego określanego zbiorczo jako tzw dawność.

Należą tu jeszcze terminy zawite czyli prekluzyjne i zasiedzenie.

Ich cechą wspólną jest to że określone skutki prawne następują w wyniku upływu pewnego odcinka czasu.

Przedawnieniu w prawie cywilnym podlegają tylko roszczenia mająrkowe.

Roszczenie przedawnione nie wygasa, istnieje ono nadal. Dłużnik nadal jest dłużnikiem a wierzyciel wierzycielem. Skutkiem przedawnienia jest to że roszczenie przedawnione staje się tzw zobowiązaniem naturalnym. Oznacza to że nie można go skutecznie dochodzić przed sądem (osoba niehonorowa).

Generalny termin przedawnienia roszczeń w prawie polskim wynosi 10 lat. Niekiedy jednak termin przedawnienia jest krótszy np. tzw roszczenia okresowe przedawniają się już po 3 latach (czynsz, odsetki).

Roszczenia przysługujące przedsiębiorcy w związku z prowadzoną przez niego dział.gospod. przedawniają się też po 3 latach a czasami gdy przepis szczególny tak stanowi jeszcze szybciej. np. roszczenia przeds z tyt um sprzedaży przedawniają się po 2 latach. Te okresy przedawnienia roszczeń regulowane są przepisami bezwzględnie obowiązującymi. A więc nie mogą w umowie tych terminów wydłużać lub skracać.

Sąd nie bierze pod uwagę przedawnienia z urzędu dłużnik musi więc na posiedzeniu lub piśmie procesowym sam podnieść zarzut przedawnienia. Dłużnik może zrzec się prawa do skorzystania z zarzutu przedawnienia ale nie z góry, może więc się zrzec gdy okres przedawnienia już upłynął. Ten przepis służy ochronie dłużnika jako stronie słabszej.

Okres przedawnienia zaczyna swój bieg z dniem kiedy roszczenie stało się wymagalne. Roszczenie jest wymagalne z chwilą gdy możemy domagać się jego spełnienia.

Zawieszenie biegu terminu przedawnienia

Niekiedy okres przedawnienia nie rozpoczyna swojego biegu a rozpoczęty ulega zawieszeniu.

1.co do roszczeń dzieci w stosunku do rodziców w czasie trwania władzy rodzicielskiej.

2.co do roszczeń osób nie mających pełnej zdolności do czynności prawnych w stosunku do swych opiekunów i kuratorów przez czas trwania opieki lub kurateli.

3.co do roszczeń jednego z małżonków wzgl drugiego przez czas trwania małżeństwa.

4.co do roszczeń których z powodu siły wyższej lub innej nie dającej się usunąć przeszkody nie było można dochodzić przed sądem przez czas trwania tej przeszkody.(zalało sądy)

Po ustaniu w/w przeszkód okres przedawnienia nie biegnie od początku, lecz do czasu który upłynął przed zawieszeniem, dolicza się czas po zawieszeniu.

Przerwa biegu przedawnienia

Przerwę biegu przedawnienia powodują:

1.uznanie roszczenia przez dłużnika

2.dokonanie jakiejkolwiek czynności procesowej przez wierzyciela celem dochodzenia tego roszczenia (taką czynnością jest najczęściej wniesienie pozwu).

Uznanie roszczenia przez dłużnika może nastąpić w jakiejkolwiek formie (ustnie, na piśmie, dorozumienie).

Przerwa powoduje, że po jej nastąpieniu okres przedawnienia biegnie od początku.

Za moment wniesienia pozwu uważa się już moment nadania go listem poleconym w Urzędzie Pocztowym na adres właściwego sądu.

Sąd Najwyższy uznał że w wyjątkowych przypadkach podniesienie zarzutu przedawnienia może być uznane za sprzeczne z zasadą współżycia społecznego w rozumieniu art. 5 Kc.

Prawo rzeczowe inny dział

Przepisy prawa rzeczowego zawarte są przede wszystkim w II księdze Kc zatytułowanej „Własności i inne prawa rzeczowe”.

Przepisy te dot praw podmiotowych zw prawami rzeczowymi.

Są to prawa podmiotowe bezwzgl. Których przedmiotem są przede wszystkim rzeczy.

Prawa podmiotowe bezwzgl to takie które są skuteczne wobec wszystkich np. własność(długopis) .

Obowiązuje zasada „numerus clausus” (zamknięty katalog) praw rzeczowych oznacza to że wszystkie prawa rzeczowe zostały wyraźnie wyróżnione w przepisach, innych nie ma.

Prawa rzeczowe dzielimy na 3 kategorie:!!!!!!!

1.własność

2.użytkowanie wieczyste

3.ograniczone prawa rzeczowe (użytkowanie, służebności gruntowe, służebności osobiste, zastaw, hipoteka, spółdz. ograniczone prawa rzeczowe: własne prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdz. mieszkaniowej).

Rzecz to obiekt materialny i wyodrębniony na tyle że może stanowić samodzielny przedmiot prawa własności.

Klasyfikacja rzeczy

-nieruchomości: grunty, budynki, lokale

-ruchomości

Nieruchomości zasadniczo są to grunty.

Grunt to część powierzchni ziemskiej na tyle wyodrębniona, że stanowi samodzielny przedmiot prawa własności (nie chodzi o opłotowanie a o wyodrębnienie geodezyjne na mapie)

Zasadą jest, że wszystko co jest trwale związane z gruntem np.budynki, lokale w tych budynkach to nie są odrębne rzeczy.

W związku z tym obowiązuje zasada, że wszystko co jest trwale związane z gruntem należy do właścicieli gruntu. (grunt jest najważniejszy).

Od tej zasady są jednak wyjątki.

Na mocy przepisów szczególnych zdarza się wyjątkowo, że jedna osoba jest właścicielem gruntu a inna wł. budynku znajdującego się na gruncie.

Np. przy użytkowaniu wieczystym.

Na mocy ustawy o własności lokali można też wyodrębnić własność poszczególnych lokali znajdujących się w budynku, tak więc oprócz nieruchomości gruntowych mogą istnieć nieruchomości budynkowe i lokalowe.

Polskie prawo nie zawiera definicji ruchomości, przyjmuje się więc, że ruchomości są rzeczą które nie są nieruchomościami.

Podział na rzeczy indywidualnie oznaczone

-oznaczone co do tożsamości

-oznaczone co do gatunku

Podział ten ma znaczenie prawne w związku z zasadą podwójnego skutku (zobowiązująco- rozporządzającego) umów zobowiązujących do przeniesienia własności rzeczy indywidualnie oznaczonych. Zasadę tę wyraża art. 155 KC.(samochód- indywid. oznaczony, ziemniaki- oznacz.gat.)

Podział rzeczy na rzeczy podzielne i niepodzielne

Podzielne to takie, które można dzielić na mniejsze części bez uszczerbku dla ich użyteczności ( np. fortepian- niepodzielny, bochenek chleba - podzielny)

Podział na rzeczy będące w obrocie prawnym i rzeczy wyłączone z obrotu prawnego

(Wawel, insygnia królewskie, brzeg morza- nie będące)

Przynależności- są to rzeczy ruchome służące do korzystania z innej rzeczy zw. rzeczą główną. (Np. kluczyki do samochodu.)

Obowiązuje zasada że czynność prawną której przedmiotem jest rzecz główna obowiązuje również przynależność tej rzeczy chyba że strony postanowiły inaczej. (jeżeli sprzed. samochodu to z kluczykami)

Części składowe rzeczy - to nie są rzeczy, to tylko części większej całości która jest rzeczą.

Cz. składowe staną się rzeczą jeżeli odłączymy je od tej całości. (np. kierownica w samochodzie, koło w samochodzie, mur w budynku jako część skł.gruntu)

Skoro część składowa nie jest rzeczą to nie może ona być przedmiotem prawa rzeczowego np. przedmiotem prawa własności.

Nie można np. sprzedać muru w budynku bo umowa sprzedaży zobowiązuje do przeniesienia własności. Natomiast części składowe m,ogą być przedmiotem innych praw podmiotowych niż rzeczowe np. praw obligacyjnych. tj. użyczenie, najem, dzierżawa.

Pożytki - są to korzyści jakie przynosi rzecz- frukta

Wyróżniamy pożytki naturalne i cywilne.

-pożytki naturalne to korzyści jakie daje rzecz ze swej natury np. las- jagody, grzyby, kury- znoszą jaja

-pożytki cywilne to korzyści jakie daje rzecz gdy uczynimy ją przedmiotem jakiegoś stosunku cywilno prawnego. np. wynajmiemy mieszkanie- mamy czynsz, czynsz to pożytek cywilny.

Własność ( pierwsze praw rzeczowe) Najszersze prawo rzeczowe. Żadne inne prawo podmiotowe nie daje tyle uprawnień do rzeczy co własność. Rzymianie stworzyli tzw triadę uprawnień właściciela, czyli podzielili wszystkie uprawnienia właściciela na 3 części.

1. prawo rozporządzania rzeczą (dysponowania)- zbyć własność, obciążyć innym prawem (wynająć, wydzierżawić, zastawić, zniszczyć, porzucić)

2. prawo korzystania z rzeczy (używania) w mieszkaniu- mieszkać.

3. prawo czerpania pożytków pożytków rzeczy

Własność nie jest jednak prawem absolutnym a więc nieograniczonym.

Własność ograniczona jest przez:

1. ustawy(prawo zagospodarowania przestrzennego)

2. zasady współżycia społecznego (wolność Tomku w swoim domku)

3. społeczno gospodarcze przeznaczenie tego prawa jakim jest własność ( np. prawo lotnicze, górnicze i geologiczne)

Ochrona prawa własności

Własność chroniona jest na drodze sądowej i pozasądowej. W ramach ochrony pozasądowej właściciel może zastosować obronę konieczną i pomoc własną ( patrz jeden z pierwszych wykładów).

W ramach ochrony sądowej właścicielowi służą dwa roszczenia

-windykacyjne

-negatoryjne

odpowiednio do tego można wystąpić do sądu z powództwem windykacyjnym i negatoryjnym.

Ad.1.Roszczenie windykacyjne jest to roszczenie skierowane przeciwko osobie która bezprawnie zabrała naszą rzecz lub bezprawnie ją przetrzymuje.

Jest to roszczenie o wydanie naszej rzeczy. Przykład powództwa windykacyjnego jest powództwo o eksmisję.

Ad.2.Roszczenie negatoryjne są to roszczenia przeciwko osobie która narusz naszą własność ale nie w taki sposób że nam rzecz zabrała lub ją przetrzymuje lecz w inny sposób utrudnia nam korzystanie z naszej rzeczy.

Immisje- utrudnienia są to niekorzystne oddziaływania z jednej nieruchomości na inną nieruchomość. Np. oddziaływania akustyczne, chemiczne. Prawo zakazuje immisji które wykraczają poza przeciętną miarę.

Współwłasność jest to taki stan gdy rzecz należy co najmniej do 2 osób.

Wyróżniamy 2 rodzaje współwłasności:

1.udziałowa (ułamkowa)

2.łączna (bezudziałowa, niepodzielnej ręki)

Teoretycznie częściej występuje własność udziałowa. Może powstać na podstawie umowy właścicieli lub ustawy.

Współwłasność łączna powstaje tylko na mocy przepisu szczególnego.

Szczególnego praktyce częściej spotykana jest współwłasność łączna gdyż funkcjonuje jako zasada w majątku małżeńskim i spółce cywilnej.

Ad.1. współwłasność łączna- nie ma tutaj udziałów we współwł., łącznie jest wspólne.

Skoro we współwł. łącznej nie ma udziałów nie istnieje więc możliwość rozporządzania przez współwłaść. swoim udziałem.

Dzięki temu w małżeństwie istnieje stabilizacja i pewność majątkowa. Małżonkowie mogą tylko rozporządzać swoją częścią we współwłasności na wypadek śmierci czyli w testamencie.

Współwł. łączna w małżeństwie obejmuje dorobek małżonków czyli to czego się dorobili po zawarciu małżeństwa i to niezależnie od tego który z nich tak naprawdę się do tego przyczynił. Małżonkowie mogą w spisanej umowie zawartej w formie aktu notarialnego zw. Intercyzą zmienić ustawowy ustrój majątkowy małżeński. Taką intercyzą można zawrzeć i przed i po zawarciu małżeństwa. Intercyza może polegać na rozszerzeniu wspólnoty małżeńskiej, ograniczeniu jej lub zniesieniu. Również majątek zgromadzony w ramach S.C. stanowi współwłasność łączną wspólników. We wszystkich innych spółkach majątek wypracowany w ramach spółki jest majątkiem tej spółki a nie wspólników.

Ad.2. współwłasność udziałowa -występuje tutaj pewien abstrakcyjny, matematyczny udział (ułamek) współwłasności. Udziały te są zbywalne i dziedziczone a więc skład współwłaścicieli może ulec zmianie w wyniku przejścia udziału na inną osobę. Wspólnicy mogą się umówić że przez określony czas żaden z nich nie zbędzie swojego udziału. Takie zobowiązania nie ma skutków wobec osób trzecich chyba że zostało wpisane do księgi wieczystej.

Wyróżnia się tutaj czynności zwykłego zarządu i czynności przekraczające zwykłego zarządu rzeczą wspólną. Aby dokonać czynności przekraczającą zakres zwykłego zarządu wymagana jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. Gdy takiej zgody wszystkich nie ma to sąd na wniosek większości może zadecydować. By dokonać czynności zwykłego zarządu wymagana jest zgoda większości. Większość oblicza się nie wg głów ale większości udziałów. Jeżeli takiej większości nie ma to każdy ze współwłaśc. może wystąpić do sądu by sąd zadecydował.

Każdy ze współ. może w sytuacjach nagłych podjąć czynność nie cierpiącą zwłoki gdy zwłoka grozi niepowetowanymi stratami, są to tzw czynności zachowawcze.

Współ. ponoszą ciężary utrzymania rzeczy wspólnej a także czerpią pożytki z rzeczy wspólnej w proporcji do wielkości swoich udziałów.

Ustawodawca wychodzi z założenia że najbardziej naturalną sytuacją jest taka gdy rzecz ma 1 właściciela.

Dlatego też prawo stanowi że każdy ze współ. może w każdym czasie żądać zniesienia współwłasności. Współwł. mogą się umówić że przez okres do 5 lat żaden z nich nie będzie żądał zniesienia współwłasności.

Następnie okres ten można przedłużyć na kolejne 5 lat.

Znieść współwł. można w drodze umowy zawartej przez współwł. A gdy nie są w stanie się porozumieć to sąd może orzeczeniem zmienić współwł.

Wyróżniamy 3 sposoby dokonania zniesienia współwłasności

1. przez podział fizyczny rzeczy w proporcji do wielkości udziałów

2. przez przyznanie całej rzeczy 1 z współwł. z obowiązkiem spłaty pozostałych

3. podział cywilny a więc sprzedaż rzeczy wspólnej i podzieleniu pieniędzy pieniędzy proporcji do wielkości udziałów.

Zastosowanie jednego z tych rozwiązań ustawodawca generalnie pozostawia woli współwł. a ostatecznie decyduje sąd gdy nie są wstanie się porozumieć. Ustawodawca zakazuje tylko dokonywać podziału cywilnego gospodarstwa rolnego jeżeli mijało by się to z sensem ekonomicznym.

Współwłasność udziałowa towarzyszy odrębnej własności lokali a więc towarzyszy również funkcjon. wspólnot mieszkaniowych.

Jeżeli bowiem wyodrębniono w budynku, własność lokali to wtedy grunt na którym stoi budynek oraz te części które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli poszczególnych lokali stanowią przedmiot współwł. ułamkowej w takiej proporcji w jakiej poszcz. lokal jest częścią całego budynku.

---