UMOWY DOTYCZĄCE PRZENIESIENIA PRAW
SPRZEDAŻ
Treść - art.535
Obie strony są zarówno uprawnione jak i zobowiązane. Sprzedawca ma obowiązek przeniesienia własności i wydania rzeczy, może natomiast żądać zapłaty ceny. Kupujący ma rzecz odebrać i za nią zapłacić oraz może żądać przeniesienia własności i wydania jej.
W związku z powyższym jest to umowa wzajemna zgodnie z art.487§2
Z treści wynika, iż jest to umowa zobowiązująca, ale po spełnieniu określonych przesłanek (art.155) może wywołać skutek podwójny tj. zobowiązująco-rozporządzający.
Umowa konsensualna - wydanie rzeczy traktujemy jako element wykonania już zawartej umowy, a nie przesłanka jej zawarcia.
Minimalny zakres konsensusu - przedmiot sprzedaży oraz cena, przedmiot musi być określony w takim zakresie, jaki jest konieczny do jego indywidualizacji w chwili wykonania umowy; cena - wystarczy podać podstawy jej ustalenia (art.536§1)
Sprzedawca odpowiada względem kupującego z tytułu rękojmi, odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne (art.556). Uprawnienia kupującego - art.560 i 561.
Odpowiedzialność z tytułu rękojmi powstaje z mocy ustawy, w odróżnieniu od odpowiedzialności z tytułu gwarancji, która ma charakter umowny. Z tytułu gwarancji odpowiada wystawca dokumentu gwarancyjnego, którym najczęściej jest producent. Kupujący może skorzystać z gwarancji tylko w sytuacji, kiedy zostanie ona udzielona.
Przepisy kodeksowe o rękojmi i gwarancji zostały wyłączone w przypadku sprzedaży konsumenckiej. W tym wypadku rękojmia została zastąpiona odpowiedzialnością sprzedawcy z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową.
Sprzedaż konsumencka to dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaż rzeczy ruchomej osobie fizycznej, która nabywa tę rzecz w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą. Muszą więc być spełnione trzy cechy: 1) sprzedawcą jest przedsiębiorca; 2) kupującym konsument; 3) przedmiotem sprzedaży rzecz ruchoma.
ZAMIANA
Treść art.603
Odesłanie do przepisów o sprzedaży - art.604
Czynność prawna konsensualna, odpłatna, wzajemna.
Umowa zobowiązująca, może być o podwójnym skutku (jak przy sprzedaży)
Świadczenie wzajemne strony nie jest świadczeniem pieniężnym, nie ma tu zapłaty ceny
DAROWIZNA
Jest to umowa, a nie jednostronne oświadczenie woli.
Treść art.888
Bezpłatne świadczenie może polegać np. na
- przeniesieniu praw (własność, użytkowanie wieczyste, wierzytelność)
- zapłacie sumy pieniężnej
- ustanowieniu praw majątkowych (służebność osobista)
- zwolnieniu obdarowanego z długu
- zniesieniu prawa obciążającego rzecz należącą do obdarowanego (np. hipoteka)
Forma umowy darowizny:
Oświadczenie darczyńcy - forma aktu notarialnego, oświadczenie obdarowanego - forma dowolna. W przypadku niezachowania formy aktu notarialnego umowa staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione (art.890§1)
Jeżeli jednak z uwagi na przedmiot darowizny przepisy szczególne wymagają zachowania określonej formy, wtedy cała umowa musi być zawarta w tej formie (art.890§2), np. darowizna nieruchomości - akt notarialny.
UMOWY DOTYCZĄCE UŻYWANIA RZECZY
NAJEM I DZIERŻAWA
Treść najmu - art.659§1
Treść dzierżawy - art..693
Dzierżawca ma szerszy zakres uprawnień niż najemca, obok używania rzeczy może także pobierać z niej pożytki.
Są to umowy wzajemne, konsensualne.
Wynajmujący nie musi być właścicielem rzeczy, gdyż umowa nie prowadzi do rozporządzania rzeczą, najem nie obciąża prawa własności.
Przedmiotem najmu mogą być rzeczy ruchome i nieruchomości oraz ich części składowe.
W przypadku dzierżawy są to rzeczy (ruchome i nieruchomości), które przynoszą pożytki oraz prawa przynoszące pożytki.
W obu wypadkach mamy do czynienia ze świadczeniem okresowym, jakim jest czynsz - są to zobowiązania ciągłe.
W najmie czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju (art.650§1), natomiast przy dzierżawie dodatkowo istnieje możliwość wyrażenia czynszu w ułamkowej części pożytków (art.693§2)
Podnajem - art.668
Jest możliwy jeżeli umowa tego nie zabrania, nie jest wymagana zgoda wynajmującego. Wyjątkiem jest podnajem lokalu, w tym wypadku potrzebna jest zgoda wynajmującego, chyba że na najemcy ciąży obowiązek alimentacyjny względem podnajemcy.
W przypadku poddzierżawy konieczna jest zgoda wydzierżawiającego - art.698
Terminy płatności czynszu:
- przy najmie art.669
- przy dzierżawie art.699
W obu wypadkach w pierwszej kolejności trzeba wziąć pod uwagę terminy umowne.
Terminy wypowiedzenia:
W pierwszej kolejności terminy umowne, jeśli ich nie ma ustawowe:
- najem art.673§2
- dzierżawa art.704
Zbycie przedmiotu najmu - art.678 i 679
Obniżenie czynszu przy dzierżawie - art.700 (szczególny przypadek clausuli rebus sic stantibus)
UMOWY DOTYCZĄCE ŚWIADCZENIA USŁUG
Usługa - czynność (działanie) spełniana dla jakiejś innej osoby. Z tego powodu umowy te najczęściej mają charakter odpłatny.
ZLECENIE
Treść art.734
Dotyczy czynności prawnej, za wyjątkiem tych, które mogą być dokonane osobiście (np. testament)
W przypadku czynności faktycznych zastosowanie znajdzie art.750
Przyjmujący zlecenie nie odpowiada za rezultat, jest to zobowiązanie starannego działania, powinien więc dołożyć należytej staranności dążąc do osiągnięcia celu.
Przyjmujący zlecenie może działać:
w imieniu i na rzecz dającego zlecenie - prawa i obowiązki nabywa bezpośrednio dający zlecenie. W tej sytuacji przyjmujący zlecenie działa jako pełnomocnik. Udzielenie odrębnego pełnomocnictwa nie jest konieczne (art.734§2). Inne postanowienie umowne uchyla domniemanie pełnomocnictwa.
w imieniu własnym, ale na rachunek dającego zlecenie. Nabywa on w takim wypadku określone prawo na swoje nazwisko, ale ma obowiązek przenieść to prawo na dającego zlecenie (art.740 zd.2). W tym wypadku przyjmujący zlecenie jest tzw. zastępcą pośrednim.
Umowa zlecenia co do zasady jest odpłatna, jednak może być nieodpłatna jeśli wynika to z umowy lub okoliczności (art.735§1)
Forma umowy zlecenia jest dowolna, chyba ze łączy się z pełnomocnictwem, dla którego wymagana jest forma szczególna (art99). W związku z powyższym forma umowy zlecenia zależy od tego w jakiej roli występuje przyjmujący zlecenie. Jeżeli występuje w roli zastępcy pośredniego forma umowy zlecenia jest dowolna bez względu na to, co jest przedmiotem zlecenia. W przypadku, gdy zleceniobiorca występuje w roli pełnomocnika, wtedy zlecenie musi być zawarte w takiej formie jaka jest wymagana dla pełnomocnictwa.
Przykład:
Przedmiotem umowy zlecenia jest nabycie nieruchomości
W tym wypadku forma umowy zależy od tego, czy przyjmujący zlecenie ma nabyć nieruchomość w imieniu własnym, czy w imieniu dającego zlecenie. W pierwszej sytuacji działa on jako zastępca pośredni, w związku z tym umowa zlecenia może być zawarta w formie dowolnej. Natomiast przeniesienie własności nabytej nieruchomości na dającego zlecenie wymaga już, zgodnie z art.158, formy aktu notarialnego. W drugiej sytuacji, gdzie zleceniobiorca działa jako pełnomocnik dla umowy zlecenia wymagana jest forma przewidziana dla pełnomocnictwa (art734§ zd.2). Skoro zgodnie z art.158 nabycie nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego, w myśl art99§1 pełnomocnictwo powinno być udzielone również w tej formie, a co za tym idzie również umowa zlecenia wymaga formy aktu notarialnego.
Obowiązki przyjmującego zlecenie:
Podstawowym obowiązkiem jest dokonanie czynności prawnej. Skoro jest to zobowiązanie starannego działania zleceniobiorca musi działać z należytą starannością.
Ma również obowiązek informować dającego zlecenie o przebiegu sprawy i złożyć sprawozdanie z wykonania zlecenia oraz wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia uzyskał.
Obowiązki dającego zlecenie:
Pokrycie wydatków oraz zwolnienie przyjmujacego zlecenie z zaciągniętych zobowiązań. W wypadku zlecenia odpłatnego - zapłata wynagrodzenia.
UMOWA O DZIEŁO
Treść art.627
Umowa wzajemna - wykonanie oznaczonego dzieła w zamian za wynagrodzenie.
Wynagrodzenie należy do essentialia negotii i dlatego dzieło zawsze musi być wykonane za wynagrodzeniem - umowa o dzieło zawsze ma charakter odpłatny. Jeżeli strony ustaliłyby nieodpłatne wykonanie dzieła nie będzie to umowa o dzieło.
Wynagrodzenie może być ryczałtowe lub kosztorysowe. Ryczałtowe nie może być podwyższone (art.632§1), wyjątkiem jest art.632§2
Wynagrodzenie kosztorysowe może być zmienione z uwagi na zmianę cen lub stawek (art.629). Można również żądać jego podwyższenia w sytuacji, kiedy zaistnieje konieczność przeprowadzenia prac dodatkowych nieujętych w kosztorysie - jest to jednak uzależnione od tego, kto sporządził kosztorys (art.630)
Umowa o dzieło w odróżnieniu od zlecenia jest zobowiązaniem rezultatu. Wykonanie dzieła polega nie tylko na prowadzeniu określonej działalności, ale na doprowadzeniu do oznaczonego rezultatu. Dlatego ten rezultat powinien być w umowie z góry określony.