Poolse president Lech Kaczynski verongelukt
AMSTERDAM - President Lech Kaczynski (60) van Polen is omgekomen bij een vliegramp. Hij bevond zich aan boord van het Poolse regeringstoestel dat zaterdagochtend neerstortte nabij de West-Russische stad Smolensk.
Het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de dood van de president bevestigd tegenover de Amerikaanse nieuwszender CNN. Aan boord van het toestel, een Toepolev TU-154, waren 96 inzittenden, onder wie ook de vrouw van Kaczynski en de gouverneur van de nationale bank van Polen, Slawomir Skrzypek. Volgens reddingswerkers zijn alle inzittenden om het leven gekomen, onder wie 88 mensen van de Poolse delegatie.
Strijdkrachten
Door de ramp is ook de top van de strijdkrachten van Polen om het leven gekomen, onder wie de chef-staf, generaal Franciszek Gagor. Dat blijkt uit de lijst met inzittenden die door de Poolse regering is vrijgegeven. Andere Poolse topcommandanten die de crash met de Toepolev niet hebben overleefd, zijn generaal Tadeusz Buk, het hoofd van de landmacht, luchtmachtcommandant Andrzej Blasik, commandant Wojciech Potasinki van de speciale eenheden en viceadmiraal Andrzej Karweta van de marine.
Spoedberaad
De (overgebleven) leiding van het Poolse leger komt zaterdag voor spoedberaad bijeen om ''de juiste beslissingen''' te nemen, meldde legerwoordvoerder Dariusz Niedzielski. Volgens de regelgeving van de Poolse strijdkrachten nemen de plaatsvervangende commandanten per direct de functies van hun meerderen over, totdat over definitieve opvolging is beslist. Waarschijnlijk zal er in één klap sprake zijn van een generatiewisseling binnen de top van het leger.
Zwarte doos
Een van de twee zwarte dozen is gevonden. Dat heeft het Russische persbureau Interfax gemeld. De informatie uit de doos kan meehelpen bij het onderzoek naar de oorzaak van de ramp. Een fout van de piloot is mogelijk de oorzaak van het vliegtuigongeluk. Dat heeft een woordvoerder van het bestuur van de Russische stad Smolensk gezegd. De piloot had volgens hem het advies gekregen te landen op de luchthaven van de Wit-Russische hoofdstad Minsk. Hij besloot echter toch in Smolensk te landen. Op dat moment hing bij de stad in het westen van Rusland een dichte mist. Het vliegtuig stortte neer in de bossen ongeveer 2 kilometer van de luchthaven van Smolensk.
Wrak
De Russische televisie toonde beelden van het wrak in een bos nabij Smolensk. Sommige delen stonden in brand. De conservatieve Kaczynski, geboren op 18 juni 1949 in Warschau, was sinds 2005 president van Polen. Met zijn tweelingbroer Jaroslaw stichtte hij de conservatieve partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS). Zijn broer was in 2006 en 2007 premier. Lech Kaczynski heeft de laatste jaren herhaaldelijk in de clinch gelegen met de huidige premier, de liberaal Donald Tusk. Komend najaar zouden de Polen een nieuwe president kiezen.
Walesa
De dood van Kaczynski en andere hoogwaardigheidsbekleders is een ''onvoorstelbare tragedie''. Dat heeft de voormalige president Lech Walesa zaterdag gezegd. ''Jezus, heilige Maria, het is een onvoorstelbare tragedie, een onvoorstelbare ramp'', huilde hij, nadat hij had gehoord dat Kaczynski was omgekomen.
Buitengewone zitting
De regering van Polen komt zaterdagmiddag in buitengewone zitting bijeen. Dat heeft de regeringsvoorlichtingsdienst in Warschau gemeld. Volgens de regeringswoordvoerder zijn alle ministers op weg naar Warschau. Premier Donald Tusk staat in direct contact met de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden (Sejm), Bronislaw Komorowski.
Grondwet
Volgens de grondwet neemt de voorzitter van het Huis de functie van president waar, totdat er een opvolger van Kaczynski is gekozen. De Polen zouden komend najaar een nieuwe president kiezen. De partij van Tusk, het liberale Burgerplatform, heeft Komorowski naar voren geschoven als haar kandidaat bij die verkiezingen. Hem werden grote kansen toegedicht tegen de nu overleden conservatieve president. Kaczynski was op weg naar een plechtigheid ter herdenking van het bloedbad van Katyn. In de bossen bij dat Russische dorp werden in 1940 op last van Sovjetdictator Jozef Stalin 22.000 Poolse officieren en intellectuelen om het leven gebracht. Behalve het presidentieel paar en de gouverneur van de centrale bank zijn zaterdag ook de plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken, de chef van de generale staf, de plaatsvervangend voorzitter van het Huis van Afgevaardigden en verscheidene andere parlementariërs omgekomen.