1 Pojęcie usługi powszechnej w publicznej sieci telekomunikacyjnej

Usługa powszechna to zestaw usług telekomunikacyjnych, jakie powinny być dostępne dla wszystkich użytkowników końcowych stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zachowaniem wymaganej jakości i po przystępnej cenie. Usługę, o której mowa w ust. 1, świadczy właśnie przedsiębiorca telekomunikacyjny wyznaczony, zgodnie z art. 82 albo art. 83, do świadczenia usługi powszechnej albo poszczególnych usług wchodzących w jej skład. Na mocy obowiązującej decyzji Prezesa UKE (Urzędu Komunikacji Elektronicznej), Telekomunikacja Polska S.A. została wyznaczona do świadczenia usługi powszechnej, o której mowa w art. 81 Ustawy Pt, jako przedsiębiorca wyznaczony.

Do zestawu usług telekomunikacyjnych, o którym mowa w ust. 1, zalicza się:

1) przyłączenie pojedynczego zakończenia sieci w głównej lokalizacji abonenta z wyłączeniem sieci cyfrowej z integracją usług, zwanej dalej "ISDN";

2) utrzymanie łącza abonenckiego z zakończeniem sieci, o którym mowa w pkt 1, w gotowości do świadczenia usług telekomunikacyjnych;

3) połączenia telefoniczne krajowe i międzynarodowe, w tym do sieci ruchomych, obejmujące także zapewnienie transmisji dla faksu oraz transmisji danych, w tym połączenia do sieci Internet;

4) udzielanie informacji o numerach telefonicznych oraz udostępnianie spisu abonentów;

5) świadczenie udogodnień dla osób niepełnosprawnych;

6) świadczenie usług telefonicznych za pomocą aparatów publicznych.

Rozpoczęcie świadczenia usługi powszechnej (dostępu do usługi telefonicznej następuję na podstawie złożonego przez przyszłego abonenta zamówienia na usługę. W terminie 30 dni od daty złożenia zamówienia, podpisywana jest umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych, w tym o usługę powszechną.

Operator rozpocznie świadczenie publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych w terminie określonym w umowie, nie dłuższym niż 10 miesięcy od dnia złożenia zamówienia .

Operator nie może zatem odmówić zawarcia umowy o świadczenie usługi powszechnej, a jedynie w ramach zawartej umowy może odroczyć czas rozpoczęcia jej świadczenia maksymalnie do 10 miesięcy.

2 Omówić modulację impulsowo-kodową (PCM) - podstawowe zasady, rodzaje, parametry

Modulacja PCM jest w chwili obecnej najczęściej stosowanym w telekomunikacji przetwarzaniem analogowo-cyfrowym. PCM jest, więc przede wszystkim systemem teletransmisyjnym.

W modulacji PCM, rozumianej jako przekształcenie analogowo-cyfrowe, można ogólnie wyróżnić 3 kolejne etapy:

• Próbkowanie

• Kwantowanie

• Kodowanie

Próbkowanie

Proces próbkowania polega na pobraniu wartości sygnału analogowego, tzw. próbki, w ściśle określonych odstępach czasu. Te odstępy czasu nazywane są okresem próbkowania i określane są częstotliwością pobierania próbek, zwaną częstotliwością próbkowania. Próbkowanie jest, więc przekształceniem sygnału ciągłego w ciąg jednakowo odległych od siebie impulsów o amplitudach równych wartościom chwilowym w momentach pobierania próbek.

Rys. probkowanie i kwantyzacja.

W wyniku próbkowania uzyskujemy ciąg próbek, których wartości amplitud przyjmują dowolną wielkość z całego zakresu zmian przebiegu próbkowanego. Proces ten jest, więc procesem analogowym, mimo że pojawianie się kolejnych próbek w czasie ma charakter dyskretny (skokowy).

Kwantowanie

Cały zakres zmian amplitudy sygnału wejściowego dzielony jest na skończoną liczbę podzakresów, zwanych przedziałami kwantyzacji. Zakwalifikowanie pobranej wartości próbki do jednego z tych dyskretnych (o skończonej liczbie) przedziałów zmian amplitudy nazywamy kwantowaniem lub kwantyzacją.

W przypadku modulacji PCM stosowane jest 256 takich przedziałów, co wynika bezpośrednio z przyjętej liczby bitów kodowania. Dla modulacji PCM ustalono ją na osiem, więc 28 = 256 przedziałów kwantyzacji. W modulacji PCM przedziały kwantowania są „ponumerowane” od 1 do 128 w przypadku wartości dodatnich i od 0 do - 127 dla wartości ujemnych.

Wprowadzanie błędów kwantyzacji nierozerwalnie wiąże się z procesem kwantyzacji i nie ma sposobu na jego całkowite wyeliminowanie. W rezultacie przebieg analogowy odtworzony z przebiegu cyfrowego zawsze będzie się różnił od pierwotnego przebiegu analogowego (sygnału nadanego). Różnica ta nazywana jest szumem kwantyzacji.

Kodowanie

Proces przyporządkowania próbki do określonej wartości cyfrowej nazywamy kodowaniem. Najłatwiej zrozumieć go, jako zapisanie dziesiętnego numeru przedziału kwantyzacji, do której została zakwalifikowana próbka, w postaci binarnej (rys. 3.3a). Oznacza to, że numerowi przedziału kwantowania, do którego przypisana została chwilowa wartość próbki sygnału analogowego, zostaje przypisana n-bitowa wartość binarna reprezentowana przez ciąg n impulsów o umownych wartościach "0" lub "1". Ponieważ jako podstawę kodowania w systemie PCM przyjęto 8 bitów, to także każda próbka musi być reprezentowana przez odpowiadającą jej sekwencję ośmiu bitów.

W rzeczywistych systemach PCM stosuje się dwa rodzaje nieliniowego kodowania sygnału mowy. Pierwszy wykorzystywany w systemach pracujących na terenie obu Ameryk określany jest mianem kodowania według reguły μ, natomiast w systemach europejskich rozpowszechnione jest kodowanie wg prawa A. Dodatkowo wyróżnia się kodowanie symetryczne i niesymetryczne.

Praktyczne systemy PCM

Istnieje kilka praktycznych realizacji systemów PCM. Niezależnie jednak od wersji, występują w nich dwie cechy wspólne. Pierwsza, to standard pasma kanału rozmownego zawierający się w granicach 300 - 3400 Hz, druga to częstotliwość próbkowania takiego sygnału wynosząca 8 kHz.

3 Omówić model współczesnej centrali telefonicznej

Centrala telefoniczna - zespół urządzeń przeznaczony do łączenia abonentów sieci telekomunikacyjnej na czas wymiany informacji. Składa się ona z urządzeń komutacyjnych odpowiedzialnych za zestawianie połączeń telekomunikacyjnych i urządzeń pomocniczych gwarantujących prawidłową pracę centrali. Możemy podzielić je na analogowe i nowocześniejsze cyfrowe.

Współczesne centrale telefoniczne pozwalają na integrację sieci teletechnicznych od analogowej, poprzez cyfrową aż po rozwiązania GSM czy VoIP. Ponadto posiadają wiele funkcji pozwalających między innymi ograniczać koszty poprzez automatyczne trasowanie dróg połączeń wychodzących oraz restrykcję abonentów dla poszczególnych grup kierunków. Pozwalają na rejestrację treści rozmowy za pomocą zewnętrznych urządzeń rejestrujących jak również wewnętrznych modułów centralowych.

Funkcje elektroniczne zbiorczo określane jako BORSCHT są wykorzystywane w telefonii analogowej POTS.

BORSCHT czyli:

• Battery feed - zasilanie
  Overvoltage protection - zabezpieczenie przepięciowe
  Ringing - dzwonienie
  Supervision - nadzór pętli abonenckiej
  Codec - kodek (koder i dekoder)
  Hybrid - rozgałęźnik
  Testing - testowanie

Struktura układu BORSCHT:

1. Zasilanie pętli abonenckiej

W obecnych schematach komutacyjnych aparat telefoniczny jest zasilany z centralnej baterii. Funkcja ta realizowana jest przez abonencki zespół liniowy. Pętla abonencka zasilana jest najczęściej ze źródła -48V. W przypadku zamknięcia pętli następuje przepływ prądu, który niesie informacje sygnalizacyjne, a także przepływa przez mikrofon, w którym następnie jest modulowany przenosząc w ten sposób informacje nadawane przez abonenta.

2. Zabezpieczenie przed przepięciami

Centrala elektroniczna musi być zabezpieczona przed pojawieniem się w pętli abonenckiej zbyt dużych napięć. W przeciwnym wypadku może to doprowadzić do uszkodzenia wielu elementów elektronicznych w centrali, które nie są przystosowane na oddziaływanie dużych napięć czy prądów. Powodem pojawienia się dużego napięcia na przewodach telekomunikacyjnych może być na przykład uderzenie pioruna, czy zwarcie przewodów z kablami energetycznymi w wyniku prac ziemnych.

3. Dzwonienie

Informacja o wywołaniu przesyłana jest do abonenta w postaci prądu dzwonienia, który uruchamia dzwonek w aparacie telefonicznym. Sygnał dzwonienia jest sinusoidalny o wartości napięcia skutecznego 75V.

4. Nadzorowanie pętli abonenckiej

Informacja o zgłoszeniu abonenta jest przesyłana do centrali w postaci zwarcia pętli abonenckiej i spowodowania tym przepływu prądu w linii abonenckiej. Również informacja wybiórcza z aparatów z wybieraniem impulsowym przesyłana jest przez przerywanie i zwieranie pętli abonenckiej. Stan pętli abonenckiej jest dekodowany przez układ nadzorowania. Odebrana informacja wybiórcza jest następnie przekazywana do urządzenia sterującego.

5. Kodowanie

Pole komutacyjne central elektronicznych jest najczęściej polem cyfrowym, komutującym sygnały zakodowane cyfrowe. Abonencki zespół liniowy musi więc zapewnić przetwarzanie analogowego sygnału z pętli abonenckiej na postać cyfrową. Proces ten nazywa się kodowaniem. Najczęściej wykorzystywana jest do tego celu modulacja PCM z kanałem o przepustowości 64kbit/s.

6. Rozgałęźnik

Transmisja w linii abonenckiej jest dwuprzewodowa, to znaczy, jedna para przewodów jest wykorzystywana do transmisji sygnałów w obu kierunkach. Układ antylokalny w aparacie telefonicznym rozdziela sygnał nadawany od odbieranego. Pole komutacyjne w centrali elektronicznej jest jednakże ze swej natury polem jednokierunkowym. Dlatego też, niezbędne jest przejście w układzie abonenckiego zespołu liniowego z transmisji dwuprzewodowej na czteroprzewodową (to znaczy po dwa przewody dla każdego kierunku transmisji). Układ realizujący przejęcie z transmisji dwuprzewodowej na czteroprzewodową nazywany jest rozgałęźnikiem.

7. Testowanie

Pętla abonencka narażona jest na wiele różnego rodzaju uszkodzeń powodujących niepoprawne jej działanie.

W celu sprawdzania sprawności pętli abonenckiej konieczne jest jej okresowe testowanie. W tym celu centrale wyposażone są w specjalne urządzenia testujące. Urządzenie testujące przegląda po kolei wszystkie linie abonenckie w okresach małego natężenia ruchu.

4 Przedstawić rodzaje mediów transmisyjnych i ich parametry transmisyjne

Media transmisyjne można podzielić na przewodowe oraz bezprzewodowe.

Do przewodowych mediów transmisyjnych należą:

• Kabel symetryczny (w tym tzw. skrętka)

• Kabel współosiowy (kabel koncentryczny)

• Kabel światłowodowy (światłowód - jednomodowy, wielomodowy)

• Kable energetyczne

Do bezprzewodowych mediów transmisyjnych należą:

• Fale elektromagnetyczne (fale radiowe)

• Promień lasera

Media transmisyjne możemy podzielić również ze względu na rodzaj transmisji, jaki można w nich stosować:

• Simpleks - transmisja tylko w jednym kierunku

• Półdupleks - transmisja w obu kierunkach, ale nierównoczesna

• Dupleks - równoczesna transmisja w obu kierunkach

Media przewodowe

Skrętka składa się z ośmiu żył (czterech par żył). Impedancja typowej skrętki wynosi 100Ω, a maksymalna prędkość transmisji wynosi 1 Gbit/s. Maksymalna odległość pomiędzy urządzeniami połączonymi skrętką nie powinna przekraczać 150 m. Wyróżnia się następujące rodzaje skrętek:

nieekranowana UTP (Unshielded Twisted Pair)

Przy przesyłaniu sygnałów cyfrowych za pomocą skrętki UTP uzyskuje się przepływności do 100 Mb/s (kat. 5), a także 1000 Mb/s w technologii Gigabit Ethernet..

• Impedancja falowa Z- 93Ω,

• Średnica φ- 0,51 mm,

• Tłumienność dla 4 MHz- 60 db/km.

ekranowana STP (Shielded Twisted Pair) - cały kabel składający się z czterech par żył jest ekranowany.

Przy przesyłaniu sygnałów cyfrowych, za pomocą skrętki SF/UTP uzyskuje się przepływności do 100 Mb/s. Do podłączania najczęściej służą obecnie złączki RJ-45.

• Impedancja falowa Z- 150Ω,

• Średnica φ- 0,63 mm,

• Tłumienność dla 4 MHz- 21 db/km.

Kabel koncentryczny składa się z dwóch przewodników - zewnętrznego i wewnętrznego, które są oddzielone ochronną warstwą izolacyjną. Zewnętrzny przewodnik pełni rolę ekranu chroniąc wewnętrzny przed zakłóceniami i zapewniając jego dobre właściwości. Typowe wartości impedancji dla tych kabli wynoszą 75Ω i 50Ω. Maksymalna prędkość transmisji w kablu koncentrycznym wynosi 10 Mbit/s.

Zalety kabla koncentrycznego:

• odporność na zakłócenia zewnętrzne,

• nie emituje zakłóceń,

• może przewodzić sygnały na dużo większą odległość, niż skrętka (rzędu kilometrów),

• do jednego kabla może być przypiętych wiele stacji końcowych,

• odporne na podsłuch,

Wady kabla koncentrycznego:

• jeśli jest stosowany jako medium jednopasmowe, umożliwia pracę tylko w trybie half-duplex,

• odłączenie pojedynczej stacji powoduje przerwę w pracy całego fragmentu sieci,

• trudne rozbudowywanie sieci o nowe fragmenty,

• trudny w instalacji ze względu na dużą sztywność.

• cena wyższa od skrętki

Światłowód składa się z cienkiego włókna szklanego, które przenosi informację w postaci światła w zakresie widma światła widzialnego i poniżej.

Zalety światłowodu w stosunku do kabli miedzianych:

• odporność na zakłócenia RFI (Radio Frequency Interference) oraz EMI (ElectroMagnetic Interference)

• bezpieczeństwo (nie można podsłuchać transmisji)

• duża przepustowość z powodu szerokiego pasma

• odporność na korozje

• większy zasięg

• mniejsza kubatura i waga

• szybsza transmisja

Wady światłowodu:

• wibracje fizyczne powodują zaszumienie sygnału informacyjnego

• ograniczenie w zgięciu kabla (za duży łuk zgięcia może doprowadzić do złamania się włókna)

• trudność w łączeniu światłowodów

Fale radiowe (promieniowanie radiowe) - promieniowanie elektromagnetyczne, które może być wytwarzane przez prąd przemienny płynący w antenie. Uznaje się, że falami radiowymi są fale o częstotliwości 3 kHz - 3 THz (3·103 - 3·1012 Hz). Wg literatury zachodniej zakres częstotliwości obejmuje fale od 3 Hz. Zależnie od długości dzielą się na pasma radiowe.

Podział fal radiowych:

• długie;

• średnie;

• krótkie;

• ultrakrótkie.

Stacje radiowe nadają fale na różnych częstotliwościach.

• Fale radiowe długie - są słabo pochłaniane przez atmosferę, a ich zasięg dochodzi do kilku tysięcy kilometrów. Do nadawania fal radiowych długich konieczne są wysokie maszty anten nadawczych.

• Fale radiowe średnie - są silniej pochłaniane przez atmosferę, a więc zapewniają dobry odbiór do 400 km.

• Fale radiowe krótkie - są odbijane przez jonosferę, dzięki czemu mogą mieć zasięg bardzo duży, przy niewielkiej mocy nadajnika i małych antenach. Takie przypadkowe połączenia międzykontynentalne wykorzystywane są w łączności radiowej przez krótkofalowców.

• Fale radiowe ultrakrótkie- mają zastosowanie w radiofonii i telewizji. Zasięg tych fal jest rzędu kilkudziesięciu kilometrów, dlatego anteny nadawcze i odbiorcze umieszczane są na wysokich budynkach lub masztach. Do przesyłania programów telewizyjnych na większe odległości stosowane są specjalne stacje przekaźnikowe lub satelity telekomunikacyjne.

5 Przepustowość kanału telekomunikacyjnego

Przepustowością kanału nazywamy zdolność kanału do przenoszenia informacji binarnej, to znaczy określenia, ile bitów danych można przesłać w ciągu sekundy przez konkretne medium transmisyjne. Przepływność binarna jest wyrażana w bitach na sekundę (b/s, kb/s, Mb/s, Gb/s). Dzięki odpowiedniej modulacji sygnału przepustowość kanału, wyrażona w bitach na sekundę, jest zwykle kilkakrotnie wyższa od szerokości pasma tego kanału, wyrażonej w hercach.

Zgodnie z prawem Nyquist'a dla kanałów idealnych (bez szumu), przepływność C kanału jest opisana wzorem:

C = 2*B*log2( M ) [bit/s]

gdzie:

B - szerokość pasma częstotliwości w kanale w Hz,

M - ilość dyskretnych poziomów sygnału (modulacje binarne M=2, QPSK M=4, 64-QAM M=64 itd.)

Przykład 1

Standardowa linii radiotelefoniczna o paśmie B=3100 Hz przy 8-wartosciowej metodzie modulacji 8-FSK ma przepływność:

C = 2*3100*log2( 8 ) = 18600 [bit/s]

Przykład 2

w szerokopasmowej metodzie modulacji o B = 100kHz, przy 256-wartosciowej metodzie modulacji 256-QAM uzyskamy przepływność:

C = 2*100000*log2( 256 ) = 1,6 [Mbit/s]

Przepływności kanału nie można zwiększać w nieskończoność bez wpływu na jakość transmisji. Prawo Shannona-Hartley'a definiuje maksymalna przepływność kanału Cmax w zależności od szerokości pasma B kanału i SNR - odstępu sygnału od szumu (wyrażonego nie w dB, a w mierze liniowej !):

Cmax = B*log2( 1 + SNR )

W przykładzie 2 (metoda 256-QAM) zakładając 10 dB odstęp sygnału od szumu (równy 10 razy także w mierze liniowej) otrzymamy:

Cmax = 100000*log2(1+10) =346 [kbit/s]

Przy niewielkich odległościach, kiedy współczynnik SNR jest duży, np. 40 dB (w mierze liniowej 10000 razy) otrzymujemy dla tego samego przypadku:

Cmax = 100000*log2(1+10000) =1,33 [Mbit/s]

6 Przedstawić generacje sieci transportowych i rodzaje sieci dostępowych (struktury zwielokrotnienia, konfiguracje sieci, urządzenia).

Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje sieci transportowych PDH, SDH i OTH:

• PDH - (Plezjochroniczna hierarchia cyfrowa)

Medium wykorzystywane do transmisji to miedź, droga radiowa i w późniejszym czasie tor optyczny. Podstawowy kanał miał przepustowość 64 kb/s. Zwielokrotnienie stosowane w tym systemie to TDM, czyli z podziałem czasu.

Praktycznie tłumacząc elementy sieci PDH są ze sobą zsynchronizowane, ale nie idealnie gdyż każdy z elementów sieci posiada swój zegar. System PDH oparty jest na modulacji kodowo-impulsowej (PCM). Pojedynczy kanał ma przepływność 64Kb/s co pozwala na przesyłanie jednej nieskompresowanej rozmowy telefonicznej. Systemy PDH przy multipleksacji wykorzystują zwielokrotnienie z podziałem czasu TDM (ang. Time Division Multiplexing). Zwielokrotnienie sygnału następuje w kolejnych poziomach wykorzystując dopełnienie impulsowe.

W wersji europejskiej multipleksuje się jednocześnie 32 kanały (jedna ramka 256 bitów), z których 2 pełnia funkcje sterujące i synchronizacyjne, a 30 kanałów jest użytecznych dla odbiorcy. Pasmo wynosi wówczas 2,048 Mb/s.

W systemie europejskim występuje pięć stopni zwielokrotnienia na kolejnych poziomach multipleksacji. Ponadto w celu dopasowania poszczególnych sygnałów zbiorczych stosuje się dopełnienie dodatnie, co związane jest z brakiem synchronizacji pomiędzy poszczególnymi multiplekserami. Należy zaznaczyć, że kolejne stopnie zwielokrotnienia tworzy się przez łączenie kanałów stopnia poprzedniego.

• SDH - (Synchroniczna Hierarchia Cyfrowa)

Główną potrzebą utworzenia był przesył różnych sygnałów cyfrowych w torze optycznym - światłowodzie. Zwielokrotnienie jest takie same jak w PDH, czyli z podziałem czasu. Podstawowy kanał również nie różni się od systemu PDH i ma 64 kb/s wykorzystując przeplot bajtowy.

Charakteryzuje się tym, że wszystkie urządzenia działające w sieci SDH, pracujące w trybie bezawaryjnym, są zsynchronizowane zarówno do nadrzędnego zegara (PRC) jak i do siebie nawzajem.

Ważną cechą jest również to, że podstawowa jednostka transportowa STM-N (Synchronous Transport Module - Synchroniczny Moduł Transportowy) w czasie zwielokrotniania ma przepływność, będącą N-tą wielokrotnością STM-1 (155,52 Mbit/s). Ta właściwość nie występuje np. w technologii PDH.

Sieci SDH są w dzisiejszych czasach jedynym sposobem na przesyłanie danych cyfrowych do odległych lokalizacji, dzięki temu, że pozwalają na odwzorowanie wielu typów sygnałów, o niższych przepływnościach, niezsynchronizowanych z SDH, do struktur synchronicznych. Sieci SDH charakteryzują się również o wiele większą niezawodnością od innych oraz mniejszą podatnością na uszkodzenia.

Stosuje się następujące wielokrotności:

STM-1 (155,52 Mbit/s),

STM-4 (622,08 Mbit/s),

STM-16 (2488,32 Mbit/s),

STM-64 (9953,28 Mbit/s),

STM-256 (39813,12 Mbit/s).

• OTH - (Optyczna Hierarchia Transportowa)

Optyczna hierarchia transportowa powstała na potrzebę większych prędkości przy przesyłaniu różnych sygnałów cyfrowych. Podobnie jak w SDH jako medium wykorzystuje się światłowód. Istotną rzeczą jest zmiana zwielokrotnienia na WDM czyli z podziałem falowym wykorzystując przeplot falowy. Mówiąc o postaci sygnału mamy możliwości albo postać elektryczną optyczną.

7 Pojęcie usługi dodatkowej i dodanej

Usługi dodatkowe są przedmiotem specyfikacji dla każdego standardu sieci telekomunikacyjnej i razem z usługami podstawowymi opisują możliwości oferowane bezpośrednio przez sieć dla użytkownika końcowego. Pozostała oferta bazująca na danym standardzie sieci nazywana jest usługami dodanymi (ang. Value added services).

Przykłady:

• CLIP Prezentacja numeru dzwoniącego (ang. Calling Line Identification Presentation,)

• CFNR Przekierowanie rozmowy, gdy użytkownik nie odpowiada (ang. call forwarding no reply,)

• CFB Przekierowanie rozmowy gdy użytkownik jest zajęty (ang. call forwarding on busy,)

• CLIR - ograniczenie identyfikacji linii wywołującej

• DDI - bezpośrednie wybieranie nr

• CT - przekazywanie połączenia

• ECT - jawne przekazywanie

• CW - wywołanie oczekujące

• HOLD - podtrzymanie połączenia

• CONF - połączenie konferencyjne

• 3PTY - poł. Między trzema abonentami

• CUG - zamknięta grupa użytkowników

• AOC - inf. o opłacie

• UUS - sygnalizacja między użytkownikami

• TP - przenośność urządzenia końcowego

• IM - modyfikacja połączenia

Usługa dodana (ang. value-added service, skrót VAS) - usługa oferowana w sieciach telekomunikacyjnych, kontrolująca usługi podstawowe (oparta jest wtedy na platformie sieci inteligentnych, np. serwis Pre Paid, który kontroluje ilość środków na koncie abonenta i może w każdej chwili zakończyć połączenie lub transmisję danych.) lub wykorzystująca je do dostarczenia dodatkowych treści i możliwości nie uwzględnionych w specyfikacji standardu danego rodzaju sieci (np. możliwość wysłania informacji multimedialnej w formie MMS, głosowania za pomocą SMS, nagrywania się i odsłuchiwania poczty głosowej lub tzw. Video on demand).

Usługi dodane często realizowane są wspólnie z firmami niezwiązanymi bezpośrednio z telekomunikacją, ale dzięki własnemu profilowi działalności (np. media tradycyjne, dostawcy i twórcy treści multimedialnych), uzupełniającymi ofertę operatorów.

8 Protokoły sygnalizacyjne w sieciach telekomunikacyjnych

Sygnalizacja - wymiana przez sieć komunikacyjną informacji innej niż dane użytkowników i związanej z zestawianiem i rozłączaniem połączeń, sterowaniem usługami w sieci, a także zarządzaniem siecią.

DSS1 - Specyfikacja standardu interfejsu użytkownik - sieć ISDN obejmuje warstwę:

• fizyczną ,

• łącza danych ,

• sieciową.

Warstwa fizyczna

• zapewnia transmisję odpowiednio uformowanego strumienia bitów przenoszącego informacje sygnalizacyjne i użytkownika pomiędzy terminalami użytkowników a zakończeniem sieciowym.

• Sposób nawiązywania połączenia jego nadzór i rozłączenie, jak też dostęp do usług oferowanych przez sieć określają procedury DSS1.

• System sygnalizacji abonent - się korzysta z kanału D interfejsu.

Warstwa łącza danych interfejsu użytkownik -sieć korzysta z protokołu dostępu do łącza zwanego LAP D(Link Access Procedure on the D -channel)

• Protokół ten umożliwia wymianę ramek pomiędzy jednostkami warstwy drugiej, które znajdują się po obu stronach interfejsu S lub T (np. pomiędzy terminalem i NT2, pomiędzy NT2 i centralą).

• Zadaniem tego protokołu jest zapewnienie wolnego od błędów połączenia logicznego pomiędzy sąsiednimi urządzeniami w sposób zorientowany na magistralę, gdyż konfiguracja typu punkt -punkt może być traktowana jako szczególny jej przypadek.

Obszar działania protokołu LAP D w obrębie styku podstawowego

• rozdziela ramki za pomocą flagi,

• multipleksuje wiele łączy przy użyciu jednego kanału D,

• utrzymuje sekwencje numerowych ramek ,gdy są one numerowane,

• wykrywa błędy transmisji,

• Koryguje błędy transmisji poprzez retransmisję błędnych ramek,

• zawiadamia jednostkę zarządzającą o niemożliwych do poprawienia błędach.

Warstwa sieciowa - protokół warstwy sieciowej zwany protokołem D zapewnia wszystkie funkcje niezbędne do zestawienia, utrzymania i zakończenia połączenia w sieci ISDN oraz funkcji związanych z implementacją usług dodatkowych. Poszczególne elementy protokołu warstwy sieciowej są odpowiedzialne za:

• obsługę komunikatów elementarnych warstwy łącza danych,

• generowanie i interpretowanie komunikatów dla warstwy sieciowej drugiej strony połączenia,

• administrowanie licznikami zegarowymi i jednostkami logicznymi wykorzystywanymi w procedurach sterujących połączeniem,

• sprawdzanie zgodności usług oferowanych przez sieć z wymaganiami i uprawnieniami użytkownika oraz rodzajem jego wyposażenia,

Funkcje te umożliwiają realizowanie następujących operacji:

• marszrutowanie w sieci ISDN i współpraca z innymi sieciami. Funkcje marszrutowanie określają odpowiednią drogę pomiędzy abonentami (adres sieciowy),

• przekazywanie informacji użytkownika z wykorzystaniem lub nie kanału B,

• multipleksowanie warstwy trzeciej (informacja sygnalizacyjna więcej niż jednego terminala przez jedno łącze danych,

• obsługę usług dodatkowych.

Sygnalizacja SS7

- Wspólnokanałowy system sygnalizacji nr 7 stosowany w sieciach cyfrowych z integracją usług ISDN, a także używany w łączach międzycentralowych.

- Może funkcjonować w dwóch trybach sygnalizacji:

• skojarzonym (sygnalizacja między centralami jest przekazywana przez wydzielony kanał znajdujący się w tej samej wiązce co kanały informacyjne)

• quasi-skojarzonym (trasa sygnalizacji jest określana wcześniej i pozostaje niezmienna).

Przyłączenie urządzenia umożliwiającego odbiór numeru abonenta wywoływanego sygnalizowane jest abonentowi wywołującemu poprzez sygnał zgłoszenia centrali. Sygnał ten ma częstotliwość od 400-450 Hz i jest nadawany w sposób ciągły do chwili rozpoczęcia wybierania.

Sygnalizacja abonencka DTMF

• Systemem zalecanym przez ITU-T (zalecenie Q.23) i szeroko stosowanym jest wybór dwu częstotliwości, przy czym każda z nich wybierana jest z innej grupy zawierającej cztery różne częstotliwości. Tak skonstruowany kod nazywany jest kodem “2(1/4)”.

• Przewidziano sygnały dla dziesięciu cyfr oraz sześciu symboli rezerwowych.

Symbole to mogą być, na przykład, wykorzystywane do przekazywania do centrali informacji o żądaniu dodatkowych usług.

9 Omówić model funkcjonalny sieci zintegrowanej i usługi przez nią realizowane

ISDN ang. Integrated Services Digital Networks) - jest to jest to teleinformatyczna wąskopasmowa sieć cyfrowa zintegrowana usługowo przeznaczona do transmisji mowy , danych i obrazu co wiąże się z komutacją kanałów i pakietów oraz pracą w czasie rzeczywistym .

Elementy sieci ISDN

Poprawne funkcjonowanie sieci ISDN wymaga standaryzacji wielu elementów komunikacyjnych znajdujących się na rozległym obszarze i obejmujących:

• przetwarzanie sieciowe (networking), w tym - wyposażenie abonenta CPE (Customer Premises Equipment), zasady transmisji i systemy przełączania (centrale, routery, przełączniki);

• kanały komunikacyjne zawierające kanały informacyjne typu B (Bearer channels) oraz kanały sygnalizacji pakietowej D (Data channels), a także możliwość agregowania kanałów informacyjnych do postaci H (High speed channels);

• protokoły UNI (User Network Interface) do transmisji przez dwa rodzaje interfejsów: BRI (2B+D16) i PRI (23/30B+D64);

• sygnalizacja abonencka DSS1 (Digital Subscriber Signaling 1) wraz ze scentralizowaną sygnalizacją SS7 (Signaling System 7) między centralami

Rodzaje terminali:

W standardach ISDN przewiduje się sprzęganie z siecią zupełnie nowych, cyfrowych terminali TE 1 (Terminal Equipment type 1) oraz włączanie istniejących analogowych terminali TE 2 (Terminal Equipment type 2) przez specjalizowane adaptery TA (Terminal Adapter). Połączeń z siecią ISDN dokonuje się przez zakończenie sieciowe NT, przyjmujące różne postaci (NT, NT1, NT1+TA i in.). Urządzenia końcowe zaliczane do grupy TE1 (cyfrowe, wyłącznie dla ISDN) można podzielić ze względu na złożoność i stopień integracji funkcji na trzy grupy:

• terminale jednofunkcyjne (proste) - przeznaczone do realizacji wybranej usługi ISDN. Typowymi przykładami są: telefon cyfrowy ISDN wyposażony w wyświetlacz z klawiaturą oraz usługi dodatkowe, urządzenie faksowe grupy 4, terminal ekranowy z klawiaturą itp.;

• terminale mieszane (niefoniczne) - integrujące wiele rodzajów usług transmisyjnych (drukarki, skanery, pamięci masowe różnego rodzaju) w celu realizacji usług nowego typu: prezentacji i korekty tekstów, przetwarzania obrazów graficznych, aktualizacji przeglądanych zbiorów, edycji i archiwowania;

• terminale wielofunkcyjne (złożone) - spełniające proste funkcje stacji roboczej sieci ISDN przez łączenie usług obliczeniowych z telekomunikacyjnymi i obejmujące również terminale wideokonferencyjne.

Grupa funkcjonalna dzieli się na:

• CZĘŚĆ ABONENCKĄ (TE1, TE2, TA, NT1, NT2):

Terminale:

• TE1- terminal abonencki typ 1-ma styk użytkownik-sieć wg standardu ISDN, np. telefon cyfrowy, wideotelefon

• TE2 - terminal abonencki typ 2 - ma styk nie-ISDN, łączony do sieci ISDN przez terminal adapterowy TA

• TA - terminal adapterowy - transkoduje sygnały z postaci powszechnie stosowanych styków, np. a/b, RS 232C na sygnał akceptowany przez NT2 i odwrotnie

Zakończenia sieciowe :

• NT2 - zakończenie sieciowe 2 - inteligentny zespół, umożliwia dołączenie wiele terminali do sieci, może być multiplekserem, koncentratorem, komutatorem, a także realizuje funkcje warstwy 1, 2 i 3 modelu odniesienia OSI

• NT1 - zakończenie sieciowe 1 - realizuje funkcje operacyjne (odtwarzanie skali czasu, synchronizacja i ramkowanie, konwersja struktury ramkowej, konwersja szybkości transmisji) i utrzymaniowe (detekcja i retransmisja sygnału aktywacji i dezaktywacji, wykonywanie pętli testujących,wysyłanie alarmów, zasilanie)

• CZĘŚĆ SIECIOWĄ (LT, ET ):

• LT - zakończenie liniowe - określa stan aktywności linii, wytwarza i detekuje sygnał kodu transmisyjnego, przeprowadza testy, zasila pętlę abonencką, zabezpiecza przed przepięciami)

• ET - zakończenie centralowe - rozpoznaje żądania użytkownika, decyduje o zestawieniu i kasowaniu połączenia

KANAŁY:

W sieci ISDN można agregować wiele kanałów typu B, oznaczanych jako kanały typu H, działające zarówno w trybie komutacji obwodów jak i pakietów, ze wskazaniem na przekazy z komutowaniem obwodów (komutacja łączy). Dzięki temu użytkownik ma dostęp do różnorodnych przepływności strumienia cyfrowego o wielokrotności 64 kb/s, definiowanych indywidualnie przez niego w miarę potrzeb. Do tej pory wykształciły się następujące popularne przepływności strumieni cyfrowych oferowanych przez kanały sieci ISDN:

• kanał B o przepływności 64 kb/s w trybie przełączania obwodów;

• kanał 2B o przepływności 128 kb/s (144 kb/s łącznie z kanałem D);

• kanał D o przepływności od 16 kb/s lub 64 kb/s (przełączanie pakietów);

DOSTĘPY:

Typy dostępu do sieci ISDN określa liczba i rodzaj kanałów oddanych do dyspozycji pojedynczemu abonentowi. Użytkownik ma możliwość wyboru jednego z dwóch sposobów dostępu do sieci cyfrowej ISDN:

1. Dostęp podstawowy BRA 2B+D (Basic Rate Access).

Jego strukturę tworzą dwa kanały B (2x 64 kbit/s) oraz kanał D o przepustowości 16 kbit/s (D₁₆), a całkowita przepustowość kanałów dostępu podstawowego do sieci ISDN wynosi 144 kbit/s (2x 64 kbit/s + 16 kbit/s) i została ograniczona do podanych rozmiarów w celu umożliwienia wykorzystania istniejących łączy abonenckich (nieekranowana skrętka przewodów) do przenoszenia informacji w postaci cyfrowej.

2. Dostęp pierwotny PRA 30B+D (Primary Rate Access),

Jego główną część tworzy 30 kanałów B o właściwościach identycznych jak analogowe kanały dostępu podstawowego. Szczelina 16 jest zajmowana przez sygnalizacyjny kanał pakietowy D, którego przepustowość została powiększona do 64 kbit/s (D₆₄), co jest podyktowane obsługą większej liczby połączeń. Szczelina 0 jest wykorzystywana do synchronizacji ramki i jest niedostępna dla abonenta. Dostęp pierwotny daje abonentowi znacznie szersze pasmo transmisyjne i większą liczbę zestawianych jednocześnie połączeń z maksymalną przepustowością 2048 Mbit/s.

USŁUGI ISDN:

Usługi podstawowe realizują typowe zadania, a usługi dodatkowe modyfikują je, rozszerzając ich właściwości. Tak więc usługi dodatkowe mogą być oferowane tylko z usługami podstawowymi, których dotyczą. Usługi przenoszenia związane są z przesyłaniem informacji i realizują funkcje 3 najniższych warstw modelu odniesienia. Usługi te realizowane są przez sieć ISDN. Teleusługi związane są ze wszystkimi warstwami modelu odniesienia. Realizowane są przez sieć ISDN, jak również terminale końcowe użytkownika. Oferowane są one w punkcie styku terminala końcowego użytkownika.

USŁUGI PRZENOSZENIA w trybie komutacji kanałów:

• usługi o szybkości transmisji 64 kb/s umożliwiające przesyłanie nieograniczonej (dowolnej) informacji;

• usługi przenoszenia o szybkości transmisji 64 kb/s do przesyłania sygnałów fonicznych w pasmie 3,1 kHz;

• usługi przenoszenia do przekazu sygnałów mowy.

• TELEUSŁUGI określają konkretne funkcje usługowe dostarczane za pomocą cyfrowej

sieci ISDN.:

• telefonia cyfrowa, zapewniająca zestawianie połączeń fonicznych wyłącznie za pomocą przekazu cyfrowego z jednoczesnym uaktywnieniem sygnalizacji abonenckiej typu DSS nr 1 przez kanał sygnalizacyjny D16. Usługa ta w sieci ISDN zapewnia standardowe pasmo przenoszenia (4 kHz), poszerzone pasmo (7 kHz), sygnały stereofoniczne (dla wideokonferencji), połączenia trójstronne lub konferencyjne;

• teleteks, umożliwiający transmisję tekstów o znacznie rozszerzonym zbiorze znaków alfanumerycznych, również dokumentów formatu A4 przy pełnym zachowaniu ich formy i treści;

• telefaks, polegający na przekazywaniu zarówno tekstu, jak i grafiki, dzięki analizie pikslowej oryginału wraz z rozróżnianiem kolorów;

• wideoteks, prezentujący na ekranie monitora obrazy i informacje w trybie tekstowym, semigraficznym lub graficznym. Usługa ta akceptuje przesyłanie obrazów w postaci skompresowanej, zgodnie z zaleceniami kompresji H.261;

• wideofonia, zapewniająca równoczesną transmisję sygnału mowy i obrazu wolnozmiennego z szybkością kilku lub kilkunastu zmian ekranu na sekundę, o

charakterze rozgłoszeniowym (broadcasting) lub grupowym (multicasting) za pomocą terminali H.320;

• poczta elektroniczna, umożliwiająca przekazywanie i przechowywanie wiadomości dla wybranego abonenta w wyodrębnionym obszarze sieci ISDN;

• transmisja danych, przeznaczona do realizacji połączeń pomiędzy komputerami dwóch abonentów lub dostępu do wybranej sieci komputerowej. Może być realizowana w trybie komutacji kanałów lub komutacji pakietów. W jednym kanale B dostępu podstawowego BRA o szybkości podkładowej 64 kb/s można prowadzić równocześnie do 8 niezależnych transmisji danych o różnych przepływno ściach (600 b/s, 1200 b/s itd.), przy czym maksymalna przepływność kanału nie może przekroczyć 57,6 kb/s.

Usługi teleakcji stanowią odrębną grupą usług sieci ISDN, dla których wspólną cechą jest przekazywanie krótkich komunikatów, zwykle wymagających małych szybkości transmisji (do 9600 b/s). Usługi te są realizowane wyłącznie w trybie transmisji pakietowej przez kanał sygnalizacyjny D16. Do tej pory zdefiniowane usługi teleakcji obejmują:

• telealarm - zapewniający przekazywanie komunikatów o alarmie z czujników zainstalowanych u abonenta, do odpowiednich centrów dyżurnych sieci;

• telealert - zapewniający przesyłanie komunikatów rozsiewczych (broadcasting) w przeciwnym kierunku niż telealarm, tzn. z centrum nadzorującego do poszczególnych lub wybranych terminali użytkownika;

• telekomenda - umożliwiająca zdalne sterowanie urządzeniami abonenta wg uzgodnionego algorytmu lub diagramu czasowego przez odpowiednie systemy zarządzające. Usługa ta jest stosowana przy uaktywnianiu wielu prostych automatycznych czynności polegających na: automatycznym załączaniu i wyłączaniu źródeł energii, regulacji centralnego ogrzewania, oświetleniu obiektów, ulic, również nawadnianiu terenów, zmianie reklam i zdalnej rejestracji przekazów telewizyjnych;

• telemetria - zapewniająca zdalny odczyt parametrów urządzeń pomiarowych zainstalowanych u abonenta sieci ISDN i przekazywanie ich do właściwego centrum rozliczeniowego (automatyczny odczyt liczników wody, gazu, energii elektrycznej, temperatury, wilgotności itp.).

USŁUGI DODATKOWE:

Usługi związane z identyfikacją numeru:

• DDI - bezpośrednie wybieranie numeru wewnętrznego;

• MSN - wielokrotny numer abonenta;

• CLIP - prezentacja numeru łącza wywołującego;

• CLIR - blokada prezentacji numeru łącza wywołującego;

• COLP - prezentacja numeru łącza osiągniętego;

• COLR - blokada prezentacji numeru łącza osiągniętego;

Usługi związane z oferowaniem połączeń :

• CT - przenoszenie połączeń;

• CFB - przełączania wywołań przy zajętości;

• CFNR - przełączanie wywołań przy braku odpowiedzi;

Usługi związane z zarządzaniem połączeniami :

• CW - informacja o połączeniu oczekującym;

• HOLD (CH) - trzymanie połączenia;

• CCBS - uzyskanie połączenia do abonenta zajętego;

Usługi związane z połączeniami między wieloma użytkownikami:

• CONF - połączenie konferencyjne;

• 3PTY - połączenie między trzema abonentami;

Usługi związane z grupami użytkowników :

• CUG - zamknięta grupa użytkowników;

• PNP - prywatny plan numeracji;

BISDN ( z ang. Broadband Integrated Services Digital Network) - jest to teleinformatyczna szerokopasmowa zintegrowana usługowo sieć cyfrowa stanowiąca rozszerzenie cyfrowej sieci wąskopasmowej ISDN, tworzona za pośrednictwem kanałów cyfrowych PRI ISDN. Zapewnia ona realizację usług wymagających bardzo dużych przepływności, o szybkości przesyłania 150 MB/s i większej. Sieć BISDN umożliwia przesyłanie informacji w różnych postaciach: dane cyfrowe, głos, dźwięk jakości CD, zeskanowane obrazy, obrazy wideo, filmy, sygnały telewizyjne zwykłe i wysokiej rozdzielczości HDTV.

10 Przedstawić zasady projektowania sieci dostępowych i szkieletowych

1. Wymagania co do projektowania sieci dostępowej

Najnowsze techniki stosowane w zakresie komutacji, jak i w zakresie transmisji, zmieniają relację pomiędzy poszczególnymi składowymi kosztów budowy sieci, gdyż łączny koszt urządzeń komutacyjnych oraz transmisyjnych stanowi około 30 [%] kosztu całej inwestycji obejmującej budowę sieci. Pozostałe 70 [%] kosztu tej inwestycji stanowi koszt budowy sieci dostępowej.

Właściwy projekt sieci dostępowej jest bardzo ważnym i niezwykle istotnym elementem w całym procesie budowy sieci telekomunikacyjnej. Duże znaczenie dostępowej sieci abonenckiej (rozdzielcza + abonencka) wynika z faktu iż podstawowa struktura projektowanej sieci jest budowana na długi okres czasu od 15 do 40 lat, a koszt jej jest znaczny.

Zaprojektowana sieć powinna zapewniać możliwość realizacji zarówno wszystkich dostarczanych obecnie usług, jak i tych które mogą pojawić się w przyszłości.

Głównymi takimi czynnikami, które należy brać pod uwagę w procesie projektowania sieci dostępowych są w sensie danych wejściowych:

- obszar geograficzny, na którym ma być zbudowana sieć telekomunikacyjna,

- zbiór usług, które będą dostarczone użytkownikowi,

- gęstość zaludnienia obszaru, a stąd szacunkowa liczba użytkowników korzystających z każdego rodzaju usług,

- miejsce lokalizacji poszczególnych abonentów lub grup abonentów korzystających z poszczególnych usług dostarczonych przez projektowaną sieć telekomunikacyjną,

- całkowita liczba niezbędnych wyposażeń węzłów sieci,

- możliwe do wykorzystania techniki budowy sieci dostępu abonenckiego, które mogą być stosowane do realizacji projektu

- w obszarze objętym projektem należy przewidzieć taką liczbę instalowanych linii abonenckich, żeby istniała możliwość dołączania wszystkich potencjalnych abonentów telefonicznych, którzy występują w danym obszarze sieci,

- przyjąć przepustowość części magistralnej i rozdzielczej projektowanej sieci większą o 30 [%] od wyliczonej w poprzednim punkcie,

- przewidzieć możliwość dostarczenia wszelkich istniejących obecnie usług telekomunikacyjnych, w tym również usługi telewizji kablowej czy usługi szybkiej transmisji danych xDSL.

- Założenia dotyczące projektowanej sieci dostępowej, która stanowi materiał wyjściowy dla projektantów sieci powinny być dostarczone przez inwestora. Określa on dane dotyczące obszarów, na których w przyszłości będzie rozwinięta sieć dostępowa. Poszczególne powyższe parametry wyznaczają wielkość zainteresowania użytkowników dostępem do usług telekomunikacyjnych oferowanych przez operatora, a tym samym potencjale źródło jego przychodu.

2. Wymagania stawiane technologiom

Charakterystyczną cechą obecnego okresu w telekomunikacji jest eksploatowanie w sieci dostępowej wielu technik jednocześnie (konwergencja). Nowe sieci telekomunikacyjne budowane są tylko w technice cyfrowej.

Sieć telekomunikacyjna budowana według nowej architektury musi spełniać podstawowe wymagania:

 - elastyczność, umożliwiająca łatwość wprowadzania nowych usług ukierunkowanych na indywidualnego odbiorcę,

- niezawodność,

- optymalizacja kosztów inwestycji i utrzymania sieci,

- wybór technologii (połączenie obszaru z węzłem usługowym poprzez sieci SDH), wyniesione moduły abonenckie, sieci typu FITL, systemy radiodostępowe,

- optymalizacja technologii (dobór techniki dostępowej - aspekty liczba abonentów i rodzaj zabudowy, ukształtowanie terenu, odległość od węzła usługowego, zestaw usług, niezawodność, koszt).

O wyborze technologii decydują sami operatorzy, jednak można wyróżnić kilka kierunków rozwoju technik telekomunikacyjnych:

- maksymalne wykorzystanie istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej,  

- ograniczanie do niezbędnych potrzeb budowy sieci abonenckiej opartej na stosowaniu kabli miedzianych,

- wdrożenie budowy mikrokanalizacji dla kabli światłowodowych w celu wykorzystywania nowoczesnych technik budowy sieci telekomunikacyjnej,

- budowa sieci dostępowych w oparciu o kable światłowodowe “puste”(z wdmuchiwaniem włókien światłowodowych), umożliwiająca elastyczne zwiększanie ich pojemności dla zaspokojenia wzrastających potrzeb mieszkańców, przy stosunkowo niskich początkowo nakładach inwestycyjnych,

3. Zagadnienia do zrealizowania w trakcie projektowania sieci dostępowej

- wybór obszaru do zagospodarowania infrastrukturą telekomunikacyjną ,

- określenie zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne w instytucjach i dużych firmach,

- oszacowanie zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne wśród abonentów indywidualnych oraz drobnych przedsiębiorców,

- obliczenia zapotrzebowania na interfejsy liniowe,

- określenie topologii sieci,

- obliczenie wymaganej przepływności binarnej dla zaprojektowanego systemu,

- obliczenia wymaganej liczby kanałów STM-n potrzebnych do obsłużenia danej miejscowości,

- obliczenie wymaganej liczby kanałów STM-n potrzebnych do realizacji transmisji w sieci,

- przydział części obszaru do poszczególnych ONU (rozmieszczenie ONU) oraz szacowana długość miedzianego łącza abonenckiego,

- bilans mocy projektowanej sieci

- wyposażenie ONU,

- zasilanie ONU,

4. Sieć szkieletowa

Aby zapewnić odpowiednią jakość działania sieci należy dokonać analizy obecnych jak i przyszłych zapotrzebowań firmy, aby projektowane rozwiązania sieciowe zapewniały komfort użytkowania oraz  umożliwiały elastyczną rozbudowę, gwarantując odpowiednio długi czas działania.
Tworząc projekt sieci strukturalnej szczególną wagę przykładamy do niezawodności, przepustowości i skalowalności.

Dlatego też postępujemy wg. ściśle określonego schematu:
- analiza wymagań Klienta w odniesieniu do przyjętych założeń ekonomicznych,
- dobór optymalnych urządzeń i technologii sieciowych,
- profesjonalny projekt sieci komputerowej oraz infrastruktury,
- dokumentacja projektowa.
Sieć szkieletowa stanowi kręgosłup wszystkich systemów teleinformatycznych w przedsiębiorstwie, dlatego też oferowana przez nią jakość usług musi być wysoka.

1

---