Akryl łączy się z płytą protezy-chemicznie; (akryl+akryl=chemicznie; akryl+ cokolwiek innego=mechanicznie); wypełniacze- ZnO, Al2O3, kreda, talk; swiatłoutwardzalne dod.: mikroperełki szklane silanizowane 20-40nm lub krzemionka pirolityczna 6-20; fazy polimeryzacji-mokrego piasku, pęcznienia, rozklejania, nitek, ciasta; gotowanie krótko-, średnio- i długoczasowe (im dłużej tym lepiej, bo niższa T); materiały akrylanowe- polimetakrylan metylu PMMA, poliakryloamid PAAM, poliakrylonitryl PAN, kauczuki akrylowe; Plastyfikatory tworzyw akrylanowych- ftalen dibutylu, ftalen dimetylu, sallol;
Aktywacja polimeryzacji (rozkład donorów wolnych rodników) - inicjacja - elongacja - terminacja
Amalgamat-klasy: 1- _Cu_Ag, faza γ2, skład: Ag+Sn+Cu+Zn; 2- _Cu^Ag; 3- ^Cu, _/^Ag, redukcja γ2, gdy za duzo Hg - pwst γ2; 4- ^Ag, ^Cu, brak γ2, 30%Cu, brak Zn; twardnienie- 4h-skurcz pierwotny, 12h-ekspansja pierwotna, 8h-kontrakcja wtórna, ew. ekspansja wtórna (po dniach); reakcja amalgamacji- [γ=AgSn] [γ1=AgHg] [γ2=SnHg]; z γ2[γ+Hg→ γ1+ γ2(+γ)]; bez γ2[~;γ2+AgCu→ γ1+CuSn]; faza γ2- podatna na korozję, przy utl. pwst. Hg i związki Sn
Biomateriał- biokompat, tj. nie wywołuje ostrych reakcji, zgodny bioelektr., db współpraca z organizmem, biofiz. przenoszenie obciążeń; PODZIAŁ: toksyczne (stopy zawierające Cd, V, inne toksyczne pierwiastki stale niestopowe, węgliki, metakrylan metylu); obojętne(Ta, Ti, tlenki Al i Zr); z kontrolowaną reaktywnością powierzchniową(gęste HA, Ca3(PO4)2, niektóre bioszkła); resorbowane w organizmie(Ca3(PO4)2 i jego sole, porowate HA, niekt. bioszkła)
Bioszkło-skład: głównie SiO3, CaO, Na2O
Cement fosforanowy- płyn- (kw. fosfor.); proszek- (gł. ZnO; MgO, CaO, Al2O3, SiO2, CaF2); b. _pH, pH=7 w 2-3dni; ^szczeln., ^twardość, _spręż., _barwa;
Cementy (poli)karboksylowe-proszek-(gł.ZnO; MgO, Bi2O5, CaO, CaF2, SnF2) +płyn-(30-40%poliakrylan); też ver. (1-skł.)+H2O; poliakrylany Zn i Ca z zęba;
Cementy krzemowe- proszek-(Al2O3, SiO2, CaO, Ca(PO4)3, barwniki); płyn-(wodny r-r kw.orto-, meta- i pirofosf. + fosf. Al i Zn); wiązanie: 1.faza-(twardnienia)-5-15min, wrażliwość na wilgoć; 2.faza-(kamienienia)-20dni, niezbędna obecność wody; wymagają b.dokładnej izolacji zębiny-(ryzyko jatrog. uszk. miazgi), rzadko stos.-(przy alergii na powszechnie stos. polimery i amalg.);
Cementy prowizoryczne- proszek: ZnO i SiO2; płyn- kw. Fosforowy;
Ceramika dentystyczna ma 35-99% fazy krystalicznej
Ceramika- skład: SiO2 65%, Al2O3 19%, topniki (K2O, Na2O) 16%; Kryształki miki (Dicor), kryształki Al2O3 (Procera, In-Ceram), kryształki leucytu (Empress);
Ceramika - Rodzaju I=klasy 1-8( ceramika na cwieki korzeniowe, zebinowa, szkliwowa, materiał szyjkowy, przezroczysty, barwniki, mat.dodatkowe, mat o glazurowania); Rodzaju II= klasy 1-2(do wyrobu struktur nosnych koron, licowek, wkładow i nakładow); T. top.- niskotop. 800-1050, srednio- 1050-1200, wysoko- 1200-1400; Twardość ceramiki- skala Croppa- wynosi 460kg/m³
C. lana- Dicor C. tradycyjna- Mirage, Optec, Duceram; C. infiltr.- Hi-Ceram, In-Ceram C. tłoczona- Empress, Optec, Carrara CAD/CAM- Procera, Cerec
Cermety- (cementy c.) = glass-jonomer + metale (dodane do proszku)
Chelatacja- cementy polikarboksylowe i glass-jonomerowe
Cyrkon- ma małą możliwość modelowania
Generacje- 1 i 2- wrażliwe na hydrolizę; 3-2etapowa aplikacja, zadowalająca, siła połączenia kompozytu z zębina 16-26MPa; 4- całk. i silne wytrawienie szkliwa i zębiny 37% H3PO4; 5- 1 butelka, całk. i silne wytrawienie szkliwa i zębiny; 6- samowytr., 2 butelki-primer i Bond; 7- samowytr., 1 butelka;
Gips-klasy i proporcje: 1-wycisk.(50-60:100 ml/g), 2-model.(50-60:100), 3-twardy(30:100), 4-supertw. o _ekspansji(18-25:100); 5-o ^ekspansji(18-20:100)
Gips wyciskowy-skład: CaSO4∙½H2O, kreda, borax, K2SO4, barwniki
Glass-jonomery- szkło(Al2O3,SiO2)+kwasy(poliakryl.+itakon.+malein.); najlepsza adhezja do szkliwa i zębiny [chem.]; nie 3eba sucho; ^ścieralność; 1faza (2-10min) poliwęglany Ca [wrażl. na wilgoć], 2faza (24h) glinopolikarboksylaty [niewrażl.]; też ver. (1-skł)+H2O
HA- Ca10(PO4)6(OH)2; stosunek Ca:P=1:67; proszek, granule, porowate kształtki; zastos.- przykrycie pośr. i bezpośr. miazgi, hipoplazja szkliwa;
Inertność- obojętność, biozgodność, biotolerancja, nie ma mat. 100% inertnego
Kat.(+) gipsu: <2% CaSO4•2H20, K2SO4, 2% KCl, woda gipsowa, odcinki gipsu, małe %NaCl, 20-37°C, (>37 ham.), (>100 nie wiąże), ^pH (_pH ham.);
Kompomer= glass-jonomer (niewraż. na wilgoć, uwalnia F-) + kompozyt (twardy, mało ścieralny); też ceromery
Kompozyty- niehomogenne (sferoidalne 20-30μm, granulowane 1-200, homogenne 1-50); homogenne- (mikrowyp. 0,04-0,1); Kompozyty hybrydowe- mają makro- i mikrowyp.; mikroh. (<1μm), pośr.h. (1-5), makroh. (>5)
Korozja- (ogólna, wżer., szczelin., zmęcz., napręż., ścierna); Stale aust. _odporne na wż.,szcz.,zm., ale ^odp. na nap.; Stopy Ti i na osnowie Co-odp. na wszystkie; Stopy modyf. obróbką cieplną i plastyczną ^odp. na nap. i zm.;
Krzemionka- SiO2, to mikrowypełniacz kompozytów
Leucyt- krystaliczna postać szpatu polnego (skalenia), K[AlSi2O6]
Masa agarowa-odwrac.;woda80%,agar,borax,K2SO4,benzoesany,aromaty,barwn
Masa alginatowa- nieodwr.; alginian Na lub K, CaSO4∙2H2O 10-14%, fosforan lub pirof. 0,5-2, wypełniacz60%-ziemia okrzemkowa, kat.- K2(TiF6); wiązanie 2min (masy ortodont) 3-5 (masy o ^czasie w.)
Masy polieterowe-tiksotrop.+mają mikrowyp.→najszczegółowsze; baza-(polimer polieter.,estrygliceryny(→lepkość i płynięcie), wypełn., plastyfikat. (estry kw.org. i alk.), pigmenty, aromaty), kat.-(sulfonian Et, wypełn., plastyfikat., barwniki)
Masy polisiarczkowe- baza(polimer z gr. -SH, ZnSO4, SiO2, plastyfikatory, Masy silikonowe typu C- baza-(polidimetylosiloksan z gr.-OH, olej silikonowy, Al2O3, mączka kwarc. modyf. silanami, śr.powierzch.-czynne, aromaty, barwniki), kat.-(tetraetoksysilan, dilaurynian dibutylocyny, olej paraf., barwnik, krzemionka pirolit.); Masy silikonowe typu A- baza-(polimer silikonowy z [=]wiązaniami, olej silikonowy, krzemionka pirolit., mączka kwarcowa modyf. silanami, śr.powierzch.-czynne, aromaty, barwn.), kat.-(polimer z gr. SiH, H2[PtCl6], wypełn., olej silikonowy);
Materiały resorbowalne- kolagen, HA porowate, Ca3(PO4)2 i jego sole, niekt. bioszkła, PLA i glikolowy, poliparadioksanon, większość ceramiki;
Materiały winylowe- poliolefiny, polifluoroolefiny(teflon), polichloroolefiny ( polichlorek winylu), poliakrylan, polimetakrylan, polioctan winylu;
Metakrylan metylu- (C5H8O2): H2C=C(CH3)-COO-CH3
Moduł sprężystości- wzdłużnej [E] (moduł Younga) i poprzecznej [G] (moduł Kirchoffa); = [naprężenie] / [odkształcenie], im ^moduł tym mat. sztywniejszy;
aromaty), katalizator(PbO2, S, stearynian, plastyfikatory (ftalany, cytryniany))
Sieć krystaliczna ceramiki- faza krystaliczna-leucyt (nieprzezierność); faza szklista (kruchość);
Silikaty- (cem. krzemowe)
Siła wiązania cementu kompozytowego do licówki- 20-40MPa
Stale austenityczne- Cr[16-23%] Ni[11-16%] Mo [1,5-5%]
Stopy- stale austenityczne, stopy na osnowie Co, stopy Ti, Ni-Ti, metale szlach.
Systemy wiążące- szkliwne (żywica Bis-GMA, VDMA/TEGDMA), zębinowe (hydrofilny i biokompatybilny): kondycjonery zębinowe (usuwa w-we mazistą), primery zębinowe (powstanie struktury hybrydowej), żywica łącząca (Bond)
Szkło- amorficzne, im bardziej, tym bardziej kruche, topliwe i mętne;
Szybkopolimeryzujące masy akrylanowe- proszek-polimetakrylan metylu, płyn- metakrylan metylu, polimeryzacja wstępnie po zmieszaniu, Inicjator- nadtlenek benzoilu, Aktywator- aminy 3rzedowe, tiole, Promotor- EtOH;
Tiksotropia- (polietery) gwałt. spadek lepkości pod wpływem przyłożonej F
Tytan- Ti6 Al7 Nb, Ti 6Al (3-6) Nb (1-6)Ta
Tytan- temp.trwałości- odmiana α <882 °C, odmiana β 882-1668 °C;
Woski- mają 15-42 grup CH2
Wytrzymałość na rozciąganie- miar=siła przy jakiej mat. ulega zniszcz. [MPa];
Wosk odlewowy- woski (kalafonia, pszczeli, Karnauba, japoński), {żywica natural. i syntet. (ż. Dammar), wypełniacze(kreda, talk, krzemionka, glinokrzemian), plastyfikatory(gutaperka, kw.stearynowy,parafina)}; Wosk kleisty- żywica natural. i syntet. (ż. Dammar), woski (kalafonia, pszczeli, Karnauba); Wosk modelowy- woski (pszczeli, Karnauba), parafina, stearyna, olbrot, cerezyna (ozokeryt), talk, glinka biała, terpentyna;
Wytrzymałość na ścisk./zgniat. gipsu- 4MPa modelowy, 34MPa supertwardy
Złoto kohezywne- lepkie, matowe(gąbczaste), proszek/folia, wymaga uplastycznienia i kondensacji, praco- i czasochłonne, kosztowne; twardość zwiększa Ag, Pt, Ca, w ilości 0,5-5%