C - Kleje cementowe - jest to mieszanina spoiw wiążących hydraulicznie kruszyw i dodatków organicznych, klej miesza się z wodą lub ciekłym składnikiem bezpośrednio przed użyciem,

D - Kleje dyspersyjne - mieszanina spoiw organicznych w postaci wodnej dyspersji polimerowej dodatków organicznych oraz wypełniaczy mineralnych, mieszanina gotowa do użycia,

R - Kleje na bazie żywic reaktywnych - mieszanina żywic syntetycznych, wypełniaczy mineralnych i dodatków organicznych twardniejąca wskutek reakcji chemicznej, dostępna w jedno- lub wieloskładnikowej

W przypadku każdego typu jest możliwe występowanie różnych klas odpowiadających różnym właściwościom. Klasy te są oznaczone zgodnie z następującymi skrótami:

C1 - kleje normalnie wiążące

C2 - kleje o podwyższonych parametrach (spełniają wymagania dla właściwości dodatkowej)

F - kleje szybkowiążące

T - kleje o zmniejszonym spływie

E - kleje o wydłużonym czasie otwartym

S1 - kleje odkształcalne

S2 - kleje o wysokiej odkształcalności

Zaprawy i kleje producenci przygotowują przeważnie w postaci suchych mieszanek C. Produkowane są także w postaci past D. Spotyka się również materiały dwuskładnikowe, które na budowie należy zmieszać na krótko przed użyciem R.

W zależności od zastosowania materiały klejące dzieli się na:

– zwykłe, stosowane na typowych podłożach (beton, zaprawa cementowo-wapienna, ceramika),

– szybko twardniejące, stosowane przy naprawach i remontach. Charakteryzują się dużym wzrostem wytrzymałości w pierwszym okresie wiązania i twardnienia.

– elastyczne, stosowane na podłożach odkształcających się. Odporne na odkształcenia termiczne, występujące np. w ogrzewanych podłogach.

– do klejenia na tzw. podłożach trudnych, takich jak tworzywa sztuczne, powłoki malarskie, powierzchnie szkliwione.

Na sztywnych, nieodkształcalnych podłożach, takich jak beton lub tynk cementowo-wapienny, najlepiej stosować podstawowe zaprawy klejące.

Podłoża odkształcalne - ścianki działowe, ogrzewane podłogi, elementy podlegające drganiom i dużym wahaniom temperatury (na przykład na elewacjach) - wymagają zastosowania materiałów uelastycznionych, czyli klejów lub zapraw o zwiększonej zawartości polimerów.

Materiałów uplastycznionych należy używać także wtedy, gdy układa się płytki o dużych wymiarach (30x40 cm), mocuje się płyty na elewacjach lub na podłożach krytycznych, czyli powierzchniach o gorszej przyczepności na przykład na powłokach malarskich, starych okładzinach ceramicznych, szkle, płytach drewnopochodnych.

W wypadku podłoży gipsowych konieczne jest stosowanie warstw uniemożliwiających kontakt kleju z gipsem. Cement zawarty w klejach cementowych, wchodzi w reakcję z gipsem, produkty reakcji są ekspansywne (zwiększa swoją objętość nawet dziesięciokrotnie)

powodując odpadanie płytek okładziny.

Płyty gipsowo-kartonowe chłoną wodę z kleju, uniemożliwiając tym samym prawidłowe jego związanie. Zarówno podłoża gipsowe, jak i te z płyt gipsowo-kartonowych należy zagruntować.

Najważniejszą właściwością płytek jest ich nasiąkliwość. O ile do typowych płytek z glazury lub terakoty mogą być stosowane zarówno zaprawy klejowe, jak i kleje, o tyle płytki o nasiąkliwości poniżej 1%, np. gresowe, zaleca się mocować materiałami o podwyższonej przyczepności.

Znaczenie ma także wielkość płytek. Duże płyty posadzkowe o powierzchni powyżej 1 m2 należy mocować zaprawami klejącymi o ciekłoplastycznej konsystencji, zapewniającej całkowity rozpływ pod powierzchnią płyt. Użycie gęściejszych materiałów doprowadziłoby do nierównomiernego podparcia, a w konsekwencji do pękania płyt pod wpływem obciążenia.

Zaprawy szybko twardniejące umożliwiają ruch pieszych i spoinowanie płytek już po kilku godzinach od ułożenia.

W miejscach stale mokrych, takich jak łaźnie, myjnie i baseny, należy oprócz wodoszczelnych spoin stosować wodoszczelne kleje.

Aby móc użyć zapraw klejących, trzeba wcześniej zabezpieczyć podłoże, stosując wodoszczelne zaprawy lub przepony. Zdarza się, że w zakładach przemysłowych do mocowania i spoinowania płytek materiały chemoodporne.

Wady wykonawcze przy montażu płytek:

– dodanie większej, niż zalecana, ilości wody - zaprawa rozpływa się bez używania packi, zmniejsza się wytrzymałość połączenia, płytki są zasysane i utrudniona jest korekcja klejenia,

– dodanie cementu - szybciej następuje początek wiązania, zaprawa ma większy skurcz, może pękać, – dodanie piasku - zmniejsza się zużycie gotowej zaprawy, ale i wytrzymałość spoiny,

– użycie ciepłej wody do zarobienia zaprawy - zaprawa zbyt szybko tężeje,

– układanie płytek na plackach zaprawy - podparcie jest nierównomierne, w pustkach gromadzą się nieczystości i rozwija się flora bakteryjna,

– nakładanie zbyt grubej warstwy kleju - woda nie odparowuje ze spoiny, zaprawa traci właściwości klejące, płytki mogą odpadać,

– niedokładne oczyszczenie podłoża - płytki mogą odpadać razem z przyklejoną zaprawą,

– zbyt szybkie spoinowanie - utrudnia wysychanie zaprawy klejącej. Przestrzeganie czasu spoinowania jest szczególnie istotne przy stosowaniu niektórych modyfikatorów polimerowych. Producenci podają czas spoinowania każdego rodzaju zaprawy.

Dyfuzja pary wodnej

Dyfuzja pary wodnej jest procesem wyrównywania się stężenia cząsteczek (molekuł) pary wodnej, przy czym cząsteczki przypadkowymi ruchami poruszają się z przestrzeni o koncentracji wyższej do przestrzeni o koncentracji niższej. Różnica koncentracji, lub inaczej ciśnień parcjalnych, powoduje ruch cząsteczek pary wodnej.

Opór dyfuzyjny

W rozważaniach związanych z dyfuzją pary wodnej przez przegrody używa się charakterystycznej dla każdego materiału wartości stałej zwanej względnym oporem dyfuzyjnym. Stała ta określa wielokrotność oporu dyfuzyjnego materiału w stosunku do oporu dyfuzyjnego warstwy powietrza o tej samej grubości i w tej samej temperaturze. Np. µ = 30 dla styropianu oznacza, że cząsteczki pary wodnej poruszają się przez warstwę styropianu trzydzieści razy dłużej niż przez tej samej grubości warstwę powietrza. Dla ułatwienia obliczeń technicznych wprowadza się warstwę równoważną sd powietrza odpowiadającą warstwie s materiału skutkującego tym samym oporem dyfuzyjnym. sd [m] µ = * s [m]. Zastąpienie każdego materiału równoważną warstwą powietrza pozwala na uproszczenie rozważań, czy też wykonanie stosownych wykresów w przypadku przegród wielowarstwowych - każda warstwa przegrody zastąpiona zostaje równoważną warstwą powietrza.

Porównanie tylko tych trzech podstawowych materiałów budowlanych pokazuje, że:

-para wodna dobrze przenika przez cegłę i styropian,

-opór dyfuzyjny ściany z cegły o grubości 24 (cm) jest nieco wyższy od oporu dyfuzyjnego warstwy izolacyjnej styropianu o grubości 10 (cm),

-folia z PCV stanowi dobrą zaporę przeciwparową, aczkolwiek para wodna przez ten materiał również dyfunduje.

Materiałami o najwyższych współczynnikach oporu dyfuzyjnego są metale, stąd np. folia aluminiowa stanowi aktualnie najlepszy materiał na wykonanie zapory przeciwparowej.

Tynk akrylowy.

Zalety

- wytrzymały na uderzenia,

- łatwy w nakładaniu na ścianę,

- szeroka paleta barw (biały tańszy niż kolorowy),

- krótki czas wiązania,

- odporny na wykwity solne i przebarwienia,

- łatwo zmywalny,

- dostępna wersja wzbogacana substancjami zapobiegającymi przed pleśnią i glonami.

Wady

- niska paroprzepuszczalność - nie powinno stosować się na elewacje ocieplone wełną mineralną

- szybciej przyciąga kurz i się brudzi, ponieważ tynk tworzy elastyczną powłokę, która nie odprowadza ładunków elektrostatycznych,

- pod wpływem promieni UV znaczenie obniżają się właściwości; na ścianach o ekspozycji silnie nasłonecznionej osłabia się jego przyczepność i elastyczność, mogę pojawić się nawet rysy,

- w przypadku tynku o nasyconej barwie, kolory bledną pod wpływem słońca.

Tynk mineralny

Zalety

- paroprzepuszczalny,

- trwały (spoiwa zawarte w tynku z czasem twardnieją, poprawiając właściwości wypraw), - szybki czas wiązania,

- dostępne wersje zawierające dodatek mikrowłókien - bardziej wytrzymałe na mechaniczne uszkodzenia oraz odkształcenia,

- dostępne wersje zawierające substancje hydrofobizujące - mniejsza nasiąkliwość,

- niska cena - najtańszy rodzaj tynku dostępny na rynku.

Wady

- bardzo ograniczona gama kolorów - dostępne głównie białe i jasne kolory w pastelowych odcieniach (zwykle pokrywa się je dodatkowo farbą paroprzepuszczalną),

- nie pokryte farbą elewacyjną szybko się brudzą,

- zaprawiony tynk należy zużyć w ciągu czterech godzin, po tym czasie zaczyna wiązać,

- przygotowanie zaprawy wymaga długiego mieszania i rozrabiania według ścisłych proporcji rozrabiania z wodą,

- mała elastyczność i odporność na czyszczenie, szczególnie wodą pod wysokim ciśnieniem (np. karcherem).

Tynk silikonowy

Zalety

- wolnobrudzące - właściwości samoczyszczące (podczas deszczu mogą nawet same się 'wyczyścić'),

- łatwy w nakładaniu,

- szeroka gama barw (ponad 500),

- trwałość kolorów.

Wady

- stosunkowo drogi. Tynk silikatowy Zalety - wysoka odporność na agresywne związki chemiczne występujące w środowisku miejskim (np. spaliny), - bardzo elastyczny, - odporny na porastanie pleśnią i glonami. Wady - bardzo ograniczona paleta kolorów, głównie dostępne kolory pastelowe