CEL DZIALALNOSCI PRZEDSIEBIORSTW

Współczesna teoria przedsiębiorstwa stoi na stanowisku, że celem wszelkich decyzji podejmowanych w przedsiębiorstwie jest maksymalizacja jego wartości rynkowej. Wzrost wartości rynkowej przedsiębiorstwa prowadzi do zwiększenia stanu posiadania jego właścicieli. Zarządzanie finansami firmy jest więc jednym z głównych sposobów realizacji tak rozumianego celu przedsiębiorstwa.

Sformułowanie ogólnego celu zarządzania finansami firmy nie wyklucza wielu celów odcinkowych. Cele odcinkowe dotyczą różnych obszarów finansowych firmy. Tak więc można mówić o celach zarządzania kapitałem obrotowym, kształtowania wielkości i struktury kapitału, planowania finansowego czy celach dokonywanych analiz. Formułowanie tych celów jest uzasadnione, gdyż zwykle dzięki temu w procesie zarządzania lepiej dostrzega się i realizuje cel główny. Oprócz ww. celów wyróżniamy: cele krótkookresowe i długookresowe. Zadania krótkookresowe - są to skonkretyzowane cele jakich osiągnięcia oczekuje przedsiębiorstwo w sukcesywnej realizacji celów długookresowych. Zadania krótkookresowe determinują tempo i moment realizacji celów długookresowych.

Cele długookresowe:

1. Poziomowy przyrost sprzedaży - cele marketingowe,

2. Nowoczesność produktu - cele innowacyjne,

3. Zyskowność - cele finansowe,

4. Właściwe wykorzystanie zasobów naturalnych, ludzkich, kapitału - cele zaopatrzenia przedsiębiorstwa w zasoby.

5. Zwiększenie płacy.

Cele krótkookresowe:

1. Przyrost udziału w rynku,

2. Wprowadzenie jednej modyfikacji produktu rocznie,

3. Poprawa zyskowności o 10% rocznie,

4. Zmniejszenie zakupu surowców, pracowników,

5. Zwiększenie płacy.

MAKROEKONOMICZNE PRZESŁANKI DECYZJI FINANSOWYCH

Do tych uwarunkowań należą:

1. koniunktura gospodarcza,

2. polityka fiskalna i monetarna państwa,

3. inflacja,

4. interwencjonizm państwowy.

Koniunktura gospodarcza podlega cyklicznym wahaniom, przy czym długość cyklu i ostrość wahań kształtuje się nieregularnie. Na cykl koniunkturalny składa się okres ożywienia gospodarki prowadzący do jej rozkwitu, po którym zaczynają się pojawiać oznaki kryzysu prowadzącego do przedłużającej się niekiedy depresji gospodarczej, a dopiero jej przezwyciężenie umożliwia zapoczątkowanie ponownego ożywienia ekonomiki. Inflacja - powoduje erozję siły nabywczej pieniądza, znajdującą odbicie we wzroście ogólnego poziomu cen. Wysoki poziom inflacji wpływa na poziom nominalny odsetek od pożyczek i kredytów, zagraża deprecjacji realnej wielkości kapitałów własnych firmy, jej należności i zasobów pieniężnych. W okresach wysokiej inflacji może ujawnić się okresowy wzrost popytu na produkty firmy, powodowany chęcią „ucieczki” przez klientów od tracącego wartość pieniądza, szczególnie wówczas gdy stopa procentowa od lokat w bankach nie pokrywa strat siły nabywczej zasobów gotówkowych. Inflacja wpływa na zniekształcenie obrazu rzeczywistego przebiegu realnych procesów gospodarczych ujawnionych w pieniężnej postaci. Polityka fiskalna - wywiera decydujący wpływ na sytuację finansową firmy, przede wszystkim za pośrednictwem systemu podatkowego, który przyjmuje z reguły znaczną część przychodów osiąganych przez przedsiębiorstwo. Wzmożone zapotrzebowanie fiskusa na pieniądz objawia się w formie emisji obligacji i bonów skarbowych przy oferowaniu atrakcyjnego oprocentowania. Ogranicza to podaż pieniądza na inne cele a więc możliwość uzyskania kredytów i pożyczek wpływa także przeważnie na wzrost ogólnej stopy procentowej a więc kosztów finansowych ponoszonych przez firmę. Polityka monetarna -Bank Centralny reguluje popyt i podaż stopą procentową (niska stopa procentowa to dobrze)

RODZAJ ŹRÓDŁA I CHARAKTRYSTYKA KAPITAŁU W PRZEDSIĘBIORSTWIE

• wpłaty udziałowców

• zysk netto do dyspozycji firmy

• bankowe kredyty inwestycyjne

• emisja obligacji

• krótkoterminowe kredyty bankowe

• emisja krótkoterminowych papierów wartościowych

- kredyty handlowe i zobowiązania.

Ze względu na źródła pochodzenia kapitałów, którymi przedsiębiorstwo finansuje swój majątek wyróżnia się:

1 Fundusze własne Finansuje się przedsiębiorstwo z nadwyżki finansowej . Samofinansowanie przeds., pokrywanie wydatków z własnych funduszy (spłaty kredytów są miesięczne , rata kapitałowa+ odsetki). Pochodzące ze źródeł zewnętrznych tj. wniesione przez udziałowców (np. kapitał zakładowy, założycielski) oraz ze źródeł wewnętrznych (głównie stanowiące równowartość wygospodarowanego zysku netto pozostawionego do dyspozycji przedsiębiorstwa) 2 Fundusze obce

typu zwrotnego lub bezzwrotnego, bezzwrotne: emisja akcji, powiększenie kapitału udziałowego oraz wszelkie wpłaty. : zwrotny- kredyt handlowy, kredyt bankowy , pożyczki pieniężne , emisja papierów wartościowych np. obligacji, leasing Kapitał obrotowy finansuje majątek obrotowy przedsiębiorstwa i może składać się z kapitału własnego oraz kapitałów obcych (pożyczonych, czyli długu). Dobór źródeł finansowania majątku obrotowego, a więc i struk­tury kapitału obrotowego, zależy od zmienności zapotrzebowania przed­siębiorstwa na aktywa obrotowe i od przyjętej przez przedsiębiorstwo strategii ich finansowania. Zasadniczą substancją kapitałów powinny być jej kapitały własne na które składają się:

wkłady kapitałowe właścicieli, wnoszone w formie udziałów, subskrypcji akcji itp. tworzące kapitał podstawowy.

1. zyski pozostawione do dyspozycji przedsiębiorstwa (tj. reinwestowanie w firmie) przeznaczone na pokrycie przyszłego ryzyka i umocnienie sytuacji finansowej firmy lub z góry określony cel np. fundusz inwestycyjny.

2. Kapitały własne zajmują się w bez terminowej dyspozycji firmy, a na ich zwrot udziałowcy mogą liczyć w zasadzie dopiero w momencie likwidacji przedsiębiorstwa.

Potrzeba uzupełnienia kapitałów własnych w działającym przedsiębiorstwie może wynikać z:

1. stworzenie podstawy do wydatniejszego rozwoju działalności firmy, pozwalającej także na zaciągniecie w przyszłości kredytów.

2. przezwyciężenie rysującej się upadłości firmy wskutek naruszenia płynności finansowej.

3. usunięcie skutków deprecjacji kapitałów własnych spowodowanej inflacją

Długoterminowe kapitały obce - uzyskiwane są z 2 zasadniczych źródeł tj. emisji obligacji na rynku papierów wartościowych oraz z kredytów bankowych

KAPITAŁ OBROTOWY

są to jego obrotowe aktywa tj.

• Zasoby pieniężne w postaci gotówki

• zasoby pieniężne w postaci depozytów na kontach bankowych.

• Aktywa finansowe w postaci lokat w papierach wartościowych

• należności od nabywców towarów

• zapasy

CYKLEM KAPITAŁU OBROTOWEGO: określa się okres jaki upływa od momentu wydatkowania środków pieniężnych na zakup czynników produkcji do momentu uzyskania przychodów ze sprzedaży produktów i usług wytworzonych dzięki zastosowaniu tych czynników. Długość cyklu kapitału obrotowego zdeterminowana jest następującymi czynnikami:

• Długością cyklu konwersji zapasów, czyli okresu jaki upływa do momentu zakupienia zapasów materiałów i surowców do produkcji do momentu przekształcenia ich w produkty gotowe.

• Długością cyklu konwersji należności czyli okresu jaki upływa od powstania należności do chwili ich uregulowania.

• Długością okresu odroczenia płatności zobowiązania przedsiębiorstwa czyli okresu, jaki upływa od momentu otrzymania dostawy materiałów i surowców do produkcji do momentu uregulowania zobowiązań z tytułu tych dostaw.

POJĘCIE NADWYŻKI FINANSOWEJ NETTO

Nad. finan. netto =zysk lub strata netto + odpisy amortyzacyjne + inne koszty kalkulacyjne Zysk faktyczny jest większy od księgowego, ponieważ dodajemy do niego amortyzację. Zysk księgowy jest niższy ponieważ odpisujemy od niego amortyzację. Obejmuje nie tylko zysk ale również wielkość dokonywanych w danym okresie odpisów amortyzacyjnych. Z

punktu widzenia efektywności ulokowanych w przedsiębiorstwie kapitałów istotne znaczenie ma nadwyżka finansowa

Wielkość nadwyżek finansowych przedsiębiorstw nie pokrywa się z ich wynikami finansowymi. Nadwyżka finansowa netto jest źródłem samofinansowania przedsiębiorstwa.

Nadwyżka finansowa netto będąca źródłem jego smofinansowania, jest większa od zysku netto o sumę odpisów amortyzacyjnych z tytułu umorzenia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Gdy strata netto jest większa niż suma odpisów amortyzacyjnych, przedsiębiorstwo wykazuje ujemną nadwyżkę finansową netto czyli niedobór finansowy. Nadwyżka finansowa wygospodarowana w przedsiębiorstwie nie może być w całości zużyta na finansowanie jego rozwoju. Z tej nadwyżki tworzy się dochody właścicieli przedsiębiorstwa w postaci dywidend akcjonariuszy w spółkach akcyjnych, dochodów udziałowców w spółkach prawa handlowego i prawa cywilnego oraz dochodów jednoosobowych właścicieli.

Nadwyżki finansowe netto. po wydzieleniu z nich dochodów właścicieli mogą być wykorzystywane także na oddłużenie przedsiębiorstwa przez spłatę kredytów także i innego rodzaju pożyczek przez wykup poprzednio emitowanych obligacji. Nadwyżki finansowe netto nie rozdzielone między właścicieli powiększają własne kapitały (fundusze) przedsiębiorstwa i stają się źródłem samofinansowania wzrostu jego aktywów - majątku trwałego i obrotowego.

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE.

Z trzech działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.

Operacyjna - gotówka wpływająca od odbiorców - gotówka płacona dostawcom - inne wydatki gotówkowe (wydatki na działalność operacyjną, podatki itp.)

Inwestycyjna - sprzedaż papierów wartościowych, materiałów + sprzedaż środków trwałych - zakup walorów - wydatki na inwestycje

finansowe - powiększenie kapitału własnego np.: emisja akcji + zaciągnięcie kredytów i pożyczek - wypłaty dywidend - spłaty kredytów, pożyczek.

KOSZT PIENIĄDZA:

Kosztem pieniądza jest oprocentowanie, które trzeba zapłacić za wykorzystywanie zasobów pożyczonych lub traci się przy przechowywaniu ich w formie mniej opłacalnej przy możliwości ulokowania ich w formie bardziej opłacalnej np. w gotówce zamiast w Banku. Mierzy się wielkością stopy%.

Bądź koszt alternatywny - jeśli mam oprocentowanie 5% w Banku i tam wpłacam pieniądze a w Funduszu Powierniczym mam 7% to tracę 2%.

NOMINALNA A REALNA STOPA% - cena, którą dłużnik płaci wierzycielowi za udostępnienie funduszy. Realna - jest zdeterminowana przez siły wzajemnego oddziaływania popytu i podaży. Nominalna - swoje wymagania co do jej wysokości uwzględnia się większą liczbę czynników, należą do nich: oczekiwana stopa inflacji, ryzyko niewypłacalności dłużnika, premię za ograniczenie płynności, jeżeli nie można wycofać pieniędzy przed określonym terminem, premia za termin.

POZIOM STÓP% determinuje efektywność inwestycji kapitałowych. Inwestując określoną kwotę np. w zakup obligacji rządowych inwestor będzie otrzymywał z góry określoną stopę procentową. Rzeczywista efektywność inwestycji będzie uzależniona nie tyle od poziomu nominalnej stopy procentowej ile od poziomu stopy realnej, czyli stopy nominalnej pomniejszonej o stopę inflacji. Zgodnie z teorią stopy procentowej J. Fishera nominalna stopa procentowa będzie równa realnej stopie procentowej powiększonej o oczekiwaną stopę inflacji. Różnice w stopach procentowych oraz stopach inflacyjnych w różnych krajach mogą zatem doprowadzić do występowania różnic między realnymi stopami procentów (rzeczywistą efektywnością inwestycji kapitałowych). W warunkach swobodnego przepływu kapitału pomiędzy różnymi krajami można jednak zakładać, że będzie występowała tendencja do wyrównania rzeczywistej efektywności inwestycji kapitałowych (poziom realnej stopy procentowej) na rynkach finansowych różnych krajów. Jak więc relacja między nominalną stopą procentową na rynkach finansowych dwóch krajów będzie równa relacji między oczekiwanymi stopami inflacji w tych dwóch krajach.

(1+r_k)/(1+r_z)=(1+^i_k)/(1+^i_z)

r_k - nominalna stopa oprocentowania w kraju,

r_z - nominalna stopa oprocentowania w kraju partnera handlowego,

^i_k - oczekiwana stopa inflacji krajowej,

^i_z - oczekiwana stopa inflacji kraju partnera handlowego.

KOSZT UTRACONYCH KORZYŚCI- powstaje wówczas gdy przetrzymujemy w pieniężnej formie własne nadwyżki finansowej co ma swój koszt, w tym przypadku korzyści utrzymywania zasobów pieniężnych jest utrata korzyści, jakie można by osiągnąć przy ulokowaniu zasobów np. na bankowym rachunku depozytowym czy w państwowych lub prywatnych obligacjach.

WIELKOŚĆ STOPY PROCENTOWEJ ZALEŻY w gospodarce rynkowej od stosunku między podażą funduszów pożyczkowych a popytu na nie, jest to zależność odwracalna - podaż tych funduszów jak i popyt na nie są niezależne od stopy procentowej.

PREFERENCJA CZASOWA - ma miejsce gdy jednostka ceni sobie wyżej bieżącą konsumpcję niż przyszłą i wobec tego za odroczenie konsumpcji (co jest warunkiem stworzenie z oszczędności funduszów pożyczkowych) żąda wynagrodzenie w postaci oprocentowania. Im to oprocentowanie jest wyższe, tym bardziej konsumenci są skłonni odraczać bieżące spożycie na rzecz przyszłego, którego wprowadzenie będzie zrealizowane później, ale za to w większych rozmiarach. Stopa procentowa preferencji czasowej dla każdego konsumenta ma poziom, przy którym w jego odczuciu zachodzi zrównanie użyteczności mniejszej konsumpcji bieżącej i większej konsumpcji odroczonej.

POJĘCIE I CZYNNIKI STOPY DYSKONTOWEJ. Jest to stopa procentowa stosowana przez Bank Centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym. Czynniki: inflacja, dewaluacja, zmiany stóp procentowych, polityka monetarna Banku Centralnego.

INWESTOWANIE W PAPIERY WARTOŚCIOWE.

Akcja - papier wartościowy, którego objęcie jest formalnym dokumentem stwierdzającym udział jego posiadacza (akcjonariusza) w spółce.

Rodzaje akcji:

1. akcje imienne,

2. akcje na okaziciela,

3. akcje zwykłe,

4. akcje uprzywilejowane.

Jest to papier wartościowy stwierdzający również prawo właściciela akcji do uczestnictwa w podziale zysku w firmie w postaci dywidendy.

• Akcje imienne - mogą być wydawane przed dokonaniem na nie pełnej wpłaty, natomiast akcje na okaziciela dopiero po całkowitym ich opłaceniu.

• Akcje zwykłe - jeden głos na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy.

• Akcje uprzywilejowane mogą mieć różne przywileje np. co do głosu (do 5 głosów), pierwszeństwo przy podziale masy upadłościowej. Akcje e nie mają żadnego terminu wykupu, nie stanowią należności, są tytułem własności, mogą być zbywane tylko na wtórnym rynku papierów wartościowych.

• Złota akcja - prawo podejmowania kluczowych decyzji.

• Obligacja - papier wartościowy stwierdzający nabycie przez jej posiadacza prawa do uzyskania w odpowiednim terminie sumy pieniężnej określonej obligacji i ewentualnie odsetek.

• Obligacje zamienne - zamieniane po pewnym czasie na akcje. Posiadają kupon odsetkowy, który jest wynagrodzeniem dla pożyczającego pieniądze.

KURS GIEŁDOWY AKCJI

określany jest przez kapitalizację dywidendy przy rynkowej stopie procentowej, która musi wzrastać w takim samym stopniu w jakim rośnie dywidenda.

Przy ustalaniu maksymalnej ceny akcji inwestor opiera się na:

• Znanych wielkościach ostatnio wypłaconych dywidend

• aktualnej ceny giełdowej akcji

• spodziewanych wielkości dywidendy w przyszłości

CENA RÓWNOWAGI AKCJI

Jest wyznaczana przez

• stopę dochodowości od papierów wartościowych nie obciążonych ryzykiem (obligacji państwowych)

• stopę premii za ryzyko systemowe

• współczynnik giełdowy określonych akcji

• wypłacaną od nich ostatnio dywidendę i spodziewanego wzrostu i spadku tej dywidendy

ISTOTA TEORII PORTFOLIA

są trzy charakterystyki związane z akcjami

1. stopa zysku (dochód) z akcji

Wartość akcji określona jest strumieniem pieniężnym jakiego spodziewa się inwestor z tytułu posiadania akcji. Określona jest przez wielkość dywidendy i cenę akcji co określa wartość

(Po) (D1+P2)/Po - spodziewane korzyści

(P1) (D2+P2)/P1

(P2) (D3+P3)/P2 itd.

Po=D1\(1+r)^1+D2/(1+r)^2+...+D∝/(1+r)^∝ = ∑ Dt/(1+r)^t

r - wymagana stopa dochodu ⇔ stopa dyskontowa (możliwe określenie r w/g formuły kw_r+PR_m

gdzie: k_m=k_wr+PR_m

k_m - stopa dochodu (portfela wszystkich akcji)

k_wr - stopa dochodu wolnego od ryzyka (np. obligacje)

PR_m - premia za ryzyko rynkowe

k_i = k_wr + PR_m*β_i

β_{i -} współczynnik beta (miara ryzyka specyficznego) β = 1 ; β>1 ; β<1

β=0 - przychód z papieru wartościowego nie zależy od sytuacji na rynku.

β=0,5 - przychód z papieru wartościowego jest w połowie tak zmienny jak przychód z portfela rynkowego (np. WIG)

β=1 - przychód z papieru wartościowego jest tak samo zmienny jak przychód z portfela rynkowego (ryzyko przeciętne)

β=2 - jest 2-krotnie bardziej zmienny jak przychód z portfela rynkowego (2-krotnie bardziej ryzykowny od portfela rynkowego)

Jeżeli D1=D2=D3 to dochody z akcji staja się „rentą rzeczywistą”

P_o = D / r

Zazwyczaj jednak mamy do czynienia z rosnącą dywidendą co wynika z rozwoju spółki. Wykorzystujemy wówczas Model Gordona

P_o = D_o(1+g) / (r-g)

r - oczekiwana stopa dochodu z papieru.

g- spodziewany przyrost dywidendy, jednocześnie oczekiwany wzrost kursu akcji.

b) ryzyko portfelowe

c) korelacja miedzy akcjami

współczynniki korelacji ε (-1;1)

1 - korelacja dodatnia (doskonała)

0 - brak korelacji

-1 - korelacja ujemna (doskonała)

Korelacja ma decydujące znaczenie dla zmniejszenia ryzyka portfelowego r=1 - niekorzystne

OBLICZANIE RYNKOWEJ WARTOŚCI AKCJI ZWYKŁYCH.

• Inwestor chcący kupić akcje wyznacza maksymalną cenę, którą gotowy jest zapłacić. Cena zależy od wymaganej minimalnej stopy dochodu, którą chcą osiągnąć z akcji (cena zależy od wysokości spodziewanych dywidend w kolejnych latach posiadania akcji.

• Gdy inwestor planuje zatrzymać akcję na stałe to cena którą zapłaci wyznaczana jest przez strumień rocznych dywidend zdyskontowanych za pomocą stopy minimalnego wymaganego dochodu

• Gdy inwestor nie spodziewa się zmiany dywidend (tzn. Przez cały okres posiadania akcji będzie się ona utrzymywała na poziomie z roku poprzedniego to maksymalną cenę jaką inwestor może zapłacić oblicza się kapitalizując wielkość ostatnio wypłaconej dywidendy za pomocą stopy wymaganego minimalnego dochodu.

NA WARTOŚĆ AKTUALNĄ OBLIGACJI WPŁYWA - Nominalna wartość, termin płatności, stopa Aktualna wartość rynkowa obligacji wyznacza suma redyskontowanych wartości nie zrealizowanych kuponów odsetkowych i zdyskontowanej wartości nominalnych obligacji przy zastosowaniu stopy dyskonta odpowiadającemu obecnym warunkom rynkowym przy uwzględnieniu ryzyka niewypłacalności. Obligacje państwowe można uznać za wolne od ryzyka.

RYZYKO RYNKOWE - charakteryzuje wszystkie inwestycje w prywatnych papierach wartościowych. Z tytułu ryzyka rynkowego podwyższa się stopę oczekiwanego dochodu od prywatnych papierów wartościowych o premię PRM ponad stopę oprocentowania papierów wolnych od ryzyka k_wr. Ryzyko rynkowe to ryzyko systemowe - wynika stąd, że kursy wszystkich notowanych na giełdzie pap. wart. razem wzięte podlegają wahaniom pod wpływem zmian koniunktury gospodarczej, zagrożeń politycznych czy innych czynników ogólnych wpływających na postawy inwestorów.

RYZYKO SPECYFICZNE - znajduje wyraz we wskaźniku giełdowym (b) określonych papierów wartościowych, które mierzy relację wahań ich kursów do wahań kursów wszystkich papierów łącznie notowanych na giełdzie.

Prosta SML - prosta bezpieczeństwa rynkowego (security market line). Jeżeli stopa dochodu od danej akcji (j) leży poniżej prostej SML lokaty w tej akcji nie są bezpieczne, gdyż dochód z nich nie rekompensuje specyficznego ryzyka. Natomiast stopa dochodu od akcji (L) położona powyżej prostej SML wskazuje, że lokaty w akcjach (L) są bezpieczne, gdyż

dochód rekompensuje ryzyko rynkowe i ryzyko specyficzne łącznie. Nachylenie prostej SML do osi odciętych (i prostej k_wr) zależy od ryzyka rynkowego a więc jest mniejsze w okresach dobrej i stabilnej koniunktury, większe w okresie wahań koniunkturalnych i związanej z tym zwiększonej niepewności co do dochodowości lokat w akcjach przedsiębiorstw.

KLASYFIKACJA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH.

1. Inwestycje zwiększające zdolności produkcyjne w celu wytwarzania nowych produktów i zdobycia nowych rynków zbytu.

2. Inwestycje zwiększające zdolności produkcyjne w celu powiększenia podaży tych samych produktów na tych samych rynkach zbytu

3. inwestycje utrzymujące dotychczasowe zdolności produkcyjne przy modernizacji technik produkcji dla obniżenia kosztów produkcji

4. inwestycje utrzymujące zdolności produkcyjne przez prostą wymianę zużytych urządzeń na takie same, bez modernizacji technik i organizacji produkcji

5. inwestycje nie wpływające na zdolności produkcyjne a więc np. zmierzające do poprawy ochrony środowiska naturalnego zgodnie wymogami prawa, inwestycje administracyjne w sferze zarządzania przedsiębiorstwem (mogą przynieść zmniejszenie kosztów ogólnych).

Jeżeli jeden projekt zwiększa spodziewane korzyści z innych projektów nazywamy je komplementarnymi. Jeżeli wdrożenie jednego projektu zmniejsza rentowność drugiego to nazwami je substytucyjnymi.

KRYTERIA OCENY PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH.

1 Okres zwrotu nakładów określa się PP

2 Wartość bieżąca netto NPV

3 Wewnętrzna stopa zwrotu IRR i IRR* - skorygowana

4 Wskaźnik rentowności inwestycji PJ

Kryterium, które prawidłowo służy ocenie projektów inwestycyjnych powinno:

1. Ujmować wszystkie wydatki i przychody pieniężne, zarówno w okresie realizacji, jak i w okresie eksploatacji przedsięwzięcia inwestycyjnego.

1. Brać pod uwagę zmiany wartości pieniądza w czasie z uwzględnieniem faktycznie działającej stopy procentowej a nie oderwanej od rynku.

2. Wskazywać na taki projekt inwestycyjny, który najlepiej przedstawia osiąganie celu przedsiębiorstwa, a więc maksymalnie zwiększa jego wartość.

W prawidłowej efektywności analizowanych projektów inwestycyjnych konieczne jest przyjęcie do rachunku dochodu ujmowanego w kategoriach strumieni pieniężnych a nie dochodu występującego jako wynik finansowy.

1 Okres zwrotu nakładów.

Przewidywany niezbędny okres do uzyskania zwrotu zainwestowanego kapitału przez nadwyżki finansowe generowane w wyniku zastosowania projektu inwestycyjnego.

2 Wartość bieżąca netto NPV

Ustalenie stopy dyskontowej jest to albo rynkowa stopa % od pożyczek średniookresowych (w przypadku finansowania funduszami obcymi) albo wynegocjowane przez inwestora stopy dochodu na poziomie rentowności aktywów przedsiębiorstwa (w przypadku finansowania własnymi funduszami)

Wartość netto to różnica pomiędzy zdyskontowanymi wpływami i wydatkami związanymi z realizacją projektu inwestycyjnego.

NPV = ∑ NFNt \ (1+k)^t -- NFN -zdyskontowane nadwyżki

możliwe są 3 przedziały wartości NPV:

1. NPV>0 - co oznacza że stopa zwrotu jest wyższa niż koszt pozyskania kapitału. Przedsęwzięcie zwiększa zasoby firmy.

2. NPV=0 - stopa zwrotu równa się kosztowi kapitału. Projekt jest neutralny i nie zmniejsza i nie zwiększa zasobów firmy

3. NPV<0 - stopa zwrotu jest niższa niż koszt kapitału. Projekt należy odrzucić, gdyż zmniejsza zasoby firmy.

3 Wewnętrzna stopa zwrotu IRR i IRR* - skorygowana

Stopa dyskontowa przy której zaktualizowana wartość bieżąca wydatków pieniężnych = zaktualizowanej wartości wpływów pieniężnych w całym okresie realizacji i eksploatacji projektu.

IRR> kosztów ⇒ NPV>0 (ok.) - projekt inwestycyjny jest źródłem nadwyżki finansowej dla firmy.

1. IRR< kosztów ⇒ NPV<0 (dupcia) - oznacza że przy danych kosztach kapitału inwstycja pochłania środki nie generując żadnej nadwyżki. Projekt należy odrzucić

2. IRR = kosztom ⇒ NFNt / (1+k)^t = 0 - czyli wewnętrzna stopa zwrotu jest równa kosztom kapitału, projekt inwestycyjny jest neutralny.

IRR* zmodyfikowana to taka stopa przy zastosowaniu której przyszła wartość nakładów inwestycji ponoszona na koniec okresu eksploatacji będzie równa przyszłej wartości wszystkich nadwyżek finansowych obliczonej przy zastosowaniu rynkowej stopy procentowej

4 Wskaźnik zyskowności inwestycji (PI) jest miernikiem oceny względnej efektywności rozpatrywanych przedsięwzięć inwestycyjnych wyrażonej stosunkiem teraźniejszej wartości nadwyżek finansowych do wartości bieżącej nakładów niezbędnych do realizacji tego przedsięwzięcia.

PI= PV(wpływów) / PV(wydatków)

1. PI >1 - projekt przyjmujemy

2. PI <1 - projekt odrzucamy

Wewnętrzna stopa procentowa jest to taka stopa procentowa, przy której teraźniejsza wartość netto rozpatrywanych projektów inwestycyjnych równa jest zeru.

OBLICZANIE AKTUALNEJ WARTOŚCI NETO PROJEKTU INWESTYCYJNEGO

opiera się na:

• dyskontowaniu rocznych nadwyżek finansowych netto:

• ujemnych w okresie realizacji nowych obiektów

• dodatnich w okresie eksploatacji

Dla obliczenia aktualnej wartości nadwyżek finansowych stosuje się stopę procentową kosztu kapitału czyli w przypadku finansowania inwestycyjnego za pomocą kredytu bankowego długoterminowego będzie to stopa oprocentowania tego kredytu

OBSZARY ANALIZY PRZEDSIĘBIORSTWA - analiza wskaźnikowa

1. rentowności

• kategoria zysku / obrót

• kategoria zysku / aktywa

• kategoria zysku / kapitał własny

1. płynności

• kategoria aktywów bieżących / zobowiązania bieżące

2. aktywności gospodarczej (wykorzystania aktywów)

• kategoria aktywów / obrót

3. zadłużenia (struktury kapitału)

• kategoria długu / aktywa

• kategoria długu / kapitał własny

• kategoria długu / nadwyżka finansowa

4. rynku kapitałowego (wartości rynkowej)

• uwzględnia emisję akcji i ich cenę giełdową (rynkową)

ANALIZA SYTUACJI FINANSOWEJ WG. DUPONTA - nazwa pochodzi od znanej amerykańskiej firmy, której kierownictwo wypracowało sposób analizy zależności między marżą zysku netto, rotacją aktywów i stopniem zadłużenia firmy a stopą zysku z kapitału własnego. Mnożąc marżę zysku przez wskaźnik rotacji aktywów ogółem otrzymujemy stopę zysków z aktywów (ROA). Jest to podstawowe r-nie DuPonta.

ROA=(zysk netto/sprzedaż ) * (sprzedaż/aktywa ogółem)

ZMODYFIKOWANE RÓWNANIE DUPONTA

ROE=ROA * mnożnik kapitału własnego = (zysk netto / aktywa) * (aktywa ogółem \ kapitał własny) Metoda ta może być wykorzystana do analizy prowadzonej ex post, jak do oceny wpływu różnych strategii na efektywność działania firmy mierzonej korzyściami osiągniętymi przez akcjonariuszy Marża zysku informuje jaki jest udział zysku w wartości sprzedaży. Analiza poziomu tego wskaźnika może dostarczyć wielu informacji dotyczących skuteczności działania przedsiębiorstwa w sferze polityki cenowej oraz optymalizacji kosztów wytwarzania. W praktyce poziom tego wskaźnika jest ujemnie skorelowany ze wskaźnikiem rotacji aktywów.

Przedsiębiorstwa o wysokiej marży zysku są zarazem przedsiębiorstwami o niższych wskaźnikach rotacji aktywów i na odwrót niskimi poziomami marży zysku z reguły towarzyszy wysoki poziom wskaźnika rotacji aktywów. Dlatego też porównania poziomu tego wskaźnika między różnymi firmami nie mogą stanowić ostatecznej postawy do wyrażania ostatecznej oceny efektywności gospodarowania. Kluczowe znaczenie ma tu uwzględnienie kapitałochłonności produkcji.

KOSZT KAPITAŁU

W celu maksymalizacji tej wartości i tym samym majątku właścicieli należy dążyć do minimalizacji kosztu kapitału. Każdy koszt jest związany ze źródłem swojego pochodzenia

KOSZT ZWYKŁY - emisja akcji ⇒ model Gordona wymagana stała I

KOSZT KAPITAŁU WŁASNEGO - ulokowanie kolejnej emisji akcji ⇒wzrost pozyskania stały dochód dla akcjonariuszy Kolejna emisja akcji musi być bardziej atrakcyjna. Koszty emisji rosną proporcjonalnie. Koszt zmniejsza zysk.

KOSZT DŁUGU - jako składnik kapitału jest stopą procentową, oszczędności podatkowe. Im większe zadłużenie tym lepiej dla przedsiębiorstwa. Koszt kapitału obcego jest mniejszy bo występuje tarcza.

KOSZT KAPITAŁÓW OBCYCH- liczony jest wg. Stóp ich oprocentowania Jeżeli kapitał obcy składa się z różnych zobowiązań o różnej wysokości oprocentowania to dla ustalenia stóp procentowych należy określić średnią ważoną poszczególnych stóp procentowych.

ŚREDNI KOSZT WAŻONY

Jeżeli na kapitał składają się różne jego składniki to koszt kapitału dolicza się jako średnią kosztów pozyskania poszczególnych składników kapitału ważoną jak udziałem w całości kapitału.

SWK=wz*kz+wu*ku+wd*kd ; wz-udział kosztu zwykłego, wu-uprzywilejowanego, wd-udział długu

KOSZT POZYSKANIA DODATKOWYCH KAPITAŁÓW określany jest jako krańcowy koszt kapitału. Koszt niepodzielnych zysków jest stopą dochodów wymaganą przez akcjonariuszy od kapitału akcyjnego, jakie firma otrzymuje dzięki niepodzielnym zyskom. Przedsiębiorstwo powinno zarobić na niepodzielnych zyskach przynajmniej tyle, ile sami akcjonariusze mieliby zarobić na alternatywnych inwestycjach o porównywalnym ryzyku. W przeciwnym wypadku powinno wypłacić dywidendę.

1. Reinwestowanie zysku nie powoduje dodatkowych kosztów kapitału w sensie kapitału krańcowego.

2. Utrzymanie dotychczasowej struktury kapitałowej jest korzystne ze względu na reakcje otoczenia finansowego.

Krańcowy koszt kapitału uzyskiwany drogą zadłużenia zależy od

1. stopy oprocentowania nowych długów

1. stawki podatku dochodowego

2. kosztów emisji obligacji

Krańcowy koszt powiększenia całości kapitału zależy od:

1. krańcowych kosztów jego składników

1. od struktury przyrostu kapitału

OPTYMALNA STRUKTURA KAPITAŁU.

Optymalną strukturę kapitału osiąga się przy zachowaniu równowagi miedzy wielkością ryzyka a poziomem dochodowości. Ryzyko w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa wynika z niepewności co do osiągania przewidywalnych przychodów ze sprzedaży, niepewności co do poziomu kosztów, a także ze struktury kosztów od których zależy wrażliwość przedsiębiorstwa na ryzyko. Przy wysokim udziale kosztów stałych w całości kosztów - przedsiębiorstwo jest bardziej wrażliwe na ryzyko wynikające z wahań wpływów ze sprzedaży niż wtedy gdy udział kosztów stałych w całości kosztów jest mniejszy, a udział kosztów zmiennych jest większy. Rozkład całości tego ryzyka między właścicieli firmy i jego wierzycieli zależy od struktury kapitału. Czynniki mające wpływ na strukturę kapitału:

1. Stabilność przychodów

2. Struktura aktywów

3. Rentowność

4. Dynamika rozwoju

5. Skłonność zarządów do podejmowania ryzyka.

ISTOTA DŹWIGNI FINANSOWEJ.

Dźwignia finansowa wykorzystanie zadłużenia jako źródła finansowania dla powiększenia zysku przypadającego na akcję. Nadwyżka finansowa przed odliczeniem oprocentowania obcych kapitałów i podatku dochodowego zależy od ⇒ produktywności kapitału rzeczowego zaangażowanego w przedsiębiorstwie.

Jeżeli produktywność jest wyższa od stopy oprocentowania kapitałów obcych to ⇒ wzrost udziału długu w finansowaniu aktywów powoduje ⇒ przenoszenie coraz

większej nadwyżki zysku po odjęciu oprocentowania na kapitał akcyjny i wzrost zysku przypadającego na 1 akcję.

DŹWIGNIA OPERACYJNA

Wzrost procentowego udziału nadwyżki bez odsetek i podatku w przychodach ze sprzedaży wywołanej ze sprzedaży wywołanych rozkładaniem się kosztów stałych na coraz większą liczbę jednostek wyprodukowanych i sprzedanych towarów.

DŹWIGNIĄ ŁĄCZNĄ

nazywamy działanie dźwigni finansowej i operacyjnej, jeżeli przy określonym udziale zadłużenia w finansowaniu aktywów przedsiębiorstwa zachodzi wzrost produkcji i sprzedaży. Pozwala to obliczyć zmiany spodziewanego zysku na 1 akcję w przypadku wzrostu sprzedaży.

RYZYKO DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ

SAMODZIELNE RYZYKO PRZEDSIĘWZIĘCIA - odchylenia od szacowanych kosztów i efektów.

Do oceny samodzielnego ryzyka inwestycyjnego wykorzystuje się analizę wrażliwości i analizę scenariusza

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI - technika analizy ryzyka, w której zmienia się wartość podstawowych zmiennych i obserwuje się wynikające z tego zmiany np. NPV

ANALIZA SCENARIUSZY - technika analizy ryzyka, w której porównuje się złe i dobre zestawy warunków ekonomicznych z najbardziej prawdopodobnymi wartościami lub tzw. wartością bazową.

Występuje przy tej analizie współczynnik zmienności (W) ⇒ jaka miara ryzyka

W = δ(NPV) / E(NPV)

δ(NPV) ⇒ odchylenie standardowe

E(NPV) ⇒ wartość oczekiwana

Współczynnik ten interpretuje się dwojako

1. W>1 - duże ryzyko

2. W<1 - małe ryzyko projektu inwestycyjnego

RYZYKO SPECYFICZNE - znajduje wyraz we wskaźniku giełdowym (b) określonych papierów wartościowych, które mierzy relację wahań ich kursów do wahań kursów wszystkich papierów łącznie notowanych na giełdzie.

RÓŻNICE MIEDZY RYZYKIEM SPECYFICZNYM A SAMODZIELNYM

Samodzielne ryzyko przedsięwzięcia wynika z możliwości powstania odchyleń miedzy efektami i nakładami przewidywanymi w projekcie (budżecie) inwestycji a efektami i nakładami osiągniętymi w rzeczywistości po jej realizacji. Odchylenia te mogą wpłynąć na poziom dochodowości przedsiębiorstwa, które realizuje inwestycję, co znajdzie wyraz w notowaniach akcji przedsiębiorstwa na rynku, jeżeli jest to spółka akcyjna i doprowadzi do zmiany ich współczynnika (b). W ten sposób samodzielne ryzyko przedsięwzięcia przenosi się na specyficzne związane z lokowaniem funduszy w akcjach.

OPTYMALIZACJA PROGRAMU PRODUKCJI.

Koszty stałe - stanowią część kosztów działalność, które w odpowiednich okresach nie ulegają zmianie i nie zależą od poziomu produkcji.

Koszty zmienne - stanowią taką część kosztów które rosną wraz ze wzrostem działalności produkcyjnej (np. place bezpośrednie, świadczenia, materiały i surowce)

Koszty (jednostkowe) całkowite

Kcj=KC\Q

KC=(KS+KZ)\Q

PRÓG RENTOWNOŚCI - to taki poziom produkcji (sprzedaży) przy którym wynik finansowy jest 0. Górny próg rentowności - obszar strat dużej progresji kosztów i dużej degresji sprzedaży. Jeżeli wielkość zysku przypadająca na jednostkę wyrobu zaczyna się zmniejszać wraz ze wzrostem produkcji to oznacza że zbliżamy się do górnego progu zysku

STRATEGJE ZARZĄDZANIA MAJĄTKIEM OBROTOWYM.

Przeciętna strategia finansowania przedsiębiorstwa opiera się na zasa­dzie, że całość majątku trwałego i stała część zapotrzebowania na aktywa obrotowe są finansowane ze źródeł długoterminowych: kapitału własne­go i długoterminowego zadłużenia w postaci obligacji czy kredytów ban­kowych o wieloletnich terminach spłaty. Zmienna część zapotrzebowania na aktywa obrotowe jest przedmiotem krótkoterminowego finansowania: przez wykorzystanie kredytu handlowego, krótkoterminowych kredytów bankowych, a niekiedy i emisji własnych krótkoterminowych bonów czy obligacji (commercial papers) na rynku pieniężnym.

Agresywna strategia finansowania polega na tym, że przedmiotem krótkoterminowego finansowania jest nie tylko zmienna część zapotrze­bowania na aktywa obrotowe, ale również część stałego zapotrzebowania na te aktywa. W efekcie przedsiębiorstwa, które stosują tę strategię finan­sowania utrzymują stałe, rezerwowe zapasy za pomocą bankowych kre­dytów

krótkoterminowych, które muszą być stale odnawiane. Strategię taką nazywa się agresywną, gdyż jest ona wyrazem dążenia do wykorzy­stania dźwigni finansowej (niższe oprocentowanie kapitału pożyczonego niż stopa zysku od kapitałów własnych), co jednak łączy się z ryzykiem utrzymania aktywów obrotowych na stałym, niezbędnym poziomie w przypadku odmowy przedłużenia kredytu krótkoterminowego na dalszy okres.

Konserwatywna strategia finansowa polega na tym, że dla zmien­nego zapotrzebowania na aktywa obrotowe (w całości lub w części) utrzymuje się pokrycie w postaci płynnych papierów wartościowych. Gdy wystąpi potrzeba zwiększenia np. zapasów ponad stały poziom, zamiast wykorzystywać kredyt obrotowy dla ich sfinansowania, sprze­daje się odpowiednią część posiadanych w portfelu papierów wartościo­wych i w ten sposób finansuje się przejściowo zwiększone zapasy. Przedsiębiorstwa stosujące tę strategię finansowania tylko wyjątkowo wykorzystują zewnętrzne krótkoterminowe źródła finansowania, gdyż w zasadzie mogą sfinansować całe zmienne zapotrzebowanie na aktywa obrotowe ze sprzedaży własnych płynnych aktywów finansowych, które - po ustąpieniu przejściowego zapotrzebowania na aktywa obro­towe - są ponownie odkupywane.

ISTOTA RESTRYKTURYZACJI

Zadaniem restrukturyzacji jest zmiana istniejących w przedsiębiorstwie struktur :

- własności

- organizacji formalnej

- organizacji produkcji

- zorganizowanego kapitału

- redukcja aktywów

- przychody i koszty

- inne

---