Oresteja jest jedyną w całości zachowaną trylogią tragiczną. Poszczególne jej części to: Agamemnon, Ofiarnice, Eumenidy. Całość oparta jest na jednym micie o rodzie Pelopidów. Ukazuje tragiczne dziedzictwo

zbrodni nękające kolejnych jego członków, od czasów, gdy Pelops zdobył podstępem tron i rękę Hippodamei. Jego wnuk, Agamemnon, wyprawiając się na wojnę trojańską, poświęca bogom swoją najmłodszą córkę Ifigenię, by sprowadzić przychylne wiatry. Tym samym wywołuje nienawiść swojej żony Klitajmestry, która podczas nieobecności męża związuje się z Ajgistosem. Po powrocie Agamemnona, króla Myken, spod Troi, wiarołomna małżonka zabija go. Morderczyni postrzega swój czyn za sprawiedliwe wyrównanie rachunków. W budzącej zgrozę spowiedzi z dumą opowiada o zapłacie za śmierć córki i wiarołomstwo Agamemnona. Zbrodniczego czynu nie podziela Chór, przewidując następstwa zbrodni: „Tu śmierć — tam śmierć, płaci krwią, kto zabił”. Chór nie myli się — w Ofiarnicach dokonuje się zemsta na Klitajmestrze, na którą czeka córka Agamemnona Elektra. W matkobójstwie wspiera swego brata Orestesa, który w przebraniu przybywa do pałacu i zabija najpierw Ajgistosa, potem matkę. Przerażony swym czynek Orestes udaje się na wygnanie: „Żywy, zmarły — na wieki taka moja sława”. W pogoń za nim ruszają Erynie. Tragedia dopełnia się ostatecznie w ostatniej części trylogii. W Delfach Pytia nakazuje Orestesowi udać się na sąd przed Pallas Ateną, przez którą Orestes zostaje uwolniony od winy. Gnające zaś go Erynie otrzymują przydomek bóstw opiekuńczych, Eumenid, które mają sprawować pieczę nad Ateńczykami. Wielką tragedię zemsty, kary i przebaczenia kończy pojednanie, przymierze zawarte na wieki.

Ajschylos wykreował w swym dziele trzy wielkie postacie: nieugiętej zbrodniarki, która nie waha się dokonać najstraszliwszych czynów, oraz jej dzieli-mścicieli - Orestesa pełnego wątpliwości i zatwardziałej w nienawiści Elektry.

Trylogia stała się inspiracją późniejszych dramatów zemsty i wzorcem dla wielu twórców.

_______________________________________________________________________________

Elektra to tragedia grecka napisana w V w. p.n.e.

Żona (Klitajmestra) wraz z kochankiem (Egeistem) morduje męża - Agamemnona. Kobieta ma dwójkę malutkich

dzieci - Orestesa i Elektrę. Służący wysyła chłopca za granicę, aby Egeist, który został władcą, nie zabił go. Córka została z matką. Egejst obawiał się potomka Elektry, dlatego wydał ją ubogiemu wieśniakowi, który jednak jej nie dotknął. Żyła z nim i mu pomagała. Pewnego dnia w jej wiosce pojawił się Orestes, który powiedział, że jest wysłannikiem Orestesa. Mąż Elektry zaprosił go do domu wraz z jego towarzyszem. Elektra nakazała posłać po sługę, który wcześniej uratował dziecko. Gdy przybył, opowiedział jak ktoś zostawił pukiel włosów na grobie Agamemnona, rozpoznał również Orestesa, o czym poinformował Elektrę. Siostra rozpoczęła rozmowę z bratem, ten chciał zabić mordercę ojca. Sługa poinformował, że Egeist składa ofiarę i jeżeli Orestes tam trafi to zostanie zaproszony na ucztę. Elektra postanawia zgładzić również matkę, dlatego wysłała starca, aby powiadomił ją o dziecku (chłopcu) córki. Orestes wyruszył do Egeista, podczas uczty, na którą zostaje zaproszony, morduje kochanka matki. Początkowo wzburzona służba uspokaja się na wieść o pochodzeniu Orestesa. Następnie udaje się do Elektry, która przekonuje go o słuszności zamordowania matki. Nagle przybywa matka, która zwierza się córce, mówi o zabiciu Agamemnona ponieważ on zabił jej córkę. Elektra prosi ją do środka, kobieta zostaje zamordowana.

Z Olimpu schodzą Dioskurowie. Orestes zmuszony jest uciekać do Aten, gonią go Erynie natomiast Elektra musi poślubić Pylada.

_________________________________________________________________________________

?CHMURY? ARYSTOFANES

BUDOWA UTWORU

Arystofanes jest przedstawicielem komedii staroattyckiej. Jego sztuka pt. ?Chmury? posiada wszystkie elementy tego gatunku:

- prologos ? monolog, zaczynający sztukę i wprowadzający w jej temat, wygłaszany przez Strepsjadesa.

- parados ? pojawienie się chóru Chmur i jego pierwsza pieśń.

- epeisodiony i stasimony ? wzajemnie przeplatające się dialogi aktorów i śpiewy chóru.

- agon ? pojedynek dwóch przeciwnych stron. Głównym agonem tej sztuki są mowy Mówcy Prawego i Mówcy Nieprawego, oraz ich spór o to kto zajmie się edukacją Fejdipidesa. Drugim agonem, na końcu sztuki, jest kłótnia syna z ojcem o prawo do karania rodziców przez dziecko.

- parabaza ? pieśń chóru, niezwiązana z fabułą, przekazującego odezwę autora do publiczności, w tym wypadku przyganę do publiczności za chłodne przyjęcie poprzedniej wersji sztuki.

- kommos ? lament Strepsjadesa nad popełnionym błędem.

- exodos ? scena zamykająca sztukę, w której główny bohater podpala marzycielnię. Ostatni wychodzi chór żegnając się z publicznością.

POSTACIE WYSTĘPUJĄCE W SZTUCE

Strepsjades ? rolnik, który popadł w długi za sprawą nieokiełznanej namiętności syna do koni.

Jest ucieleśnieniem obywateli Aten, inwestujących pieniądze w wykształcenie swych synów. Arystofanes opisuje go jako człowieka prostego, spodziewającego się po edukacji syna nie nabycia wiedzy lecz przekształcenia go w narzędzie służące do poprawy warunków materialnych.

Fejdipides ? wyrodny syn trawiący czas na wyścigach i jeździe konnej.

Symbolizuje on ateńską młodzież wraz z atrybutami młodości; lekkomyślnością, kierowaniem się ideałami i podatnością na wpływy.

Sokrates ? filozof mieszkający wraz z swymi uczniami w marzycielni nieopodal domu Strepsjadesa.

Jego postać skupia w sobie wszystkie wady sofistów, którzy ucząc młodzież nie wpajali jej zasad etycznych, ale kunszt retoryczny pozwalający obronić każdą rację jakkolwiek byłaby ona zła.

Chmury ? chór.

Ukazują naukę sofistów, nęcącą korzyściami z niej płynącymi i naukową mądrością, lecz w rezultacie psującą młodzież i niszczącą w niej trzymanie się szczytnych ideałów.

Mówca Prawy - głos starego ładu kształtującego młodych ludzi na wartościowych obywateli, trzymających sie boskiego prawa.

Mówca Nieprawy - głos nowej rzeczywistości, w której panuje kierowanie się własnym interesem i odrzucenie starych wartości jako bezwartościowych.

Amynias ? wierzyciel Strepsjadesa.

Pasjas ? wierzyciel Strepsjadesa.

Uczeń I ? uczeń Sokratesa.

Uczeń II ? uczeń Sokratesa.

Sługa Strepsjadesa

Postacie nieme

STRESZCZENIE SZTUKI

Strepsjades nie może zasnąć, jest rozdrażniony. Jego syn wpędza go w długi marnotrawiąc czas na wyścigi i kupując wciąż nowe konie. Wierzyciele zaczynają grozić procesami a syn nie chce się opamiętać. Nawet we śnie majaczy o gonitwach, aż ojciec go wyrywa ze snu sarkając. Strepsjades wpada na pomysł. Niedaleko jego domu mieszka Sokrates, filozof przyjmujący na nauki wszystkich chętnych, którzy tylko mieli czym za tą nauke płacić. Myśli o tym by posłać tam swego syna. Sokrates ponoć zna dwie mowy, sprawiedliwą i niesprawiedliwą, gdyby syn nauczył się tej drugiej mógłby ojca wybronić w sądzie. Strepsjades budzi ponownie syna i każe mu iść na nauki. Chłopiec unosi się honorem, tym że nie może splamić się tak ohydnym postępowaniem, poczym wybiega a Strepsjades zostaje sam. Postanawia, że on sam będzie pobierać nauki u Sokratesa i kieruje się do marzycielni filozofa.

U bramy spotyka jednego z uczniów Sokratesa, wdaje się z nim w krótką rozmowę. Już na samym wstępie swej przygody z sofistami zostaje zarzucony informacjami, których jego prosty umysł nie jest w stanie przyswoić. W pewnym momencie zauważa człowieka wiszącego w koszu. Uczeń wyjaśnia mu że to Sokrates. Strepsjades zaczyna rozmawiać z Sokratesem. Wyjaśnia mu swoję sytuację i wyraża gotowość zapłacenia za naukę jeśli dzięki niej uniknie spłacenia długów. Filozof każe starcowi włożyć wieniec i zasiąść na ławie, a sam wzywa Chmury. Zjawiają się one, przy akompaniamencie grzmotów i witają uczonego chwaląc go jako swego ulubieńca. Sokrates wyjaśnia iż są one jedynymi boginiami. Obala przy tym wiarę Strepsjadesa w Zeusa i bogów udowadniając, że to one przynoszą ludziom deszcz i chronią przed nieurodzajem. Rolnik w obliczu mądrych słów porzuca wiarę w bogów i zaczyna wielbić nowe bóstwa. Zwraca się do nich z prośbą by dały mu dar mądrej mowy. Chmury chwalą jego zacięcie i zwracają się do Sokratesa by zaczął wstępną naukę i wybadał umysł nowego ucznia. Zaczyna się nauka.

Chmury zwracają się do publiczności, przez ich usta przemawia Arystofanes. Wylewa swój żal za złe przyjęcie pierwszej wersji sztuki. Chwali swój kunszt, daleki od prostackich żartów, i odwagę w wyborze tematów nieomijających krytyki wysoko postawionych person.

Tymczasem Sokrates stara się wpoić wiedzę w Strepsjadesa. Zaczyna od poezji jednak szybko traci cierpliwość w zderzeniu z niewiarygodnym brakiem pamięci ucznia. Próbuje zatem tematu miar, następnie taktów jednak okazuje się że Strepsjades nie jest w stanie pojąć nawet czym one są, a już tymbardziej poznać je głębiej. Jedynym co zdaje się docierać do prostego umysłu są rzeczy całkowicie przyziemne. Największym sukcesem ucznia staje się uświadomienie sobie, że wróble dzielą się na samice i samce. Wiedza już o odmianie imion zdaje się go przerastać. Sokrates postanawia zostawić ucznia samego, każe mu położyć się na tapczanie i w spokoju oddać kontemplacji. Strepsjades jednak bardziej skupia się na pluskwach buszujących w sienniku i narzekaniu na nie, niż na przydzielonym mu zadaniu. Po jakimś czasie wraca Sokrates by sprawdzić postępy ucznia. Okazuje się, że Strepsjades okazał się płodnym myślicielem. Pierwszym jego konceptem jest przekupienie wiedźmy, by skradła z nieba księżyc i w ten sposób zatrzymała upływ miesięcy. W ten sposób nie nadejdzie czas oddania długów i wykpi się on od ich spłacania. Na pytanie mistrza o sposób na wygranie sprawy, mimo braku świadków, odpowiada, że najlepszym pomysłem byłoby się powiesić. Umarły wszak jest wolny od jakichkolwiek kar. Jest to ostatnia kropla przelewająca kielich cierpliwości Sokratesa. Każe on się głuptasowi wynieść z marzycielni gdyż żadną miarą taki tępy człowiek nie może się niczego nauczyć. Strepsjades traci nadzieję, jednak z pomocą przychodzą mu Chmury doradzając by wysłał na naukę swego syna.

W domu ojciec oświeca Fejdipidesa nowo nabytą wiedzą. Objaśnia mu, że bogowie nie istnieją a wróbel może okazać się być wróblicą. Zmusza syna do pójścia do marzycielni, przyjęcia nauk Sokratesa i przyswojenia mądrej mowy.

Pojawiają się dwaj mówcy, Prawy i Nieprawy. Urągają sobie wzajemnie i kłócą o to, który z nich stanie się nauczycielem chłopca. Ponownie sprawę rozwiązują Chmury. Podsuwają one pomysł, by mówcy zmierzyli się ze sobą. Jako pierwszy występuje Mówca Prawy. Opowiada on o starych czasach gdy ludzie żyli według jego zasad. Chłopcy wtedy byli karni, hartowali swe ciała i nie otaczali się zbytkami. Szanowali starszych i słuchali ich wskazań. Cnota była ich największym skarbem, nie oddawali się wszetecznym igraszkom. Prawy obiecuje, że jeśli zostanie nauczycielem Fejdipidesa, zrobi z niego godnego człowieka, zdrowego, silnego i niepoddającego się krytyce. Ostrzega, że jeśli chłopiec obierze drugą ścieżkę, czeka go ciało cherlawe, zatrucie duszy i poddanie się Antimachowej chuci. Chór chwali mowę Prawego i wyraża wątpliwość czy drugi mówca będzie w stanie ją przebić. Nieprawy zaczyna swą mowę. Udowadnia, że cnota nie daje rzadnych korzyści. Ci, którzy mają śmiałość i tupet, więcej zyskują w życiu. Chwali też biegłość wymowy, powołując się na autorytet Homera. Także groźbę stosunków między mężczyznami czyni mniej straszną, mówiąc o tym, że wszystkie znaczniejsze osoby tej namiętności się poddają. Prawy sam przyznaje mu rację, poczym szybko odchodzi.

Sokrates zgadza się przyjąć niechętnego chłopca na naukę.

Chmury ponownie zwracają się do widowni. Obiecują względy za dobre przyjęcie sztuki i jednocześnie grożą zemstą w wypadku znieważenia ich złym werdyktem.

Strepsjades przychodzi do Sokratesa z zapłatą za naukę syna, pyta przy tym czy chłopiec poczynił postępy w mowie. Filozof przytakuje i mówi, że w tej kwestii nie ma już dla Fejdipidesa tajemnic i że jest on już gotowy do opuszczenia marzycielni. Gdy ojciec widzi syna, rozpływa się nad jego uczonym wyglądem. Faktycznie, chłopiec ma niezdrową cere i jest wymizernowany. Przemawia do ojca z wyższością i tłumaczy mu błahość rozwiązania problemów długów. Gdy pojawia się Pasjas ze świadkiem, Strepsjades, odważny, wiedząc, że uczony syn go wybroni, stara się zaimponować swoją wiedzą. Pokazuje wierzycielowi dzieżę pytając co ten widzi przed sobą. Zapytany odpowiada, że dzieżę, a Strepsjades kpi, że nie da pieniędzy człowiekowi co dzież nazywa dzieżą. To samo czyni z Amyniasem, gdy ten przychodzi, płacząc i prosząc o zwrócenie przynajmniej procentów. Strepsjades kpi, że skoro rzeki nie potrafią sprawić by morze przybrało, jak procenty mogą sprawić żeby kapitał przybrał. Nie poprzestaje na tym i okłada Amyniasa batem.

Chmury ganią zachowanie Strepsjadesa i wróżą mu zły koniec.

Strepsjades ucieka przed synem. Skarży się Chmurom jak po kolacji kazał Fejdipidesowi zaśpiewać pieśń autorstwa Simonida, gdy syn się nie zgodził, poprosił o wiersz Ajschyla. Fejdipides zamiast tego zadeklamował utwór Eurypidesa, w którym brat dopuszcza się kazirodztwa na siostrze.

Dochodzi do kłótni kończącej się pobiciem ojca przez syna.

Fejdipides udowadnia ojcu słuszność swego postępowania. Przyrównuje starego człowieka do dziecka, które trzeba karać gdy zachodzi taka potrzeba. Na argument Strepsjadesa, że gdy sam będzie miał syna, będzie go karał do woli, odpowiada, że nie jest to takie pewne i niesprawiedliwym by było gdyby ominęła go ta przyjemność. Za przykład podaje zwierzęta, które nie oszczędzają swych ojców, wszak człowiek jest też zwierzęciem, tylko, że ustalającym sobie prawa. Na koniec oświadcza, że idzie zbić matkę. Strepsjades winą za upadek moralny syna, obarcza Sokratesa. Stara się nakłonić syna, by poszedł wraz z nim zabić sofistę, lecz ten odwraca się od ojca. Chmury pojazują swe prawdziwe oblicze. Przyznają, że wykorzystują słabości ludzi by dać im nauczkę i nauczyć respektu do bogów.

Strepsjades zwraca się do bogów.i przeprasza za to, że się odwrócił od nich. Zbiera sługi i idzie do marzycielni Sokratesa, następnie ją podpala.

________________________________________________________________________________

Arystofanes,komedie

________________________________________________________

Uczta Platona jest jednym z najsłynniejszych dialogów tego wspaniałego starożytnego filozofa. Przetłumaczona została na wszystkie języki świata i była pierwszym dialogiem Platona , który ukazał się w języku

polskim (w 1957 roku)

Cały dialog jest jak gdyby sprawozdaniem Apollodrosa z biesiady wydanej dla przyjaciół przez poetę Agatona. Wśród znakomitych gości znaleźli się : Fajdros, Pauzaniasz, Eryksimachos, Arystofanes i oczywiście najznakomitszy gość Sokrates. Każdy z biesiadników wygłasza mowę pochwalną na cześć boga Erosa. Gdyż to właśnie On stał się ideą wiodącą w wypowiedziach poszczególnych gości. Wysłuchując kolejnych mów doszli do wniosku , iż Eros (miłość-pożądanie) jest wszędzie: zarówno u źródeł żądzy poznania, jak i u źródeł przywiązania do życia cechującego wszystkie istoty zmysłowe: „(...) ich niekończąca się reprodukcja naśladuje wieczność”.Mit Arystofanesa pokazuje ,że wszystko wywodzi się z podziału istot pierwotnie samowystarczalnych (męskich ,żeńskich lub mających obie płcie), które zgrzeszyły nie umiarkowaniem i pychą chcąc dostać się do „nieba” i zająć miejsce bogów i dlatego zostały rozcięte przez Zeusa na pół, w skutek czego każdy poszukuje swojej utraconej połówki . Działając na wszystkich poziomach rzeczywistości , miłość , która jednoczy jest pośrednikiem między nimi i dlatego ofiarowuje nam drogę wiodącą wzwyż ( od wielorakich przejawów piękna zmysłowego do Piękna jako takiego, stanowiącego ostateczny kres wtajemniczenia ).

Na początku konwersacji wszyscy biesiadnicy zgodnie przyznali, że Eros jest bogiem i jak boga czcić go trzeba . On jest bogiem , który wszystko stwarza ,nie toleruje przemocy ani gwałtu, od Jego przybycia do królestwa bogów zapanował tam spokój i wzajemne zrozumienie, a to dla tego , że Eros umiłował ponad wszystko piękno.

Tak wszyscy zgodnie uważali ,aż przyszedł czas na Sokratesa, żeby się w tej kwestii wypowiedział. W tym momencie Sokrates przytoczył swoją rozmowę z mądrą kobietą pochodzącą z Mantineii imieniem Diotyma. Ona to przekazała Mu ,a przez Niego reszcie biesiadników prawdę o Erosie.

Nie jest on ani bogiem ani człowiekiem . Jest zawieszony pomiędzy światem istot śmiertelnych(ludzi) a nieśmiertelnych (bogów) . Jest niby pośrednik pomiędzy śmiertelnymi niedoskonałymi istotami, a doskonałymi bóstwami, tworzy nić porozumienia i spaja te jakże różne światy.

Jednak takie wyjaśnienie choć skrupulatne i wyczerpujące Sokratesowi nie wystarczyło. Interesowało go również skąd wziął się ten dziwny „duch”. Tak więc Diotyma ciągnęła dalej swoją „opowieść”. Eros jest synem Dostatku i Biedy spłodzonym podczas uroczystości , którą wyprawiali bogowie na cześć dopiero co urodzonej Afrodyty. Dlatego też Eros stał się nieodłącznym jej towarzyszem. Jest on wiecznie nie zgrabnym biedakiem,ale pragnie tego co piękne po pierwsze dlatego ,że sama Afrodyta jest piękna, po drugie zaś dlatego, że odziedziczył to zamiłowanie po ojcu.

Diotyma mówi również ,że popęd i żądza nie są związane wyłącznie z ciałem ,ale i z duszą ,która jest o wiele ważniejsza od ciała, bo posiada w sobie pierwiastek boski, a po za tym pełna jest nasienia, które jeśli człowiek zetknie się z tym co piękne i będzie z nim obcować promieniować zacznie i zapładniać nie ważne czy są razem czy tylko pamiętają o sobie. „Dzieci duchowe” wydane z takiego związku są bardziej pożyteczne niźli dzieci ludzkie.

Sokrates również podkreśla wagę miłości ku pięknu ludzkich postępków, oraz wyrażanemu przez naukę , by wreszcie doprowadzić „nas” do najwyższego stopnia wtajemniczenia: miłości do samego piękna(idei piękna).

Pod koniec uczty w domu Agatona pojawia się oblubieniec Sokratesa - Alkibiades, który wypowiada wspaniałą mowę pochwalną na cześć Sokratesa.

Ta apoteoza Sokratesa jest doskonałym zwieńczeniem dialogu oraz ukłonem Platona w stronę swego mistrza.

Konkretność wywodu, poetyckie wartości tekstu oraz uniwersalność tematu uczyniły z „Uczty” jeden z najjsłynniejszych dialogów Platona.

_____________________________________________________________________________________

Poetyka Arystotelesa

1. Literatura jest sztuką naśladowczą, mimetyczną - od gr. mimesis = naśladowanie

2. Istnieją rozmaite gatunki literackie, które różnią się ze względu na sposób naśladowania :

epopeja i dyrytamb - naśladują za pomocą narracji

tragedia - przez przedstawienie działających osób

3. Miarą wartości literatury nie jest prawda, ale reakcje odbiorcy, najpełniej oddziałuje na widza tragedia, wywołując wstrząs uczuciowy (litość i trwogę) - katharsis

(katharsis - oczyszczenie, dzięki wywołanym emocjom spektakl dramatyczny miał oczyścić ze złych uczuć i udoskonalić moralnie widza)

4. Poezja (literatura) różni się od nauki. Dzieło naukowe mówi prawdę, a dzieło naśladowcze ujmuje to, co jest prawdopodobne lub konieczne

5. Poezja działa na odbiorcę nie dzięki przedstawionym przedmiotom (odpowiednikami rzeczywistości), ale dlatego, że sposób ich przedstawienia wzbudza emocje

_______________________________________________________________________________

Zarejestruj się?Co to jest Shvoong??Zaloguj się

E-mail * * Hasło * Invalid Password!!! Zaloguj się

Zapamiętaj moją nazwę użytkownika Nie pamiętasz hasła? Pisz i zarabiaj Streszczenia i krótkie recenzje

home

Książki Biografie Literatura dziecięca Literatura klasyczna Instrukcje i podr ęczniki Opowieści grozy i thrillery Powieści Romans Science fiction i fantasy Więcej Technologie i Internet Blogi Gry Czas wolny i podróże Mobile Grupy dyskusyjne Portale SEO Oprogramowanie Więcej Filmy Akcja Przygodowe Biograficzne Komedie Dokumentalne Obyczajowe Romanse Thrillery Więcej Nauki ścisłe Agronomia - rolnictw Architektura Astronomia Biologia Inżynieria Matematyka Fizyka Statystyka Więcej Sztuka i nauki humanistyczne Historia sztuki Sztuka Studia dotyczące chrześcijaństwa Filmoznawstwo i teatroznawstwo Historia Muzykologia Filozofia Religioznawstwo - ogólnie Więcej Biznes i ekonomia Rachunkowość Małe firmy i przedsiębiorczość IT Biznes międzynarodowy Marketing i sprzedaż Zasoby ludzkie Zarządzanie i przywództwo Nieruchomości Więcej Więcej Back Prawo & Polityka Prawo - ogólnie Prawo karne Prawo przedsiębiorstw Prawo konstytucyjne Polityka - ogólnie Teoria współczesna Polityka porównawcza Ekonomia polityczna Więcej Nauki społeczne Antropologia Komunikacja/media Ekonomia Edukacja Nauki polityczne Psychologia Socjologia Medycyna & Zdrowie medycyna alternatywna Medycyna porównawcza Dermatologia Genetyka Ginekologia Medycyna sądowa Neurologia Nutrition Więcej Czasopisma Australia Kanada Chiny Irak Izrael Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej Stany Zjednoczone Ameryki Hiszpania Więcej .

Jest to traktat filozoficzny o bardzo głębokiej treści,

zwłaszcza w kontekście religi chrześcijańskiej. Tłem do rozważań jest opowieść

o życiu autora.

Historia zaczyna się w Afryce Północnej, w Tagaście. Młody

Augustyn zostaje wysłany przez rodziców do szkoły retoryki. Później jedzie do

Kartaginy, aby uczyć się dalej. Wkrótce jednak musi przerwać naukę, ze względu

na sytuację finansową rodziny. Równolegle wspomina te czasy, jako okres

zagubienia w świecie, grzechów i oddalenia od Boga.

Po ukończeniu studiów zaczyna nauczać wymowy, początkowo w

okolicy swego dzieciństwa, później przenosi się do Rzymu. Pisze o tym jak o

udrękach, twierdzi, że męczyło go sprzedawanie wiedzy uczniom, aby oni lepiej

oszukiwali swoich słuchaczy piękną mową. Zadręcza go oszukiwanie samego siebie,

w imię interesu. Już wtedy powoli zaczyna w nim kiełkować wiara. Jednak związek

z kobietą, zainteresowanie sektą manichejską i praca odciągają Augustyna od

Boga. Dopiero w wieku 33 lat w końcu, po latach walki z samym sobą, odrywa się

od zła, przyjmując chrzest. Było to w Mediolanie, gdzie święty spotkał się z

biskupem Ambrożym. Ten człowiek zrobił na nim wielkie wrażanie. To dzięki niemu

dokonało się ostatecznie nawrócenie Augustyna.

Rzucił nauczanie retoryki aby zająć się służeniem

Kościołowi. Niedługo potem zostaje biskupem i żyje w opinii świętości.

Kontynuuje młodzieńczą fascynację filozofią. To właśnie w tej części książki

przedstawia swe poglądy na zagadnienia ważne dla chrześcijaństwa. Prezentuje

swoją koncepcję czasu, interpretację stworzenia świata zawartą w Księdze Rodzaju,

a także poucza o moralności. Utwór ten zawiera oprócz historii życia i

filozofii chrześcijańskiej, olbrzymią dawkę uczuć. Czytając, nie sposób nie

zwrócić uwagi na uczucia autora. Jasne jest, że Augustyn pisze to co czuje, nie

ma tam miejsca na najmniejsze zakłamania. Olbrzymia ilość emocji sprawia, że

nie jest to traktat filozoficzny, lecz bardziej tytułowe wyznania, człowieka,

który po wielu trudach odnalazł się w świecie i pragnie na chwałę Boską

podzielić się z innymi doświadczeniami.

______________________________________________________________________________

Geneza utworu

Dante, pisząc utwór, chciał oddać hołd ukochanej kobiecie, Beatrycze i uwiecznić swoją miłość na kartach dzieła. Drugim motywem była chęć służenia zbłąkanej ludzkości. W różnorodnych formach przypomniał o obowiązku pokuty oraz kierował pragnienia i dążenia ludzkości na właściwą drogę. Chciał w ten sposób pomóc ludziom w osiągnięciu pełni trwałego i najwyższego szczęścia. Zdawał sobie sprawę z istoty zła: cesarstwo i papiestwo sprzeniewierzyły się swej misji. Cesarstwo przekształciło się w królestwo narodowe, papiestwo zapomniało o nauce Chrystusa i wysiłki skierowało na gromadzenie bogactw. Poeta chciał wstrząsnąć sumieniem ludzkości. Jedyną możliwością, w sytuacji Dantego, była poezja. W utworze Dante wystąpił w roli apostoła, proroka i reformatora. Jego głównym celem było wskazanie, na czym polega nieszczęście współczesnego mu świata. Poeta zaczął pracować nad swym dziełem około roku 1307. Piekło zostało ukończone w 1312 r., Czyściec w roku 1313. Ostatnie lata życia (zm. w 1321r.) poświęcił pracy nad Rajem.

Część I - Piekło

Podróż Dantego w zaświaty rozpoczyna się w nocy, z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek, 7 kwietnia 1300 roku. W tej wędrówce towarzyszy Dantemu Wergiliusz, rzymski poeta, autor Eneidy. Podróż zaczynają od Piekła, które znajduje się pod ziemią i ma kształt zwężającego się ku dołowi stożka. Lucyfer strącony z Nieba, spadając, zrobił dziurę i sam utknął w jej środku. Do Piekła prowadzi brama, za którą znajduje się przedpiekle, oddzielone od Piekła właściwego rzeką Acheront. Dusze zmarłych przewozi Charon. Piekło właściwe dzieli się na górne i dolne. Jest podzielone na kręgi, z których sześć przypada na Piekło górne.

W kręgu I, zwanym Limbo, rządzi Charon. Znajdują się tu dusze tych, którzy nie byli ochrzczeni i dlatego nie mogą dostąpić łaski zbawienia. Spotkał tu Dante również wielkich uczonych starożytnych, np.: Homera, Horacego, Owidiusza, Cezara, Ptolemeusza, Talesa.

Krąg II, którego stróżem jest Minos, sędzia podziemi, jest miejscem pokuty dla tych, którzy nie byli w stanie opanować zmysłowości.

W III kręgu, Cerbera, Dante zobaczył grzeszników winnych obżarstwa.

W IV są skąpcy i rozrzutnicy.

W V - w bagnie Styksu znajdują się ci, którzy grzeszyli niepohamowanym gniewem.

W VI, przedstawionym na wzór miasta, jest gród Szatana. Wstępu do grodu bronią złośliwe demony, wobec których Wergiliusz jest bezsilny, dopiero interwencja z Nieba sprawia, że obaj mogą dostać się do Szatana. Do wrót grodu zawiózł ich na swej barce Flegiasz.

W Piekle dolnym, w kręgu VI, są dusze heretyków, którzy odstąpili od prawd objawionych przez Boga.

Krąg VII podzielony jest na trzy rejony i jest on miejscem wiecznych cierpień tych, którzy targnęli się na własne życie. Są tu także dusze gwałcicieli praw natury: morderców, samobójców, bluźnierców i lichwiarzy. Pieczę nad nimi sprawuje Minotaur. W lesie, w krzakach i na drzewach pokutują dusze samobójców. Poeci dotarli do podziemnej rzeki Flegeton i musieli zejść do kręgu niższego. Przewiózł ich na grzbiecie Gerion - skrzydlaty potwór, w połowie smok, w połowie człowiek.

Krąg VIII dzieli się na dziesięć czeluści. W pierwszej znajdują się oszuści, stręczyciele nierządu, uwodziciele kobiet. W drugiej czeluści są pochlebcy, w trzeciej symoniści (papież Mikołaj III), w czwartej - wróżbici (Manto - mityczna założycielka Mantui), w piątej czeluści znajdują się oszuści, w szóstej - hipokryci (Kajfasz), w siódmej są złodzieje kąsani przez węże, w ósmej - fałszywi doradcy (Odyseusz), w dziewiątej - schizmatycy, podżegacze sporów, fałszerze prawdy (Mahomet i jego zięć, Ali).

Dziewiąty krąg dzieli się na cztery podokręgi.

W I - zwanym podokręgiem Kaina, umieszczeni są zdrajcy bliskich osób.

W II - zwanym podokręgiem Antenora, są zdrajcy swego kraju lub stronnictwa.

W III - zwanym podokręgiem Telomea, znajdują się ci, którzy nadużyli zaufania innych.

IV podokręg Giudecca, stanowi dno Piekła i jest siedzibą samego Lucyfera, który zdradził Boga. Tu też znajdują się trzej najwięksi zdrajcy ludzkości - Judasz, Brutus i Kasjusz.

W nocy poeci opuścili Piekło i podziemnym tunelem dotarli na drugą półkulę, do Góry Czyśćcowej.

Część II - Czyściec

Czyściec to góra, która ma kształt zwężającej się ku górze piramidy i dzieli się na dziewięć części. Pierwsza to wstęp do Czyśćca, w siedmiu następnych, które mają kształt tarasów, przebywają pokutnicy, w dziewiątej znajduje się Raj ziemski.

W pierwszej z siedmiu części znajdują się pyszni, w drugiej - zazdrośnicy, w trzeciej - gniewliwi, w czwartej - leniwi, w piątej - chciwi i rozrzutni, w szóstej - ci, którzy nie przestrzegali umiaru w piciu i jedzeniu, w siódmej znajdują się ci, którzy nie zapanowali nad własną zmysłowością.

Do Raju Ziemskiego (dziewiątej części) dostał się Dante w czasie snu. Został cudownie przeniesiony przez św. Łucję. Upraszał Anioła, by wpuścił go do Czyśćca. Anioł naznaczył go pieczęcią (na czole siedem P) i po nakazie, by dbał o to, aby każda z plam się zmyła, wręczył mu dwa klucze, jeden srebrny, drugi złoty.

Św. Piotr pomaga im w otwarciu bramy i poeci mogli iść dalej. Wszędzie rozlegał się śpiew i muzyka organowa. Właśnie tu Dante spotyka swoją ukochaną Beatrycze, która odtąd staje się jego przewodniczką. Wergiliusz znika.

Cześć III - Raj

Dante, zanim dotarł do Empireum - siedziby Boga, musiał przebyć dziewięć sfer niebieskich. Przebywał na Księżycu, Merkurym, Wenus, Słońcu, Marsie, Jowiszu, Saturnie. Na końcu znalazł się w Niebie dziewiątym. Tu opiekę nad Dantem przejął św. Bernard, czciciel Matki Bożej.

W Raju wszystko jest zdematerializowane, dlatego Dante obdarzony Łaską Bożą przestaje podlegać ograniczeniom ludzkiej natury i unosi się w powietrzu. Spotkał tu wielu znanych ludzi, w tym swojego przodka Cacciaguida, który powiedział Dantemu o jego przyszłości. Widział Jozuego i Judę Machabeusza, słuchał św. Bonawentury, słów św. Piotra i Archanioła Gabriela.

Dante przeżywa ekstatyczne uniesienie i w tej ekstazie mógł dojrzeć oblicze Boga. Wreszcie osiągnął szczęśliwość i cały zatopił się w jasności Stwórcy.

_____________________________________________________________________________________________

Streszczenie:

Tristan nie znał swoich rodziców, jego ojciec zginął przed narodzeniem bohatera, matka natomiast - Blancheflor, zmarła tuż po jego narodzinach. Do 7 roku życia opiekował się nim Rohałt, który traktował Tristana jak syna.

Gdy chłopak skończył 7 lat trafił pod opiekę Gorwenala, który nauczył go etosu rycerskiego. Dzięki niemu Tristan świetnie jeździł konno i władał mieczem.

Tristan zaczyna swą przygodę w momencie porwania go i uprowadzenia na statek. Zostaje on jednak uwolniony i pozostawiony na najbliższym lądzie - Kornwalii, gdzie podał się za kupca. Jego umiejętności pokazały jednak, że został szlachetnie urodzony (po wyjściu na ląd nauczył myśliwych sztuki dzielenia mięsa i zdejmowania skóry, gdy zobaczył, jak nieumiejętnie oni to robią). W nagrodę za pomoc myśliwym, Tristan został zaprowadzony przed oblicze króla Marka.

Tristan nie zdawał sobie sprawy, że w zamku do którego dotarł, jego rodzice wzięli ślub a na dodatek, jego matka była siostrą króla.

Po niedługim czasie bohater stał się najmężniejszym rycerzem a zarazem przyjacielem Marka. Tylko on miał odwagę pozwać na pojedynek wojownika mającego siłę 3 rycerzy - Marchołta. Tristan pokonał go, lecz doznał ciężkich, początkowo zdawałoby się nieuleczalnych ran. Postanowił że wyruszy na morze i umrze tam w samotności.

Dzięki rybakom, którzy znaleźli błąkającego się po morzu bohatera, trafił on do słynnej czarodziejki - Izoldy jasnowłosej. Jej magiczne maści uzdrowiły bohatera. Izolda chciała również wyczyścić jego broń, lecz gdy wyjęła miecz z pochwy zauważyła wyszczerbienie takie samo, jakie znalazła w ciele najdzielniejszego rycerza jej ojca - Marchołta.

Okazało się, że ziemia na którą przybył Tristan była ojczyzną Marchołta. Izolda chciała zabić Tistana, jednak nie udało się jej tego dokonać.

Bohater uciekł z wyspy i stawił się spowrotem na dworze króla Marka w Kornwalii. Wtedy Tristan w końcu dowiedział się wszystkiego o swoim pochodzeniu. W tym momencie kończy się jeden wątek, a zaczyna drugi.

Baronowie króla nie chcą aby Marek pozostał bez potomka i nakazują mu szukać żony. Tristan przychyla sie do ich prośby i wyrusza w następną podróż w celu znalezienia kobiety, której złoty włos przyniosły Markowi jaskółki. Przybywa po raz kolejny spotkać się z Izoldą aby ją uprowadzić. Jego plan wychodzi jednak na jaw i bahater próbuje załatwić wszystko poprzez starannie prowadzoną dyplomację.

W przeddzień wyjazdu matka Izoldy daje jej służce - Brangien napój miłosny, aby ta dała go Izoldzie i jej przyszłemu małżonkowi.

Jednak pech chciał, że napój został przez pomyłkę wzięty za wino i wypity przez Tristana i Izoldę. Po jego wypiciu tytułowi bohaterowie zakochują się w sobie bez pamięci.

Przybywszy do zamku Izolda poślubia Marka, lecz spotyka się z ukochanym potajemnie w gaju. Wrogowie Tristana - baronowie - chcieli sprawić, aby ulubieniec króla popadł w niełaskę i poprosili Frocyna - karła aby nakrył przy królu parę kochanków.

Pierwsza próba nakrycia miała miejsce w lesie koło zamku (coś w rodzaju sadu). Gdy król szedł w stronę kochanków(wiedział gdzie są z doniesienia karła), zakochani w porę go zobaczyli i odegrali scenę, która upewniła króla w niewinności małżonki.

Inną próbą nakrycia kochanków było rozsypanie przez karła mąki od pokoju króla (gdzie spał Tristan) aż do komnaty królowej. Tristan to spostrzegł i ominął pułapkę, jednak jego zraniona przez cierń noga zaczęła krwawić w momencie gdy bohater przeskakiwał rozsypaną mąkę i przez ślad krwi zostawiony na mące został on wykryty.

Król bardzo się rozgniewał i osądzeni Tristan i Izolda mieli spłonąć na stosie. Ostatnią wolą skazanego było dostać się do kaplicy aby się pomodlić.

Jego prośba została spełniona, ale gdy tylko Tristan wszedł do kościoła uciekł strażom i skoczył z okna kaplicznego.

Król chciał oddać żonę trędowatym, aby za karę (przez ucieczkę swojego kochanka) umierała w cierpieniach, jednak Tristan odbija ukochaną i ucieka z nią w moreński las. Tam prowadzą życie bardzo niewygodne ale bardzo szczęśliwe, bo przecież byli w końcu razem.

Pewnego dniach kryjówkę odkrył Frocyn i doniósł o tym królowi, który zaraz wyruszył aby zabić siostrzeńca. Gdy jednak Marek zobaczył ich niewinnie śpiących obok siebie w ubraniach, mięknie mu serce. Zamienia miecz Tristana na swój, a pierścień z ręki Izoldy na sygnet. Dlatego Tristan postanawia zwrócić żonę królowi a samemu odejść w pokoju.

Tristan jednak nawet na obcej ziemi nie mógł zapomnieć o ukochanej. Pokonał tam smoka, przez którego zmuszony jest do ożenku z Izoldą o białych dłoniach i przyjąć połowę królestwa. Dugiego warunku udało mu się jednak uniknąć. Tristan nie może przestać myśleć o ukochanej, którą zostawił w Kornwalii. Postanawia odwiedzić jeszcze raz Izoldę Jasnowłosą.

Dzięki magicznej maści, która zmieniła go nie do poznania, dostaje się do komnaty królowej, która go nie rozpoznaje i wygania. Dopiero Brangien tłumaczy swojej pani jaki błąd popełniła. Gdy Izolda słyszy pieśń słowika, od razu rozpoznaje Tristana i rusza na spotkanie. Tam bohater zapewniony o wierności ukochanej, zmywa magiczną maść i ukazuje się w swojej normalnej postaci.

Tristan przybywa spowrotem na wyspę do swojej małżonki i zapada na ciężką chorobę. Prosi więc przyjaciela, aby ten popłynął do Marka i poprosił go w jego imieniu o ostatnie spotkanie z ukochaną. W razie niepowodzenia misji wpływając do portu miał wywiesić czarny żagiel. Tą rozmowę podsłuchała Izolda o białych dłoniach i gdy okręt przyjaciela zawija do portu, okłamuje męża i mówi że na statku powiewa żagiel koloru czarnego. Tristan przez to umiera, a kochanka zobaczywszy martwego rycerza umiera obok niego.

Marek przybył do nich, zabrał ich ciała do Kornwalii i pochował blisko siebie. W nocy z grobu Tristana wyrósł głóg, który zanurzył się w grobie Izoldy. Ludzie miejscowi ucinali krzew, ale on odrastał jako coraz większy.

Opowieść o Tristanie i Izoldzie możemy traktować jako mit, czyli baśniowe zjawisko przyrody, motyw walki z postaciami fantastycznymi.

Tristan oznacza "smutny". Miał szlachetne serce. Był mężny, silny i bardzo odważny, oddany królowi, pomysłowy i przemyślny, spostrzegawczy, inteligentny, ostrożny, mściwy, wszechstronnie uzdolniony.

Izolda była piękna, delikatna, inteligentna, sprytna, potrafi znieść wszelki niewygody aby spotkać się z Tristanem.

Król Marek to szlachetny, mądry i roztropny król, wódz i przyjaciel, nie stara się być władcą despotycznym, podejmował decyzje z lennikami, bardzo kochał Izoldę i Tristana, nie wierzył w ich miłość.

Brangien to wierna służka, ułatwiała spotkania Tristana i Izoldy, odpowiedzialna, chociaż nie jest w stanie upilnować napoju miłosnego, poświęca swą czystość.

Miłość przedstawiona jako cierpienie, jako tragedia która prowadzi do śmierci. Jest zakazana. Nie rodzi się w sposób naturalny. Jest dziełem napoju miłosnego. Ważna jest rola scenerii spotkań kochanków: noc, w ukryciu, w poczuciu winy, zdrady wobec króla Marka. Symbolizuje uczucie wieczne, wspaniała, tragiczne, aż po grób.

______________________________________________________________________________________

Gaultieri, margrabia z Saluzzo był młodym, nieżonatym człowiekiem, który trawił czas na łowach. Jego podwładni wymusili, by się ożenił, jednak postanowił, że sam wybierze sobie żonę. Wypatrzył wówczas

ubogą, ale piękną dziewczynę - Gryzeldę. Oznajmił jej ojcu - Giannucolowi, że chce ją pojąć za żonę i rozkazał podwładnym przygotować wesele. Udał się do Gryzeldy, która nie wiedziała o jego zamiarze i wypytał ją najpierw czy będzie my posłuszna i dobra. Gdy ta odpowiedziała tak, nakazał ją odziać w piękne szaty, wówczas wszystkim wydawało się, że to prawdziwa księżniczka, a nie wieśniaczka. Gaultieri był rad ze swej żony, a ci , którzy wcześniej nie lubili Gryzeldy, pokochali ją. Po urodzeniu córki, margrabia postanowił poddać Gryzeldę próbie. Rozkazał zabić córkę, mimo to Gryzelda nie protestowała i była mu posłuszna, gdy był dla niej niemiły - znosiła to. Po narodzinach syna, wysłał go tam, gdzie córkę - do Bolonii, gdzie dzieci uczyły się, natomiast żonie powiedział, że je zabił. Na koniec oznajmił jej, że nie może jej ścierpieć. Udał, że przyszły do niego listy od papieża udzielającego mu dyspensy, i wydalił Gryzeldę, która tylko w jednej koszuli wróciła do ojca i żyła jak przedtem. Tymczasem Gaultieri ogłosił, że zamierza pojąć za żonę córkę Panago, był on mężem owej krewnej, do której Gaultieri posłał swoje dzieci na wychowanie. Nakazał aby wraz z jego dziećmi przybył do Saluzzo. Gaultieri posłał również po Gryzeldę i kazał jej, aby przygotowała dom na ucztę weselną i pozapraszała damy, po czym zrobiła wszystko jak należy, bez sprzeciwu. Gdy przyjechał Panago z dziećmi, Gaultieri przedstawił 12-letnią córkę za swoją narzeczoną a 6-letniego syna za jej brata. Ponieważ Gryzelda była nadal miła i posłuszna, Gaultieri wyznał jej prawdę i żyli dalej w szczęściu. Niebawem córkę wydano za szlachetnego młodzieńca.

---------------------------------

Dekameron powstał w latach

1349-1351, został napisany w języku włoskim. Napisanie

utworu nastąpiło wkrótce po zarazie, jaka nawiedził

Florencję w roku 1348, co znalazło odbicie w fabule

książki.

Tytuł pochodzi od greckiego deka hemeron, co oznacza

dosłownie dziesięć dni. Dekameron można więc tłumaczyć jako

księga dziesięciu dni.

Na królową( Którą jest tego dnia Fiametta) przypada kolej

zaprezentowania następnego opowiadania. Przytacza ona zatem

opowieść, którą usłyszała od Coppo di Borghese Domenichi,

bardzo szanownego obywatela Florencji, pochodzącego ze

starego i szlachetnego rodu.

We Florencji żył niegdyś pewien młody szlachcic- Federigo

degli Alberighi. Wyróżniał się on spośród młodzieży tego

miasta wielką biegłością w rzemiośle rycerskim oraz

nienagannymi manierami. Zakochał się bez wzajemności w

bardzo pięknej damie imieniem Monna Giovanna. Na jej cześć

urządzał uczty i sprawiał jej rozmaite kosztowne podarunki

oraz dokonywał cudów odwagi i zręczności podczas rycerskich

turniejów, dama jednak - bardzo uczciwa mężatka - nie

zwracała na to uwagi. Po pewnym czasie stracił on prawie

cały swój majątek. Pozostała mu jedynie mała ziemska

posiadłość oraz wspaniały sokół. Przeniósł się zatem do

swego dworku, gdzie żył w ubóstwie, polując wraz ze swym

sokołem . jego miłość do Monny stała się jednak jeszcze

gorętsza. W tym czasie zmarł mąż owej damy, zapisując cały

majątek swemu jedynemu synowi, a w przypadku jego śmierci-

żonie. Zgodnie z panującymi zwyczajami wdowa wyjechała na

lato do posiadłości leżącej niedaleko domu swego adoratora.

Jej synek bardzo lubił zwierzęta i szybko zaprzyjaźnił się z

Federigiem oraz bardzo upodobał sobie jego sokoła. Nie

ośmielił się jednak poprosić przyjaciela o owego ptaka, gdyż

wiedział , ile stworzenie to dla niego znaczy. Wkrótce

zachorował. Strapiona matka chciała zaspokoić wszystkie

pragnienia jedynaka i w końcu dowiedział się o jego chęci

posiadania wspaniałego ptaka. Chłopiec wierzył, że mając

sokoła przy sobie z pewnością wyzdrowieje. Monna długo

walczyła ze sobą, gdyż uważała, że nie ma prawa pozbawić

szlachcica jego ostatniej radości, tym bardziej, iż tak

długo odnosiła się do niego obojętnie. W końcu jednakże

udała się do niego wraz z przyjaciółką i poprosiła, aby

ugościł ją obiadem. Federigo poszukiwał w całym domu godnego

niej dania, pieniędzy lub przedmiotu, który można było

zastawić, ale nic takiego nie znalazł. Postanowił zatem

zabić ukochanego sokoła. Przyrządził tez niezwłocznie

potrawę, którą podał gościom. Po obiedzie Monna wyraziła w

końcu swą prośbę. Zasmucony szlachcic długo nie odpowiadał,

a potem wyznał jej całą prawdę. Dama powróciła zatem do

swego chorego dziecka, ale zachowała w sercu podziw dla

słabości uczuć i silnego charakteru Federiga. Kilka dni

później chłopiec zmarł. Pogrążyło ją to w wielkiej żałobie.

Po pewnym czasie jej bracia namawiali ją, aby wyszła za mąż

powtórnie, gdyż była ciągle młoda i piękna, a na dodatek

bardzo bogata. Doszła zatem do wniosku, że jeśli ma wyjść za

mąż, to jedynym kandydatem może być Federigo. Na zarzuty

braci, że jest ubogi, stwierdziła, że woli „ męża bez

majątku niż majątek bez męża” i wypełniła swą wolę.

„Sokół” jest wzorowym przykładem klasycznie skomponowanej

noweli, utworem, który spełnia wszelkie wymagania gatunku.

Od tytułu opowiadania wzięło się nawet pojęcie „teorii

sokoła”. Teoria ta głosi konieczność istnienia w noweli

motywu przewodniego, organizującego wokół siebie całą akcje

utworu, stale przewijającego się przez jego fabułę. Motyw

ten powinien zostać zasugerowany już samym tytułem utworu.

Oczywiście w przypadku omawianej noweli takim motywem będzie

tytułowy sokół, ptak symbolizujący w utworze Bocciaccia

ogromną, pokonującą w końcu wszelkie przeszkody, miłość

Federiga do Monny Giovany i umiejętność poświęcenia się

jednego człowieka dla drugiego.

Dekameron jest zbiorem nowel. „Sokół” uchodzi za nowelę

skonstruowaną idealnie, według wszelkich reguł gatunku. Jest

to utwór, który stał się prawdziwym wzorem nowelistyki

nowożytnej. W noweli spotkać się można z tzw. teorią sokoła

oraz powiedzeniem „każda nowela musi mieć swego sokoła”

Nowela jest krótkim utworem epickim o niezwykle

zrygoryzowanej i zwartej kompozycji. Typowa nowela to

zaledwie parę stron tekstu. Takie ograniczenie formalne

powoduje różnorakie następstwa, z których wynikają

zasadnicze cechy noweli.

Akcja takiego utworu jest więc niezwykle zwięzła i wyraźnie

zarysowana. Wyeliminowane zostaje wszystko to, co nie jest

niezbędne, a więc luźne epizody, liczba głównych bohaterów

oraz postaci drugoplanowych. Nowela nie zawiera także opisów

przyrody, rozwlekłych charakterystyk bohaterów, komentarzy

odautorskich, dygresji.

Fabuła jest prosta i przejrzysta, składa się z zwykle z

jednego wątku, głównego, bez wątków pobocznych.

Akcja rozwija się szybko, sprawnie, wydarzenia następują po

sobie szybko, a każde z nich ma dla bohatera doniosłe

znaczenie. Rozwiązanie akcji jest wyraźnie, łatwe do

zauważenia i określenia przez czytelnika.

Nowelę powinna kończyć puenta(dobitne zakończenie utworu ),

również nietrudne do odczytania dla przeciętnego odbiorcy

tekstu. Może to być np. jakaś myśl o charakterze

aforystycznym( aforyzm to ogólna prawda filozoficzna).

____________________________________________________________________---

---