Cena - Innymi słowy jest to ilość pieniędzy, jaką należy zapłacić za nabycie jednostki określonego towaru, które w gospodarce rynkowej są kształtowane przez rynek. Cena może sie kształtować w wyniku relacji pomiędzy popytem a podażą (tzw. cena wolna) lub pod wpływem producentów i konsumentów. W nielicznych przypadkach kształtowana jest ona przez państwo (tzw. ceny sterowane administrowane).
Renta - Szereg płatności równych kwot w równych odstępach czasu przez ustaloną liczbę okresów.
Zysk - w rachunkowości jest to dodatni wynik finansowy przedsiębiorstwa lub określonej inwestycji albo pożyczki. Jego przeciwieństwem jest strata. Zysk jest wartością ekstensywną i nie określa bezpośrednio efektywności gospodarowania lub inwestowania. Wartością określającą efektywność gospodarowania i inwestowania jest rentowność.
Amortyzacja nazywana czasami konsumpcją kapitału, oznacza zmniejszenie się wartości dobra kapitałowego w pewnym okresie w wyniku użytkowania lub starzenia się. Można mówić o amortyzacji kredytu (rozłożeniu jego spłaty), ale najczęściej pojęcie to odnosi się do amortyzacji księgowej.
Wydatek, w ujęciu ekonomicznym, jest to każdy rozchód środków pieniężnych z kasy lub rachunku bankowego jednostki gospodarczej, w związku z zapłatą za określone dobra lub usługi w związku z regulowaniem różnych zobowiązań jednostki. Istnieje tu zasada, że nie każdy wydatek jest kosztem, ale każdy koszt wiąże się z wydatkiem (niekoniecznie w tym samym czasie co powstanie kosztu).
Dlatego wydatki dzielimy na dwie grupy: wydatki nie stanowiące kosztów i wydatki stanowiące koszty. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z operacją pokrywania zobowiązań, których źródłem były relacje prawne (regulacja zobowiązań podatkowych, wypłata dywidend) albo relacje czysto finansowe i kredytowe (wszelki zwrot pieniężnych pożyczek i kredytów). W drugim przypadku pokrywamy zobowiązania, które powstały na drodze nabywania środków do produkcji dóbr i usług i które w wyniku zużycia stanowią koszt. Takie wydatki z kolei dzielimy na trzy grupy wg kryterium czasowego:
wydatek nastąpił wcześniej niż poniesienie kosztu (np. zakup materiałów, które zostaną zużyte w okresie późniejszym),
wydatek nastąpił w tym samym okresie co koszt (np. wypłata wynagrodzeń),
wydatek nastąpił w okresie późniejszym niż poniesienie kosztu (np. zapłata za już zużyte materiały).
Procent prosty - to sposób oprocentowania wkładu pieniężnego, polegający na tym, że dochód w postaci odsetek nie jest doliczany do wkładu (nie podlega kapitalizacji) - nie procentuje więc wraz z nim w następnym okresie rozliczeniowym. Odsetki są tu płatne z dołu - po zakończeniu okresu.
Złota reguła bilansowa - zasada polegająca na tym, że całość posiadanych przez przedsiębiorstwo aktywów stałych jest finansowana przy pomocy kapitałów własnych.
Zgodnie z tą zasadą trwałe składniki aktywów powinny być finansowane kapitałem własnym, gdyż ta część majątku jest długoterminowo związana z przedsiębiorstwem, więc charakteryzuje się niskim tempem zamiany na gotówkę, dlatego powinna być sfinansowana bardziej stabilnymi kapitałami, oddanymi do dyspozycji przedsiębiorstwa na długi okres.
Złota zasada bilansowa - ( kapitał własny / majątek stały ) >= 1
aktywa - kontrolowane przez jednostkę gospodarczą zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.
Środki gospodarcze klasyfikuje się według możliwości ich spieniężenia, upłynnienia ("zasada wzrastającej płynności"), a w ramach tych grup według postaci, w jakiej występują:
majątek trwały, aktywa trwałe
wartości niematerialne i prawne
rzeczowy majątek trwały, środki trwałe
finansowy majątek trwały, inwestycje długoterminowe
należności długoterminowe
majątek obrotowy, aktywa obrotowe
zapasy
materiały
produkcja niezakończona (półprodukty i produkcja w toku)
produkty gotowe (wyroby gotowe, usługi)
towary
należności krótkoterminowe
finansowy majątek obrotowy, inwestycje krótkoterminowe
papiery wartościowe
środki pieniężne
Pasywa to termin księgowy oznaczający źródło pokrycia majątku przedsiębiorstwa.
Kapitał (fundusz) własny
kapitał (fundusz) podstawowy
należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)
udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)
kapitał (fundusz) zapasowy
kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny
pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe
zysk (strata) z lat ubiegłych
zysk (strata) netto
odpisy zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)
Zobowiązania i rezerwy na Zobowiązania
rezerwy na zobowiązania
zobowiązania długoterminowe
zobowiązania krótkoterminowe
rozliczenia międzyokresowe
Bilans - w organizacjach prowadzących księgowość według zasad tzw. pełnej rachunkowości, bilans - należący do obowiązkowych sprawozdań finansowych - to zestawienie aktywów i pasywów jednostki na początek (bilans otwarcia) i koniec (bilans zamknięcia) okresu sprawozdawczego (obrachunkowego).
Rachunek zysków i strat (ang. income statement) zwany wcześniej rachunkiem wyników - jeden z podstawowych i obligatoryjnych elementów sprawozdania finansowego jednostki. Informuje jaka jest efektywność poszczególnych rodzajów działalności oraz jaki jest ogólny wynik finansowy przedsiębiorstwa.
Rachunek zysków i strat ukazuje zdolność firmy do generowania zysków i samofinansowania, prezentuje strumienie pieniężne. Sprawozdanie to polega na zestawieniu strumieni przychodów uzyskanych w jednostce ze sprzedaży wyrobów i usług bądź towarów w ramach prowadzonej działalności handlowej oraz przychodów uzyskanych z przeprowadzenia operacji finansowych i kosztów tej działalności.
Ogólna postać rachunku zysków i strat:
Przychody ze sprzedaży netto |
|
- |
Koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów |
= |
Zysk/strata na sprzedaży (brutto) |
- |
Koszty ogólne zarządu |
- |
Koszty sprzedaży |
= |
Zysk/strata na sprzedaży (netto) |
+ |
Pozostałe przychody operacyjne |
- |
Pozostałe koszty operacyjne |
= |
Zysk/strata na działalności operacyjnej |
+ |
Przychody finansowe |
- |
Koszty finansowe |
= |
Zysk/strata na działalności gospodarczej |
+ |
Zyski nadzwyczajne |
- |
Straty nadzwyczajne |
= |
Zysk/strata brutto |
- |
Podatek dochodowy |
= |
Zysk/strata netto |
Kapitał stały (pasywa stałe) - jest to długoterminowy kapitał zaangażowany w działalność gospodarczą przedsiębiorstwa.
Kapitał pracujący jest miarą finansową wykorzystywaną do oceny płynności finansowej przedsiębiorstwa. Kapitał pracujący jest wyznaczany jako różnica między aktywami obrotowymi a zobowiązaniami krótkoterminowymi.
Kapitał pracujący = aktywa obrotowe - zobowiązania krótkoterminowe
Kapitał pracujący obrazuje ile aktywów obrotowych jest finansowanych kapitałem długoterminowym.
rachunek przepływów pieniężnych (rpp) nazywane też sprawozdaniem z przepływu środków pieniężnych, sprawozdaniem z przepływów finansowych lub z angielskiego cash flow jest sprawozdaniem pokazującym przepływ środków pieniężnych w danej firmie w ujęciu dynamicznym, czyli z uwzględnieniem jego źródeł i wykorzystania. Pokazuje zmiany, jakie zaszły w poszczególnych elementach aktywów i pasywów wywołane przez przepływ środków pieniężnych. Przedstawia informacje umożliwiające ocenę stopnia płynności finansowej, skuteczności ściągania należności i zdolności do regulowania zobowiązań.
Rachunek przepływów pieniężnych jest elementem sprawozdania finansowego sporządzanym obligatoryjnie przez jednostki podlegające obowiązkowemu badaniu sprawozdania finansowego.
Sprawozdanie to dzieli się na trzy części ukazujące 3 aspekty działalności przedsiębiorstwa:
przepływy z działalności operacyjnej
przepływy z działalności inwestycyjnej
przepływy z działalności finansowej
Procent składany - sposób oprocentowania wkładu pieniężnego, polegający na tym, że odsetki są doliczane do wkładu (podlegają kapitalizacji) i procentują wraz z nim w okresie następnym.
Kredyt Przekazanie kapitału (przeważnie pieniężnego) przez wierzyciela (kredytodawcę) dłużnikowi (kredytobiorcy) na ustalonych warunkach. Dla dłużnika otrzymanie kredytu oznacza powstanie zobowiązania. Jako wynagrodzenie za kredyt, dłużnik musi zwykle płacić procent. Istnieją dwie podstawowe formy kredytu: kredyt towarowy i kredyt bankowy. Kredyt w ROR jest na ogół krótkoterminowy, przyznawany bez prowizji banku i bez udziału poręczycieli. Odsetki bank zazwyczaj potrąca z konta.
Polecenie przelewu Polega na wydaniu dyspozycji przelania określonej kwoty z rachunku klienta na wskazany rachunek.
Polecenie płatności (zapłaty) Polecenie klienta przekazane bankowi dokonania płatności na korzyść wskazanej osoby. Przy poleceniu zapłaty przesyłany jest elektroniczny dokument obciążenia rachunku dłużnika. Operację obciążenia zleca w swoim banku operator, a faktura jest przesyłana pocztą na adres abonenta. Następnie bank operatora poprzez pierwszą sesję ELIXIR przesyła operację do banku dłużnika. Jeśli bank dłużnika stwierdza, że nie może wykonać obciążenia na rachunku dłużnika, to trzecią sesją ELIXIR wysyła do banku operatora odpowiedź z kodem problemu. Jeśli wszystko jest w porządku rachunek bankowy operatora zostaje uznany na plus.
Czek rozrachunkowy Rodzaj czeku, stanowiącego dyspozycje wystawcy czeku udzieloną bankowi, aby obciążył jego rachunek bankowy kwotą, na jaką czek rozrachunkowy został wystawiony i uznał tą kwotą rachunek bankowy posiadacza czeku. Służy tylko do rozliczeń bezgotówkowych i nie można z niego wydawać reszty.
Czek Pisemne, bezwarunkowe polecenie wydane bankowi, aby wypłacił okazicielowi lub wskazanej na czeku osobie określoną sumę pieniężną, będącą na rachunku wystawcy czeku.
Termin odwołania polecenia zapłaty przez dłużnika 30 dni (osoba fizyczna), 5 dni (firma)
Zdolność kredytowa Zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu w terminach ustalonych w umowie; pozytywna ocena kredytodawcy na temat chęci i możliwości spłaty przez kredytobiorcę udzielonego kredytu.
Kredyt bankowy Umowa, w której bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie określoną kwotę środków pieniężnych, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w umówionych terminach oraz do zapłaty prowizji od przyznanego kredytu. Jest to umowa nienazwana w prawie cywilnym, a pewne jej elementy są określone w Prawie Bankowym. Udzielanie kredytów jest jedną z czynności bankowych.
Limit koncentracji zaangażowań banku (20% w przypadku instytucji związanych z bankiem, 25% w przypadku niezwiązanych, dodatkowo po przekroczeniu 10% należy powiadomić Komisję Nazdoru Finansowego)
Konsorcjum bankowe - zawiązana przez kilka banków umowa w celu udzielenia dużemu podmiotowi kredytu
Bank Przedsiębiorstwo usługowe. Do zakresu jego działania należy udzielanie kredytów i zdobywanie środków potrzebnych do sfinansowania kredytów. Bank świadczy usługi pośrednictwa i doradztwa w obrocie pieniężnym i na rynkach kapitałowych, oferuje też inne usługi związane z pomocą w działalności gospodarczej (funkcja nabierająca coraz większego znaczenia). W Polsce mogą mieć formę banków państwowych, spółek akcyjnych lub banków spółdzielczych.
Formy prawne banków przewidziane w ustawie prawo bankowe
- bank spółdzielczy, - bank państwowy, - spółka akcyjna
Warunki utworzenia banku (zgoda wydawana przez KNF)
kapitał założycielski: w przypadku S.A. - 5 mln euro, bank spółdzielczy - 1mln euro
odpowiednie warunki techniczne i lokalowe
co najmniej 3 założycieli
Czynności bankowe:
prowadzenie rachunków bankowych
przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie
udzielanie kredytów
udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych
emitowanie bankowych papierów wartościowych
przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych
wydawanie instrumentów pieniądza elektronicznego
Rodzaje rachunków bankowych:
rachunki rozliczeniowe bieżące
rachunki lokat terminowych
rachunki oszczędnościowe i oszczędnościowo - rozliczeniowe
rachunki terminowych lokat oszczędnościowych
rachunki powiernicze
Funkcje NBP:
- bank emisyjny (emisja pieniądza)
- bank banków (sprawuje nadzór nad wszystkimi bankami w Polsce)
- centralny bank państwa (obsługa bankowa Skarbu Państwa)
Organy NBP:
- prezes (wybierany na 6 letnią kadencję, przewodniczący zarządu i RPP)
- zarząd
- Rada Polityki Pieniężnej (9 osobowa, 6 letnia kadencja)