Teodolit

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Teodolit WildT1A

Zabytkowy teodolit

Teodolit - instrument geodezyjny przeznaczony do pomiaru kątów poziomych oraz kątów pionowych. Wyróżnia się teodolity optyczne oraz elektroniczne. W teodolitach optycznych zastosowane jest szklane koło poziome (limbus) i koło pionowe z naniesionym podziałem kątowym (w Polsce praktykowany jest dziesiętny podział gradowy, w którym kąt prosty równa się 100 gradom), z którego obserwator wykonuje odczyt kierunku. W teodolitach elektronicznych odczyt kierunku jest wykonywany automatycznie.

Teodolit wyposażony jest w lunetę, która wraz z korpusem instrumentu może obracać się wokół pionowej osi instrumentu. Umożliwia to swobodne i dokładne wykonanie odczytu kierunków poziomych oraz pionowych.

[edytuj] Warunki teodolitu

Aby instrument mógł poprawnie wyznaczać kąty, musi spełniać następujące warunki:

- oś libelli alidadowej prostopadła do osi obrotu instrumentu

- płaszczyzna główna libelli pudełkowej prostopadła do osi obrotu instrumentu

- oś celowa lunety prostopadła do jej osi obrotu

- oś obrotu lunety prostopadła do osi obrotu teodolitu

- poprzeczna kreska siatki celowniczej prostopadła do osi obrotu instrumentu

- oś celowa przecinać oś obrotu instrumentu

- oś obrotu alidady przechodzić przez środek kręgu limbusa, natomiast w teodolitach dwuosiowych osie alidady i limbusa powinny się wzajemnie pokrywać

- podziałka skal i okręgów dokładnie naniesiona

- dla spoziomowanej osi celowej odczyty na kole pionowym zgodne z ich teoretyczną wartością

- pionowa część osi celowej pionu optycznego w alidadzie lub spodarce pokrywać się z osią obrotu teodolitu

[edytuj] Budowa teodolitu

Układ osiowy bordy i podstawowe osie teodolitu:
1 - spodarka
2 - tuleja złączona ze spodarką
3 - koło poziome
4 - alidada
5 - dźwigary lunety
6 - luneta
7 - koło pionowe sprzęgnięte z lunetą
vv - pionowa (inaczej główna lub obrotu alidady) oś teodolitu
hh - pozioma oś obrotu lunety
ll - oś libelli alidadowej (rurkowej)
pg - płaszczyzna główna libelli okrągłej

Schemat teodolitu

[edytuj] Zobacz też

---