Podstawowymi częściami teodolitu są:

a)spodarka:stanowi podstawę teodolitu i służy do jego poziomowania za pomocą 3 śrub ustawczych.

b)alidada: jest obracalną częścią teodolitu zawierającą na obudowie: libele pudełkową i rurkową,pion optyczny,śrubę zaciskową ruchu poziomego,śrubę leniwą ruchu poziomego,sporniki lunety,śrubę zaciskową ruchu pionowego lunety,śrubę leniwą ruchu pionowego,lusterko doświetlające,sprzęk Bordy(limbusa z alidadą).Wewnątrz alidady umieszczone są: limbus koła poziomego,limbus koła pionowego,system odczytowy kół,konpensator.

c)luneta:klasyczna budowa składa się z obiektywu,siatki kresek i okularu

Teodolit posiada następujące osie:

1.oś celowa (c)

2.oś obrotu instrumentu(v)

3.oś libeli rurkowej(l)

4.płaszczyzna główna libeli pudełkowej(Q)

5.oś obrotu lunety(h)

Warunki geometryczne teodolitu:

1.l prostopadłe V

2.Q prostopadłe V

3.c prostopadłe h

4.h prostopadłe V

5.n1 prostopadłe V

Niespełnienie warunku 3 nazywamy błędem kolimacji.

Niespełnienie warunku 4 nazywamy błędem implikacji.

Błędy te są możliwe do usunięcia z wyników pomiarów kontowych poprzez pomiar kierunków w 2 położeniach lunety:

-1 położenie lunety(koło lewe)-koło pionowe z lewej strony lunety

-2 położenie lunety(koło prawe)-koło pionowe z prawej strony lunety

-obrót lunety dookoła osi obrotu lunety (nazywamy obrotem przez zenit)

Każdy pomiar kierunków obaczany jest błędami które można podzielić na cztery grupy:

1.błedy teodolitu

a)błędy które dadzą się usunąć:

-paralaksa siatki kresek

-nieprostopadłość osi libelli rurkowej do pionowej osi obrotu instrumentu

-nieprostopadłość osi celowej do osi obrotu lunety(bład kolimacji)

b)błędy których nie da się usunąć lecz ich wpływ na pomiary można wyeliminować:

-nieprostopadłość osi obrotu lunety do osi obrotu instrumentu(błąd imklimacji)

-mimośrodowe osadzenie alidady względem limbusa

-mimośrodowe położenie osi celowej

-nieregularność podziału limbusa

c)błędy które nie dadzą się usunąć i ich wpływu na pomiar nie da się wyeliminować:

-nieprostopadłość płaszczyzny alidady do osi obrotu instrumentu

-wichrowatość osi obrotu alidady i osi obrotu limbusa

-błąd runu

2.niecentryczne ustawienie teodolitu i sygnału

3.błedy osobowe polegające na niedokładnym wykonaniu czynności związanych z pomiarem

Najważniejszymi błędami osobowymi związanymi z czynnościami obserwatora są:

-błąd celu: na błąd ten wpływają

a)właściwości psychiczne i fizyczne obserwatora(zdolność rozdzielcza oka)

b)jasność i powiększenie lunety teodolitu

c)sposób sygnalizacji celu,oświetlenie,przejrzystość powietrza,wpływ refrakcji

-błąd celny

4.niekorzystne wpływy warunków zewnętrznych