Źródła i drogi przenoszenia organizmów patogennych.
Patogen, czynnik chorobotwórczy - ciało obce, twór biologiczny lub mikroorganizm wywołujący chorobę u danego organizmu. Wyróżnia się następujące typy patogenów: ożywione (bakterie, wirusy^[1], "robaki pasożytnicze") ,nieożywione^{[potrzebne źródło]}:
Patogeny ludzkie:
- wirusy
- bakterie
- grzyby
-pierwotniaki (korzenionóżki, wiciowce, orzęski,sporowce, promienionóżki)
-robaki płaskie i obłe (tasiemce, glisty ludzkie, owsiki, przywry)
- stawonogi pasożytnicze (kleszce, roztocza, świerzb, wsza)( Wśród stawonogów rozróżniamy:Skorupiaki,Wije, Pajęczaki, Owady ,Trylobity)

Źródła podział :

- endogenne : własna naturalna mikroflora osobnika ( człowieka ),

- egzogenne ( zewnętrzne ): zakażone rośliny, zwierzęta, ludzie, żywność, woda, gleba.

Mikroorganizmy mogą być przenoszone między gospodarzami bardzo różnymi sposobami. Droga zakażenia zależy od rodzaju patogenu. Pierwotnym źródłem patogenów jest zarażony człowiek lub zwierze. Patogeny, które zdolne są do przeżycia (przez jakiś okres) w środowisku zewnętrznym, mogą być przenoszone z pożywieniem, wodą lub powietrzem, podczas gdy inne nie przeżyją na zewnątrz nawet paru sekund i muszą przenosić się poprzez kontakt bezpośredni. Droga przekazywania zależy też od miejsca infekcji: patogeny przenoszące się przez powietrze zyskują dostęp do dróg oddechowych m.in. do płuc i nosogardzieli. Roznoszone za pośrednictwem pokarmów i wody, mają łatwy dostęp do układu pokarmowego. Niektóre patogeny zasiedlają błony śluzowe i koncentruje się na produkcji zewnątrzkomórkowych toksyn i enzymów a jeszcze inne penetrują tkanki i błony gospodarza (np. Salmonella typhi). Często źródłem zakażenia okazuje się ugryzienie np. przez insekta np. kleszcza- bolerioza. Zachorować może także dziecko znajdujące się w łonie matki, które zostanie zarażone przez łożysko. Rodzaj choroby wywołanej przez dany patogen zależy od miejsca w którym dochodzi do infekcjilub infazji w typ przypadku np. pasozytów (skóra, drogi oddechowe, przewód pokarmowy, drogi moczowo-płciowe, tkanki lub krew). Zwykle współgra on z mechanizmem przenoszenia patogenów i ich zdolnością unikania reakcji układu odpornościowego. Aby doszło do zakażenia, (nie mówiąc już o rozwoju choroby), przeniesiony patogen musi trafić na wrażliwego (innymi słowy nieodpornego) gospodarza. Jeśli zarazki trafią do wrażliwego organizmu, którego system odpornościowy nie będzie w stanie zwalczyć infekcji mówimy o chorobie zakaźniej. Jeśli, jednak, układ immunologiczny nie będzie w stanie całkowicie zwalczyć zarazków, a jedynie utrzymać je w ryzach mówimy o nosicielstwie (nosiciel jest jednak zdolny do zakażenia kolejnych osobników, co z resztą jest dużym problem dla osób zajmujących się profilaktyką chorób infekcyjnych).

Drogi przenoszenia:

- pokarmowa ( per os )

- oddechowa ( inhalacyjna )

- płciowa

- zarażenie przez skórę

- zarażenie przez błony śluzowe

- zarażenie przez łożysko ( transmisja pionowa )

- kontakt bezpośredni ( osoba chora, nosiciel, przenosiciel )

Przykładowe czynniki przenoszące zakażenie:

Źródło zakażenia --	„Droga” zakażenia --	Choroba
chory człowiek lub zwierzę -- --	powietrze (droga kropelkowa)	odra, grypa, gruźlica
		woda	czerwonka, cholera, dur brzuszny
		gleba	tężec
		produkty żywnościowe	salmonella, wąglik, dur brzuszny
		przedmioty użytkowe	różyczka, świnka
		stawonogi(komary, muchy)	malaria, dżuma

Rys. Ważniejsze źródła i drogi szerzenia niektórych chorób zakaźnych.

Odra, grypa - przez wirus

Gruźlica- mycobacterium tuerculosis (pratki gruźlicy)

czererwonka- przez infekcje bakteryjną pierwotniakowi labo paozytniczą lub wirusową, lub ameba entameba, shigella flexineri.

Cholera- vibro cholerae- przecinkowiec cholery

Dur brzuszny- dawniej tyfus wywołany przez salmonelle typki

Tężec- clostridium tetani - laseczka tężca

Salmonella) = salmonelloza

Waglik- bacillus anthracis (laseczka waglika) przetwarniki znajduja sie w paszach I zwierzeta tak sie zarazaja

Rózyczka i swinka - wirus

Malaria=febra=goraczka= paludyzm-choroba pasozytnicza pierwotniaka z rodzaju plasmidium rotium(zarodziec malari) samice komarów przenoszą

Dżuma= czarna śmierć, zaraza masowa choroba zakaźna gryzni(wiewiórki, szczury, wiewiórki) Yersinia pestis - pałeczki G”-„

---