SUWERENNOŚĆ LUDU, SUWERENNOŚĆ NARODU, SUWERENNOŚĆ SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO,
* Demokracja pojmowana w pierwotnym znaczeniu - etymologiczna to rządy lub władza ludu.
Interpretacje słowa „LUD” (Sartori):
Wszyscy,
Nieokreślona duża część, bardzo wielu,
Klasy niższe,
Ograniczona całość,
Większa cześć wyrażona poprzez zasadę absolutnej większości,
Większa część wyrażona poprzez zasadę ograniczonej większości (!)
Ad.1) nie może obejmować dosłownie wszystkich, są przecież przeszkody naturalne jak: niepełnoletność, choroba umysłowa, przestępca odbywający karę, brak obywatelstwa itp., nie można opowiedzieć się za totalnym włączaniem wszystkich bez wyjątku,
Ad.2) nie da się użyć tego jako kryterium, za każdym razem trzeba by było określać ile osób stanowi lud, bądź wystarcza by zaistniał, rozmyte znaczenie,
Ad.3) wtedy zakłada się trwałe założenie, że kto nie jest w klasie niższej jest wyłączony na zawsze, to jest nie dopuszczalne z demokratycznego punktu widzenia,
Ad.4) w ogóle nie sprzyja demokracji, ludu nie należy pojmować indywidualistycznie, nie wolno mieszać ludu jako zbiorowości z ludem jako ograniczonej całości, w ograniczonej całości jest bardzo silna więź, taka koncepcja znacznie lepiej legitymuje tyranię niż demokracja, tu jednostka nie ma żadnego znaczenia, w imię całości można pojedynczo zniszczyć każdego bez wyjątku, usprawiedliwia to totalitarne autokracje,
Ad.5) oznacza że liczy się tylko większość, ona reprezentuje wszystkich i ma nieograniczone, absolutne prawo decydowania za wszystkich,
Ad.6) zakłada że żadna większość nie może mieć absolutnych praw, rządy większości są ograniczone prawami mniejszości.
Demokratyczna przyszłość demokracji zależy bowiem od tego, czy większości mogą zamieniać się w mniejszości i odwrotnie - mniejszości w większości.
Na lud składa się większość plus mniejszość.
* Co to jest WŁADZA?
a) przedmiotowo - zjawisko społeczne będące szczególną formą zależności społecznych, stosunek rządzący - rządzeni,
b) podmiotowo - podmiot o zwierzchniej roli narzuca swa wolę; monarcha, parlament itp.
Władza w państwie - suwerenna, cechy:
>pierwotna - znikąd niewyprowadzona, nie nadana,
>trwała - nastawiona na przyszłość, założeniem jest byt wieczny,
>niezależna w stosunkach wewnętrznych (stanowienie i stosowanie prawa = prawo obowiązuje, zwierzchnictwo terytorialne, zwierzchnictwo personalne, może stosować przymus państwowy! & skupiony [tylko dane organy] & sformalizowany [na podstawie norm prawnych w granicach prawa] & na zasadzie monopolu [nie mogą być inne ośrodki go stosujące bez wiedzy i zgody państwa]) i zewnętrznych (suwerenność prawna - państwo jest podmiotem gdy inne państwa je uznają, zdolność traktatowa, suwerenne podejmowanie decyzji).
>nieograniczona
* Kto może być SUWERENEM ?
1. patrymonialne teorie, gdy władza pochodzi od Boga, pomazaniec boży.
2. teorie suwerenności ludu:
Marsyliusz z Padwy - teoria suwerenności narodu: władza jest powoływana i kontrolowana przez obywateli i sprawowana zgodnie z ich wolą; wszyscy świeccy ludzie,
- Rousseau - władza ludu suwerenna - niepodzielna i niezbywalna, suweren uchwala ustawy,
- Smith(?)-władza wykonywana przez reprezentantów ludu:
-lud składa się z jednostek, musi mówić jednym głosem = demokracja przedstawicielska,
-Mancini: a) naród państwowy (oparty o możność i subiektywną chęć sprawowania władzy) - Polska każdy z założenia posiada prawa polityczne
b) naród kulturowy (wspólnota oparta o obiektywne cechy, kolor skóry, język itp.
-Kelsen - prawo tworzy państwo, państwo powstało z prawa
-teoria marksistowska - dominują środki produkcji, władający nimi byli najważniejsi
-Lenin - klasa robotnicza powinna być awangardą
*SUWERENNOŚĆ (Jamróz):
- LUDU - suwerenność społeczeństwa składającego się z jednostek równych wobec prawa i z równymi prawami politycznymi, lud = ukonstytuowany konkretnie z wszystkich obywateli może bezpośrednio przejawiać swoją wolę i nie potrzebuje pośrednika do realizacji swej suwerenności
teoria suwerenności ludu bardziej demokratyczna bo ustanawia realne prawo obywatela do uczestniczenia w decyzjach politycznych
preferencja demokracji bezpośredniej
- NARODU - suwerenność bytu ogólnego, odrębny od wspólnoty członków społeczeństwa
naród wykonuje władzę przez delegację - powierza wykonywanie funkcji władczych mandatariuszom
Naród - całość abstrakcyjna, niezdolna do wyrażania jakiejkolwiek woli, może wykonywać suwerenność tylko za pośrednictwem reprezentantów
preferencja demokracji pośredniej
-SPOŁECZEŃSTWA OBWATELSKIEGO - (tak jest w Konstytucji), w/g doktryny to pojęcie, gdyż mimo że jest model przedstawicielski (czyli chodzi o pojęcie naród), władza sprawowana przez przedstawicieli, a więc teoria suwerenności narodowej, to jednak jest jeszcze element referendum - element bezpośredniego sprawowania władzy, natomiast określenie „lud” ma pewne piętno historyczne, kojarzy się z konstytucją PRL, zatem skoro nie naród, a i nie wybór słowa lud to społeczeństwo obywatelskie
Społeczeństwo obywatelskie źródłem władzy.
de facto: przedstawiciele + referendum, czyli obok przedstawicieli zostawiło sobie społeczeństwo formę bezpośredniego sprawowania władzy w postaci referendum, a poza tym - ocena władzy, ale ta już jest ostateczna bo trzeba mieć co oceniać.
Max Weber:
* LEGITYMNOŚĆ - wskazanie źródła władzy:
a) tradycyjna - uznanie że władza przysługuje komuś z przyczyn nie dających się zbadać, wskazanie przez boga, panowanie z bożej łaski, Lenin wskazywał klasę robotniczą, opartą na wierze w charakterze tradycji i zwyczajów,
b) charyzmatyczna - źródłem władzy danej osoby mogą być jej cechy osobiste, charyzma, szacunek, np. marszałek Piłsudski, De Gaull; wyjątkowość dysponenta władzy, szczególne cechy,
c) racjonalno - legalna - racjonalność - powszechne przekonanie, akceptacja, wybór przez społeczeństwo, Legalna - wybór drogą prawnie określoną
* LEGITYMACJA - stan posiadanej władzy, demokratyczna, rewolucyjna
* LEGITYMIZACJA - proces prowadzący do stanu legitymacji; uczestnictwo w wyborach, prowadzenie kampanii itp.