Zwi¹zki helowców
Klatraty- stanowi¹ specyficzny typ zwi¹zków, substancje macierzyste ( hydrochinon, anilina, fenol) krzepn¹c, okluduj¹ we wnêkach, obecnych w sieci przestrzennej, obce cz¹steczki np. SO2 i HCl. Obce cz¹steczki zostaj¹ uwiezione w sposób czysto mechaniczny, bez wytwarzania jakichkolwiek wi¹zañ chemicznych. Najbardziej znanymi klatratami helowców s¹ klatraty w których sieæ macierzyst¹ tworzy hydrochinon C6H4(OH)2. Powstaj¹ one podczas krystalizacji hydrochinonu z roztworu benzenowego lub wodnego, nasyconego argonem, kryptonem lub ksenonem pod zwiêkszonym ciœnieniem. Zawieraj¹ nieco mniej ni¿ jedne atom helowca na trzy cz¹steczki hydrochinonu. Klatrat argonu uzyskiwany pod ciœnieniem 4MPa, ma sk³ad odpowiadaj¹cy wzorowi : [C6H4(OH)2]30,8Ar. Klatrat ksenonu uzyskiwany pod ciœnieniem 1,4MPa, ma sk³ad odpowiadaj¹cy wzorowi [C6H4(OH)2]30.88Xe. Gazy te mo¿na ³atwo odzyskaæ rozpuszczaj¹c klatrat np. w alkoholu metylowym lub ogrzewaj¹c do temp 390K.
Zwi¹zkami typu klatratów s¹ tak¿e hydraty helowców. Cz¹steczki wody krzepn¹cej w obecnoœci helowca uk³adaj¹ siê w tak¹ strukturê krystaliczn¹, ¿e komórka elementarna zawiera 46 cz¹steczek H2O pomiêdzy którymi znajduje siê 8 luk (dwie mniejsze i szeœæ wiêkszych) mog¹cych pomieœciæ atomy helowca. Daje to stosunek liczby cz¹steczek wody do atomów helowca równy 1:5,75
Heksafluoropaltynian ksenonu- Czerwonopomarañczowa sta³a substancja.
Xe + PtF6 = XePtF6
Zwi¹zek tan ma budowê jonow¹, jest trwa³y w temperaturze pokojowej, w pró¿ni daje siê przesublimowaæ. Ogrzany do temperatury powy¿ej 490K oddaje czêœciowo ksenon i przechodzi w zwi¹zek o sk³adzie Xe(PtF6)2, cia³o sta³e o barwie czerwonej. XePtF6 ulega hydrolizie
2XePtF6 + 6H2O = 2Xe + O2 + 12HF +2PtO2
Znane s¹ tak¿e zwi¹zki helowców z halogenami takie jak tetrafluorek ksenonu otrzymywany poprzez ogrzewanie w zamkniêtym naczyniu niklowym mieszaniny ksenonu i fluoru w temperaturze 670K i nastêpne gwa³towne jej och³oadzanie.
Emil Burcon