POLSKI KOMITET NORMALIZACJI, MIAR I JAKOŚCI	POLSKA NORMA	PN-82/B-02003
		Obciążenia budowli	Zamiast: PN-74/B-02009
				Grupa katalogowa 0702
		Obciążenia zmienne technologiczne
		Podstawowe obciążenia technologiczne i montażowe
Actions on building structures Variable actions during exploitation and assembling	Charges des bâtiments et des euvrages d'art Charges variables technologiques et du montage	Нагрузки стпроительных конструкци Основные технологические и монтажные нагрузки

UKD 624.042:69.001.2

Zgłoszona przez Ministerstwo Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych

Ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacji, Miar i Jakości dnia 28 czerwca 1982 r. jako norma obowiązująca od dnia 1 lipca 1983 r. (Dz. Norm. i Miar nr 2/1983 poz. 2)

SPIS TREŚCI

1. WSTĘP

1.1. Przedmiot normy.

1.2. Zakres stosowania normy.

1.3. Określenia

1.4. Podstawowe oznaczenia

2. ZASADY USTALANIA OBCIĄŻEŃ ZMIENNYCH

2.1. Wartości charakterystyczne

2.2. Podział obciążeń zmiennych.

2.3. Obciążenia od maszyn, urządzeń i składowanych materiałów

2.4. Wartości charakterystyczne obciążeń od maszyn i urządzeń

2.5. Obciążenie od tymczasowych ścianek działowych

2.6. Dokumentacja projektowa

3. WARTOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE OBCIĄŻEŃ ZMIENNYCH TECHNOLOGICZNYCH I MONTAŻOWYCH

3.1. Wartości całkowite i ich części długotrwałe.

3.2. Obciążenie zmienne równomiernie rozłożone

3.3. Długotrwała część obciążenia zmiennego równomiernie rozłożonego.

3.4. Obciążenie ściankami działowymi

3.5. Obciążenia skupione pionowe

3.6. Obciążenie poziome

3.7. Obciążenia skupione od zwierząt w budownictwie inwentarskim

3.8. Siły tarcia

3.9. Obciążenie rusztowań

3.10. Obciążenia montażowe

4. ZMNIEJSZENIE OBCIĄŻEŃ ZMIENNYCH

5. OBCIĄŻENIA DYNAMICZNE

6. WARTOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA OBCIĄŻENIA

INFORMACJE DODATKOWE

1. WSTĘP

1.1. Przedmiot normy.

Przedmiotem normy są obciążenia zmienne technologiczne i montażowe, z wyjątkiem obciążeń środkami transportu, które należy przyjmować w obliczeniach statycznych budowli i ich części.

1.2. Zakres stosowania normy.

Normę stosuje się do wszelkich budowli niezależnie od ich przeznaczenia i rodzaju stosowanych materiałów, z wyjątkiem budowli, dla których wydano oddzielne normy.

1.3. Określenia

- wg PN-82/B-02000 p. 1.4.

1.4. Podstawowe oznaczenia

- wg PN-82/B-02000 p. 1.5.

2. ZASADY USTALANIA OBCIĄŻEŃ ZMIENNYCH

2.1. Wartości charakterystyczne

obciążeń zmiennych technologicznych i montażowych należy przyjmować wg rozdz. 3, a w przypadkach nie wymienionych - wg instrukcji i wytycznych dotyczących projektowania lub określać indywidualnie, zgodnie z przeznaczeniem budowli i danymi technologicznymi.

2.2. Podział obciążeń zmiennych.

Ustalając obciążenia zmienne należy uwzględnić, w zależności od potrzeby, ich podział na:

- obciążenia równomiernie rozłożone i obciążenia skupione,

- obciążenia statyczne i dynamiczne.

Należy również określić długotrwałą część tych obciążeń.

2.3. Obciążenia od maszyn, urządzeń i składowanych materiałów

należy określać na podstawie danych technologicznych.

Dane te i obciążenia powinny obejmować:

a) charakterystyczne wartości obciążeń,

b) możliwe schematy obciążeń skupionych i rozłożonych, dostosowane do siatki projektowej budynku i poziomów stropów, z podaniem gabarytów urządzeń i innych danych określających warunki przyłożenia obciążenia, np. rodzaje i wymiary podpór urządzenia, możliwe zmiany odległości pomiędzy maszynami w trakcie ich ustawienia, wymiany lub remontu,

c) charakterystykę dynamiczną urządzeń.

2.4. Wartości charakterystyczne obciążeń od maszyn i urządzeń

w tym od przewodów rurowych, określa się na podstawie norm lub katalogów, a dla urządzeń nietypowych (nieznormalizowanych) na podstawie danych ustalonych przez producenta lub rysunków wykonawczych. Do obciążenia od urządzeń wlicza się ciężar maszyny lub urządzenia (w tym stałe oprzyrządowanie i elementy mocujące), ciężar izolacji, obciążenie wynikające z maksymalnego napełnienia urządzenia, możliwego w czasie użytkowania, np. ciężar najcięższej części obrabianej, ciężar transportowanego ładunku o wartości nominalnej.

2.5. Obciążenie od tymczasowych ścianek działowych

należy przyjmować w zależności od ich konstrukcji, położenia i sposobu mocowania do stropu i ścian. W obliczeniach różnych elementów obciążenia to należy uwzględniać:

- zgodnie z rzeczywistym działaniem lub

- jako obciążenie równomiernie rozłożone na obciążoną powierzchnię.

2.6. Dokumentacja projektowa

powinna zawierać wartości obciążeń przyjęte do obliczeń. W pomieszczeniach, w których mogłoby nastąpić przekroczenie przyjętych do obliczeń wartości obciążeń zmiennych należy umieścić w dobrze widocznym miejscu trwałe napisy podające wartości dopuszczalnego (charakterystycznego) obciążenia zmiennego oraz sposób ładowania.

Konieczność umieszczania napisów należy zaznaczyć w dokumentacji projektowej.

3. WARTOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE OBCIĄŻEŃ ZMIENNYCH TECHNOLOGICZNYCH I MONTAŻOWYCH

3.1. Wartości całkowite i ich części długotrwałe.

Pełne wartości charakterystyczne obciążeń zmiennych, pomnożone przez współczynniki jednoczesności, wchodzą do kombinacji podstawowej i wyjątkowej w stanie granicznym nośności oraz do kombinacji podstawowej w stanie granicznym użytkowania. Ich części długotrwałe, określone zgodnie z p. 3.3 wchodzą tylko do kombinacji obciążeń długotrwałych w stanie granicznym użytkowania wg p. 4.3.2 PN-82/B-02000.

W przypadkach odbiegających od podanych w normie, wartości charakterystyczne obciążeń zmiennych należy określać indywidualnie, zgodnie z PN-82/B-02000.

3.2. Obciążenie zmienne równomiernie rozłożone

stropów należy przyjmować wg tabl. 1 oraz wg p. 3.4, w zależności od przeznaczenia budowli i sposobów użytkowania pomieszczeń.

Wartości podane w tabl. 1, z wyjątkiem pozycji B6 nie obejmują obciążeń dynamicznych, które należy określać oddzielnie wg rozdz. 5.

W przypadkach nie ujętych w tabl. 1 i p. 3.1 lub odbiegających od podanych, można określać charakterystyczne wartości obciążeń zmiennych korzystając z ciężarów objętościowych podanych w załączniku 1.

Tablica 1. Wartości charakterystyczne obciążeń technologicznych równomiernie rozłożonych

A. Pokoje, pomieszczenia i sale
Lp.	Przeznaczenie pomieszczenia i sposób jego użytkowania			Obciążenie, kN/m^2
1	Stropy poddaszy oraz stropodachów wentylowanych, w których ciężar pokrycia dachowego nie obciąża konstrukcji stropu, z dostępem poprzez wyłaz rewizyjny			0,5
2	Poddasza z dostępem z klatki schodowej			1,2
3	Pokoje i pomieszczenia mieszkalne w domach indywidualnych, czynszowych, hotelach, schroniskach, szpitalach, więzieniach, pomieszczenia sanitarne itp.			1,5
4	Wszelkie pokoje biurowe, gabinety lekarskie, naukowe, sale lekcyjne szkolne, szatnie i łaźnie zakładów przemysłowych, pływalnie oraz poddasza użytkowane jako magazyny lub kondygnacje techniczne			2,0
5	Audytoria, aule, sale zebrań i sale rekreacyjne w szkołach, restauracyjne, kawiarniane, widownie teatralne, koncertowe, kinowe, sale bankowe, pomieszczenia koszar			3,0
6	Kuchnie w zakładach zbiorowego żywienia, podręczne składy w budynkach użyteczności publicznej			3,5
7	Sale i pomieszczenia obciążone tłumem ludzi w sposób statyczny, w muzeach, świątyniach, oraz poczekalnie i szatnie przy dużych salach			4,0
8	Sale dworcowe, targowe, sportowe, taneczne, sceny teatralne i estradowe, sklepy, sale sprzedaży domów towarowych			5,0
9	Pomieszczenia magazynowe sklepów, domów towarowych, poczty itp.			7,5
10	Trybuny	ziemne	o stałych miejscach siedzących	3,0
						bez stałych miejsc siedzących	5,0
					nadziemne (stalowo-żelbetowe itp.)	o stałych miejscach siedzących	4,0
						bez stałych miejsc siedzących	8,0
	11	Wiejskie budynki inwentarskie dla zwierząt o masie:
		owce i świnie do 80 kg			3,0
		świnie powyżej 80 kg			3,5
		bydło i konie poniżej 100 kg			3,5
		bydło i konie powyżej 100 kg			5,0
B. Przestrzenie komunikacyjne
Lp.	Przeznaczenie budowli (obiektów) i sposób ich użytkowania			Obciążenie, kN/m^2
								korytarze i halle	klatki schodowe, galerie niewspornikowe
1	Wszelkiego rodzaju budynki mieszkalne, szpitalne, więzienia			2,0	3,0
2	Biura, szkoły, zakłady naukowe, banki, przychodnie lekarskie			2,5	4,0
3	Dojścia do wejść i wyjść audytoriów, auli, sal (konferencyjnych, zebrań, sal rekreacyjnych w szkołach itp.)			3,0	4,0
4	Domy kultury, hale koncertowe, teatry, kina, kluby, restauracje, kawiarnie, uczelnie			4,0	4,0
5	Muzea, świątynie, koszary			4.0	5,0
6	Dojścia do wejść i wyjść z dworców komunikacyjnych, zakładów rozrywkowych, hal sportowych, trybun, oraz innych pomieszczeń obciążonych stale lub dorywczo tłumem ludzi w sposób dynamiczny			5,0	5,0
7	Domy towarowe, sklepy, hale targowe			6,0	6,0
C. Pomieszczenie o wartościach obciążenia ustalanych indywidualnie lecz nie mniej niż^1)
Lp.	Przeznaczenie pomieszczenia i sposób jego użytkowania			Obciążenie, kN/m^2
1	Pomieszczenia produkcyjne w zakładach przemysłu drobnego, lekkiego, rzemiosła, w stacjach telefonicznych, radiowych, telewizyjnych			3,0
2	Laboratoria szpitalne, sale operacyjne i zabiegowe, pralnie w budynkach mieszkalnych			3,5
3	Sale hydroterapii, rentgenowskie i sterylizatorskie w szpitalach			5,0
4	Stacje energetyczne, rozdzielnie, drukarnie, introligatornie, rzeźnie, pralnie i suszarnie mechaniczne, pomieszczenia produkcyjne innych zakładów przemysłowych nie wymienionych gdzie indziej
5	Maszynownie dźwigów
6	Magazyny archiwów, bibliotek, towarów lekkich i przestrzennych
7	Sale wystawowe wyrobów przemysłu			6,0
8	Przestrzenie magazynowe	handlu hurtowego	na wyższych kondygnacjach	7,5
						w parterze	10,0
				ogólne spożywcze w parterze		15,0
		9	Piekarnie	pomieszczenia produkcyjne i magazynowe		10,0
				pomieszczenia przed i za piecami, komory rozrostu		7,5
				ekspedycje i pozostałe		5,0
D. Konstrukcje o specjalnym sposobie użytkowania
Lp.	Przeznaczenie konstrukcji i sposób jej użytkowania			Obciążenie, kN/m^2
1	Balkony, galerie i loggie wspornikowe			5,0
2	Rampy kolejowe, magazynowe należy ustalać indywidualnie, jednak nie mniej niż		wyładowcze	10,0
						ekspedycyjne	5,0
3	Schody prowadzące na pomosty i mostki, na których przebywają pojedyncze osoby			1,5
4	Tarasy (i dachy płaskie z dostępem), które mogą być obciążone tłumem ludzi w sposób statyczny, pomosty i galerie niewspornikowe przeznaczone do obsługi urządzeń w zakładach produkcyjnych			2,0
5	Ustroje konstrukcyjne podlegające parciu ziemi; obciążenie naziomu należy ustalać indywidualnie, jednak nie mniej niż
		- przy obciążeniu tłumem ludzi			3,0
		- przy obciążeniu pojazdami mechanicznymi			wg PN-82/B-02004
		- przy obciążeniu taborem kolejowym			wg PN85/S-10030
	6	Ustroje konstrukcyjne przykrywające budowle podziemne; obciążenie należy ustalać indywidualnie
		- przy obciążeniu tłumem ludzi			5,0
		- przy obciążeniu pojazdami mechanicznymi			wg PN-82/B-02004
^1) Dla klatek schodowych budowli o obciążeniu technologicznym pomieszczeń ustalanym indywidualnie, należy przyjmować wartość obciążenia zmiennego równą 5,0 kN/m^2, dla galerii niewspornikowych, korytarzy i hallów - nie mniej niż 5,0 kN/m^2.

3.3. Długotrwała część obciążenia zmiennego równomiernie rozłożonego.

Długotrwała część obciążenia zmiennego równomiernie rozłożonego należy określać mnożąc jego wartość charakterystyczną przez współczynnik ψ_d. Wartość tego współczynnika podano w tabl. 2. W pozostałych przypadkach ψ_d należy ustalać indywidualnie na podstawie projektów technologicznych lub danych doświadczalnych.

Tablica 2. Wartości współczynnika

Lp.	Przeznaczenie budowli (obiektu) i sposób użytkowania pomieszczenia lub obciążenia	Pomieszczenia	Korytarze	Klatki schodowe, galerie
1	2	3	4	5
1	Obiekty posiadające wyposażenie wymienione w p. 2.3.1 PN-82/B-02000	1,0	1,0	1,0
2	Magazyny, składy, archiwa, biblioteki i skarbce	0,8	0,9	0,35
3	Muzea, świątynie, sale wystawowe, hale targowe, domy towarowe i sklepy	0,8	0,8
4	Szkoły, uczelnie, biura, kluby, restauracje (pomieszczenia wg poz. 4A i 5A w tabl. 1)	0,5	0,6
5	Poddasze (wg poz. 2A tabl. 1)	0,5	-
6	Domy mieszkalne, hotele, więzienia, koszary itp. (wg poz. 3A, 7A tabl. 1)	0,35	0,5
7	Pomieszczenia inwentarskie^1)	0,25	0,25
8	Pływalnie, przystanie sportów wodnych	-	-	0,35
9	Obciążenia wymienione w p. 2.3.3 PN-82/B-02000	0	0	0
W obliczeniach dachów i stropodachów obciążenie długotrwałe można uwzględniać tylko w indywidualnych przypadkach.
^1) Dopuszcza się indywidualne ustalenie innych wartości stosowne do rodzaju hodowli.

3.4. Obciążenie ściankami działowymi

a) Obciążenie ściankami działowymi stropów w budynkach przyjmować można bez potrącania otworów o powierzchniach mniejszych niż 4 m².

b) W przypadku gdy ciężar ścianek działowych ustawionych równolegle do rozpiętości stropu odniesiony do powierzchni tych ścianek nie przekracza 2,5 kN/m², do obliczeń można przyjmować obciążenie zastępcze równomiernie rozłożone na strop, którego wartości dla ścianek działowych o wysokości h_s
2,65 m podano w tabl. 3. Dla ścianek o wysokości h_s > 2,65 m obciążenie zastępcze należy zwiększać proporcjonalnie do stosunku h_s / 2,65.

Tablica 3. Obciążenia zastępcze od ścianek działowych

Lp.	Ciężar ścianki działowej razem z wyprawą kN/m^2	Obciążenie zastępcze na strop kN/m^2
1	do 0,5	0,25
2	do 1,5	0,75
3	do 2,5	1,25

c) W przypadku gdy obciążenie zmienne stropów lub obciążenie zmienne zastępcze równomiernie rozłożone przekracza 5,0 kN/m² można nie uwzględniać obciążenia stropów ściankami działowymi o ciężarze (razem z wyprawą) do 1,5 kN/m², pod warunkiem że odległości pomiędzy tymi ściankami są większe niż połowa rozpiętości stropów w świetle, a wysokość ścianek nie przekracza 3 m.

d) Ciężary ścianek działowych ustawionych na żebrach stropów żelbetowych gęstożebrowych mogą być przyjmowane jako rozłożone na 3 żebra, przy czym żebro bezpośrednio obciążone przyjmuje 50% ciężaru ścianki, zaś żebra sąsiednie - po 25%.

3.5. Obciążenia skupione pionowe

należy uwzględniać w obliczeniach: przekryć, pokryć, schodów i balkonów (loggii) jako przyłożone w niekorzystnym miejscu na powierzchni nie większej niż 0,1 x 0,1 m.

Obciążeń skupionych nie należy sumować z obciążeniami równomiernie rozłożonymi, z wyjątkiem przypadków wynikających z danych technologicznych.

Jeżeli z danych technologicznych nie wynikają wartości większe, należy przyjmować jako wartości charakterystyczne:

a) dla przekryć i schodów - nie mniej niż 1,5 kN,

b) dla strychów, pokryć, tarasów, trybun i balkonów - 1,0 kN,

c) dla pokryć, na których można się poruszać tylko po tropach i mostkach - 0,5 kN.

Najmniejsza wartość obciążenia pionowego skupionego, którą powinien przenieść każdy element konstrukcyjny, na którym może stanąć noga człowieka z narzędziami (np. oddzielny stopień schodów, gzyms, okap, wspornik dla podtrzymania pomostu) wynosi 1,0 kN.

3.6. Obciążenie poziome

skupione lub liniowe rozłożone na jednostkę długości, np. poręczy balkonów, galerii, klatek schodowych, tarasów oraz parapetów w ścianach osłonowych należy przyjmować jako równe:

a) 1,0 kN/m - w budynkach mieszkalnych, przedszkolach, żłobkach, domach wypoczynkowych, sanatoriach, szpitalach i innych zakładach leczniczych oraz w innych budynkach i pomieszczeniach, jeżeli nie ma specjalnych wymagań,

b) 1,5 kN/m - na trybunach sportowych i innych,

c) 0,3 kN/m - na pomostach, przejściach, w ogrodzeniach miejsc przeznaczonych do przebywania pojedynczych ludzi, w dolnym miejscu poręczy, jeśli z danych technologicznych nie wynika potrzeba wyższej wartości.

3.7. Obciążenia skupione od zwierząt w budownictwie inwentarskim

należy określać wg tabl. 4.

3.8. Siły tarcia

należy uwzględniać w przypadkach, gdy wpływają one na wymiarowanie i zmniejszają bezpieczeństwo konstrukcji. Wartości współczynnika tarcia spoczynkowego należy przyjmować wg tablicy załącznika 2, lub określać na podstawie pomiarów. W tablicy załącznika 2 podano wartości odpowiadające materiałom o temperaturze od -10°C do +30°C oraz w stanie powietrzno-suchym, z wyjątkiem wartości podanych w kol. 7, 8, 9 oraz w koi. 5 i 7.

W przypadku stosowania właściwych smarów można przyjmować do obliczeń wartości o ¹/₃ do ¹/₂ mniejsze od podanych w tablicy załącznika 2.

Jeżeli podano dwie wartości to należy przyjmować tę, która zwiększa bezpieczeństwo konstrukcji.

3.9. Obciążenie rusztowań

3.9.1. Obciążenie pionowe

od rusztowań należy ustalać przy uwzględnieniu ich ciężaru własnego, ciężaru materiałów i elementów konstrukcyjnych oraz maszyn roboczych, które mogą się znaleźć na rusztowaniu w trakcie jego eksploatacji, a ponadto ciężaru ludzi i drobnych urządzeń budowlanych.

Obciążenie zastępcze jednostajnie rozłożone od ciężaru materiałów, ludzi i drobnych urządzeń budowlanych można przyjmować:

a) w przypadku rusztowań drewnianych o wysokości do 22 m i stalowych o wysokości do 40 m, nie służących zadaniom specjalnym, w wartości 1,50 kN/m² na pomostach i schodniach,

b) w przypadkach rusztowań wyższych niż określono w poz. a) oraz rusztowań specjalnych, np. do robót kamieniarskich, do zabezpieczeń przedawaryjnych wg ustaleń indywidualnych, lecz nie mniej niż 2,0 kN/m² na pomostach i schodniach.

3.9.2. Obciążenie poziome rusztowań

należy przyjmować, uwzględniając oprócz sił od działania wiatru i ewentualnych innych sił poziomych, jakie mogą powstać, np. od pracy maszyn, urządzeń, również obciążenie poziome zastępcze.

Obciążenie poziome zastępcze działa na poziomie pomostu w najbardziej niekorzystnym kierunku i jest równe co do wartości bezwzględnej ¹/₅₀ sumy wszystkich wartości charakterystycznych obciążeń pionowych, liczonych od góry do rozpatrywanego poziomu rusztowania.

Tablica 4. Obciążenie skupione od zwierząt

Zwierzęta	Obciążenie pionowe jedną nogą		Rozstaw nóg		Obciążenie poziome, kN	Wysokość przyłożenia obciążenia poziomego, m
		przód, kN	tył, kN	poprzeczny, m			podłużny, m
1	2	3	4	5	6	7
Bydło	1,7	1,7	0,35	1,2	3,0	0,6 ÷ 1,2
Owce	0,22	0,18	0,25	0,55	0,35	0 ÷ 0,7
Świnie	0,7	0,6	0,25	0,9	0,50	0 ÷ 0,7

3.10. Obciążenia montażowe

należy przyjmować zgodnie ze schematami i projektami montażu konstrukcji lecz o wartościach nie mniejszych niż:

a) 0,50 kN/m² stropu - w przypadku konstrukcji stalowych i drewnianych,

b) 0,60 kN/m² stropu - w przypadku konstrukcji murowych i żelbetowych, wykonywanych metodami tradycyjnymi,

c) 0,75 kN/m² stropu - w przypadku konstrukcji żelbetowych prefabrykowanych.

4. ZMNIEJSZENIE OBCIĄŻEŃ ZMIENNYCH

W obliczeniach belek, podciągów, słupów, ścian, fundamentów i podłoży budowli można zmniejszyć wartości charakterystyczne obciążeń zmiennych mnożąc je przez współczynniki podane w tabl. 5.

Współczynniki te można stosować jednocześnie.

5. OBCIĄŻENIA DYNAMICZNE

Obciążenia dynamiczne należy uwzględniać mnożąc wartości obciążeń statycznych przez współczynnik dynamiczny lub wykonując specjalne obliczenia dynamiczne. Wartości współczynnika dynamicznego podano w tabl. 6.

6. WARTOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA OBCIĄŻENIA

Wartości współczynnika obciążenia należy przyjmować wg tabl. 7.

Tablica 5. Wartości współczynnika zmniejszającego

Lp.	Określenie budowli i pomieszczeń	Współczynnik redukcji
				dla obciążenia belek i podciągów	dla obciążenia słupów, ścian i fundamentów
1	2	3	4
1	Domy mieszkalne, internaty pensjonaty, schroniska turystyczne, szpitale, więzienia - bez pomieszczeń specjalnych (gdy powierzchnia obciążenia przekracza 18 m^2)		lecz nie mniej niż 0,5
2	Hotele, biura, czytelnie, pracownie i zakłady naukowe, audytoria, stołówki, kawiarnie, domy kultury, hale koncertowe, kina, kluby, stołówki, teatry, uczelnie, muzea, sale wystaw, trybuny o stałych miejscach, bez pomieszczeń specjalnych (gdy powierzchnia obciążenia przekracza 36 m^2)		lecz nie mniej niż 0,75
A - powierzchnia obciążenia belki (podciągu),
m - liczba poziomów obciążenia (kondygnacji) uwzględnionych w obciążeniu elementów przy m 2.

Tablica 6. Wartości współczynnika dynamicznego

Lp.	Obciążenia	Współczynnik dynamiczny
1	2	3
1	Dźwigi osobowe w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej	1,1
2	Dźwigi osobowe w budynkach przemysłowych i dźwigi towarowe nośności do 10,0 kN	1,2
3	Urządzenia transportu wewnętrznego^1)	1,2
4	Przesuwanie ciężarów	1,2
5	Toczenie ciężarów	1,3
6	Nagłe poderwanie lub zerwanie ciężaru (np. przy odrywaniu elementów prefabrykowanych z form)	1,25
7	Bieg zwierząt	1,4
8	Wyładowywanie ciężarów
	a) w warunkach normalnych, np. przy zastosowaniu małej mechanizacji	1,5
	b) w warunkach niekorzystnych	1,7
	c) w warunkach szczególnie niekorzystnych np.: w przypadku możliwości zrzucenia	2,0
^1) Szczegółowe zasady stosowania i wartości podano w PN-82/B-02004, PN-86/B-02005, PN-87/B-02013.

Tablica 7. Wartości γ_f

Lp.	Rodzaj obciążenia		Wartość współczynnika obciążenia γf
1	Ciężary własne urządzeń stacjonarnych		1,2
2	Ciężary własne materiałów wypełniających urządzenia (oprócz rurociągów)	cieczy	1,1
				pozostałych materiałów	1,2
		3	Ciężary własne materiałów wypełniających rurociągi	cieczy	1,05
				pozostałych materiałów (zawiesiny, szlamy, materiały sypkie)	1,1
		4	Obciążenia równomiernie rozłożone, określone w tabl. 1, w zależności od wartości obciążeń	do 2,00 kN/m^2	1,4
				ponad 2,00 kN/m^2 do 5,0 kN/m^2	1,3
				ponad 5.00 kN/m^2	1,2
5	Pozostałe obciążenia zmienne nie wymienione w tabl. 1		1,2
6	Siły tarcia^1)		1,2 (0,8)
^1) Wartość 0,8 należy przyjmować wówczas, gdy siła tarcia zwiększa bezpieczeństwo budowli.

KONIEC

Informacje dodatkowe

ZAŁĄCZNIK 1

WARTOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE CIĘŻARU OBJĘTOŚCIOWEGO NIEKTÓRYCH MATERIAŁÓW I WYROBÓW, CIĘŻARY ZWIERZĄT

Tablica Z1-1. Materiały budowlane sypkie

Lp.	Nazwa materiału	W stanie powietrzno-suchym^1)
				ciężar objętościowy, kN/m^3	kąt tarcia wewnętrznego,°
1	2	3	4
1	Cement
	a) luźno usypany	12,0	30
	b) w workach	15,0	-
	c) zbity	16,0	30
	d) w silosach	17,0	20
2	Gips budowlany	16,0	30
3	Glina
	a) sucha	16,0	30
	b) mokra	20,0	20
4	Glinoporyt	9,5	-
5	Kamień polny	20,0	30
6	Koramzyt	8,0	-
7	Klinkier cementowy	12,0	30
8	Łupkoryt	10,0	-
9	Margle do wyrobu cementu	15,0	30
10	Piasek
	a) suchy	16,0	30
	b) nawodniony	20,0	20
11	Piasek koksowy
	a) mokry	14,0	35
	b) suchy	7,0	25
12	Pumeks hutniczy	9,0	30
13	Tłuczeń
	a) ceglany	12,0	35
	b) z kamieni ścisłych	20,0	35
	c) z kamieni porowatych	15,0	35
	d) z lekkich betonów izolacyjnych	4,0	35
	e) z lekkich betonów konstrukcyjnych	7,0	35
14	Wapno
	a) gaszone w proszku (w workach)	8,0	-
	b) palone w kawałkach	12,0	30
	c) palone w proszku	10,0	25
15	Żużel,,
	a) paleniskowy mokry	14,0	-
	b) paleniskowy suchy	10,0	35
	c) wielkopiecowy granulowany	11,0	25
	d) wielkopiecowy spieniony	7,0	35
	e) wielkopiecowy w bryłach	15,0	40
16	Żwir	20,0	30
^1) Stan powietrzno-suchy nie dotyczy lp. 3b), 10b), 11a), 15a).

Tablica Z1-2. Ciecze

Lp.	Nazwa cieczy	Ciężar objętościowy, kN/m^3
1	2	3
1	Aceton	7,9
2	Alkohol bezwodny	7,9
3	Benzol	8,8
4	Benzyna
		a) lotnicza	7,0
		b) samochodowa	7,5
5	Chlorek wapnia	11,1
6	Chloroform	14,9
7	Dwusiarczek węgla	12,9
8	Eter etylowy	7,1
9	Fenol	9,6
10	Gazolina	7,5
11	Gliceryna bezwodna	12,7
12	Karbolineum	10,5
13	Kreozot	10,5
14	Kwas karbolowy	9,6
15	Kwas oleinowy, azotowy, octowy fosforowy, szczawiowy	9,0
16	Kwas siarkowy
		a) ciecz dymiąca	18,4
		b) techniczny	15,5
		c) 27-procentowy	11,5
		d) 20-proccntowy	11,3
		e) 7-proccntowy	10,5
	17	Kwas solny
		a) ciecz dymiąca 64-procentowa	12,3
		b) techniczny 20-procentowy	11,5
		c) 10-procentowy	10,5
18	Mazut	9,5
19	Melasa	13,6
20	Miód	14,0
21	Mleko	10,3
22	Nafta	8,2
23	Ocet	10,2
24	Octan etylu	9,0
25	Oleje
		a) mineralne	9,5
		b) roślinne	9,3
26	Piwo	10,3
27	Pokost naturalny	9,4
28	Ropa naftowa (surowa)	8,5
29	Rtęć	136,0
30	Smoła techniczna	11,0
31	Soki jarzynowe i owocowe	10,2
32	Spirytus
		a) 90-procentowy	8,3
		b) etylowy bezwodny	7,9
		c) metylowy bezwodny	8,0
33	Syrop ziemniaczany	13,0
34	Szkło wodne	14,8
35	Terpentyna	8,7
36	Tran	9,0
37	Wina, wódki, likiery	10,0

Tablica Z1-3. Materiały opałowe

Lp.	Nazwa materiału	W stanie powietrzno-suchym^1)
				ciężar objętościowy, kN/m^3	kąt tarcia wewnętrznego,°
1	2	3	4
1	Antracyt	10,0	35
2	Benzyna i nafta
		a) w beczkach	6,5	-
		b) w kanistrach	7,0	-
	3	Brykiety
		a) torfowe w zwałach	7,5	35
		b) z węgla (usypane)	8,0	35
		c) z węgla (układane)	12,5	-
4	Drewniane obrzynki, strużyny, trociny	2,0 ÷ 2,5	35
5	Drewno opałowe w szczapach układane w sęgi
		a) miękkie	4,0 ÷ 4,5	-
		b) twarde	6,0	-
	6	Koks
		a) luźno nasypany	5,0	40
		b) zbity	6,0	40
7	Łupki palne	10,0	35
8	Pył węglowy
		a) świeży	7,0	20
		b) zleżały (zbity)	9,0	-
	9	Torf opałowy
		a) frezowany	45	40
		b) kopany	6,0	30
	10	Węgiel
		a) brunatny - miał	5,0	25
		b) brunatny - w kawałkach	7,6	35
		c) drzewny - miękkich gatunków	2,5	45
		d) drzewny - twardych gatunków	8,0	40
		e) kamienny - miał	8,0	25
		f) kamienny w kawałkach granulacji do 50 mm	8,0	35
		g) kamienny w kawałkach granulacji 50 mm	10,0	35

Tablica Z1-4. Nawozy

Lp.	Nazwa nawozu	W stanie powietrzno-suchym^1)
				ciężar objętościowy, kN/m^3	kąt tarcia wewnętrznego,°
1	2	3	4
1	Azotowy
		Mocznik usypany	10,0	-
	2	Fosfatowy
		Mączka fosforowa	16,0	40
	3	Fosforan dwuwapniowy
		a) usypany	9,0	-
		b) w workach	8,5	-
4	Mieszanki soli potasowych	12,0	-
5	Naturalny
		a) luźno ułożony do wysokości 2 m	12,0	45
		b) zbity i zleżały	18,0	-
	6	Potasowy:
		a) usypany	11,0	-
		b) w workach	10,0	-
	7	Saletra
		a) amoniakalna usypana	11,0	40
		b) wapniowa usypana	10,0	40
		c) potasowa usypana	12,0	40
		d) sodowa usypana	13,0	40
		c) sodowa w workach	11,0	-
	8	Siarczan amonu
		a) usypany	9,0	40
		b) w workach	8,5	-
	9	Sole potasowe
		a) kainit	14,0	35
		b) karnalit	10,0	35
		c) sylwinit	12,0	35
	10	Superfosfat
		a) granulowany usypany	12,0	35
		b) podwójny usypany	11,0	40
11	Tomasyna	22,0	35

Tablica Z1-5. Produkty rolne i pasze

Lp.	Nazwa produktu	W stanie powietrzno-suchym^1)
				ciężar objętościowy, kN/m^3	kąt tarcia wewnętrznego,°
1	2	3	4
1	Buraki, brukiew, marchew. rzepa, rzepak, ziemniaki, żyto	7,5	30
2	Cebula	5,5	30
3	Chmiel
		a) w belach	3,0	-
		b) w workach	1,5	-
4	Czosnek	4,7	-
5	Fasola, bób, groch, lucerna, łubin, soczewica, soja, wyka (ziarno)	8,0	25
6	Jagody w skrzynkach	7,0	-
7	Jęczmień, gryka (ziarno)	7,0	25
8	Kapusia (w główkach)	5,5	40
9	Kiszonki
		a) kukurydzy, traw łąkowych, roślin motylkowych	7,5	-
		b) z liści buraka, słonecznika	9,5	-
10	Koniczyna (nasiona)	8,0	25
11	Konopie
		a) nasiona	6,0	25
		b) łodygi luźno ułożone	0,8	-
		c) włókno luzem	1,0	-
12	Krochmal usypany	8,5	35
13	Kukurydza
		a) w kolbach (oczyszczona)	4,5	-
		b) ziarno	7,0	30
	14	Len
		a) nasienie (siemię lniane)	8,0	25
		b) prasowany (w belach paździerze i włókno)	3,0	-
		c) włókno-luzem	1,5	-
	15	Makuchy
		a) luzem	6,0	30
		b) prasowane	9,5	-
	16	Mączka
		a) kostna	7,0	35
		b) rybna	8,0	45
	17	Nasiona
		a) buraków	2,5	30
		b) roślin owocowych i warzywnych	3,0	30
		c) oleiste	6,5	25
		d) strączkowe	8,0	25
18	Ogórki	6,0	30
19	Otręby	4,0	40
20	Owies (ziarna) i ryż niełuszczony	5,0	30
21	Owoce	5,5	45
22	Pasza
		a) silosowane	9,0	-
		b) zielona	3,6	-
		c) zleżała	8,0	-
23	Pieprz w workach	5,5	-
24	Plewy	1,2	-
25	Proso (ziarna)	7,0	30
26	Pszenica, ryż (ziarno)	8,0	30
27	Siano i słoma
		a) luźno ułożone	0,7	-
		b) prasowana	2,5	-
		c) w stertach	1,2	-
	28	Sieczka
		a) luźno usypana	1,2	-
		b) prasowana	2,5	-
29	Siemię słonecznikowe	5,5	30
30	Słód	5,0	30
31	Tytoń w belach	4,0	-
32	Winogrona w skrzyniach	5,0	-
33	Wysłodki buraczane
		a) mokre	9,0	-
		b) prasowana	7,0	-
		c) suszone	3,0	-
34	Ziemniaki parowane ubite	10,0	-
35	Żyto (ziarno)	8,0	30
^1) Nie dotyczy lp. 9, 22a), 33a), 34.

Tablica Z1-6. Produkty żywnościowe

Lp.	Nazwa produktu	W stanie powietrzno-suchym^1)
				ciężar objętościowy, kN/m^3	kąt tarcia wewnętrznego, °
1	2	3	4
1	Cukier kryształ	7,5	35
2	Cukierki, czekolada (w skrzynkach)	9,9	-
3	Drób mrożony (w skrzynkach)	4,5	-
4	Filety rybne mrożone (w pudłach)	9,0	-
5	Jaja w skrzynkach drewnianych lub pudłach	3,5	-
6	Kakao (w workach)	5,5	-
7	Kasza manna i owsiana	6,0	40
8	Kawa ziarnista usypana	7,5	30
9	Kiełbasy w skrzynkach	5,5	-
10	Konserwy mięsne, rybne i inne w skrzyniach	8,0	-
11	Mąka zbożowa
		a) luźno usypana	6,0	45
		b) w workach	5,0	-
		c) w silosach	7,5	30
12	Marmolada, dżemy, konfitury, pulpa owocowa (bez opakowań)	13,0	-
13	Masło śmietankowe
		a) w beczkach	6,0	-
		b) w skrzynkach	7,5	-
14	Masło i tłuszcze zwierzęce topione	7,0	-
15	Mięso mrożone
		a) w blokach (w pudłach)	7,0	-
		b) w ćwierciach	4,5	-
		c) w półtuszach	3,5	-
	16	Mleko, śmietana i świeże produkty mleczne
		a) w beczkach i konwiach	6,5	-
		b) w butelkach (w skrzyniach)	8,0	-
		c) w plastikowych pojemnikach (w pudłach)	7,0	-
17	Napoje butelkowane w skrzyniach	6,5	-
18	Oleje roślinne w beczkach	6,5	-
19	Rafinada w kostkach (w pudłach i skrzyniach)	9,0	-
20	Ryby w skrzyniach lub beczkach
		a) mrożone i suszone	7,0	-
		b) solone	7,5	-
21	Sery topione (w skrzyniach)	7,0	-
22	Sól kuchenna (w proszku) w skrzyniach	12,0	-
23	Warzywa solone i kwaszone (w beczkach)	6,0	-
24	Wędliny w skrzyniach	5,5	-
^1) Nie dotyczy lp. 12, 16, 17, 18, 23.

Tablica Z1-7. Skóry i tekstylia

Lp.	Nazwa materiału	Ciężar objętościowy, kN/m^3
1	2	3
1	Bawełna w belach	8,0
2	Bawełna prasowana	13,0
3	Obuwie w pudłach	2,0
4	Odzież,
		a) luźno układana	3,0
		b) ściśle układana warstwami	6,0
5	Płótno	6,0
6	Skóry,
		a) krowie solone (w belach)	9,0
		b) krowie i końskie surowe (w belach)	5,0
		c) natłuszczone	12,0
		d) odpady skórzane	10,0
		e) suche	8,5
		f) w stosach	10,0
		g) sztuczne w rulonach	13,0
7	Sukno	4,0
8	Wełna,
		a) luźno ułożona	4,5
		b) prasowana	13,0
		c) w belach	6,0
9	Wojłok w belach	5,0

Tablica Z1-8. Materiały inne

Lp.	Nazwa materiału	Ciężar objętościowy w stanie powietrzno-suchym,^1) kN/m^3
1	2	3
1	Akta i książki
		a) ciężar własny	8,5
		b) w regałach lub szafach drewnianych^2)	7,0
2	Fajans i porcelana	11,0
3	Grafit	21,0
4	Guma w arkuszach	15,0
5	Karbid	9,0
6	Kauczuk	10,0
7	Kwas barowy (w skrzyniach)	6,0
8	Lepik w beczkach, skrzynkach	8,0
9	Lód	9,0
10	Mleczko kauczukowe w beczkach	10,0
11	Papier
		a) ściśle ułożony	11,0
		b) w rulonach	12,0
12	Pokost w beczkach	6,0
13	Popiół
		a) lotny	3,0
		b) mokry	14,0
		c) suchy	7,0
14	Smary mineralne w beczkach	6,5
15	Wosk	9,5
^1) Nie dotyczy lp. 11b).
^2) Ciężary regałów i szaf stalowych należy uwzględniać dodatkowo.

Tablica Z1-9. Niektóre zwierzęta

Lp.	Zwierzę	Ciężar, kN
1	2	3
1	Koń	5,0
2	Krowa	6,0
3	Owca	0,8
4	Świnia	2,4
5	Wół	8,0

Tablica Z1-10. Rudy, kopaliny i półprodukty przemysłu górniczego

Lp.	Nazwa materiału	W stanie powietrzno-suchym
				ciężar objętościowy, kN/m^3	kąt tarcia wewnętrznego, °
1	2	3	4
1	Aglomerat rudy żelaznej, koncentrat apatytowy, ruda darniowa, ruda manganowa	20,0	40
2	Bitumy	12,0	-
3	Boksyty	32,0	40
4	Kreda kruszona	14,0	40
5	Kryolit	10,0	35
6	Limonit	26,0	40
7	Magnetyt	32,0	40
8	Margiel, tlenek glinu	12,5	30
9	Mastyka, smoła generatorowa, smoła węglowa	11,0	-
10	Proszek magnezowy	18,0	35
11	Ruda miedzi	24,0	40
12	Saletra	12,0	40
13	Siarczany cynku i miedzi	18,0	45
14	Sól kamienna
		a) kruszona	22,0	40
		b) mielona	12,0	35
15	Wapień kruszony, gips w bryłach	16,0	35
16	Węglik wapnia, fluorek amonu	9,0	30

ZAŁĄCZNIK 2

Tablica Z2-1. Wartości współczynnika tarcia spoczynkowego

Lp.	Materiał			Współczynniki tarcia po materiale
								beton		cegła lub mur ceglany	drewno		grunt				metal			papa gładka	szkło zbrojone
								o powierzchni gładkiej	o powierzchni chropowatej			suche	wilgotne	iły, gliny		piasek	kamień	brąz	stal			żeliwo
																									miękkie	plastyczne
1	2			3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	11	15	16
1	Beton	o powierzchni gładkiej		0,60	1,10÷1,30	-	-	-	0,10	0,20	-	-	-	-	-	0,20	-
2			o powierzchni chropowatej		-	1,10÷1,80	-	-	-	0,25	0,35^1)	0,65	-	-	-	-	-	-
3	Cegła, mur ceglany			0,75	1,00÷1,10	0,50÷0,75	-	-	0,20	0,25	0,50	-	-	0,55÷0,80	0,50÷0,80	-	-
4	Drewno	suche		-	-	-	0,60	-	0,30	0,35	0,35	0,45	0,55	0,60	0,60	-	-
5			wilgotne		-	-	-	-	0,35	0,25	0,30	0,20	0,35	-	-	-	-	-
6		Kamienie i kruszywa (mur z kamienia)	piasek	suchy	1,10	1,65	1,50	0,70	-	-	-	-	-	-	0,45÷0,70	-	-	-
7					wilgotny	0,50	0,80	0,70	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
8				piaskowce	drobnoziarnisty	1,00	-	-	0,90	0,30÷0,60	-	-	-	-	-	0,95÷1,00	0,75	-	-
9					gruboziarnisty	0,60	-	-	0,50	0,30÷0,35	-	-	-	-	-	0,40÷0,45	-	-	-
10			tłuczeń		1,00	1,75	1,60	0,45	-	-	-	-	-	-	0,50	-	-	-
11			żwir		1,00	1,65	1,20÷1,50	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
12			wapień		0,95	1,10÷1,90	1,30	0,40÷0,75	-	-	-	-	-	-	0,50	-	-	-
13			kamień polny		1,00	1,65	-	-	-	0,30÷0,50	0,35÷0,65	0,50÷0,80	0,90	-	-	-	-	-
14		Metale	ruda		1,00	1,00÷1,80	-	0,40÷0,80	-	-	-	-	-	-	1,60	1,00	-	-
15			brąz		-	-	-	-	-	-	-	-	-	0,20	-	0,20	-	-
16			stal		0,45÷0,70	0,30	-	0,50	0,20	0,20	0,30	-	0,50	-	0,05÷0,30^2)	-	-	0,95
17			żeliwo		-	-	-	0,50	-	-	-	-	-	0,20	-	0,15	-	-
18	Papa gładka			-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	0,20	-
19	Węgiel i węglopochodne	antracyt		0,90	1,50	0,90	0,85	-	-	-	-	-	0,80	0,85	0,85	-	-
20			twardy “orzech”		0,90	1,55	0,90	0,80	-	-	-	-	-	0,80	0,85	0,85	-	0,85
21			brunatny koks		1,00	1,55	-	1,00	-	-	-	-	-	0,95	1,00	1,00	-	1,00
22			smolisty		0,90	1,65	0,90	0,80	-	-	-	-	-	0,80	0,85	0,85	-	0,85
23			pył węglowy		-	1,00÷1,80	-	-	-	-	-	-	-	-	2,80	2,80	-	-
24			popiół		1,00	1,10÷1,70	-	1,00	-	-	-	-	-	-	0,85	0,85	-	-
25			żużel		0,85	0,90÷1,70	0,90	-	-	-	-	-	-	-	1,20	1,20	-	-
^1 Beton chropowaty po glinie zwartej - 0,40.
^2) Stal po stali w łożyskach stycznych przy obu powierzchniach stykających się płaskich - 0,30, stal po stali w łożyskach stycznych przy powierzchniach stykających się wyokrąglonych - 0,30, stal po stali w łożyskach wałkowych (w zależności od stanu obróbki) - 0,03 do 0,12, stal po stali w wahaczach - 0,05.

INFORMACJE DODATKOWE

1. Instytucja opracowująca normę

- Centralny Ośrodek Badawczo-Projektowy Budownictwa Ogólnego.

2. Istotne zmiany w stosunku do PN-74/B-02009

a) dostosowano normę do wymagań wg PN-76/B-03001,

b) dostosowano normę do wymagań normy RWPG CT CЭB 1407-78,

c) wyłączono niektóre postanowienia, które wejdą do innych norm,

d) zmieniono układ normy,

e) dostosowano normę do układu jednostek SI.

3. Normy związane

PN-82/B-02000 Obciążenia budowli. Zasady ustalania wartości

PN-82/B-02004 Obciążenia budowli. Obciążenia zmienne technologiczne. Obciążenia pojazdami

PN-86/B-02005 Obciążenia budowli. Obciążenia suwnicami pomostowymi, wciągarkami i wciągnikami

PN-87/B-02013 Obciążenia w obliczeniach statycznych. Obciążenia zmienne środowiskowe. Obciążenie oblodzeniem

PN-85/S-10030 Obiekty mostowe. Obciążenia

4. Normy międzynarodowe i zagraniczne

RWPG, CE CЭB 1407-78 Строительные конструкции и основания. Нагрузки и воздействия. Основные положения, 1978 - norma zgodna.

CSRS: ČSN 730035 Zatiżeni stavebnich konstrukcji, 1976

Dania: DS 410 Actions on building structures, 1977

5. Autorzy projektu normy

- prof. dr hab. inż. Stanisław Kuś, mgr inż. Andrzej Gieraś, mgr inż. Jerzy Antoni Żurański - Centralny Ośrodek Badawczo-Projektowy Budownictwa Przemysłowego BISTYP.

Współpraca: dr inż. Eugeniusz Łobodziński z zespołem - Instytut Budownictwa Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa, mgr inż. Zygmunt Tombiński - Krakowskie Biuro Projektowo-Badawcze Budownictwa Przemysłowego.

6. Wydanie 3

- stan aktualny: grudzień 1993 - uaktualniono normy związane i wprowadzono poprawkę:

poprawka 1 - Biuletyn PKNMiJ nr 1/1984. 

---