1) Prawo wspólnotowe - prawo składające się na system prawny Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej. Całość dorobku prawnego Unii Europejskiej, łącznie z np. orzeczeniami ETS, nosi nazwę acquis communautaire. Także prawo innych wspólnot międzynarodowych, jak na przykład Organizacji dla Harmonizacji Prawa Afrykańskiego (OHADA).

Źródła prawa wspólnotowego

Z grubsza rzecz biorąc, prawo wspólnotowe dzielimy na prawo pierwotne - stanowione przez państwa członkowskie jako część prawa międzynarodowego, oraz prawo wtórne - stanowione przez organy wspólnotowe. W razie konfliktu, pierwszeństwo przysługuje zawsze prawu pierwotnemu.

Prawo pierwotne

Prawo pierwotne znajduje swoje odzwierciedlenie w art. 48 Traktatu z Maastricht.

Lista aktów prawa pierwotnego (akty zaznaczone na szaro jeszcze nie obowiązują lub już przestały):

• traktaty założycielskie Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej

• Traktat paryski z 1951 r. (obowiązywał w latach 1952 - 2002)

• Traktaty rzymskie z 1957 r. (weszły w życie w 1958 r.)

• Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

• Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

• Traktat z Maastricht z 1992 r. (wszedł w życie w 1993 r.)

• Konstytucja dla Europy z 2004 roku

• umowy zawarte między państwami członkowskimi zmieniające i uzupełniające traktaty założycielskie

• Konwencja o niektórych instytucjach wspólnych dla EWG i EWEA z 1957 r. (weszła w życie w 1958 r.)

• Protokół dotyczący Antyli Holenderskich z 1978 r.)

• Traktat fuzyjny z 1965 r. (wszedł w życie w 1967 r.)

• Luksemburski traktat budżetowy z 1970 r.

• Brukselski traktat budżetowy z 1975 r.

• Traktat zmieniający niektóre postanowienia Protokołu w sprawie Statutu EBI z 1975 r.

• Traktat grenlandzki z 1984 r.

• Jednolity Akt Europejski z 1986 r. (wszedł w życie w 1987 r.)

• Traktat amsterdamski z 1997 r. (wszedł w życie w 1999 r.)

• Traktat nicejski z 2001 r. (wszedł w życie w 2003 r.)

• traktaty akcesyjne

• Traktat o przystąpieniu Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii z 1971 r. (wszedł w życie w 1972 r.)

• Traktat o przystąpieniu Grecji z 1979 r. (wszedł w życie w 1981 r.)

• Traktat o przystąpieniu Hiszpanii i Portugalii z 1985 r. (wszedł w życie w 1986 r.)

• Traktat o przystąpieniu Austrii, Finlandii i Szwecji z 1994 r. (wszedł w życie w 1995 r.)

• Traktat ateński z 2003 r. (wszedł w życie w 2004 r.)

• Traktat o przystąpieniu Bułgarii i Rumunii z 2005 r. (wszedł w życie 1 stycznia 2007)

• postanowienia Rady, gdy jej członkowie działają jako przedstawiciele państw członkowskich

• Akt dotyczący wyboru przedstawicieli Parlamentu Europejskiego w drodze powszechnych wyborów bezpośrednich z 1976 r.

• inne

Częścią prawa pierwotnego są również załączniki (w formie protokołów) dołączone do wyżej wymienionych umów. Nie mogą to być natomiast deklaracje i umowy (nie mają mocy wiążącej).

Prawo wtórne

Prawo wtórne znajduje swoje odzwierciedlenie w art. 249 TWE

Prawo wtórne jest tworzone przez organy Wspólnot na podstawie prawa pierwotnego. Składa się ono z ogromnej liczby aktów prawnych, z których każdy należy do jednej z pięciu kategorii:

• rozporządzenia - mają zasięg ogólny i nie mają sprecyzowanego adresata; nie można ich zmieniać ani uchylać się od ich stosowania

• dyrektywy - są wiążące co do rezultatu - zobowiązują wszystkie państwa członkowskie do wydania odpowiednich aktów prawnych; pozostawiając jednak owym państwom wybór środków

• decyzje - mają charakter indywidualny, w całości są wiążące dla adresata; mogą być kierowane do instytucji, jak też osoby fizycznej

• opinie - nie mają mocy wiążącej, zawierają określone oceny, często stosowane w postępowaniu między organami wspólnot;

• zalecenia - nie mają mocy wiążącej, sugerują podjęcie określonych działań.

Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje są wydawane przez Radę Unii Europejskiej, niekiedy przy współudziale Parlamentu Europejskiego (procedury współpracy i współdecydowania). Wyłączna inicjatywa ustawodawcza w tym zakresie przysługuje Komisji Europejskiej (wyjątkiem jest prawo Parlamentu do opracowania projektu jednolitej ordynacji wyborczej do PE).
Szczególny rodzaj rozporządzeń, tzw. rozporządzenia wykonawcze, są wydawane przez Komisję Europejską. W hierarchii aktów prawnych stoją one niżej od zwykłych rozporządzeń, mogą je jednak zmieniać, jeśli w rozporządzeniu na podstawie którego zostało wydane rozporządzenie wykonawcze zapisano taką możliwość.
Opinie i zalecenia może wydawać każdy z organów unijnych.

Oprócz wyżej wymienionych aktów prawnych istnieje też wiele rodzajów aktów nienazwanych w traktatach, lecz mogących mieć niekiedy moc wiążącą. Są one nazywane aktami sui generis. Noszą one rozmaite nazwy: oświadczenie, deklaracja, program działania, protokół, rezolucja, konkluzje, wnioski, wspólne działanie, komunikat, obwieszczenie.

Konstytucja Europejska ma wprowadzić zupełnie nowy porządek prawny.

2) Komitet Regionów

Powołany na mocy Traktatu o Unii Europejskiej w 1994 roku, Komitet Regionów (KR) jest organem doradczym składającym się z przedstawicieli władz regionalnych i lokalnych w krajach członkowskich. Konsultacji z Komitetem wymagają wszelkie decyzje UE związane z zagadnieniami takimi jak polityka regionalna, środowisko, edukacja i transport - wszystkie one dotyczą bowiem władz lokalnych i regionalnych.

Komitet Regionów liczy 344 członków.Liczba członków z poszczególnych państw w przybliżeniu odzwierciedla ich liczbę ludności

Członkowie Komitetu są członkami wybieralnych władz regionalnych lub lokalnych, często zwierzchnikami władz regionalnych, burmistrzami czy prezydentami miast. Nominują ich rządy państw Unii, jednak w ramach Komitetu są całkowicie niezależni politycznie. Powoływani są przez Radę Unii Europejskiej na czteroletnią, odnawialną kadencję. Członkowie Komitetu muszą także posiadać mandat władz, które reprezentują, lub muszą być przed nimi politycznie odpowiedzialni. Komitet Regionów wybiera spośród swych członków przewodniczącego na dwuletnią kadencję. W lutym 2006 roku przewodniczącym został Francuz, Michel Delebarre.

Zadania Komitetu Regionów

Zadaniem Komitetu Regionów jest wyrażanie poglądów na temat aktów prawnych UE z perspektywy lokalnej i regionalnej. Komitet czyni to poprzez wydawanie opinii dotyczących wniosków legislacyjnych Komisji. Komisja i Rada mają obowiązek konsultacji z Komitetem Regionów zagadnień mających bezpośrednie znaczenie dla władz lokalnych i regionalnych. Mogą jednak również zwracać się o jego opinię w dowolnej sprawie. Ze swojej strony, Komitet może też z własnej inicjatywy wydawać opinie i przedstawiać je Komisji, Radzie i Parlamentowi.

Organizacja prac Komitetu

Co roku Komitet Regionów odbywa pięć sesji plenarnych, podczas których wyznacza ogólne wytyczne swej polityki oraz przyjmuje opinie. Członkowie Komitetu przypisani są do wyspecjalizowanych komisji, których zadaniem jest przygotowywanie sesji plenarnych. W Komitecie działa sześć takich komisji: Komisja ds. Polityki Spójności Regionalnej (COTER) Komisja ds. Polityki Gospodarczej i Społecznej (ECOS) Komisja ds. Zrównoważonego Rozwoju (DEVE) Komisja ds. Kultury i Edukacji (EDUC) Komisja ds. Konstytucyjnych i Sprawowania Rządów w Europie (CONST) Komisja ds. Stosunków Zewnętrznych (RELEX)

Europejski Bank Inwestycyjny

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) powstał w 1958 roku na mocy Traktatu Rzymskiego jako bank Unii Europejskiej udzielający długoterminowych pożyczek. Bank zajmuje się udzielaniem pożyczek dla sektora publicznego i prywatnego na projekty europejskie w dziedzinach takich jak: Spójność i konwergencja regionów UE Wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw Programy ochrony środowiska Badania, rozwój i innowacje Transport Energia Bank działa na terenie UE oraz w około 140 krajach na całym świecie, z którymi UE zawarła umowy o współpracy. Od 1 stycznia 2000 r. prezesem EBI jest Belg - Philippe Maystadt.

Zadania banku

EBI jest instytucją o charakterze niezarobkowym, której działalność jest oparta na przesłankach politycznych. W odróżnieniu od banków komercyjnych EBI nie zajmuje się prowadzeniem kont osobistych, transakcji bezpośrednich czy udzielaniem rad z zakresu prywatnych inwestycji. EBI udziela długoterminowych pożyczek na finansowanie projektów inwestycji kapitałowych (głównie środki trwałe), ale nie udziela dotacji. Bank jest własnością państw członkowskich Unii Europejskiej.Wspólnie obejmują one udziały w kapitale banku - każde według udziału swojej gospodarki w gospodarce Unii. EBI nie wykorzystuje funduszy z budżetu UE. Działalność EBI jest finansowana za pomocą pożyczek na rynkach finansowych. Ze względu na fakt, że udziałowcami EBI są państwa członkowskie UE, EBI ma najwyższy możliwy rating kredytowy (AAA) na rynkach pieniężnych. Dzięki temu EBI może zgromadzić bardzo wysokie kwoty kapitału na bardzo korzystnych warunkach. Jako że EBI jest bankiem o charakterze niezarobkowym, warunki udzielania pożyczek są równie korzystne.EBI nie udziela jednak pożyczek przekraczających 50 proc. całkowitego kosztu danego projektu. Projekty, w które inwestuje bank, są starannie wybierane na podstawie następujących kryteriów: muszą przyczyniać się do realizacji celów UE, muszą być rozsądne z punktu widzenia ekonomicznego, finansowego i technicznego oraz bezpieczne dla środowiska, powinny przyciągać fundusze z innych źródeł. EBI wspiera także zrównoważony rozwój w krajach kandydujących i potencjalnie kandydujących, krajach sąsiadujących z Unią od wschodu i południa oraz w pozostałych krajach partnerskich.  EBI jest większościowym udziałowcem w Europejskim Funduszu Inwestycyjnym.

Organizacja pracy banku

EBI jest instytucją autonomiczną. Samodzielnie podejmuje decyzje w sprawach udzielania i zaciągania pożyczek - wyłącznie na podstawie jakości projektów oraz możliwości, jakie oferują rynki finansowe. W celu zapewnienia przejrzystości bank często składa sprawozdania ze swojej działalności. EBI ściśle współpracuje z innymi instytucjami UE, aby zagwarantować realizację celów polityki Wspólnoty. Na przykład jego przedstawiciele uczestniczą w posiedzeniach komisji Parlamentu Europejskiego i posiedzeniach rady ministrów finansów (Rada ECOFIN). W podejmowaniu decyzji przez bank uczestniczą następujące organy decyzyjne: Rada Gubernatorów, złożona z ministrów (zwykle ministrów finansów) ze wszystkich państw członkowskich UE, określa ogólną politykę banku w zakresie udzielania pożyczek, zatwierdza roczny bilans i sprawozdanie z działalności, upoważnia bank do finansowania projektów poza UE oraz podejmuje decyzje o zwiększeniu kapitału. Rada Dyrektorów zatwierdza operacje udzielania i zaciągania pożyczek oraz kontroluje właściwe zarządzanie bankiem. Składa się na nią 28 dyrektorów - 27 nominowanych przez poszczególne państwa członkowskie UE oraz jeden nominowany przez Komisję Europejską. Komitet Zarządzający to pełnoetatowe kierownictwo banku,które zajmuje się bieżącym zarządzaniem EBI. W jego skład wchodzi dziewięć osób. Komisja audytowa to niezależny organ, podlegający bezpośrednio Radzie Gubernatorów i odpowiedzialny za sprawdzanie operacji przeprowadzonych przez bank oraz jego dokumentów księgowych.

Komisja Europejska

Komisja jest politycznie niezależną instytucją, która reprezentuje i dba o interesy całej UE. Jest ona siłą napędzającą systemu instytucjonalnego UE: zgłasza projekty aktów prawnych, proponuje kierunki polityki i programy działania, a także jest odpowiedzialna za wykonanie decyzji Parlamentu i Rady. Podobnie do Parlamentu i Rady, Komisja Europejska została powołana do życia w latach 50. na mocy traktatów założycielskich UE.

Po wejściu w życie Traktatu Nicejskiego członkami Komisji jest każdorazowo tyluż komisarzy, ile państw liczy Unia (obecnie 25 - znaczy to, że po wejściu Bułgarii, Chorwacji i Rumunii liczba to wzrośnie do 28). Każdy z komisarzy jest odpowiedzialny za określony dział pracy, są więc oni odpowiednikami ministrów w zwykłym rządzie. Ich wyznaczenia dokonuje jednak nie przewodniczący Komisji, lecz rządy poszczególnych państw. Członkowie komisji nie mogą czuć się związani żadnymi instrukcjami - są politykami, których powołanie rekomenduje Rada Europejska i zatwierdza Parlament Europejski. Ich zadaniem jest nadzór nad przydzielonymi im dyrekcjami generalnymi.

Zgodnie z postanowieniami Traktatu z Nicei, nowa Komisja Europejska składa się z 25 członków (jeden komisarz na każde państwo). Traktat, który wszedł w życie 1 lutego 2003 r., określił tryb wyboru przewodniczącego Komisji.

Po uzgodnieniu nazwiska kandydata na przewodniczącego Komisji, Parlament Europejski na sesji inauguracyjnej (20-23 lipca 2004 r.) głosował nad przyjęciem tej kandydatury (procedurę określił regulamin Parlamentu). W porozumieniu z przewodniczącym-elektem Rada Unii Europejskiej sporządziła listę 24 komisarzy, którą zatwierdziła większością kwalifikowaną. Przewodniczący-elekt przedstawił następnie propozycje dotyczące zakresu obowiązków dla poszczególnych kandydatów na komisarzy. Na przełomie września i października odbyły się przesłuchania wszystkich kandydatów w Parlamencie Europejskim. Po przesłuchaniach, cały skład nowej Komisji Europejskiej stał się w Parlamencie przedmiotem głosowania. Procedurę powołania Komisji Europejskiej zakończyło głosowanie większością kwalifikowaną przez szefów rządów i państw.

3) Budżet Unii Europejskiej na lata 2007-2013

Podstawę traktatową budżetu Unii Europejskiej stanowią art. 268-279 ex. 199-209 Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej. Budżet, jako początkowo roczny, a teraz wieloletni (przykład to budżety 2000-2006; 2007-2013) plan finansowy, obejmuje wszystkie dochody i wydatki.

Do głównych źródeł dochodów budżetowych Unii nalezy zaliczyć:

1) opłaty wyrównawcze (obecnie cła importowe na produkty sprowadzane do UE)

2) cła ze wspólnych taryf celnych

3) wpływy z podatku od wartości dodanej (VAT)

4) wpłaty państw członkowskich oparte na zmiennym udziale procentowym uzależnionym od PKB

5) wpływy pochodzą także z działalności Unii Europejskiej

Budżet Unii Europejskiej na lata 2007-2013 to około 853 mld euro. Z czego ok. 35% to dopłaty dla rolników i do cen żywności (301 mld); 30% wsparcie dla biednych regionów (264 mld); 10% na rozwój obszarów wiejskich (89 mld); badania (8%); modernizacja przemysłu (7%); pomoc regionom rozwijającym się (5%); pomoc dla krajów członkowskich (5%); pomoc dla krajów sąsiedzkich (2%); pomoc dla krajów kandydujących (2%), bezpieczństwo obywateli (1%).

Charakterystyka budżetu UE

Działalność Unii Europejskiej jest finansowana ze środków budżetu ogólnego Wspólnoty oraz środków pozabudżetowych, obejmujących Europejski Fundusz Rozwoju, wspólnotowe operacje pożyczkowe oraz pożyczki udzielane przez Europejski Bank Inwestycyjny. Podstawy prawne systemu finansowego UE tworzą artykuły 268-280 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE). Kwestie finansowe regulują także przepisy prawa wtórnego, wśród których najważniejsze są decyzje Rady w sprawie środków własnych. Pierwsza z nich została przyjęta 21 kwietnia 1970 r., zaś obecnie obowiązuje decyzja Rady z dnia 27 czerwca 2007 r. w sprawie systemu środków własnych Wspólnot Europejskich. Pierwotnie każda ze Wspólnot Europejskich miała swój odrębny budżet. W 1967 r. w wyniku utworzenia wspólnych organów naczelnych i zarządzających, połączono budżety EWG, Euratomu oraz budżet administracyjny Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS), tworząc budżet ogólny. Poza nim - do lipca 2002 r. - znajdował się budżet operacyjny EWWiS, co wynikało z obowiązywania postanowień Traktatu Paryskiego z 1951 r. Budżet ogólny Unii sporządzany jest w euro i uchwalany na okres roku kalendarzowego. Począwszy od 1988 r. budżety roczne ustalane są z uwzględnieniem średnioterminowych ram finansowych (perspektywy finansowe), które określają roczne pułapy wydatków. W 1999 r. w ramach negocjacji zwanych „Agendą 2000” przyjęto perspektywę finansową na lata 2000-2006, zaś w maju 2006 r. ostatecznie zatwierdzono „budżet” UE na lata 2007-2013 na poziomie 1,05 proc. dochodu narodowego brutto Wspólnoty. Konstruowanie budżetu UE oparte jest na przestrzeganiu kilku podstawowych zasad: zasadzie jedności, mówiącej, że wszystkie dochody i wydatki Wspólnoty powinny być ujęte w budżecie ogólnym, stanowiącym jednolity dokument, zasadzie uniwersalizmu, oznaczającej, że dochody budżetowe nie powinny być przypisywane do konkretnych wydatków, zasadzie równowagi budżetowej, wykluczającej założenie z góry istnienia deficytu budżetowego - jeśli takowy w ciągu roku budżetowego się zdarzy, uchwalany jest budżet uzupełniający lub korygujący, zasadzie sporządzania budżetu na okres roku; przestrzeganie tej zasady Wspólnota musi godzić z potrzebą planowania wieloletniego, zasadzie specjalizacji wydatków, głoszącej, że każdy wydatek musi mieć swoje określone przeznaczenie. Budżet ogólny powinien być także finansowany z zasobów własnych Wspólnoty, co oznacza, że niedopuszczalne jest zaciąganie pożyczek na pokrycie ewentualnej różnicy pomiędzy jej dochodami a wydatkami. Środki własne są to kwoty przekazywane na rzecz Wspólnoty przez państwa członkowskie. Zaliczają się do nich: cła na artykuły przemysłowe pobierane w imporcie z państw trzecich na podstawie Wspólnej Taryfy Celnej (TARIC) w ramach realizowanej Wspólnej Polityki Handlowej; cła na artykuły rolne pobierane w związku z importem produktów rolnych z krajów trzecich (na mocy Porozumienia o rolnictwie zawartego podczas Rundy Urugwajskiej Układu Ogólnego w sprawie Ceł i Handlu (GATT) zastąpiły one w 1995 r. opłaty wyrównawcze) oraz opłaty rolne (gł. opłaty cukrowe) wnoszone przez producentów i przetwórców rolnych; dochody z tytułu podatku VAT; wpływy związane z udziałem każdego państwa członkowskiego w dochodzie narodowym brutto (DNB) UE, w wysokości niezbędnej do zrównoważenia budżetu (tzw. czwarte źródło). Dwa pierwsze źródła noszą nazwę tradycyjnych (Traditional Own Resources - TOR). Są one pobierane w ramach wspólnotowych polityk oraz zostały przewidziane „oryginalną” decyzją Rady w sprawie środków własnych z 1970 r. Istnieje pułap ograniczający wysokość wszystkich środków własnych, które obecnie nie mogą przekroczyć poziomu 1,24% DNB UE. Sprawozdanie Komisji ws. funkcjonowania systemu środków własnych .Budżet UE jest wyrazem realizowanych przez nią polityk wspólnotowych. Najwięcej środków przeznaczane jest na realizację Wspólnej Polityki Rolnej, w szczególności na działania wynikające z interwencji na rynkach rolnych w celu zagwarantowania stabilności cen produktów rolnych - rola tej grupy wydatków w budżecie ogólnym w ostatnich latach znacząco się zmniejszyła. Drugie miejsce pod względem wydatkowanych środków zajmują wydatki na finansowanie przemian strukturalnych, realizowane z funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności. Na finansowanie tych dwóch wspólnotowych polityk przeznaczane jest ponad 80% środków. Unia finansuje też w znacznym stopniu prace badawczo-rozwojowe (ich udział stopniowo rośnie), realizację polityk zewnętrznych, związanych z różnymi formami współpracy Wspólnoty z krajami trzecimi oraz wydatki administracyjne. Procedura uchwalania budżetu UE jest dość skomplikowana i czasochłonna. O tym, na co będą wydawane pieniądze ze wspólnego budżetu, decydują trzy najważniejsze instytucje unijne: Komisja Europejska, Rada UE i Parlament Europejski. Wstępny projekt budżetu przygotowywany jest przez Komisję, jednak w ostateczności to Parlament decyduje o przyjęciu lub odrzuceniu budżetu. Parlament ma też „ostatnie słowo” w kwestii wydatków nieobligatoryjnych, zaś o wydatkach obligatoryjnych, czyli wynikających z obowiązków, jakie na instytucje europejskie nakłada Traktat o UE, decyduje Rada.

4) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRR (European Regional Development Fund - ERDF) został powołany w 1975 roku jako reakcja na coraz głębsze rozbieżności w rozwoju regionów (spowodowane kryzysem gospodarczym i przystąpieniem do UE Wielkiej Brytanii i Irlandii).

Działalność Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego określa art. 160 Traktatu ustanawiający Wspólnotę Europejską: „Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ma na celu przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu strukturalnym regionów opóźnionych w rozwoju oraz w przekształcaniu upadających regionów przemysłowych”.

Działalność Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego koncentruje się na następujących dziedzinach:

• inicjatyw na rzecz rozwoju lokalnego oraz zatrudnienia, jak też działalności średnich i małych przedsiębiorstw

• rentownych inwestycji produkcyjnych umożliwiających tworzenie lub utrzymywanie trwałego zatrudnienia,

• infrastruktury,

• rozwoju turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury,

• ochrony i poprawy stanu środowiska,

• rozwoju społeczeństwa informacyjnego.

W ramach tych dziedzin współfinansowane są następujące działania:

1. inwestycje produkcyjne mające na celu tworzenie i ochronę stałych miejsc pracy;

2. inwestycje w infrastrukturę:

• która w regionach objętych celem 1 przyczynia się do zwiększenia potencjału gospodarczego, rozwoju, dostosowania strukturalnego oraz tworzenia lub utrzymywania stałych miejsc pracy w tych regionach, w tym inwestowania w infrastrukturę przyczyniającą się do tworzenia i rozwijania transeuropejskich sieci w dziedzinie transportu, telekomunikacji i infrastruktury energetycznej, biorąc pod uwagę konieczność połączenia z centralnymi regionami Wspólnoty regionów strukturalnie upośledzonych na skutek ich wyspiarskiego, śródlądowego lub peryferyjnego usytuowania;

• która w regionach i na obszarach objętych celami 1 i 2 lub inicjatywami wspólnotowymi, określonych w art. 20 ust. 1 lit. a) i b) rozporządzenia (WE) nr 1260/1999, dotyczy zróżnicowania upadających terenów gospodarczych i obszarów przemysłowych, sprzyja odnowie obszarów miejskich dotkniętych kryzysem i tworzy lepszy dostęp do obszarów wiejskich i obszarów zależnych od rybołówstwa; narzędzia infrastruktury, w przypadku gdy modernizacja lub przekształcenie jest warunkiem wstępnym dla tworzenia lub rozwoju działań gospodarczych tworzących nowe miejsca pracy, łącznie z połączeniami infrastrukturalnymi, od których zależy rozwój tych działań;

rozwój endogeniczny potencjału poprzez środki, które zachęcają i wspierają lokalny rozwój i inicjatywy zatrudnienia oraz działalność małych i średnich przedsiębiorstw, obejmującej w szczególności:

• pomoc przy obsłudze przedsiębiorstw, zwłaszcza w dziedzinie zarządzania, badań rynku oraz badań i usług wspólnych dla kilku przedsiębiorstw,

• finansowanie transferu technologii, w szczególności, włącznie z gromadzeniem i upowszechnianiem informacji, wspólną organizację między przedsiębiorstwami i placówkami naukowymi oraz finansowanie wprowadzania innowacji w przedsiębiorstwach,

• poprawę dostępu przedsiębiorstw do środków finansowych i pożyczek poprzez tworzenie i rozwój właściwych instrumentów finansowych, określonych w art. 28 rozporządzenia (WE) nr 1260/1999,

• bezpośrednią pomoc inwestycyjną określoną w art. 28 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1260/1999, w przypadku, gdy żadne systemy pomocy nie istnieją,

• zapewnienie właściwej infrastruktury dla lokalnego rozwoju i polityki zatrudnienia,

• pomoc dla instytucji świadczących w regionie usługi w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy, ale z wyłączeniem środków finansowanych przez Europejski Fundusz Społeczny (EFS),

• środki pomocy technicznej określone w art. 2 ust. 4 akapit drugi rozporządzenia (WE) nr 1260/1999.

W regionach wyznaczonych w ramach celu 1, EFRR może przyczyniać się do finansowania inwestycji w dziedzinie edukacji i zdrowia, które są korzystne dla strukturalnego dostosowania regionów.

5) Europejski Fundusz Społeczny


Europejski Fundusz Społeczny (ESF - European Social Fund) jest pierwszym z zastosowanych we Wspólnocie instrumentów polityki strukturalnej. Został powołany do życia na podstawie art. 123 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1957). Fundusz działa od 1960 roku, a jego głównym celem jest walka z bezrobociem w krajach członkowskich. Pomoc, podobnie jak w przypadku pozostałych funduszy, koncentruje się na najbiedniejszych regionach. Środki finansowe tego funduszu są przeznaczane w szczególności na pomoc dla bezrobotnych oraz pracowników zagrożonych bezrobociem i dla ludzi młodych wkraczających na rynek pracy,  na działania rozwijające potencjał kadrowy, integrację społeczną rynku pracy, która promuje wzrost poziomu zatrudnienia, a także równość szans mężczyzn i kobiet. Fundusz powinien w szczególności wspierać działania podejmowane w ramach realizacji Europejskiej Strategii Zatrudnienia oraz ogłaszanych corocznie Wytycznych w Sprawie Zatrudnienia (art. 1 Rozporządzenia EFS z 12.07.1999).

Pomoc z Europejskiego Funduszu Społecznego jest realizowana poprzez:

• organizowanie szkoleń rozwijających umiejętności zawodowe

• dostosowywanie systemów kształcenia do potrzeb na rynku pracy

• kształcenie kadr

• wspieranie pośrednictwa pracy oraz organizacji zajmujących się doradztwem i informacją zawodową

• wspieranie programów mających na celu tworzenie nowych miejsc pracy w tym zatrudnienia w małych i średnich przedsiębiorstwach

• przeciwdziałanie dyskryminacji na rynku pracy, w tym wyrównywanie szans zawodowych kobiet i mężczyzn

• wspieranie ludzi zagrożonych wykluczeniem społecznym (np. bezdomnych i uzależnionych)

Ponadto z Funduszu finansowana jest inicjatywa EQUAL (wyrównanie szans na rynku pracy).

Budżet Europejskiego Funduszu Społecznego wynosi na lata 2000-2006 około 60 miliardów €, co stanowi około 30% środków przeznaczonych dla Funduszy Strukturalnych przez Unię Europejską na lata 2000-2006 (jest to razem prawie 195 miliardów €).

W Polsce fundusz uczestniczy we współfinansowaniu następujących programów:

• Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich

• Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego

• Inicjatywa Wspólnoty EQUAL

SPO Rozwój Zasobów Ludzkich

Informację udostępniono: 06.12.2005 11:25

Głównym celem SPO Rozwój Zasobów Ludzkich jest budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy. Realizacja niniejszego celu przyczyni się do rozwijania konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości. Harmonijny rozwój gospodarki ma zapewnić wzrost zatrudnienia i osiągnięcie spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym.W Polsce, realizacji powyższych celów ma służyć Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich. Jego postanowienia są uszczegółowione w Uzupełnieniu Programu. Program ten służy wsparciu projektów ukierunkowanych na:

• dostosowywanie kwalifikacji zasobów ludzkich do potrzeb rynku pracy

• zwiększenie dostępu do edukacji

• rozwój nowoczesnych form organizacji pracy

• dostarczanie pomocy finansowej przy rozpoczynaniu działalności gospodarczej oraz  projektów mających na celu zwiększanie konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez szkolenia kadr

Ponadto w jego ramach finansowane mają być projekty wspierające promocję współpracy między światem nauki i edukacji a gospodarką oraz  projekty, których celem jest wyrównywanie szans edukacyjnych różnych grup społecznych.

Cele SPO RZL są realizowane poprzez trzy Priorytety:

• Priorytet 1: Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej
  Celem tego priorytetu jest wzmocnienie potencjału instytucjonalnej obsługi klientów służb zatrudnienia, pomocy społecznej i innych instytucji działających na rzecz rynku pracy. Ma on służyć również działaniom na rzecz bezrobotnych oraz osób z grup szczególnego ryzyka. Celem priorytetu jest też wyrównywanie szans kobiet w dostępie do rynku pracy i zatrudnienia.

• Priorytet 2: Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy
  System edukacyjny powinien pozwalać osobom w każdym wieku zdobyć umiejętności, które pozwolą funkcjonować na rynku pracy. Dlatego celem priorytetu jest rozszerzanie dostępu do edukacji i poprawa jej poziomu. Istotne jest również włączanie w proces edukacji technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Kolejne cele priorytetu to podnoszenie kwalifikacji pracowników, promocja edukacji w zakresie przedsiębiorczości i promocja elastycznych form pracy. Priorytet ten ma wreszcie na celu poprawę jakości pracy administracji publicznej poprzez zapewnienie odpowiednich szkoleń.

• Priorytet 3: Pomoc techniczna
  Celem tego priorytetu jest wsparcie instytucji zajmujących się wdrażaniem SPO RZL, tak aby mogły efektywnie i zgodnie z politykami wspólnotowymi dysponować środkami unijnymi.

Program określa, jakie Działania mogą być podejmowane w ramach poszczególnych Priorytetów. Każdy projekt musi być przypisany do konkretnego Priorytetu i Działania. Poniżej prezentujemy zestawienie priorytetów i działań SPO RZL.

Priorytet 1. Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej 
    Działanie 1.1. Rozwój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy 
    Działanie 1.2. Perspektywy dla młodzieży 
    Działanie 1.3. Przeciwdziałanie i zwalczanie długotrwałego bezrobocia 
    Działanie 1.4. Integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych 
    Działanie 1.5. Promocja aktywnej polityki społecznej poprzez wsparcie grup szczególnego ryzyka 
    Działanie 1.6. Integracja i reintegracja zawodowa kobiet

Priorytet 2. Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy 
    Działanie 2.1. Zwiększanie dostępu do edukacji - promowanie kształcenia ustawicznego 
    Działanie 2.2. Podnoszenie jakości nauczania w odniesieniu do potrzeb rynku pracy 
    Działanie 2.3. Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki 
    Działanie 2.4. Wsparcie zdolności administracyjnych

Priorytet 3. Pomoc techniczna 
    Działanie 3.1. Wsparcie zarządzania SPO RZL 
    Działanie 3.2. Informacja i promocja Działań SPO RZL 
    Działanie 3.3. Zakup sprzętu komputerowego

Za realizację SPO RZL odpowiedzialne jest Ministerstwo Gospodarki i Pracy, pełniące rolę Instytucji Zarządzającej. Wszystkie działania SPO RZL są współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego.

O Zintegrowanym Programie Rozwoju Regionalnego

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) jest jednym z sześciu programów operacyjnych, które posłużą do realizacji Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006. W kolejnym okresie programowania prezentowany dokument zastąpiony zostanie przez 16 regionalnych programów operacyjnych. Za merytoryczny kształt i treść wniosków odpowiedzialność ponoszą instytucje zarządzające poszczególnymi programami operacyjnymi: Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Infrastruktury.

Celem strategicznym ZPORR jest tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską.Cel strategiczny ZPORR zostanie osiągnięty poprzez koncentrację przewidzianej w jego ramach pomocy na następujących priorytetach, zgodnych z zapisami Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2001 - 2006:

PRIORYTET I. Rozbudowa i modernizacja infrastruktura służącej wzmocnieniu konkurencyjności regionów 
Celem realizacji Priorytetu I jest wzrost atrakcyjności wszystkich regionów poprzez poprawę stanu infrastruktury.

PRIORYTET II. Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach
Celem realizacji Priorytetu 2 jest stworzenie warunków dla rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym i regionalnym, a także poprawa zdolności do programowania i realizacji projektów w zakresie rozwoju zasobów ludzkich na tych szczeblach.

PRIORYTET III. Rozwoj lokalny
Celem Priorytetu 3 jest aktywizacja społeczna i gospodarcza obszarów zagrożonych marginalizacją i włączenia ich w procesy rozwojowe kraju i Europy

EQUAL


EQUAL to jedna z dwóch Inicjatyw Wspólnotowych, realizowanych w Polsce w okresie 2004-2006. Jest on programem pomocy bezzwrotnej ze strony Unii Europejskiej dla określonych jednostek w związku ze zgłaszanymi przez nie projektami przekształceń strukturalnych w krajach członkowskich. Głównym celem programu jest zwalczanie wszelkich przejawów dyskryminacji i nierówności na rynku pracy (zwłaszcza między kobietami a mężczyznami) oraz integracja społeczna i zawodowa imigrantów. Środki finansowe wykorzystywane w ramach tej inicjatywy pochodzą z zasobów Europejskiego Funduszu Społecznego. Na jego realizację w latach 2000-2006 przeznaczono 2847 mln euro. Podzielono je między państwa członkowskie w oparciu o kryteria poziomu zatrudnienia, poziomu biedy, dyskryminacji płciowej w dostępie do rynku pracy i liczby ubiegających się o azyl w każdym z tych państw. W Polsce na tą Inicjatywę przeznaczone jest 178 mln euro, z tego 134 mln euro będzie pochodzić z Europejskiego Funduszu Społecznego. Pozostała suma pochodzić będzie ze współfinansowania krajowego.

Działalność w ramach tego programu obejmuje następujące dziedziny-tematy:

Temat A: Ułatwianie wchodzenia i powrotu na rynek pracy osobom mającym trudności z integracją lub reintegracją na rynku pracy, celem promowania rynku pracy otwartego dla wszystkich.

Temat D: Wzmocnienie krajowej gospodarki społecznej (trzeciego sektora), a w szczególności usług na rzecz społeczności lokalnych oraz poprawa jakości miejsc pracy.

Temat F: Wspieranie zdolności przystosowawczych przedsiębiorstw i pracowników do zmian strukturalnych w gospodarce oraz wykorzystania technologii informatycznych i innych nowych technologii.

Temat G: Godzenie życia rodzinnego i zawodowego oraz ponowna integracja kobiet i mężczyzn, którzy opuścili rynek pracy, poprzez wdrażanie bardziej elastycznych i efektywnych form organizacji pracy oraz działań towarzyszących.

Temat I: Pomoc w społecznej i zawodowej integracji osób ubiegających się o status uchodźcy.

6) Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

(EAGGF - European Agriculture Guidance and Guarantee Funds)

Powstał w 1964 roku na mocy Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1957). Zajmuje się wspieraniem przekształceń struktury rolnictwa oraz wspomaganiem rozwoju obszarów wiejskich. Na Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej jest przeznaczana największa część budżetu Unii Europejskiej (w 1999 przeznaczono na ten cel 42,2 procenta budżetu). Ponadto środki Funduszu pochodzą z opłat nakładanych na importowane spoza Unii Europejskiej produkty rolne.

EAGGF składa się z dwóch sekcji: Sekcji Gwarancji, która finansuje wspólną politykę rolną (zakupy interwencyjne produktów rolnych, dotacje bezpośrednie dla rolników) oraz Sekcji Orientacji, która wspiera przekształcenia w rolnictwie w poszczególnych państwach UE i jest instrumentem polityki strukturalnej. W ramach Sekcji Orientacji EAGGF realizuje się następujące zadania:

• rozwój i modernizacja terenów wiejskich

• wspieranie inicjatyw służacych zmianom struktury zawodowej na wsi (w tym kształcenia zawodowego rolników i ich przekwalifikowania do innych zawodów)

• wspomaganie działań mających na celu zwiększenie konkurencyjności produktów rolnych

• restrukturyzacja oraz dostosowanie potencjału produkcyjnego gospodarstw do wymogów rynku

• pomoc przy osiedlaniu się młodych rolników

• wspieranie rozwoju ruchu turytycznego i rzemiosła

• rozwój i eksploatacja terenów leśnych

• inwestycje w ochronę środowiska

• wyrównywanie szans gospodarstw położonych na terenach górzystych i terenach dotkniętych kataklizmami

7) FINANSOWY INSTRUMENT WSPIERANIA RYBOŁÓWSTWA - FIWR
(Financial Instrument for Fisheries Guidance - FIFG) Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa powstał w 1993 roku w ramach reformy funduszy strukturalnych. Ten instrument polityki strukturalnej Unii Europejskiej wspiera restrukturyzację rybołówstwa państw członkowskich. Za pośrednictwem FIFG finansowane są inicjatywy w następujących dziedzinach:

• rozwój hodowli ryb

• rozwój infrastruktury portów rybackich oraz ich wyposażenie w niezbędne zaplecze i urządzenia

• restrukturyzacja i unowocześnienie floty rybackiej oraz metod połowu i przetwarzania ryb

• podnoszenie konkurencyjności produktów rybnych i ich promowanie na rynku.

W Polsce ze środków FIBR finansowany jest Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo ryb (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi).

8) Fundusze przedakcesyjne

Fundusze Przedakcesyjne są to środki bezzwrotnej pomocy finansowej udzielanej Polsce przez Unię Europejską. Ich najważniejszym zadaniem jest przygotowanie Polski do członkostwa w UE oraz pomoc w wyrównaniu różnic gospodarczych. W Polsce funkcjonują trzy Fundusze Przedakcesyjne: PHARE, ISPA, SAPARD.

PHARE (Polish Hungary Assistance for Restructuring their Economies)

Program PHARE jest największym z funduszy przedakcesyjnych, z których korzystają państwa Europy Środkowej i Wschodniej. Rozpoczął działanie na mocy Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej z 1989r., gdzie określone zostały podstawy prawne funkcjonowania, formy pomocy oraz zasięg terytorialny. Początkowo program PHARE wspierał przemiany gospodarcze i społeczne w Polsce i na Węgrzech. Szczególny nacisk kładziono na rozwój sektora prywatnego. W miarę upływu lat PHARE rozrastał się, zwiększając obszar swojego działania zarówno kompetencyjnie jak i terytorialnie. Obecnie z pomocy tego Funduszu korzysta 10 państw kandydujących (Polska, Węgry, Republika Czeska, Słowacja, Litwa, Łotwa, Estonia, Rumunia, Bułgaria, Słowenia) oraz trzy państwa nie kandydujące (Albania, Macedonia, Bośnia i Hercegowina).

W budżecie Unii na lata 2000-2006 wysokość funduszy została ustalona na sumę 1,56 mld euro rocznie dla wszystkich krajów.

Każde państwo korzystające z Programu opracowuje plan zagospodarowania płynących z niego środków. W Polsce dokumenty, na których opiera się programowanie w ramach PHARE to:

Partnerstwo dla Członkostwa - opracowanie Komisji Europejskiej, indywidualne dla każdego z kandydujących państw, w którym wyszczególnione zostały priorytety niezbędne do osiągnięcia, aby przygotować dane państwo do członkostwa.

Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa - program przygotowywany przez każde z państw kandydujących, w którym szczegółowo określa się jak wdrażane będą wytyczne „Partnerstwa dla Członkostwa”

Największym beneficjentem programu pozostaje Polska (roczna alokacja 398 mln euro); końcowa wysokość środków przypadających na nasz kraj jest corocznie ustalana w drodze uzgodnień z Komisją Europejską (Phare 2000 - ponad 490 mln euro, Phare 2001 - ponad 470 mln euro).

ISPA ( Instrument for Structural Policies for Pre-Accession)

Program ISPA został stworzony na wzór działającego w niektórych krajach unijnych Funduszu Spójności. W ramach programu wspiera się inwestycje w zakresie ochrony środowiska oraz transportu. Składany projekt powinien być na tyle duży, by jego realizacja wywarła znaczący wpływ na rozwój gospodarczy. Dlatego przyjęto, że koszt jednego przedsięwzięcia nie może być niższy niż 5 mln euro. W praktyce państwa zgłaszają projekty o wartości 20-40 mln euro. Szczegóły finansowania poszczególnych inwestycji muszą być zgodne z rządowymi strategiami wykorzystania programu (w Polsce „Strategia wykorzystania funduszu ISPA jako uzupełniającego instrumentu realizacji polityki ekologicznej państwa” oraz „Narodowa Strategia Transportu” - dokumenty znajdują się na stronie Program ISPA w Polsce).

Budżet ISPA określa się na poziomie 1,04 mld euro rocznie w okresie od roku 2000 do 2006. Według wytycznych Komisji Europejskiej wielkość wsparcia dla Polski z tego funduszu jest określona w przedziale 30-37% (312 - 384,8 mln euro rocznie) z przeznaczeniem na sektor ochrony środowiska i transport w równej wysokości.

Propozycje finansowania przedsięwzięć transportowych z ISPA składa: w sektrorze drogowym - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, a w sektorze kolejowym PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. W dziedzinie ochrony środowiska projekty przedstawiają samorządy lub związki samorządowe. Szczegóły dotyczące procedur związanych ze składaniem projektów w zakresie ochrony środowiska znajdują się na stronach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

SAPARD ( Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development)

Program SAPARD został uruchomiony ze względu na niedostatecznie szybki rozwój gospodarczy na obszarach wiejskich wszystkich państw kandydujących. Ze środków SAPARD finansowane są także inwestycje w rolnictwie i przemyśle spożywczym. Z programu SAPARD mogą korzystać gminy (drogi, oczyszczalnie ścieków), rolnicy (modernizacja gospodarstw rolnych), przedsiębiorstwa (dostosowanie produkcji żywności do norm UE, tworzenie nowych miejsc pracy).

Najważniejszym dokumentem z punktu widzenia funkcjonowania funduszu jest „Program Operacyjny SAPARD”. To on określa sposób realizacji programu w Polsce, wskazuje kto może być beneficjentem oraz na co można przenaczać środki. Każde z państw korzystających z programu opracowuje swój własny plan i określa w nim jakie działania będą z niego finansowane spośród tych zaproponowanych przez Komisję Europejską. Dokument powstał w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi w oparciu o konsultacje z regionami. Jego ostateczna wersja została przyjęta w marcu 2002 roku.

Budżet SAPARD przewiduje uruchomienie około 170 mln euro na pomoc przedakcesyjną rocznie. Polsce przysługują pieniądze za rok 2000 i 2001, w związku z tym wysokość środków przypadających na 2002r. wynosi ponad 300 mln euro.

Zbieraniem projektów do SAPARD oraz ich rozliczaniem zajmuje się Agencja Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa, która działa za pomocą regionalnych oddziałów, utworzonych w każdym województwie (Regionalne oddziały ARiMR). Projekty podlegają merytorycznej ocenie w Regionalnych Komitetach Sterujących. Nad całością ma czuwać Krajowy Komitet Sterujący, kierowany przez Ministra Rolnictwa.


9) Narodowa Strategia Spójności (NSS)

(nazwa urzędowa: Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007-13.

Celem strategicznym NSS jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację horyzontalnych celów szczegółowych. Celami horyzontalnymi NSS są: 

1. Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa,

2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej,

3. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski,

4. Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług,

5. Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej,

6. Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich.

Obok działań o charakterze prawnym, fiskalnym i instytucjonalnym cele NSS będą realizowane za pomocą programów (tzw. programów operacyjnych), zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, programów regionalnych (tzw. regionalnych programów operacyjnych), zarządzanych przez Zarządy poszczególnych Województw i projektów współfinansowanych ze strony instrumentów strukturalnych, tj.: 

• Program Infrastruktura i Środowisko - EFRR i FS

• Program Innowacyjna Gospodarka - EFRR

• Program Kapitał Ludzki - EFS

• 16 programów regionalnych - EFRR

• Program Rozwój Polski Wschodniej - EFRR

• Program Pomoc Techniczna - EFRR

• Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej - EFRR

Finansowanie Narodowej Strategii Spójności 
Łączna suma środków zaangażowanych w realizację Narodoowej Strategii Spójności wyniesie około 85,6 mld euro. Z tytułu realizacji NSS średniorocznie (do roku 2015) będzie wydatkowe około 9,5 mld euro, co odpowiada około 5% produktu krajowego brutto. Z tej sumy:

• 67,3 mld euro będzie pochodziło z budżetu UE,

• 11,9 mld euro z krajowych środków publicznych (w tym ok. 5,93 mld euro z budżetu państwa),

• ok. 6,4 mld euro zostanie zaangażowanych ze strony podmiotów prywatnych.

Wydatki w ramach polityki spójności będą koordynowane z wydatkami przeznaczonymi na instrumenty strukturalne Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej, a także programami europejskimi w sferze wzmacniania konkurencyjności.

Łączna suma środków włączona w realizację działań rozwojowych, których głównym elementem będzie NSS, wyniesie łącznie ponad 107,9 mld euro, w tym 85,4 mld środków UE.

Szczegółowy podział funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w Polsce w układzie poszczególnych programów operacyjnych kształtuje się w następujący sposób: 

• Program Infrastruktura i Środowisko - 41,9% całości środków (27,9 mld euro),

• 16 programów regionalnych - 24,9% całości środków (16,6 mld euro),

• Program Kapitał Ludzki - 14,6% całości środków (9,7 mld euro),

• Program Innowacyjna Gospodarka -12,4% całości środków (8,3 mld euro),

• Program Rozwój Polski Wschodniej - 3,4% całości środków (2,3 mld euro),

• Program Pomoc Techniczna - 0,8% całości środków (0,5 mld euro).

• Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej - (0,7 mld euro)

Pozostałe środki finansowe w ramach obu funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności zostaną przeznaczone na utworzenie krajowej rezerwy wykonania (2% wartości alokacji, czyli 1,3 mld euro).

10) Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej

2 października 2007 r. komisarz ds. polityki regionalnej Danuta Hübner podpisała decyzję Komisji Europejskiej przyjmującą do realizacji Program Rozwój Polski Wschodniej. Program ten stanowi dodatkowy element wsparcia z funduszy strukturalnych, który wzmocni działanie innych programów na obszarze pięciu następujących województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, podkarpackiego oraz świętokrzyskiego.


CELE PROGRAMU
Celem głównym Programu jest: „przyspieszenie tempa rozwoju społeczno - gospodarczego Polski Wschodniej w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju”.

Cel główny Programu osiągany będzie przez realizację celów szczegółowych, którymi są: 

• Stymulowanie rozwoju konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy.

• Zwiększenie dostępu do Internetu szerokopasmowego w Polsce Wschodniej.

• Rozwój wybranych funkcji metropolitalnych miast wojewódzkich.

• Poprawa dostępności i jakości powiązań komunikacyjnych województw Polski Wschodniej.

• Zwiększenie roli zrównoważonej turystyki w gospodarczym rozwoju makroregionu.

• Optymalizacja procesu wdrażania PO Rozwój Polski Wschodniej.

W ramach PO RPW będą realizowane projekty o kluczowym znaczeniu dla rozwoju społeczno-gospodarczego pięciu województw Polski Wschodniej. Finansowane będą przede wszystkim inwestycje w zakresie infrastruktury wspierającej działalność naukową i badawczą oraz zakładające modernizację miejskich lub regionalnych systemów komunikacyjnych, a także realizowane będą przedsięwzięcia zwiększające atrakcyjność inwestycyjną i turystyczną tego obszaru.

OBSZARY WSPARCIA W RAMACH PROGRAMU
Oś priorytetowa I: Nowoczesna gospodarka

• I.1. Infrastruktura uczelni

• I.2. Wsparcie powstawania i dokapitalizowanie instrumentów inżynierii finansowej

• I.3. Wspieranie innowacji

• I.4. Promocja i współpraca

Oś priorytetowa II: Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 

• II.1. Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej

Oś priorytetowa III: Wojewódzkie ośrodki wzrostu

• III.1. Systemy miejskiego transportu zbiorowego

• III.2. Infrastruktura turystyki kongresowej i targowej

Oś priorytetowa IV: Infrastruktura transportowa

• IV.1 Infrastruktura drogowa

Oś priorytetowa V: Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego
opartego o warunki naturalne

• V.1. Promowanie zrównoważonego rozwoju turystyki

• V.2. Trasy rowerowe

Oś priorytetowa VI: Pomoc techniczna

• VI.1. Wsparcie procesu wdrażania oraz promocja Programu

KTO MOŻE UZYSKAĆ DOTACJE
W ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej projekty realizować będą:

• szkoły wyższe;

• jednostki samorządu terytorialnego oraz związki i stowarzyszenia z ich udziałem;

• jednostki naukowe, w tym podstawowe jednostki organizacyjne szkół wyższych;

• jednostki badawczo-rozwojowe, w tym jednostki Polskiej Akademii Nauk; 

• przedsiębiorcy;

• organizacje pozarządowe;

• Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad;

• instytucje ważne dla regionów z punktu widzenia rozwoju regionalnego, w tym: 

• urzędy statystyczne, biura planowania przestrzennego; 

• organizacje turystyczne; 

• instytucje otoczenia biznesu i innowacji (agencje i fundacje rozwoju regionalnego i lokalnego, kluby biznesu, centra obsługi inwestorów, izby gospodarcze, centra transferu technologii, parki technologiczne, parki przemysłowe; inkubatory przedsiębiorczości);

• Instytucja Zarządzająca Programem oraz Instytucja Pośrednicząca i inne instytucje wyznaczone do wdrażania Programu;

• organy administracji rządowej.

11) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

5 grudnia 2007 r. Danuta Hübner, komisarz ds. Polityki Regionalnej, podpisała decyzję Komisji Europejskiej przyjmującą do realizacji Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007 - 2013. To zwieńczenie wielomiesięcznych prac nad przygotowaniem największego w historii Unii Europejskiej programu. Wielkość środków unijnych zaangażowanych w realizację programu wynosi prawie 28 miliardów euro, co stanowi ok. 42% całości środków polityki spójności.

CEL PROGRAMU INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO
Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Program zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (NSRO), zatwierdzonymi w dniu 7 maja 2007 r. przez Komisję Europejską, stanowi jeden z programów operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia założonych w nich celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko jest również ważnym instrumentem realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej, a wydatki na cele priorytetowe UE stanowią w ramach programu 66,23% całości wydatków ze środków unijnych.

OBECNY KSZTAŁT PROGRAMU
Łączna wielkość środków finansowych zaangażowanych w realizację Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 wyniesie 37,6 mld euro, z czego wkład unijny wynosić będzie 27,9 mld euro, zaś wkład krajowy - 9,7 mln euro.

Podział środków UE dostępnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko pomiędzy poszczególne sektory przedstawia się następująco:

• środowisko - 4,8 mld euro;

• transport - 19,4 mld euro;

• energetyka - 1,7 mld euro;

• kultura - 490,0 mln euro;

• zdrowie - 350,0 mln euro;

• szkolnictwo wyższe - 500,0 mln euro.

Dodatkowo dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko przewidziane zostały środki na pomoc techniczną (w sumie 581,3 mln euro).

W ramach programu realizowanych będzie 15 priorytetów:

1. Gospodarka wodno-ściekowa - 3 275,2 mln euro (w tym 2 783,9 mln euro z FS);

2. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi - 1,430,3 mln euro (w tym 1,215,7 mln euro z FS);

3. Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska - 655,0 mln euro (w tym 556,8 mln euro z FS);

4. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska - 667,0 mln euro (w tym 200,0 mln euro z EFRR);

5. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych - 105,6 mln euro (w tym 89,9 mln euro z EFRR);

6. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T - 10 548,3 mln euro (w tym 8 802,4 mln euro z FS);

7. Transport przyjazny środowisku - 12 062,0 mln euro (w tym 7 676,0 mln euro z FS);

8. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe - 3 465,3 mln euro (w tym 2 945,5 mln euro z EFRR);

9. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna - 1 403,0 mln euro (w tym 748,0 mln euro z FS);

10. Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii - 1 693,2 mln euro (w tym 974,3 mln euro z EFRR);

11. Kultura i dziedzictwo kulturowe - 576,4 mln euro (w tym 490,0 mln euro z EFRR);

12. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia - 411,8 mln euro (w tym 350,0 mln euro z EFRR);

13. Infrastruktura szkolnictwa wyższego - 588,2 mln euro (w tym 500,0 mln euro z EFRR);

14. Pomoc techniczna - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - 220,9 mln euro (w tym 187,8 mln euro z EFRR);

15. Pomoc techniczna - Fundusz Spójności - 462,9 mln euro (w tym 393,5 mln euro z FS).

Instytucjami odpowiedzialnymi za wdrażanie poszczególnych priorytetów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (Instytucjami Pośredniczącymi) są:

• Ministerstwo Środowiska (priorytety I-V);

• Ministerstwo Infrastruktury (priorytety VI-VIII);

• Ministerstwo Gospodarki (priorytety IX-X);

• Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (priorytet XI);

• Ministerstwo Zdrowia (priorytet XII);

• Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (priorytet XIII).

JAK PRZYGOTOWANO PROGRAM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO?
Prace nad Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko rozpoczęły się w styczniu 2006 roku. Powołane w tym celu międzyresortowe grupy robocze opracowywały cele i założenia w poszczególnych obszarach wsparcia Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności. W wyniku rekomendacji grup roboczych Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przygotowało tekst programu, który 1 sierpnia 2006 roku otrzymał akceptację Rady Ministrów i został skierowany do konsultacji społecznych.

Szeroko zakrojone konsultacje społeczne Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko rozpoczęły się we wrześniu 2006 roku, a zakończyły w październiku 2006 roku. W trakcie tego procesu konsultowany był także projekt prognozy oddziaływania Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na środowisko.

Przeprowadzono również ewaluację zewnętrzną projektu programu operacyjnego badając m.in. stopień w jakim program odpowiada na realne problemy społeczno - gospodarcze oraz spójność zewnętrzną (inne dokumenty i strategie), jak i wewnętrzną programu.

W wyniku tych konsultacji i ewaluacji uwzględniono wiele postulatów i propozycji środowisk społecznych i gospodarczych, samorządów województw, a także partnerów społeczno - gospodarczych.

Kolejnym etapem był 29 listopada 2006 roku, w którym zmodyfikowany Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko został przyjęty przez Radę Ministrów i w takim kształcie został przekazany w celu negocjacji do Komisji Europejskiej.

JAK BYŁY PROWADZONE NEGOCJACJE Z KOMISJĄ EUROPEJSKĄ?
Negocjacje Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko trwały od maja do września 2007 r. Ze strony Komisji Europejskiej negocjacje prowadziła Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej, ale swoje opinie i uwagi do programu mogły składać również inne dyrekcje w ramach tzw. „konsultacji międzyresortowych”. Strona polska była reprezentowana przez przedstawicieli Ministerstw: Środowiska, Transportu, Gospodarki Morskiej, Gospodarki, Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Zdrowia, Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz innych instytucji, które były zaangażowane w proces przygotowania Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W ramach negocjacji odbyły się dwie formalne rundy negocjacyjne, na których strony prezentowały swoje stanowiska oraz szereg spotkań o charakterze technicznym, podczas których wyjaśniano rozbieżności stanowisk i starano się wypracować rozwiązania kompromisowe.

EWALUACJA EX-ANTE I OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
Na podstawie ewaluacji ex-ante projektu Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (sooś) oraz przebiegu konsultacji społecznych (10 konferencji, w których wzięło udział 1.700 osób) dokonano zmian w projekcie przyjętym kierunkowo przez RM 1 sierpnia br., m.in.

• zwiększono alokację środków UE na Program o 6 573 mln euro,

• dodano dwa priorytety: „Infrastruktura szkolnictwa wyższego” oraz „Konkurencyjność regionów”,

• przeformułowano zakres osi priorytetowej III, w związku z postulatami organizacji ekologicznych, gdzie obecnie kładzie się nacisk na małą retencję, zaś duże inwestycje w urządzenia hydrotechniczne będą wspierane tylko w uzasadnionych przypadkach.
  ZARZĄDZANIE PROGRAMEM

Instytucją Zarządzającą Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko jest minister właściwy ds. rozwoju regionalnego, który wykonuje swoje funkcje przy pomocy Departamentu Koordynacji Programów Infrastrukturalnych w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. Instytucja Zarządzająca przekaże realizację części swoich zadań Instytucjom Pośredniczącym, tj. ministrom właściwym.

REALIZACJA PROGRAMU
Tryb pozakonkursowy obejmie zgodnie z projektem ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju:

• Duże projekty, których koszt całkowity przekracza 25 mln euro - w przypadku projektów dotyczących środowiska naturalnego oraz projektów o wartości powyżej 50 mln euro - w przypadku innych dziedzin, zatwierdzane przez Komisję Europejską.

• Projekty systemowe - polegające na dofinansowaniu realizacji przez poszczególne organy administracji publicznej i inne jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, zadań publicznych określonych w odrębnych przepisach dotyczących tych organów i jednostek;

• Projekty indywidualne - określone w programie operacyjnym, zgłaszane przez beneficjentów imiennie wskazanych w programie operacyjnym;

• Projekty pomocy technicznej

Pozostałe projekty będą wybierane w drodze konkursu.

SYSTEM INSTYTUCJONALNY
Wybrano już wszystkie podmioty mające pełnić rolę Instytucji Wdrażających (Instytucji Pośredniczących 2-go stopnia), na które zostanie delegowana część zadań związanych z zarządzaniem i realizacją POIiŚ. Obecnie trwa podpisywanie porozumień między IP a IW/IP2. System wdrażania POIiŚ przewiduje, iż poza jedną instytucją - Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych, role IW/IP2 będą pełnić jednostki sektora finansów publicznych. Wśród IW/IP2 znalazły się również takie, które nie posiadają doświadczenia w zarządzaniu funduszami europejskimi i po raz pierwszy będą brały udział w systemie ich wdrażania. Są to m.in. Ośrodek Przetwarzania Informacji (IW/IP2 w sektorze nauki), Instytut Paliw i Energii Odnawialnej (IW/IP2 w sektorze gospodarki), czy nowopowstałe Centrum Unijnych Projektów Transportowych (IW/IP2 w sektorze transportu).

12) POKL
28 września 2007 r. Komisja Europejska wydała decyzję w sprawie przyjęcia do realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, który jest jednym z programów operacyjnych służących realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013 i obejmuje całość interwencji Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w Polsce.

Przyjęcie Programu stanowi potwierdzenie głównych kierunków rozwoju i prowadzenia polityki prozatrudnieniowej rządu oraz umożliwia wykorzystanie środków EFS w Polsce w latach 2007 - 2013.

JAKIE SĄ CELE I GŁÓWNE OBSZARY WSPARCIA PO KL
Program stanowi odpowiedź na wyzwania, jakie przed państwami członkowskimi UE, w tym również Polską, stawia odnowiona Strategia Lizbońska. Do wyzwań tych należą: uczynienie z Europy bardziej atrakcyjnego miejsca do lokowania inwestycji i podejmowania pracy, rozwijanie wiedzy i innowacji oraz tworzenie większej liczby trwałych miejsc pracy. Zgodnie z założeniami Strategii Lizbońskiej oraz celami polityki spójności krajów unijnych,  rozwój kapitału ludzkiego i społecznego przyczynia się do pełniejszego wykorzystania zasobów pracy oraz wsparcia wzrostu konkurencyjności gospodarki.

Dążąc do efektywnego rozwoju zasobów ludzkich, Program będzie koncentrował wsparcie na następujących obszarach: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw, a także




zagadnienia związane z budową sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli i wdrażaniem zasady dobrego rządzenia.

Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej a do osiągnięcia tego celu przyczynia się realizacja sześciu celów strategicznych do których należą:

• Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo

• Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego

• Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce

• Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy

• Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa

• Wzrost spójności terytorialnej.

JAK PROGRAM BĘDZIE WDRAŻANY
Program składa się z 10 Priorytetów, realizowanych zarówno na poziomie centralnym jak i regionalnym. W ramach komponentu centralnego środki zostaną przeznaczone przede wszystkim na wsparcie efektywności struktur i systemów instytucjonalnych, natomiast środki komponentu regionalnego zostaną w głównej mierze przeznaczone na wsparcie dla osób i grup społecznych.

JAK PROGRAM BĘDZIE FINANSOWANY
Program Operacyjny Kapitał Ludzki finansowany będzie w 85 proc. ze środków Unii Europejskiej (Europejskiego Funduszu Społecznego) oraz w 15 proc. ze środków krajowych. Całość kwoty, jaką przewidziano na realizację Programu, wynosi prawie 11,5 mld euro, w tym wkład finansowy Europejskiego Funduszu Społecznego to ponad 9,7 mld  euro a pozostałą część stanowią środki krajowe.

KTO BĘDZIE REALIZOWAŁ PROJEKTY
W ramach PO KL przewiduje się możliwość realizacji projektów w dwóch głównych trybach: systemowym i konkursowym. W trybie systemowym projekty są realizowane przez beneficjentów imiennie wskazanych w Programie lub dodatkowych dokumentach stanowiących jego uszczegółowienie. Natomiast w trybie konkursowym projekty będą mogły realizować wszystkie podmioty m.in.:

• instytucje rynku pracy, 

• instytucje szkoleniowe, 

• jednostki administracji rządowej i samorządowej, 

• przedsiębiorcy, 

• instytucje otoczenia biznesu, 

• organizacje pozarządowe, 

• instytucje systemu oświaty i szkolnictwa wyższego, 

• inne podmioty.

NEGOCJACJE Z KOMISJĄ EUROPEJSKĄ
W okresie od stycznia do czerwca 2007 r. prowadzony był proces negocjacji treści Programu z Komisją Europejską.  Wersja Programu będąca rezultatem powyższych prac została 10 lipca br. przekazana Komisji Europejskiej za pośrednictwem elektronicznego systemu ewidencji projektów i komunikacji SFC (System for Fund Management in the European Community 2007 - 2013). Zgodnie z procedurą przyjmowania programów operacyjnych przez KE Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Socjalnych i Równych Szans w okresie lipiec - sierpień br. przeprowadziła konsultacje przekazanej wersji Programu z innymi dyrekcjami generalnymi KE. W efekcie prowadzonych prac, treść Programu uległa nieznacznym modyfikacjom i w dniu 28 września br. Komisja Europejska wydała decyzję nr CCI 2007 PL 051 PO 001 przyjmującą do realizacji w Polsce Program Operacyjny współfinansowany z EFS.

DALSZE PRZYGOTOWANIA DO WDRAŻANIA EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO W RAMACH PROGRAMU KAPITAŁ LUDZKI
Obecnie trwają intensywne prace nad przygotowaniem szczegółowych procedur i wytycznych, niezbędnych do rozpoczęcia procesu wdrażania funduszy strukturalnych jeszcze w 2007 r. Przygotowywany został Szczegółowy Opis Priorytetów PO KL, System Realizacji PO KL oraz Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego, zawierające szczegółowe informacje dla instytucji zaangażowanych w proces absorpcji środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

13) Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013

30 października 2007 r. Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie przyjęcia PO Innowacyjna Gospodarka.

2 października 2007 r. komisarz ds. polityki regionalnej Danuta Hübner podpisała decyzję Komisji Europejskiej przyjmującą do realizacji Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka.

POIG ma na celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności. Interwencja w ramach POIG będzie obejmowała zarówno bezpośrednie wsparcie dla przedsiębiorstw, instytucji otoczenia biznesu oraz jednostek naukowych świadczących przedsiębiorstwom usługi o wysokiej jakości, a także wsparcie systemowe zapewniające rozwój środowiska instytucjonalnego innowacyjnych przedsiębiorstw.

W ramach PO IG wspierane będą działania z zakresu innowacyjności produktowej, procesowej, marketingowej i organizacyjnej, które w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyniają się do powstawania i rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw.

Wsparcie przewidziane w ramach POIG udzielane będzie niezależnie od sektora czy branży, której dotyczy (przy ograniczeniach wynikających z zakresu interwencji EFRR oraz regulacji dotyczących pomocy publicznej). W ramach PO IG nie będzie wspierana innowacyjność na poziomie lokalnym lub regionalnym. Tego rodzaju innowacyjność będzie promowana i wspierana w Regionalnych Programach Operacyjnych i Programie Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej.

CELE I PRIORYTETY PROGRAMU
Głównym celem Programu jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa.

Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących celów szczegółowych:

    • Zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw
    • Wzrost konkurencyjności polskiej nauki
    • Zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym
    • Zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym
    • Tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy
    • Wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce

Cel główny POIG wychodzi naprzeciw celom stawianym przez podstawowy średniookresowy dokument strategiczny UE - odnowioną w 2005 roku Strategię Lizbońską. Główne założenia Strategii Lizbońskiej to wzrost gospodarczy i zatrudnienie przy zachowaniu pełnej zgodności z celami zrównoważonego rozwoju i Strategiczne Wytyczne Wspólnoty.

Cele te program realizuje, przeznaczając ponad 90 proc. funduszy na działania w obszarach badania + rozwój, innowacje, technologie informacyjne i komunikacyjne. POIG jest programem w największym stopniu wpisującym się w realizację Strategii Lizbońskiej.

W ramach PO IG wspierane będą projekty, które są innowacyjne co najmniej w skali kraju lub na poziomie międzynarodowym. Natomiast projekty, które są innowacyjne w skali regionu, wspierane będą w ramach 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO).

Należy podkreślić, że PO IG nie jest kontynuacją Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, 2004-2006 (SPO-WKP). Przedsiębiorcy, którzy będą chcieli realizować inwestycje o zbliżonym charakterze do tych, które realizowane były w ramach cieszącego się ogromną popularnością działania 2.3. SPO-WKP Dotacje dla MSP na inwestycje, będą mogli uzyskać wsparcie w ramach jednego z 16 RPO, funkcjonującego w ich województwie. Uzupełnieniem działań bezpośrednio skierowanych do przedsiębiorców będzie wsparcie systemowe dla sieci instytucji  otoczenia biznesu oraz innowacyjnych instytucji okołobiznesowych (tj. np. parków technologicznych, inkubatorów technologicznych, Centrów Zaawansowanych Technologii).

W ramach PO IG projekty realizować będą przedsiębiorstwa, w tym małe i średnie, instytucje otoczenia biznesu oraz ich sieci, wysoko specjalistyczne ośrodki innowacyjności, jednostki naukowo-badawcze oraz jednostki administracji centralnej.

INSTYTUCJE REALIZUJĄCE PROGRAM  

Instytucją Zarządzającą (IZ) PO IG jest Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (MRR).

Oprócz IZ są również instytucje, które pośredniczą w realizacji Programu - tzw. Instytucje Pośredniczące: 

• Ministerstwo Gospodarki (MG), 

• Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW),

• Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA).

Instytucje te będą odpowiedzialne za wdrażanie poszczególnych priorytetów Programu.

CHARAKTERYSTYKA PRIORYTETÓW

Oś priorytetowa 1. - Badania i rozwój nowoczesnych technologii

Instytucją Pośredniczącą w realizacji tego priorytetu jest Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Celem osi priorytetowej 1 jest zwiększenie znaczenia sektora nauki w gospodarce poprzez realizację prac B+R w kierunkach uznanych za priorytetowe dla rozwoju społeczno-gospodarczego kraju.

Beneficjenci:

• jednostki naukowe, 

• sieci naukowe i konsorcja naukowo-przemysłowe, w tym Centra  Doskonałości, Centra Zaawansowanych Technologii oraz podmioty zaangażowane w programie EIT +, 

• jednostki organizacyjne, których przedmiotem działalności jest  zarządzanie pracami B+R i ich organizowanie, 

• polskie platformy technologiczne, 

• przedsiębiorcy (zwłaszcza MSP), 

• naukowcy (zwłaszcza młodzi) i zespoły naukowców, 

• studenci, 

• podmioty realizujące projekty foresight, m.in. jednostki naukowe, jednostki administracji publicznej, 

• podmioty działające na rzecz nauki - podmioty wykonujące w sposób ciągły zadania służące rozwojowi, promocji i zastosowaniom praktycznym nauki, a także wspierające wzrost innowacyjności gospodarki, nie obejmujące prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych, m.in. Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej,

• Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, 

• minister właściwy ds. nauki.

Typy projektów:

• identyfikacja kierunków badań naukowych i prac rozwojowych mających na celu zdynamizowanie zrównoważonego rozwoju gospodarczego dla poprawy jakości życia polskiego społeczeństwa oraz racjonalizacji wykorzystania środków finansowych na badania naukowe poprzez dofinansowanie projektów dotyczących:
  

• Narodowego Programu Foresight Polska 2020 i kolejnych,

• przygotowywania strategii rozwoju poszczególnych dziedzin nauki, regionów i sektorów gospodarki,

• przygotowywania strategii dla działających w Polsce platform technologicznych poprzez zastosowanie wyników metody foresight,

• wsparcie realizacji polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa poprzez dofinansowanie strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych w obszarach tematycznych określonych w PO IG, 

• realizacja programów ministra właściwego ds. nauki ukierunkowanych na zwiększenia zainteresowania podejmowaniem pracy naukowej przez studentów i doktorantów, obejmujących: 
  

• projekty aplikacyjne realizowane przez studentów, absolwentów i doktorantów mające zastosowanie w gospodarce, o projekty, w których uczestniczą studenci, doktoranci i uczestnicy stażów podoktorskich, zgodne z priorytetami wskazanymi w PO IG, realizowane w najlepszych zespołach badawczych w Polsce, 

• projekty realizowane w trakcie studiów doktoranckich w Polsce w ramach współpracy międzynarodowej jednostek naukowych,

• realizacja programu ministra właściwego ds. nauki w zakresie doskonalenia kompetencji pracowników naukowo-badawczych, obejmujące zatrudnianie wybitnych uczonych z zagranicy jako kierowników tworzących zespoły badawcze w polskich jednostkach naukowych,

• dofinansowanie projektów badawczych o charakterze aplikacyjnym, ukierunkowanych na bezpośrednie zastosowanie w praktyce na potrzeby branży/gałęzi gospodarki lub o szczególnym wymiarze społecznym (projekty rozwojowe),

• wsparcie ochrony własności przemysłowej tworzonej w ośrodkach badawczych mających siedzibę w Polsce w wyniku prac B+R,

• dofinansowanie projektów obejmujących przedsięwzięcia  techniczne, technologiczne lub organizacyjne (badania przemysłowe i prace rozwojowe) realizowanych przez przedsiębiorców, ich grupy lub inne podmioty posiadające zdolność do bezpośredniego zastosowania wyników projektu w praktyce (projekty celowe).

• wsparcie na rzecz Europejskiego Instytutu Technologicznego (EIT+)

Oś priorytetowa 2. Infrastruktura sfery B+R

Instytucją Pośredniczącą w realizacji tego priorytetu jest Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Celem osi priorytetowej 2 jest wzrost konkurencyjności polskiej nauki dzięki konsolidacji oraz modernizacji infrastruktury naukowo-badawczej i informatycznej najlepszych jednostek naukowych działających w Polsce.

Beneficjenci:

• jednostki naukowe, 

• sieci naukowe i konsorcja naukowo-przemysłowe, w tym Centra Zaawansowanych Technologii i Centra Doskonałości,

• uczelnie,

• jednostki organizacyjne, których przedmiotem działalności jest zarządzanie pracami B+R i ich organizowanie,

• jednostki wiodące MAN,

• Centra Komputerów Dużej Mocy,

• Podmioty zaangażowane w programie EIT+.

Typy projektów: 

• rozwój ośrodków o wysokim potencjale badawczym, w tym działających na bazie konsorcjów naukowo-przemysłowych oraz regionalnych konsorcjów naukowo-przemysłowych, poprzez dofinansowanie rozwoju ich infrastruktury badawczej, m.in. w Centrach Zaawansowanych Technologii oraz laboratoriach świadczących specjalistyczne usługi dla przedsiębiorców a także w ramach EIT+,

• rozwój infrastruktury w specjalistycznych laboratoriach, w tym działających na bazie sieci naukowych, m.in. Centów Doskonałości,

• wsparcie projektów realizowanych w zakresie Polskiej Mapy Drogowej w dziedzinie Dużych Obiektów Infrastruktury Badawczej (budowa dużych urządzeń badawczych - budowle i aparatura),

• projekty w zakresie inwestycji polegających na tworzeniu nowej wspólnej infrastruktury naukowo-badawczej oraz przeniesieniu infrastruktury naukowo-badawczej mającej na celu utworzenie nowego centrum naukowo-badawczego,

• projekty polegające na utrzymaniu i rozwoju nowoczesnej infrastruktury informatycznej nauki poprzez dofinansowanie inwestycji sieciowych, sprzętowych o znaczeniu ogólnokrajowym, uwzględniając ich kluczowe znaczenie dla środowiska,

• utrzymanie ciągłości powszechnego dostępu środowiska naukowego do zasobów cyfrowych,
  
      

• projekty w zakresie rozwoju zasobów informacyjnych nauki w postaci cyfrowej dotyczące tworzenia i prowadzenia baz danych zawierających informacje o wynikach i warunkach dostępu do wyników projektów badawczych oraz tworzenia i udostępniania baz danych publikacji naukowych,

• projekty w zakresie rozwoju zaawansowanych aplikacji i usług teleinformatycznych, dla środowiska naukowego.

Oś priorytetowa 3. Kapitał dla innowacji

Instytucją Pośredniczącą w realizacji tego priorytetu jest Ministerstwo Gospodarki.

Celem osi priorytetowej 3 jest zwiększenie liczby przedsiębiorstw działających na bazie innowacyjnych rozwiązań oraz zwiększenie dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania przedsięwzięć innowacyjnych.

Beneficjenci:

• MSP,

• Krajowy Fundusz Kapitałowy oraz fundusze kapitałowe,

• instytucje otoczenia biznesu wspierające powstawanie nowych firm innowacyjnych, w tym np. centra transferu technologii i innowacji, akceleratory technologii, inkubatory, parki naukowo-technologiczne, organizacje zrzeszające potencjalnych inwestorów (np. aniołów biznesu),

• organizacje przedsiębiorców i pracodawców.

Typy projektów:

• inicjowanie działalności innowacyjnej poprzez identyfikowanie, weryfikację innowacyjnych pomysłów o dużym potencjale rynkowym, wsparcie tworzenia na ich bazie przedsiębiorstw z sektora MSP,

• wsparcie MSP na początkowych etapach wzrostu, których przedsięwzięcia oparte są na innowacyjnych rozwiązaniach, poprzez zasilenie funduszy kapitałowych,

• aktywizacja rynku inwestorów prywatnych poprzez tworzenie dogodnych warunków inicjowania współpracy inwestorów prywatnych z przedsiębiorcami MSP poszukującymi środków finansowych na realizację innowacyjnych przedsięwzięć.

W ramach 3. osi priorytetowej możliwe też będzie dofinansowanie projektów pilotażowych, mających na celu testowanie nowych rodzajów projektów lub sposobów podejścia i identyfikacji takich, które z powodzeniem mogą być wprowadzone na szerszą skalę w kolejnych latach realizacji PO IG lub w programach operacyjnych w kolejnych perspektywach finansowych.

Oś priorytetowa 4. Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia

Instytucją Pośredniczącą w realizacji tego priorytetu jest Ministerstwo Gospodarki.

Celem osi priorytetowej 4 jest podniesienie poziomu innowacyjności przedsiębiorstw poprzez stymulowanie wykorzystania nowoczesnych rozwiązań w przedsiębiorstwach.

Beneficjenci:

• przedsiębiorcy.

Typy projektów:

• wdrożenia wyników prac B+R będących efektem realizacji prac B+R dofinansowanych w ramach 1. osi priorytetowej (w ramach jednego, kompleksowego projektu obejmującego prowadzenie prac B+R i wdrożenie ich wyników, pod warunkiem spełnienia kryterium zasadności ekonomicznej dla wdrożenia uzyskanych wyników),

• wdrożenia wyników prac B+R będących wynikiem programu Inicjatywa Technologiczna,
  
    

• wdrożenia przez MSP własnych lub nabytych nowych technologii oraz uruchomienie produkcji nowych wyrobów lub ulepszenie wyrobów produkowanych w oparciu o tę technologię poprzez dofinansowanie MSP z Funduszu Kredytu Technologicznego z możliwością umorzenia części przyznanego kredytu,

• doradztwo i inwestycje niezbędne do rozwoju działalności B+R prowadzonej przez przedsiębiorców, w tym prowadzące do uzyskania przez przedsiębiorcę statusu centrum badawczo-rozwojowego,

• szkolenia, doradztwo i inwestycje przedsiębiorstw niezbędne do opracowania i wdrożenia wzorów użytkowych i przemysłowych,

• nowe inwestycje obejmujące zastosowanie nowych, wysoko innowacyjnych rozwiązań w szczególności technologicznych w produkcji i usługach, w tym prowadzących do zmniejszenia szkodliwego oddziaływania na środowisko,

• nowe inwestycje przedsiębiorstw z sektora produkcyjnego, obejmujące zastosowanie innowacyjnych rozwiązań o dużym znaczeniu dla gospodarki z uwagi na wielkość inwestycji i liczbę nowotworzonych miejsc pracy związanych z tymi inwestycjami - preferowane będą rozwiązania innowacyjne w skali światowej oraz obejmujące komponent B+R,

• nowe inwestycje prowadzące do utworzenia dużej liczby miejsc pracy w przedsiębiorstwach z sektora nowoczesnych usług,

• nowe inwestycje związane z rozpoczęciem przez przedsiębiorców działalności B+R.

W ramach 4. osi priorytetowej możliwe też będzie dofinansowanie projektów pilotażowych, mających na celu testowanie nowych rodzajów projektów lub sposobów podejścia i identyfikacji takich, które z powodzeniem mogą być wprowadzone na szerszą skalę w kolejnych latach realizacji PO IG lub w programach operacyjnych w kolejnych perspektywach finansowych.

Oś priorytetowa 5. Dyfuzja Innowacji

Instytucją Pośredniczącą w realizacji tego priorytetu jest Ministerstwo Gospodarki.

Celem osi priorytetowej 5 jest zapewnienie przedsiębiorcom wysokiej jakości usług i infrastruktury służących wzmocnieniu oraz wykorzystaniu ich potencjału innowacyjnego, a także wzmocnienie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw poprzez rozwój powiązań kooperacyjnych.

Beneficjenci: 

• grupy przedsiębiorców, w tym: klastry, łańcuchy produkcyjne MSP i dużych przedsiębiorców, sieci technologiczne (MSP i jednostki naukowe) reprezentowane przez podmioty posiadające zdolność do występowania w ich imieniu; platformy technologiczne,

• instytucje otoczenia biznesu o zasięgu ogólnokrajowym, sieci instytucji otoczenia biznesu o znaczeniu ponadregionalnym,

• specjalistyczne ośrodki innowacyjności (podmioty zarządzające parkami technologicznymi,  inkubatorami technologii, centrami zaawansowanych technologii, centrami produktywności oraz innymi ośrodkami specjalistycznych usług dla przedsiębiorców),

• przedsiębiorcy.

Typy projektów: 

• inwestycje i doradztwo i szkolenia związane z rozwojem powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym, w tym klastrów,

• kompleksowe wsparcie ośrodków innowacyjności, m. in. parków naukowo-technologicznych, inkubatorów technologicznych, centrów transferu technologii, zlokalizowanych na obszarach o największym potencjale rozwojowym,

• wsparcie budowy i rozwoju sieci otoczenia biznesu o znaczeniu ponadregionalnym oraz instytucji otoczenia biznesu o zasięgu ogólnokrajowym świadczących usługi w zakresie działalności innowacyjnej przedsiębiorców,

• wsparcie wykorzystania praw własności przemysłowej oraz praw autorskich i pokrewnych przez przedsiębiorców,

• promocja i informacja w zakresie własności przemysłowej i wzornictwa przemysłowego.

W ramach 5. osi priorytetowej możliwe też będzie dofinansowanie projektów pilotażowych, mających na celu testowanie nowych rodzajów projektów lub sposobów podejścia i identyfikacji takich, które z powodzeniem mogą być wprowadzone na szerszą skalę w kolejnych latach realizacji PO IG lub w programach operacyjnych w kolejnych perspektywach finansowych.

Oś priorytetowa 6. Polska gospodarka na rynku międzynarodowym

Instytucją Pośredniczącą w realizacji tego priorytetu jest Ministerstwo Gospodarki.

Celem osi priorytetowej 6 jest poprawa wizerunku Polski jako atrakcyjnego partnera gospodarczego, miejsca nawiązywania wartościowych kontaktów handlowych, lokowania inwestycji, prowadzenia działalności gospodarczej oraz rozwoju usług turystycznych.

Beneficjenci:

• instytucje otoczenia biznesu o znaczeniu ponadregionalnym i międzynarodowym wspierające promocję gospodarczą i turystyczną Polski,

• instytucje otoczenia biznesu działające w branży turystycznej,

• instytucje publiczne, w tym państwowe osoby prawne,

• jednostki samorządu terytorialnego,

• przedsiębiorcy.

Typy projektów:

• kompleksowe wsparcie dla przedsiębiorców MSP zainteresowanych nawiązaniem kontaktów handlowych z  partnerami zagranicznymi obejmujące w szczególności doradztwo i szkolenia w zakresie promocji sprzedaży za granicą JRE i promocji eksportu, badania rynków zagranicznych, udziału w imprezach targowo-wystawienniczych (wsparcie to nie obejmuje pomocy publicznej na działalność związaną z wywozem produktów),

• rozwój sieci centrów obsługi inwestorów,

• przygotowanie dużych terenów inwestycyjnych, w zakresie prac studyjno-koncepcyjnych, umożliwiających realizację inwestycji m.in. typu brownfield, greyfield oraz greenfield,

• przedsięwzięcia niezbędne z punktu widzenia promocji turystycznych walorów Polski, w tym tworzenie nowych, innowacyjnych typów produktów i usług turystycznych, tworzenie systemu informacji turystycznej,

• inwestycje w zakresie produktów turystycznych o znaczeniu ponadregionalnym, w tym inwestycje przyczyniające się do poprawy jakości usług turystycznych,

• budowa i rozwój internetowego systemu obsługi przedsiębiorców poszukujących partnerów handlowych oraz możliwości podjęcia  inwestycji na terenie Polski.

Oś priorytetowa 7. Społeczeństwo informacyjne - budowa elektronicznej administracji

Instytucją Pośredniczącą w realizacji tego priorytetu jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Celem osi priorytetowej 7 jest poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej poprzez zwiększenie dostępności zasobów informacyjnych administracji publicznej oraz usług publicznych w formie cyfrowej dla obywateli i przedsiębiorców.

Beneficjenci:

• jednostki administracji rządowej oraz jednostki im podległe,

• instytucje prowadzące państwowe ewidencje i rejestry na podstawie ustaw.

Typy projektów:

• budowa współpracujących elektronicznych platform usług publicznych, na których dostępne będą eUsługi dla obywateli i przedsiębiorstw m.in.: zabezpieczenie społeczne, podatki, zamówienia publiczne, rejestracja działalności gospodarczej, rejestry sądowe, ochrona zdrowia, ochrona środowiska,

• przebudowa i dostosowanie rejestrów państwowych, zasobów i systemów informatycznych administracji publicznej do współdziałania, w celu ich usprawnienia, integracji i umożliwienia świadczenia usług drogą elektroniczną, zapewnienie zintegrowanej infrastruktury teleinformatycznej administracji publicznej dla jednostek administracji centralnej i jednostek samorządu terytorialnego,

• rozwój systemów informacji publicznej (w tym informacji prawnej),

• projekt systemowy mający na celu zapewnienie synergii działań w zakresie eAdministracji prowadzonych na szczeblu centralnym i regionalnym.

Oś priorytetowa 8. Społeczeństwo informacyjne - zwiększanie innowacyjności gospodarki

Instytucją Pośredniczącą w realizacji tego priorytetu jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Celem osi priorytetowej 8 jest stymulowanie rozwoju gospodarki elektronicznej poprzez wspieranie tworzenia nowych, innowacyjnych eUsług, innowacyjnych rozwiązań elektronicznego biznesu oraz zmniejszanie technologicznych, ekonomicznych i mentalnych barier wykorzystywania eUsług w społeczeństwie.

Beneficjenci:

• mikro, mali i średni przedsiębiorcy, w tym mikro- i mali przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą nie dłużej niż 1 rok,

• jednostki samorządu terytorialnego, konsorcja jednostek samorządu terytorialnego, konsorcja jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi - na prowadzenie projektów mających ma celu dostarczenie dostępu do Internetu szerokopasmowego obywatelom szczególnie zagrożonym wykluczeniem cyfrowym.

Typy projektów:

• wsparcie dla nowo tworzonych mikro- i małych i średnich przedsiębiorstw świadczących eUsługi,

• wspieranie eUsług między przedsiębiorstwami (B2B),

• wspieranie działań z zakresu e-Integracji poprzez wspieranie dostępu obywateli do szerokopasmowego Internetu,

• wsparcie dostarczania dostępu do Internetu szerokopasmowego na etapie tzw. „ostatniej mili” przez MSP.

Oś priorytetowa 9. Pomoc techniczna

Celem osi priorytetowej 9 jest wsparcie dla procesu zarządzania, wdrażania i monitorowania PO IG oraz efektywnego, zgodnego z prawem i politykami wspólnotowymi, wykorzystania finansowego wkładu UE oraz środków krajowych.

Beneficjenci:

Instytucje zaangażowane bezpośrednio w zarządzanie oraz wdrażanie PO IG.

Typy projektów:

• wsparcie zatrudnienia w instytucjach odpowiedzialnych za zarządzanie, wdrażanie, monitorowanie, ocenę, audyt i kontrolę. Finansowanie kosztów zatrudnienia w instytucjach odpowiedzialnych za realizację działań PO IG będzie udzielane w ramach komponentu pomocy technicznej PO IG, natomiast finansowanie kosztów zatrudnienia w IZ oraz w instytucjach pełniących funkcję IP będących jednocześnie organami administracji rządowej, będzie udzielane w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013,

• podnoszenie kwalifikacji pracowników odpowiedzialnych za 
  zarządzanie, wdrażanie, monitorowanie, ocenę, audyt i kontrolę oraz promocję,

• koszty zarządzania i wdrażania PO IG, w szczególności: 

             I. kosztów naboru i selekcji projektów, 
             II. kontroli, 
             III. oceny, 
             IV. organizacji spotkań, komitetów, grup zespołów, 
             V. przygotowania analiz, badań, ocen, sprawozdań, 
             VI. finansowanie pomocy ekspertów zewnętrznych, 
             VII. gromadzenia, przetworzenia i analizowania danych,
             VIII. przygotowania dokumentacji dla kluczowych i dużych projektów, tzw. project pipeline.

• finansowanie kosztów procesu ewaluacji PO IG,

• finansowanie kosztów organizacyjnych i administracyjnych związanych z realizacją celów PO IG,

• zakup sprzętu, oprogramowania i wyposażenia służącego realizacji celów PO IG,

• finansowanie kosztów programowania przyszłych interwencji strukturalnych,

• finansowanie działań z zakresu komunikacji i promocji oraz działań szkoleniowych wspomagających system wdrażania i zarządzania PO IG,

• finansowanie działań służących zakończeniu wdrażania Sektorowego Programu Operacyjnego - Wzrost konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006,

• finansowanie kosztów archiwizacji dokumentów,

• finansowanie kosztów wynajmu, przygotowania, modernizacji i adaptacji pomieszczeń na potrzeby zarządzania i wdrażania PO IG.

FINANSOWANIE
Na realizację Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013 zostanie przeznaczonych ponad 9,7 mld euro. Ze środków Unii Europejskiej będzie pochodziło 8,3 mld euro (cała kwota pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego).

KONSULTACJE SPOŁECZNE
W konsultacjach brali udział partnerzy społeczno-gospodarczy, a także potencjalni beneficjenci programu - czyli przedsiębiorcy i przedstawiciele organizacji przedsiębiorców. Odbyły się 4 konferencje konsultacyjne. Na ich podstawie, a także na podstawie ewaluacji ex-ante projektu POIG i strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dokonano zmian w projekcie przyjętym kierunkowo przez RM 1 sierpnia br., m.in.;

• zwiększenie alokacji z 8,2 mld euro do 9,7 mld euro

• dodano szósty cel szczegółowy programu, który odnosi się do społeczeństwa informacyjnego i wzrostu wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce

• zwiększono alokację  na priorytet VII z 700 mln euro aż do 1,9 mld euro, zmieniono też jego nazwę

• rozszerzono zakres wsparcia o instrumenty na rzecz przedsiębiorców, m.in.:

• wsparcie wykorzystania nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych w przedsiębiorstwach

• wsparcie usług elektronicznych między przedsiębiorcami

• wsparcie działalności przedsiębiorstw, w tym nowo powstających, nastawionych na tworzenie i oferowanie usług elektronicznych

• wsparcie działalności obywateli (m.in. wsparcie w zakresie dostępu do szerokopasmowego Internetu)

• przesunięto środki wewnątrz programu na wsparcie priorytetu IV (postulowane przez przedsiębiorców)

REALIZACJA PROGRAMU
W przeciwieństwie do POIiŚ, alokacja finansowa programu Innowacyjna Gospodarka jest przeznaczona w większości na pulę konkursową. Szansę na dofinansowanie mają projekty, które wpisują się w cele programu i w jak największym stopniu spełniają kryteria wskaźnikowe opracowane szczegółowo dla każdego działania.

Ostateczna kwota przeznaczona na konkursy nie jest jeszcze znana, gdyż cały czas konsultowana jest lista projektów kluczowych, które będą wyłączone z procedury konkursowej. Ponadto zmianie ulegną też podane przez projektodawców szacunkowe koszty projektów.

Szacuje się, że w trybie konkursowym na dofinansowanie będzie przeznaczone ok. 6,4 mld euro.

14) Program Operacyjny Pomoc Techniczna

Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 jest pierwszym polskim programem operacyjnym na lata 2007-2013 zatwierdzonym przez Komisję Europejską. Program stanowi jeden z elementów systemu realizacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013.

W ramach tego systemu realizacji  przewidziano komponenty pomocy technicznej we wszystkich programach operacyjnych zorientowane na wsparcie wdrażania poszczególnych programów.

Ponadto realizowany będzie horyzontalny POPT 2007-2013, którego celem jest wsparcie tych procesów oraz instytucji wchodzących w system realizacji NSRO, których wsparcie na poziomie poszczególnych programów operacyjnych albo nie może być realizowane, albo jego realizacja byłaby niezasadna.

POPT 2007-2013 obejmuje swoim zakresem wsparcie wszystkich horyzontalnych działań i procesów z zakresu przygotowania, zarządzania, wdrażania, monitorowania, oceny i kontroli realizacji NSRO, a także z zakresu wsparcia przygotowania projektów oraz rozpowszechniania informacji i promocji operacji funduszy strukturalnych w Polsce.

Celem nadrzędnym Programu jest zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji NSRO. Zostanie on osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych, mających za zadanie możliwie skuteczną neutralizację słabych stron i zagrożeń, przy jednoczesnym jak najefektywniejszym wykorzystaniu mocnych stron oraz istniejących szans.

Cele szczegółowe POPT 2007-2013: 

1. Zapewnienie sprawnej realizacji NSRO oraz wsparcie przygotowania przyszłych interwencji funduszy strukturalnych

2. Skuteczne rozpowszechnianie informacji i promocja NSRO oraz zapewnienie odpowiedniego przepływu i wymiany informacji pomiędzy uczestnikami procesu realizacji NSRO 

Podział środków finansowych
Podział środków w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna na poszczególne priorytety przedstawia się następująco:

Priorytet	Wkład wspólnotowy (EUR)	Wkład krajowy (EUR)	Ogółem (EUR)
1. Wsparcie zasobów ludzkich	357 000 000	63 000 000	420 000 000
2. Wsparcie informatyczne realizacji NSRO	18 700 000	3 300 000	22 000 000
3. Wsparcie realizacji operacji funduszy strukturalnych	74 800 000	13 200 000	88 000 000
4. Komunikacja i promocja	66 200 000	11 682 353	77 882 353
Ogółem PO PT	516 700 000	91 182 353	607 882 353

15)

Na lata 2007-2013 pozyskano dla województwa lubelskiego 1 mld 155,9 mln € ! Będzie można przeznaczyć je m.in. na przedsiębiorczość i innowacje, infrastrukturę ekonomiczną, transport, środowisko, kulturę i turystykę oraz infrastrukturę społeczną i współpracę międzyregionalną.

16 )Współpraca Terytorialna w latach 2007-2013

W latach 2007-2013 współpraca w wymiarze transgranicznym, transnarodowym i międzyregionalnym będzie realizowana w ramach odrębnego  celu polityki spójności Unii Europejskiej -Cel Europejska Współpraca Terytorialna (EWT).

Wyodrębnienie współpracy terytorialnej jako osobnego celu polityki spójności potwierdza duże znaczenie wspólnych przedsięwzięć podejmowanych przez partnerów unijnych. O rosnącym znaczeniu tego typu współpracy świadczy również zwiększenie wysokości środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W latach 2007-2013 na rozwój współpracy terytorialnej z budżetu Unii Europejskiej  przeznaczonych zostanie łącznie 7,75 mld euro.  Polska alokacja na realizację programów w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej wyniesie 557,8 mln euro. Dodatkowe 173,3 mln euro zostanie przeznaczonych przez Polskę na współpracę transgraniczną z państwami nie należącymi do Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP).

Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (European Territorial Cooperation) oraz Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (European Neighbourhood and Partnership Instrument) zastąpią przedsięwzięcia realizowane w ramach Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III 2004-2006.

Komponentom  INTERREG-u III będą odpowiadały trzy typy programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej:

• programy współpracy transgranicznej zastąpią INTERREG III A,

• programy współpracy transnarodowej zastąpią INTERREG III B,

• programy współpracy międzyregionalnej (INTERREG IV C) zastąpią INTERREG III C.

Programy operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej w ramach poszczególnych komponentów będą wdrażane zgodnie z jednolitymi zasadami, wynikającymi z doświadczeń zdobytych w trakcie realizacji programów Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III. Wprowadzenie jednolitych zasad wdrażania przyczyni się do ułatwienia zarządzania samymi programami oraz wspólnymi, międzynarodowymi projektami finansowanymi ze środków EFRR w ramach celu Europejska Współpraca Terytorialna.

Zasady te będą polegały głównie na:

• utworzeniu wspólnych Instytucji Zarządzających, Certyfikujących i Audytowych,

• obowiązkowym udziale w projekcie co najmniej dwóch partnerów z różnych krajów,

• stosowaniu „zasady partnera wiodącego” w realizacji projektów,

• utworzeniu wspólnego budżetu i jednego konta bankowego dla programu,

• utworzeniu międzynarodowych Wspólnych Sekretariatów Technicznych wspierających Instytucje Zarządzające we wdrażaniu programów.

Europejska Współpraca Terytorialna w latach 2007-2013

Europejska Współpraca Terytorialna służy wspieraniu, promocji i realizacji wspólnych projektów o charakterze międzynarodowym na terytorium całej Unii Europejskiej. Stanowi kontynuację programów współpracy transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalnej realizowanych w ramach Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III 2004-2006.

Europejska Współpraca Terytorialna wdrażana będzie za pomocą 3 typów programów operacyjnych:

• współpracy transgranicznej, której celem jest rozwijanie wspólnych inicjatyw lokalnych i regionalnych,

• współpracy transnarodowej, ukierunkowanej na  integrację terytorialną Unii Europejskiej poprzez wspieranie dostępności, zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, innowacyjność i ochronę środowiska naturalnego, 

• współpracy międzyregionalnej, umożliwiającej wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie m.in. wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy oraz ochrony środowiska.

Polska będzie uczestniczyła w następujących programach operacyjnych w ramach poszczególnych komponentów Europejskiej Współpracy Terytorialnej:

Współpraca transgraniczna: 

• Polska (Województwo Zachodniopomorskie) - Niemcy (Meklemburgia/Pomorze Wschodnie-Brandenburgia)
  

• Polska (Województwo Lubuskie) - Niemcy (Brandenburgia),
  

• Polska (Województwo Lubuskie i Województwo Dolnośląskie) - Niemcy (Saksonia)
  

• Polska - Republika Czeska 

• Polska - Republika Słowacka

• Polska - Litwa 

• Polska - Szwecja - Dania - Litwa - Niemcy (Południowy Bałtyk)

Współpraca transnarodowa:  

• Region Morza Bałtyckiego [ang. akronim BSR] - oprócz Polski w tym programie uczestniczą: Dania, Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy (wybrane regiony), Szwecja oraz 3 państwa spoza Unii Europejskiej: Białoruś (wybrane regiony), Norwegia i Rosja (wybrane regiony)

• Europa Środkowa - oprócz Polski w tym programie uczestniczą: Austria, Czechy, Niemcy (wybrane regiony), Słowacja, Słowenia, Węgry, Włochy (wybrane regiony), Ukraina (wybrane regiony); 

Program współpracy międzyregionalnej obejmujący całe terytorium UE - INTERREG IV C.




Programy operacyjne w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej mają charakter międzynarodowy, w którym udział biorą co najmniej dwa państwa. Ich opracowaniem zajmują się międzynarodowe grupy robocze, składające się z przedstawicieli państw uczestniczących w danym programie. Budżet programu jest wspólny dla wszystkich państw uczestniczących w danym programie (państwa wnoszą do budżetu programu wkład EFRR+środki krajowe). Środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przekazywane są beneficjentom na zasadzie refundacji poniesionych wydatków. Ponadto każdy program wdrażany jest przez wspólne struktury zarządzające.

PODSTAWOWE ZASADY REALIZOWANIA PROJEKTÓW W RAMACH EWT
W każdym projekcie w ramach programów współpracy transgranicznej i transnarodowej muszą uczestniczyć partnerzy z co najmniej dwóch krajów, w tym z co najmniej jednego kraju członkowskiego UE. W projekcie współpracy międzyregionalnej muszą uczestniczyć beneficjenci z co najmniej trzech regionów w trzech krajach członkowskich UE lub trzech regionów, z których co najmniej dwa ulokowane są w krajach członkowskich UE (w przypadku projektów z udziałem beneficjenta z kraju spoza UE).

Współpraca w ramach projektu EWT może przyjąć następujące formy:

• wspólne przygotowanie projektu (zaangażowanie wszystkich partnerów w przygotowanie propozycji projektowej, wspólne planowanie działań),

• wspólna realizacja (podział ról pomiędzy partnerami, wykonywanie komplementarnych działań),

• wspólny personel zatrudniony do realizacji projektu (wyznaczenie osób odpowiedzialnych za realizację poszczególnych komponentów projektu oraz wszystkich partnerów, wyznaczenie wspólnego koordynatora),

• wspólne finansowanie (wspólny budżet projektu, podział budżetu na poszczególnych partnerów, odpowiadających przewidzianym dla nich działaniom, realizowanym na rzecz wszystkich uczestników projektu).

Partnerzy realizujący projekt współpracy transgranicznej lub transnarodowej muszą uwzględnić co najmniej dwie spośród wyżej wymienionych form współpracy, natomiast projekt współpracy międzyregionalnej powinien obejmować wszystkie cztery formy.

Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa


Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP) stanowi inicjatywę Komisji Europejskiej, której zasadniczym celem jest rozwój współpracy pomiędzy Unią Europejską a państwami partnerskimi spoza UE poprzez zapewnienie zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju regionalnego. 

Na ten cel przeznaczonych zostało 173, 322 mln euro, co umożliwi udzielanie pomocy finansowej państwom objętym Europejską Polityką Sąsiedztwa m.in. Białorusi, Ukrainie, a także Federacji Rosyjskiej. Europejski Instrument Partnerstwa i Sąsiedztwa (EISP) będzie wdrażany m.in. za pomocą programów współpracy transgranicznej.

Zasięg terytorialny EISP: Algieria, Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Egipt, Gruzja, Izrael, Jordania, Liban, Libia, Mołdawia, Maroko, Autonomia Palestyńska, Syria, Tunezja, Ukraina.

Kluczowe obszary wsparcia w ramach EISP to:

• promowanie dialogu politycznego i reform,

• wzmocnienie instytucji krajowych i innych instytucji odpowiedzialnych za przygotowanie i efektywne wdrażanie polityk,

• promowanie ochrony środowiska i dobrego zarządzania zasobami naturalnymi,

• wspieranie polityk zmierzających do redukcji ubóstwa,

• wspieranie polityk promujących rozwój społeczny, równość kobiet i mężczyzn, zatrudnienia i ochrony socjalnej,

• wspieranie współpracy transgranicznej oraz promowanie zrównoważonego rozwoju ekonomicznego, społecznego i środowiskowego w regionach przygranicznych,

• wspieranie polityk promujących zdrowie, edukację i szkolenia,

• promowanie i ochrona praw człowieka jako fundamentalnych wolności i wspieranie procesu demokratyzacji,

• zapewnienie sprawnie działającego i bezpiecznego systemu zarządzania granicami,

• promowanie współpracy w dziedzinach sprawiedliwości, spraw wewnętrznych oraz prewencji i walki z terroryzmem i zorganizowaną przestępczością,

• promowanie udziału Wspólnot w działaniach dotyczących badań i innowacji,

• promowanie współpracy pomiędzy Państwami Członkowskimi i krajami partnerskimi w dziedzinie szkolnictwa wyższego, wymiany nauczycieli, naukowców i studentów,

• promowanie dialogu między kulturami i kontaktami people-to-people.

W nowej perspektywie finansowej Polska będzie jednocześnie uczestniczyła i zarządzała dwoma programami w ramach Europejskiego Instrumentu Partnerstwa i Sąsiedztwa:

• Polska-Białoruś-Ukraina

• Polska-Litwa-Federacja Rosyjska (Obwód Kaliningradzki)

Przykładowe priorytety współpracy w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa to:

1. Poprawa i rozbudowa transgranicznej infrastruktury: komunikacyjnej,  transportowej, technicznej, turystycznej, społecznej i ochrony środowiska

2. Wspieranie innowacyjności, powiązań gospodarczych oraz ułatwienie współpracy sektora gospodarki i nauki

3. Wspieranie rozwoju zasobów ludzkich

Potencjalnymi beneficjentami programu będą instytucje prowadzące działania o charakterze non-profit przyczyniające się do realizacji priorytetów programu, w tym np. władze lokalne i regionalne, organizacje pozarządowe, instytucje publiczne, euroregiony.

Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej

2007-03-22


Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej jest ustanowionym na poziomie wspólnotowym nowym instrumentem współpracy terytorialnej, którego celem jest wzmocnienie spójności społeczno-gospodarczej poprzez ułatwienie współpracy w wymiarze transgranicznym, transnarodowym i międzyregionalnym oraz poprzez pokonanie przeszkód utrudniających tego rodzaju współpracę.

Instrument ten umożliwia tworzenie na terytorium Wspólnoty ugrupowań, posiadających osobowość prawną, zajmujących się współpracą oraz wyposażonych w możliwość podejmowania działań w celu realizacji programów lub projektów współpracy terytorialnej  współpracy terytorialnej, współfinansowanych przez Wspólnotę w szczególności w ramach funduszy strukturalnych.

Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej w każdym z państw członkowskich posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. Może więc nabywać lub zbywać mienie ruchome i nieruchome oraz zatrudniać pracowników i występować jako strona w postępowaniu sądowym.

W granicach kompetencji przyznanych  na mocy prawa krajowego, członkowie EUWT należą do jednej lub kilku z następujących kategorii:

• państwa członkowskie, 

• władze regionalne,

• władze lokalne,

• podmioty prawa publicznego,

i pochodzą z przynajmniej dwóch państw członkowskich.

INTERACT II

2007-03-22


INTERACT II  jest programem wsparcia technicznego, który ma na celu ulepszenie zarządzania i wdrażania programów w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej.

Budżet tego programu na lata 2007-2013 wynosi 34 033 512 euro, w tym wkład Polski - 449 376 euro.

Misją INTERACT II jest wspieranie Europejskiej Współpracy Terytorialnej, współfinansowanej przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w okresie programowania 2007 - 2013 w zapewnianiu usług dla grup docelowych.

Usługi te mają na celu:

• zabezpieczanie i zwiększanie wydajności i efektywności programów i projektów Współpracy Terytorialnej, odnoszących się do konkretnych obszarów geograficznych lub dziedzin tematycznych;

• dążenie do poprawy jakości i know-how w wymianie transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalnej w Państwach Członkowskich UE i krajach stowarzyszonych Norwegii i Szwajcarii.

W programie uczestniczą wszystkie państwa Wspólnoty zaangażowane w zarządzanie i wdrażanie programów w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej, w tym nowe kraje członkowskie: Rumunia i Bułgaria oraz państwa sąsiadujące z UE, w tym Norwegia i Szwajcaria.

W nowej perspektywie finansowej 2007-2013 wyzwania związane z wymianą doświadczeń, dobrych praktyk służących ulepszeniu zarządzaniem i wdrażaniem programów w ramach EWT zostały potraktowane bardziej kompleksowo, w związku z czym nie będzie naboru projektów w ramach poszczególnych priorytetów i kategorii działań programu INTERACT 2007-2013.

Grupami docelowymi są wszystkie te instytucje i/lub organy, które odpowiedzialne są za zarządzanie i wdrażanie programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej 2007-2013: 
•  Instytucje Zarządzające,
•  Wspólne Sekretariaty Techniczne,
•  Komitety Monitorujące,
•  Krajowe Osoby Kontaktowe,
•  Instytucje Certyfikujące,
•  Instytucje Audytowe.

Program INTERACT II składa się z dwóch  priorytetów:

Priorytet 1: Rozwój i dostarczanie usług
Priorytet ten dotyczy generowania treści, dostarczania i rozpowszechniania usług i produktów w oparciu o najlepsze praktyki i zwiększoną wiedzę oraz w oparciu o doświadczenia podmiotów, uczestniczących we współpracy terytorialnej.

W ramach tego priorytetu realizowane będą działania skoncentrowane w następujących kategoriach interwencji:

• zasoby informacji, które koncentrować się będą na dwóch celach operacyjnych:

• baza wiedzy, czyli utworzenie i prowadzenie należytej, wszechstronnej i powszechnie dostępnej bazy wiedzy dla współpracy terytorialnej i powiązanych z nią spraw;

• narzędzia, czyli zapewnienie przyjaznych dla użytkownika poradników i zestawów materiałów, jak również przykładów skutecznych procedur dla realizowania współpracy terytorialnej;

• współpraca, która zawiera następujące cele operacyjne:

• koordynacja sieci, czyli utworzenie, zarządzanie i animowanie siecią grup docelowych/podmiotów wnoszących wkład w Program INTERACT oraz intensyfikowanie powiązań sieciowych z zewnętrznymi partnerami i instytucjami zaangażowanymi lub zainteresowanymi Europejską Współpracą Terytorialną;

• wymiana i transfer, czyli  zwiększenie fizycznej wymiany, wzajemnej edukacji i transferu know-how pomiędzy instytucjami, organami i osobami bezpośrednio zaangażowanymi w realizowanie programów i projektów współpracy terytorialnej w ramach celu Europejska Współpraca Terytorialna i Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej;

• rozpowszechnianie i promocja, czyli zapewnienie szerokiego rozpowszechniania produktów i usług INTERACT pomiędzy grupami docelowymi oraz rozpowszechnianie osiągnięć programu wśród wszystkich zainteresowanych podmiotów;

• zarządzanie jakością, czyli utworzenie i egzekwowanie rygorystycznego zarządzania jakością, zapewniającego spójność, przydatność i wykonalność wszelkiego rodzaju produktów i usług zapewnianych w ramach INTERACT II, jak również przepływów komunikacji, węzłów kompetencji i umożliwianie procesów.

Priorytet 2: Pomoc Techniczna 
Zgodnie z artykułem 46 rozporządzenia WE 1083/06 pomoc techniczna powinna dotyczyć działań z zakresu: przygotowania, zarządzania, oceny, informacji i kontroli działalności programów operacyjnych oraz zawierać działania, które mają na celu zwiększenie zdolności administracyjnych do wdrażania funduszy. Dostępny budżet jest ograniczony do 6% całkowitej kwoty alokowanej w ramach EFRR.

W ramach tego priorytetu realizowane będą następujące kategorie działań:

• działania zarządzające,

• działania monitorujące i oceniające,

• działania informacyjne,

• audyt.

 

17) System wdrażania środków UE w okresie 2007-2013

System wdrażania środków Unii Europejskiej przyznanych Polsce na lata 2007-2013 charakteryzuje się trzema poziomami:

• Pierwszy poziom - koordynacja

• Drugi poziom - zarządzanie

• Trzeci poziom - wdrażanie

PIERWSZY POZIOM - KOORDYNACJA

Koordynacja na poziomie Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia
Koordynację w zakresie zarządzania Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (NSRO) i realizacji wszystkich programów polityki spójności sprawuje minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego. Dla sprawnego wykonywania swoich funkcji koordynacyjnych odpowiada on za przygotowanie, organizację oraz nadzór nad prawidłowym funkcjonowaniem systemu realizacji NSRO oraz prowadzi nadzór nad realizacją programów operacyjnych, w tym w zakresie zarządzania, monitorowania, kontroli i audytu, zgodnie z wymogami określonymi w Rozporządzeniach Rady.

W odniesieniu do regionalnych programów operacyjnych (RPO) rolę koordynującą pełni minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, odpowiedzialny za weryfikację projektów programów operacyjnych pod względem ich zgodności z NSRO, negocjowanie ich zapisów z KE we współpracy z instytucjami zarządzającymi RPO, kontrolę stosowania wytycznych MRR oraz monitorowanie efektów wdrażania RPO w regionach.

Dla zapewnienia skutecznej bieżącej koordynacji realizacji NSRO zostanie powołany przez Prezesa Rady Ministrów zespół pod przewodnictwem ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego, którego zadaniem będzie bieżący monitoring stanu realizacji programów operacyjnych i podejmowanie wynikających z niego decyzji, w szczególności dotyczących przygotowania ewentualnych zmian prawnych, instytucjonalnych i proceduralnych.

Dla prawidłowej realizacji funkcji koordynacji polityk horyzontalnych, jak i strategicznego monitorowania i oceny realizacji NSRO zostanie utworzony Komitet Koordynacyjny (KK) pod przewodnictwem ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego, który będzie monitorował realizację polityk należących do polityki rozwoju, w szczególności polityki konkurencyjności, spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. KK będzie formułował opinie i rekomendacje na temat przebiegu wdrażania polityk horyzontalnych w celu zapewnienia spójnej realizacji polityki rozwoju.

Koordynacja realizacji programów operacyjnych na poziomie regionalnym
Koordynację pomiędzy celami strategii rozwoju danego województwa, celami i mechanizmami realizacji na poziomie regionalnym różnych programów operacyjnych polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej, sprawuje Zarząd Województwa, wykorzystując w tym celu Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny (KM RPO).

DRUGI POZIOM - ZARZĄDZANIE

Instytucje Zarządzające (IZ)
Instytucja Zarządzająca jest odpowiedzialna za przygotowanie i realizację programów operacyjnych (w tym regionalnych programów operacyjnych). IZ dla programów zarządzanych centralnie jest minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, natomiast IZ dla regionalnych programów operacyjnych jest Zarząd danego województwa. 

Do funkcji IZ należą:

• zapewnienie zgodności wyboru operacji do finansowania z kryteriami wyboru projektów dla programu, 

• zapewnienie prowadzenia kontroli programu operacyjnego, w tym w szczególności przygotowanie planu kontroli systemowych oraz zatwierdzenie planów kontroli innych instytucji, 

• dokonywanie oceny postępów realizacji programu na podstawie sprawozdania rocznego,

• przygotowywanie, we współpracy z Instytucjami Pośredniczącymi, raportów o nieprawidłowościach oraz przekazywanie ich do odpowiednich instytucji.

TRZECI POZIOM - WDRAŻANIE

Instytucje Pośredniczące (IP)
Instytucja Zarządzająca programem może delegować wykonywanie części swoich zadań do Instytucji Pośredniczących. Dotyczy to zadań odnoszących się do poszczególnych osi priorytetowych (lub grup osi priorytetowych). Dokonując takiej delegacji, Instytucja Zarządzająca zachowuje jednak całkowitą odpowiedzialność za całość realizacji programu. Delegacja odbywa się na drodze odpowiedniego porozumienia, określającego szczegółowo zakres zadań Instytucji Pośredniczącej oraz wynikające z niego prawa i obowiązki obu stron porozumienia.

Aby zapoznać się z listą poszczególnych instytucji pośredniczących dla programów krajowych prosimy pobrać plik z tabelą instytucji zaangażowanych w realizację Programów Operacyjnych. W przypadku programów regionalnych proces powoływania Instytucji Pośredniczących jest w toku, ich ostateczna lista zostanie przedstawiona po zaakceptowaniu programów operacyjnych przez Radę Ministrów.

Dla programów realizowanych na poziomie centralnym rolę IP będzie pełnić wyłącznie jednostka sektora finansów publicznych. IP może delegować część zadań związanych z wdrażaniem operacji/grup operacji do innych instytucji. Proces powoływania instytucji wdrażających nie został jeszcze zakończony w żadnym z programów operacyjnych. System wdrażania NSRO zakłada możliwość zlecania zadań innym instytucjom, jednak powinno się to odbywać zgodnie z procedurami określonymi w Prawie Zamówień Publicznych. Dlatego też na chwilę obecną nie ma możliwości wskazania żadnej instytucji, która będzie wykonywała zadania zlecone przez Instytucję Zarządzającą lub Instytucję Pośredniczącą.

Instytucja Certyfikująca (IC)
W celu zapewnienia maksymalnej sprawności systemu realizacji NSRO certyfikacja płatności wobec KE dokonywana będzie przez działające w strukturze ministerstwa właściwego do spraw rozwoju regionalnego Instytucje Certyfikujące (IC), funkcjonalnie niezależne od IZ.

W przypadku regionalnych programów operacyjnych Instytucja Certyfikująca deleguje na podstawie zawartego porozumienia część funkcji związanych z certyfikacją do Urzędów Wojewódzkich.

Instytucja certyfikująca odpowiada w szczególności za:

• opracowanie i przedłożenie Komisji poświadczonych deklaracji wydatków i wniosków o płatność;

• poświadczenie (na podstawie informacji od instytucji zarządzających oraz przeprowadzonych audytów), że:

• deklaracja wydatków jest dokładna, wynika wiarygodnych systemów księgowych i jest  oparta na weryfikowalnej dokumentacji;

• zadeklarowane wydatki są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi oraz zostały poniesione w związku z operacjami wybranymi do finansowania zgodnie z kryteriami mającymi zastosowanie do programu i spełniają zasady wspólnotowe i krajowe;

• utrzymywanie w formie elektronicznej zapisów księgowych dotyczących wydatków zadeklarowanych Komisji;

• prowadzenie ewidencji kwot podlegających procedurze odzyskiwania i kwot wycofanych po anulowaniu całości lub części wkładu dla operacji.

Instytucja Audytowa
Dla wszystkich programów operacyjnych funkcje Instytucji Audytowej pełni Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej.

Instytucja audytowa programu operacyjnego odpowiada w szczególności za:

• zapewnienie prowadzenia audytów w celu weryfikacji skutecznego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli programu operacyjnego oraz audytów operacji na podstawie stosownej próby w celu weryfikacji zadeklarowanych wydatków;

• przedstawianie Komisji, w terminie dziewięciu miesięcy od zatwierdzenia programu operacyjnego, strategii audytu i ich metodologię;

• do dnia 31 grudnia każdego roku w latach 2008-2015:

• przedłożenie Komisji rocznego sprawozdania audytowego, informującego o wszelkich brakach wykrytych w systemach zarządzania i kontroli programu;

• wydawanie opinii, na podstawie kontroli i audytów przeprowadzonych na jej odpowiedzialność, w kwestii tego, czy system zarządzania i kontroli funkcjonuje skutecznie, tak aby dawać racjonalne zapewnienie, że deklaracje wydatków przedstawione Komisji i transakcje będące ich podstawą są zgodne z prawem i prawidłowe;

• przedkładanie deklaracji częściowego zamknięcia zawierającej ocenę zgodności z prawem i prawidłowości danych wydatków;

• przedłożenie Komisji, nie później niż dnia 31 marca 2017 r., deklaracji zamknięcia, zawierającej ocenę zasadności wniosku o wypłatę salda końcowego oraz zgodności z prawem i prawidłowości transakcji będących podstawą wydatków objętych końcową deklaracją wydatków, do której dołącza się końcowe sprawozdanie audytowe.

Z przeprowadzonych czynności audytowych Instytucja Audytowa opracowuje sprawozdania wraz z ewentualnymi rekomendacjami. Za wdrożenie rekomendacji w terminach określonych przez Instytucję Audytową odpowiedzialne są Instytucje Zarządzające poszczególnymi programami operacyjnymi.

Komitet Monitorujący
Monitorowanie programu operacyjnego służy zapewnieniu sprawnego zarządzania i realizacji NSRO oraz poszczególnych programów operacyjnych. Jest ono prowadzone - na poziomie NSRO przez instytucję koordynującą NSRO oraz Komitet Koordynujący NSRO. 

Na poziomie programu operacyjnego monitorowanie prowadzone jest przez Instytucję Zarządzającą i Komitet Monitorujący pracujący pod przewodnictwem przedstawiciela Instytucji Zarządzającej. Komitet Monitorujący program operacyjny może podjąć decyzję o powołaniu podkomitetu monitorującego dla poszczególnych osi priorytetowych, któremu deleguje część swoich zadań związanych z prowadzeniem monitoringu w ramach danej osi  priorytetowej. Podkomitet monitorujący działa pod przewodnictwem Instytucji Pośredniczącej. Ponadto monitorowanie efektów wdrażania regionalnych programów operacyjnych prowadzone jest również przez Instytucję Koordynującą RPO.

18) Pomysł projektów modelowych narodził się w niemiecko-francuskim projekcie bliźniaczym w Ministerstwie Gospodarki i Pracy. Zaczerpnięty został z systemu brandenburskiego „wytycznych wsparcia”, gdzie z powodzeniem jest realizowany od 1991r. W Polsce jednak pomysł ten został rozszerzony i nie stanowi tylko samych wytycznych tworzenia projektu, ale odnosi się do częściowo gotowych projektów wraz ze wskazówkami dotyczącymi opracowywania studium wykonalności i oceny oddziaływania na środowisko.

Projekty modelowe mają na celu ułatwienie potencjalnym beneficjentom wnioskowanie o dofinansowanie z Unii Europejskiej. Wspierają wiele podobnych do siebie przedsięwzięć i są zrozumiałe dla przeciętnych projektodawców. Ich podstawową zaletą jest to, że zawierają ściśle ustaloną, zamkniętą listę kosztów kwalifikowanych.

Projekty modelowe składają się z częściowo uzupełnionego wniosku, instrukcji jego wypełniania oraz rozszerzonego opisu merytorycznego. Dodatkowo te, które tego wymagają, są jeszcze zaopatrzone w wytyczne do studium wykonalności i w wytyczne do oceny oddziaływania na środowisko.

Jeśli osoba zainteresowana wsparciem z funduszy strukturalnych uzna, że dany projekt modelowy dotyczy przedsięwzięcia, jakie chciałaby realizować na swoim obszarze, to może z niego skorzystać i dzięki temu sprawniej przejść przez proces przygotowywania potrzebnych dokumentów.

Projekty modelowe są nowatorskim pomysłem w Polsce wypracowanym w niemiecko-francuskim projekcie bliźniaczym przy udziale ekspertów polskich i zagranicznych.

Obecnie przygotowanych zostało 20 projektów w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego

Prace nad przygotowaniem kolejnych projektów modelowych trwają. Projekty te będą więc sukcesywnie udostępniane i prezentowane na tej stronie oraz na stronie Ministerstwa Gospodarki i Pracy

---