Izabela Popławska - Łukanus

I rok mgr WF, specjalność: turystyka aktywna

III gr. żm

REGIONY TURYSTYCZNE

I. Ogólne informacje o Kanadzie

Kanada (z ang. Canada) to państwo położone w Ameryce Północnej, rozciągające się od Oceanu Atlantyckiego na wschodzie do Oceanu Spokojnego na zachodzie i Oceanu Arktycznego na północy. Na południu i północnym zachodzie graniczy ze Stanami Zjednoczonymi. Powierzchnia Kanady (ląd oraz akweny słodkowodne) to ponad 9 984 670 km². Odległość między krańcem zachodnim i wschodnim to prawie 5 200 km, natomiast między północnym i południowym - 4 600 km. 7,6% powierzchni Kanady stanowią rzeki oraz jeziora (755.180 km²). Kraj ten jest drugim co do wielkości na świecie (po Rosji) rezerwuarem słodkiej wody. Obszar tundry arktycznej Kanady zajmuje ok. 2,3 mln km², co stanowi 23% powierzchni kraju. Natomiast na cele rolnicze wykorzystuje się 7% powierzchni Kanady. Lasy obejmują 4,45 mln km,² a więc ponad 44% powierzchni kraju. Największym bogactwem naturalnym Kanady są zasoby świeżej wody (stanowią one 30% światowych zasobów).

Gęstość zaludnienia 3,2 osób/1 km², stawia Kanadę na ostatnim miejscu w grupie krajów uprzemysłowionych. Według najnowszych danych liczba ludności Kanady to 33,245,000. Jednym z elementów stałego wzrostu liczby ludności jest polityka imigracyjna stale prowadzona przez rząd Kanady (ok. 200-250 tys. imigrantów rocznie). Zaludnienie kraju jest nierównomierne. W dwóch prowincjach: Ontario i Quebec, żyje ponad 60% ogółu ludności, a 11 mln osób, a wiec 35% wszystkich mieszkańców Kanady mieszka w trzech największych aglomeracjach miejskich: Toronto, Montreal i Vancouver. Warunki klimatyczne, przeszłość historyczna i silne wpływy amerykańskie zadecydowały o skupieniu ludności w wąskim pasie wzdłuż południowej granicy kraju. Około 90% ludności mieszka w strefie o szerokości 250 km wzdłuż granicy z USA.

Współczesne państwo kanadyjskie składa się z 10 prowincji oraz 3 terytoriów: Jukon, Northwest Territories i Nunavut. Jukon został wydzielony jako odrębna jednostka administracyjna w czasach gorączki złota na Alasce (w 1898 roku), aby zapewnić lepszą kontrolę nad złotonośnymi obszarami. Nunavut jest najmłodszą jednostką administracyjną, powstałą w dniu 1 kwietnia 1999 roku, jako ziemia "ludów północy" - Inuitów (zwanych w Polsce Eskimosami.)

2. Główne ośrodki turystyczne

Na obszarze Kanady można wyróżnić 6 regionów turystycznych w obrębie których wyróżniamy liczne ośrodki turystyczno - rekreacyjne. Te regiony to :

1. Atlantycki

2. Quebec

3. Ontario

4. Prerii

5. Kordylierów

6. Północny

1. Region Atlantycki

Region Atlantycki obejmuje prowincje: Nową Fundlandię, Nową Szkocję, Nowy Brunszwik i Wyspę Księcia Edwarda.

NOWA FUNLANDIA

Ważnym sektorem gospodarki prowincji jest turystyka. Naturalne piękno wyspy i przyjazny charakter jej mieszkańców przyciąga coraz większe rzesze zwolenników aktywnego odpoczynku.

Na Nowej Funlandii mieszczą się dwa parki narodowe. Park Narodowy Gros Morne leży na zachodnim wybrzeżu wyspy i jest umieszczony na liście światowego dziedzictwa UNESCO od 1987 roku, z powodu jego walorów krajobrazowych oraz charakteru geologicznego. To największy z parków w atlantyckiej części Kanady, ma powierzchnię 1 805 km². Na terenie Parku Narodowego Gros Morne występuje wiele dzikich gatunków, wśród których można wymienić: rysia kanadyjskiego, baribala, renifera, zająca polarnego, łosia. W wodach przybrzeżnych występują walenie oraz kamieniuszki.

Park Narodowy Terra Nova leżący po wschodniej stronie wyspy obejmuje ochroną skaliste brzegi zatoki Bonavista, ukazując historię tutejszego morza, skał i ludzi. Park został utworzony w 1957, na powierzchni 400 km². Nazwa parku pochodzi od portugalskiej nazwy Nowej Fundlandii. Krajobraz parku składa się głównie z lesistych wzgórz, skał, bagien i stawów. Na terenie parku występuje wiele gatunków ssaków, migrujących ptaków oraz wiele gatunków morskich. Park posiada dwa kempingi, oraz dobrze rozwiniętą sieć szlaków turystycznych. Na terenie parku można uprawiać m.in.: narciarstwo, kajakarstwo, canoing.

Na Nowej Fundlandii istnieje kilka szlaków turystycznych. Szlak wschodniego wybrzeża zaczyna się na wschodnim krańcu półwyspu Avalon, w pobliżu miejscowości Fort Amherst, a kończy w oddalonej o 215 km miejscowości Cappahayden. Szlak wiedzie wzdłuż wybrzeża, poprzez długie odcinki niezamieszkanych, skalistych brzegów, urozmaiconych rozrzuconymi tu i ówdzie wioskami rybackimi.

W Stephenville, miasteczku liczącym ok. 8000 mieszkańców, od początku lat 40. XX wieku do roku 1966 istniała baza amerykańskiej marynarki i lotnictwa. Leżała ok. 20 km od miasta, będąc z nim połączona linią kolejową, wiodącą do leżącej na miejscu dawnej bazy miejscowości Stephenville Crossing.

Na zachodnim wybrzeżu, w Bay of Islands (Zatoce Wysp), leży miejscowość Corner Brook, w której znajduje się największa na wyspie drukarnia.

Sandy Point (leżące w zatoce Saint George's) oraz miasto Saint George's były pierwszymi większymi osiedlami na zachodnim wybrzeżu Nowej Fundlandii. Jednakże ich ostatni mieszkaniec, Alphonsus Swyers, został zmuszony do opuszczenia tego miejsca w 1973 roku.

Park Prowincjonalny Barachois Pond jest obszarem chronionej przyrody ze względu na walory tamtejszych lasów.

Marble Mountain to główna na wyspie atrakcja dla narciarzy.

W marcu corocznie odbywa się otwarcie sezonu polowań na foki grenlandzkie.

Nowa Fundlandia znana jest także z uniwersytetu, Memorial University of Newfoundland, z siedzibą w St. John's.

NOWA SZKOCJA

Głównym ośrodkiem gospodarczym i turystycznym tego terenu jest Halifax, stolica i największe miasto Nowej Szkocji. Zatoka Halifaksu to drugi największy na świecie naturalny port, i to na dodatek - co szczególnie cenne w tak mroźnym jak Kanada kraju - nigdy nie zamarzający.

Największy urok Halifaksu to jego stare miasto, kiedyś niezwykle żywe - jak wszystkie portowe dzielnice na całym świecie, potem zaniedbane, wreszcie w latach 60-tych pieczołowicie odbudowane - już z myślą przede wszystkim o turystach. Kiedyś najwięcej zainteresowania wzbudzali tu piraci. Dzisiaj piraci przeminęli, ale najbardziej imponująca budowla starego Halifaksu nadal nosi nazwę Targu Piratów.

Większość przybyszów do Halifaksu odwiedza oczywiście starówkę, zabytkowe fortyfikacje, niezwykle liczne w mieście parki, czasem - z mostów i wzgórz podziwiają przepiękną panoramę zatoki..

NOWY BRUNSZWIK

Największym kurortem turystycznym prowincji jest St. Andrews nad zatoką Fundy, z olbrzymich rozmiarów hotelem Algonquin, w którym okna każdego z pokoi oferują imponujący widok na piękną zatokę St. Croix.

Najwyższymi szczytami prowincji są Góra Clarleton 820 m i Wielka Łysa Góra 672 m n.p.m. W poprzek prowincji przepływa majestatyczna rzeka St. John, niekiedy zwana Renem Północnej Ameryki. Oprócz tej rzeki znajduje się tam wiele innych, m.in.: Miramichi, Restigouche, Nepisiguit, Salmon, St. Croix i Tobique oraz liczne jeziora. Do największych z nich należą Grand, Chiputneticook, Magaguadavic i Oromocto. Niezwykle czysta woda powoduje, że Nowy Brunszwik jest rajem dla wędkarzy.

W tej części Kanady usytuowana jest Zatoka Fundy. Jest to niewątpliwie cud natury, a to z powodu niewiarygodnie wysokich pływów. Najwyższa na świecie i osiągająca tutaj aż 14 metrów różnica poziomu wody między odpływem, a przypływem zależy przede wszystkim od grawitacyjnego przyciągania słońca i Księżyca, ale również od nietypowego kształtu zatoki Fundy.

Hopewell Rocks na terenie Nowego Brunszwiku to miejsce gdzie najlepiej obserwować można ten cud natury chodząc sucha noga po dnie zatoki Fundy. Hopewell Rocks to jednak przede wszystkim malownicze skały stojące na dnie.

WYSPA KSIĘCIA EDWARDA

Wyspa Księcia Edwarda - najmniejsza i najmniej ludna, lecz jednocześnie najgęściej zaludniona prowincja Kanady. Prowincja obejmująca całą powierzchnię Wyspy Księcia Edwarda leżącej w Zatoce św. Wawrzyńca. Największym miastem prowincji jest jej stolica Charlottetown. Drugim co do wielkości miastem jest Summerside. Prowincja połączona jest ze stałym lądem mostem - Most Konfederacji (w okolicach Summerside) z Nowym Brunszwikiem oraz połączeniem promowym Charlottetown z Nową Szkocją.

Wyspa Księcia Edwarda nie jest dla wielbicieli mocnych przygód, nie ma tu luksusowych kurortów, rozbłyskujących neonami kasyn i modnych dyskotek.
    Są za to plaże - srebrzyste pasma czystego piasku odbijające się od czerwieni urwiska ponad nimi. Są łagodne pagórki z wijącą się między nimi szosą.  Przez Wyspę jedzie się z przyjemnością - między ciemniejszą zielenią lasu połyskuje w słońcu błękit jeziora i zatoki. W oddali bieleje latarnia morska na cyplu czerwonych skał.

Wyspa Księcia Edwarda przyciąga wielbicieli turystyki jednak z innego powodu. To właśnie tutaj urodziła się autorka Ani z Zielonego Wzgórza - Lucy Maud Montgomery, a dokładniej we wsi Cavendish. Trzema najważniejszymi zabytkami tego miejsca jest gospodarstwo dziadków pisarki - Lucy i Alexandra Macneil, w którym pisarka spędziła dzieciństwo i młodość, wiejski cmentarzyk, gdzie pośród swych bliskich spoczywa Lucy Maud Montgomery oraz oczywiście słynne Zielone Wzgórze. Biały dom z zielonymi facjatkami otoczony jest słonecznikami i malwami, dalej budynki gospodarcze. Farma kuzynostwa Maud, ktora posłużyła jej za pierwowzór Zielonego Wzgórza została odkupiona przez rząd Wyspy, uczyniono z niej muzeum Maud i Ani Shirley.

2 Quebec

Québec to twierdza kultury frankofońskiej i najbardziej rozległa prowincja Kanady, zajmująca 15% jej terytorium.

Pięciokrotnie większa od Polski i rozległa jak Alaska, ciągnie się na długości 1,5 tys. km z zachodu na wschód oraz na długości 2 tys. km z północy na południe. Charakteryzuje się różnorodnością klimatyczną, przyrodniczą i kulturową. Krajobraz jest piękny i urozmaicony - od rozległych przestrzeni Tarczy Kanadyjskiej, poprzez wielką nizinę Rzeki Świętego Wawrzyńca, gdzie skupia się najwięcej ludności, po wyniosłe Appalachy.

Został założony przez de Champlaina w 1608 r. na terenie wioski indiańskiej. Wkrótce stał się ośrodkiem francuskiej kultury i handlu, a od 1663 r. oficjalną stolicą kolonii francuskiej — Nowej Francji. W 1759 r. został zdobyty przez Anglików. W okresie  od 1851-55 i 1859-67 r. był stolicą Kanady. Jest podobpy do starych miast europejskich (znajdują się w nim m.in. mury obronne). Do najważniejszych zabytków należą: cytadela (pierwsza połowa XIX w.) oraz budowle Starego Górnego Miasta (Old Upper Town) i Starego Dolnego Miasta (Old
Lower Town), zwłaszcza ratusz - (pierwsza połowa XIX w.), bazylika Notre Damę (XVII w klasztor Św. Urszuli i seminarium,(XVII w. katedra Trójcy Świętej (początek XIX w.) i kościół Notre Damę des Victories (XVII w.) oraz hotel Chateau de Frontenac (XIX w.). W Parć d'Esplanade odbywają się każdego roku główne imprezy zimowego karnawału, trwającego 10 dni (festiwal podobny do Mardi Gras w Nowym Orleanie).

3. Ontario

W skład regionu wchodzą obszary prowincji Ontario — w większości wyżynne, zajmują środkową część Kanady, od Wielkich Jezior na południu po Zatokę Hudsona na północy. Zamieszkuje je ludność głównie pochodzenia anglosaskiego - - potomkowie „lojalistów"
ze Stanów Zjednoczonych i emigrantów z Wysp Brytyjskich, zwłaszcza Irlandii. Ontario jest najbardziej rozwiniętym gospodarczo regionem Kanady, a jego południowe obszary stanowią najsilniej zurbanizowane tereny w kraju. Do głównych ośrodków miejskich należą Toronto i Ottawa.

Toronto — położone nad Jeziorem Ontario, jest największym miastem Kanady oraz jednym z jej głównych ośrodków przemysłowych, handlowych, komunikacyjnych i kulturalnych. W XVII w. istniała tu osada Indian Irokezów, która w 1720 r. została przekształcona przez
Francuzów w faktorię handlu futrami i misję. W 1793 r. osiedle to (pod nazwą York) zostało stolicą Górnej Kanady, a następnie w 1867 r. — stolicą prowincji Ontario (zmieniając w 1834 r. nazwę na Toronto). W 1904 r. wielki pożar zniszczył znaczną część miasta. Jego odbudowie towarzyszył intensywny napływ imigrantów, głównie z krajów anglosaskich. Wśród licznych monumentalnych budowli na szczególną uwagę zasługuje zbudowana w 1975 r. wieża radiowo-telewizyjna CNN Tower, będąca najwyższym tego typu obiektem na świecie (533 m wys.). W szczytowej części znajduje się restauracja i punkt widokowy. Zainteresowanie budzą również budowle reprezentacyjne z XIX i XX w., m.in. parlament,
uniwersytet i ratusz. Toronto ma liczne muzea i galerie sztuki. Cenne eksponaty znajdują się zwłaszcza w The Royal Ontario Museum (dzieła sztuki chińskiej, egipskiej, greckiej i rzymskiej, kolekcja wyrobów indiańskich i eskimoskich) oraz Art Gallery of Ontario (zbiory malarstwa od XIV w., kolekcja rzeźb współczesnych). Atrakcję turystyczną stanowi Black Creek Pioneer — skansen budownictwa wiejskiego z XIX w., a także park wypoczynkowy Ontario Place (40 ha pow.), ogród zoologiczny oraz Wonderland — kanadyjski Disneyland, zbudowany w 1981 r. W Toronto odbywają się corocznie liczne imprezy folklorystyczne. Szczególną sławą cieszy się Mariposa — festiwal muzyki ludowej oraz Carabama — indiańskie święto ludowe.

Ottawa — leży nad rzeką Ottawą, przy ujściu rzek Rideau i Gatineau. Powstała w 1826 r. jako osada wojskowa (od 1850 r. miasto). W 1854 r. otrzymała obecną nazwę, a w 1858 r. została stolicą Kanady. Główną arterią wodną miasta jest kanał Rideau, łączący rzekę Ottawę z jeziorem Ontario. Wśród obiektów architektury na szczególną uwagę zasługuje zespół neogotyckich gmachów parlamentu (1859-75 r., rozbudowany w 1916 r.) oraz neoklasycystyczne budynki National Research Council i Rideau Hali. Słynne są: miejscowe muzea sztuki, zwłaszcza Narodowa Galeria Kanady (dzieła twórców europejskich i północnoamerykańskich, m.in. prace Grupy Siedmiu), Narodowe Muzeum Kanady, Narodowe Muzeum Nauki, Kanadyjskie Muzeum Wojny i Kanadyjskie Muzeum Narciarstwa; imprezy organizowane w Narodowym Centrum Kultury. Wielkim wydarzeniem w życiu Ottawy jest Święto Wiosny — festiwal folklorystyczny, obchodzony w maju każdego roku. Miasto jest wówczas udekorowane kwiatami — głównie tulipanami dostarczanymi z Holandii.

Jedną z największych atrakcji turystycznych omawianego regionu, a także całej Kanady, jest zachodnia część wodospadu Niagara, zwana Canadian Falls lub Horseshoe Falls. Głównym centrum ruchu turystycznego jest tu miejscowość Niagara Falls.
Do licznie odwiedzanych miast należy też Stratford — słynne dzięki organizowanym w nim festiwalom szekspirowskim, Kingston - zabytki architektury wiktoriańskiej z pierwszej połowy XIX w. oraz Marrisburg — rekonstrukcja osady z XIX w.
Region Ontario ma dogodne warunki do rozwoju narciarstwa, turystyki pieszej oraz sportów wodnych. Jest również interesujący dla miłośników przyrody, głównie dzięki licznym terenom chronionej fauny i flory (parki narodowe Georgian Bay Islands, Point Pelee, Pukaskwa oraz prowincjonalne Algonquin, Ouetico i in.). Na jego atrakcyjność wpływa także wyjątkowy koloryt krajobrazów w porze jesiennej, związany z czerwienią liści
klonów.

4. Region Prerii

Region Prerii obejmuje prowincje Manitoba, Saskatchewan oraz większą część Alberty. Przeważającym typem krajobrazu są tu płaskie lub faliste równiny, pokryte na północy lasem i tundrą, na południu zaś zajęte przez pola uprawne, które zastąpiły niemal całkowicie naturalną roślinność stepową. Krajobraz urozmaicają liczne jeziora polodo-wcowe (Winnipeg, Athabaska, Winnipegosis, Jezioro Reniferowe, Saskatchewan i in.). Prerie odznaczają się silnie zróżnicowaną strukturą etniczną ludności. Oprócz Anglików, Irlandczyków i Szkotów mieszkają tu pokaźne grupy Niemców, Ukraińców, Skandynawów, Holendrów i Polaków.

Penetracja turystyczna omawianego regionu jest w znacznym stopniu uwarunkowana istnieniem połączeń komunikacyjnych, które w północnej jego części są niemal wyłącznie ograniczone do transportu lotniczego. Większe skupiska ludności miejskiej powstały w
południowej części regionu i leżą przy rody. Do licznie odwiedzanych należą m.in. Glacier4, Banff, Jasper, Yoho, Kootenay, Mount Revelstoke, Waterton Lakes i Nahan-ni5. Między parkami Banff a Jasper biegnie Banff-Jasper Highway — droga krajobrazowa prowadząca przez szczególnie malownicze rejony Gór Skalistych. Z walorów widokowych słynie również Alaska Highway. Droga ta zaczyna się w Dawson Creek i na terytorium Kanady kończy w parku narodowym Kluane w Górach Św. Eliasza. Górski krajobraz Kordylierów urozmaicają liczne jeziora polodowcowe i głębokie doliny rzeczne mające często charakter kanionów. Znane są zwłaszcza kaniony w parku narodowym Nahanni, w górach Mackenzie oraz kaniony rzek Fraser i Thompson w Górach Nadbrzeżnych. Słynna jest także dolina Okanagan (południowa część Kolumbii Brytyjskiej), w której leżą liczne rezerwaty Indian6 oraz Skeena (środkowa część Gór Nadbrzeżnych), stanowiąca w przeszłości ważny szlak handlowy. Spotkać tu można liczne totemy indiańskie (w miejscowościach: Ksan, Kitwanga, Kispiox i in.). Region odznacza się szczególnie dogodnymi warunkami do rozwoju turystyki zimowej, zwłaszcza narciarstwa. Do głównych
ośrodków sportów zimowych należą: Banff, Jasper, Revelstoke, Golden i Kimberley. Dzięki ocieplającym wpływom Prądu Północnopacyficznego możliwe jest również zażywanie kąpieli morskich. Większość nad morskich miejscowości wypoczynkowych leży w południowej części wybrzeża. Należą do nich m.in. Victoria — stolica Kolumbii Brytyjskiej, Parksville i Oualicum Beach.
Zainteresowaniem turystów cieszą się także miejscowości położone w najdalej na północ wysuniętej części Kordylierów, wśród nich m.in. Dawson — miasto z okresu gorączki złota8 oraz Whitehorse — znane głównie dzięki unikatowej budowli jaką jest miejscowa katedra drewniana Old Log Church wzniesiona w 1900 r.

5. Region Kordylierów

Najbardziej interesującą atrakcja turystyczną jest tu pasmo gór w płn.-zach. Kanadzie (Kolumbia Bryt. i terytorium Jukon); dł. ok. 650 km. Najwyższy szczyt to Keele Peak (2972 m); powyżej 2500 m znajdują się lodowce oraz skały osadowe.

Miejsca te są często odwiedzane przez amatorów sportów zimowych.

6. Region Północny

Region ten obejmuje kontynentalną i wyspiarską część Terytoriów Północno-Zachodnich. Odznacza się surowym klimatem, który stanowi główny czynnik ograniczający jego aktywizację gospodarczą i penetrację turystyczną. Jest to kraina prawie nie zamieszkana. Wśród żyjącej tu ludności (kilkadziesiąt tysięcy osób) większość stanowią Eskimosi i Indianie.
Stolicą regionu jest Yellowknife, będące także bazą wypadową dla wycieczek turystycznych (głównie samolotowych) do odległych rejonów kanadyjskiej Arktyki. Samolotowe podróże turystyczne są również organizowane z Frobisher Bay, które leży w południowej części Ziemi Baffina. Ich celem jest zwłaszcza park narodowy Auyuittuq, położony we wschodniej części wyspy.

---