DYKTANDA

1.

Raz jaszczurka jaszczureczkę

poprosiła o szczoteczkę .

• Nie szczędź trudu , moje złotko ,

grzbit mi wyczeszcz swoją szczotką ;

oczyściłam go już w części ,

ale coś tam jeszcze chrzęści :

szczypta piasku , błota szczątki

weszły szczelnie w jakieś kątki.

• Powiedz mi , jaszczurko , szczerze ,

Czemu skórę głaszczesz , pierzesz ? (…)

2.

(…) - Dobrze - westchnął straszek szczerze,

gotując na nowo -

że w dzień drzemią nietoperze ,

i to w dół głową.

(…) Pszczoła ostro zaburczała

nad straszkiem stropionym

i pomknęła niby strzała

w swe słoneczne strony

Strach , jak struty , nóż odłożył ,

Odstawił rondelki.

Ech ! Nietoperz go nie strwożył ,

A pszczoła ?…Wstyd wielki !

3.

(…) Gdy przemknęła poprzez trawę ,

płotek zamknął jej przeprawę .

Przeskoczyła przez poprzeczkę ,

ale jak przepłynąć rzeczkę ?

Jakże przeprzeć tę przeszkodę ?

Jak przedostać się przez wodę ?

Przepióreczki w całym świecie

nie potrafią pływać przecież !

Przez myśl przeszło jej przypadkiem :

„Może by tak przejść przez kładkę ?

Widzę deski przerzucone

na przeciwną rzeki stronę”. (…)

4.

(…) Nagle trzask i prask - oo , źle !

aż powietrze trzęsie się :

na trzepaku , jak to bywa ,

ktoś trzepaczką trzepie dywan

i trzmiela i pchłę ! (…)

W biednym trzmielu upadł duch .

• Niech ochłonę ! Nos mi spuchł ,

bo trzepaczka twarda dość .

Pchła też spuchła . W nosie osy

nie dostrzegłem much… Uch !(…)

5.

Żubr , żyrafa , żaba , żmija , żuk , żółw , żbik i żuraw

ryż żarłocznie spożywali

z żeberkiem i żurem .

Żart to przecież…

coś ich przecież naprawdę złączyło .

Kto uważnie czyta , pewnie wie już , co to było .

Wyprężyła się żyrafa :

• Będę waszą panią !

Mam życzenię objąć władzę , zasługuję na nią .

Żubr zażądał :

• To ja raczej chcę tu panować !

A wraz ze mną moja żona najdroższa , żubrowa . (…)

6.

Że rzep się czepia , wiadomo :

psiego ogona rzekomo.

Lecz , czy kto słyszał , by rzepa

Pragnęła się rzepów czepiać ?

Rzekł jej rzep : - Odczep się , rzepo !

Jesteś zbyt ciężką przyczepą .

A ona : - Jednak , mój rzepie ,

ja się do rzepka przyczepię ! (…)

7.

(…) Rozwinęła pęd maszyna

prężnie i ochoczo ,

koła niosą ją po szynach ,

toczą się

i toczą .

Tętni pociąg , strąca w pędzie

tysiąc nut ze stali :

dźwięczniej , dźwięczniej ,

prędzej , prędzej ,

dalej , dalej ,

dalej …

8.

Lis-chytrus (zwany Hipolitem) ,

słynąc nielichym apetytem ,

pod kurnik podkratł się przed świtem

chyłkiem i ciszkiem , wzniósłszy kitę .

Już łykał ślinkę i chichotał :

• Chi-chi-chi , bierze mnie ochota

pochwycić kęs kurzego uda .

Chyba nie chybię ? Skok się uda !

Gotów też byłbym w każdej chwili

nad gąską , kaczką się pochylić .

Świeży drób - zdrowym bywa daniem ,

więc higieniczne zjem śniadanie . (…)

9. { Dyktando nr 8 i 9 można połączyć w całość }

(…) Chytry Hipolit się przeliczył :

nieblisko jeszcze do zdobyczy .

Bo gdy wychynął przy kurniku ,

rozległ się okrzyk : - Kikiryku !

Okrzyk ten psa obudził w budzie ,

co go Hilarym zowią ludzie .

Hyc ! Pies Hilary wypadł z budy

i złapał w zęby kosmyk rudy

w rozchybotanej lisiej kicie .

Przykra historia , Hipolicie !

Kruchy twój los ! (…)

10.

-1- -3-

Koło Gdańska czy też Gdyni …Magdę gniady koń rozgniewał ,

żyje Magda , gospodyni . gdyż zjadł zgniłe jabłka z drzewa .

Że gderliwa bywa nieco , …Zbigniew ciasto zagniótł . Potem

często gderze o byle co : wyszedł z ciasta placek-gniotek !

-2- -4-

…Ot , Gdakula takie małe …W dżdżysty dzień po grząskiej drodze

jajka znosi jak migdałek , przyszło Magdzie brnąć , niebodze ,

gdacze zaś i skrzydłem trzęsie a złej jakiejś wróżki różdżka

tak , jak gdyby zniosła - gęsie ! siała dżdżownic rój na dróżkach ! (…)

11.

(…) Chyżo zmykaj stąd z powrotem !

Chatka - to nie hotel .

Gdyby chytrze wszedł tu chomik ,

skrzaty hardo by rozgromił .

Trzeba by nam bez wahania

uchodzić z mieszkania…

Gdyby już do nas wąsy wetknął ,

pobaw się z Halinką , z Hetką

choć przez chwilkę . Ja cię za to

ugoszczę herbatą .

12.

Wujek Jurek kupił wózek ,

wózek ukradł urwis Józek .

Zwróci , zwróci zwrócić musi ,

lecz o podróż się pokusił.

Wprzągł do wózka kuca Muca ,

kucyk w górę łeb podrzuca ,

rusza kłusem wśród pól szumnych ,

sunie Józek ufny , dumny .

Nie przypuszcza , że tuż bisko

za ugorem jest urwisko .

W dół za chwilę razem z Józkiem

runąć może kucyk z wózkiem .

Lecz wśród ostów , ziół kosmatych

stwór porusza się kudłaty :

czujny Burek już od domu

biegł w ślad wózka , no i - pomógł .

Bo przed kuca , kuca Muca ,

długim susem w przód się rzuca ,

zatrzymuje podróżnika ,

robi obrót i umyka

za pagórek . Zza pagórka

widzi Józek wujka Jurka

w grubej kurtce , długich butach ,

który szedł akurat tutaj .

Ujrzał wózek , Józka minę -

i co ? - Spuszczam tu kurtynę .

13.

Pewien pan imieniem Jan

Raz w Chrzanowie kupił chrzan .

• Trzeba go na tarce utrzeć ,

będzie dobry na pojutrze .

Chrzan potrzebny w domu jest !

Mam siostrzeńca właśnie chrzest ,

siostrzenicy imieniny…

Więc przybędzie tu rodziny

osób aż trzydzieści sześć ,

bo szeroki mam gest !

14.

Czyżyk obok strzyżyka

skrzydłem wstrząsa na wietrze .

Tuż przed nim przemyka

barwny bażant i cietrzew .

Ćwierknął strzyżyk :

• Na drzewie

usiadł cietrzew z bażantem .

• Nie , to bażant z cietrzewiem !

• Ten był pierwszy !

• Nie . Tamten !

Spory toczą zażarte :

czy to bażant z cietrzewiem ,

czy też cietrzew z bażantem ?

Jak rozstrzygnąć spór ?

Nie wiem .

15.

• Chrząszcz brzmi w trzcinie , wiadomo .

Lecz o której godzinie

• mówi trznadel trznadlądkom -

chrąszcz zaczyna brzmieć w trzcinie ?

Czy o trzeciej ? O szóstej ?

Czy czternaście przed czwartą ?

Wierzcie moje trznadelki ,

że przekonać się warto .

Rzeka Biebrza tam płynie ,

koło rzeki są trzciny .

Trzeba sprawdzić , ustalić

chrząszczykowe godziny .

Podpatrzymy więc chrząszcza

jeszcze dzisiaj , trznadlądka !

Ruszcie skrzydłem ! Nad Biebrzę !

Przewodnikiem jest łątka . -

Siadły w krzewach nadbrzeżnych

trznadle całą rodziną .

Cóż to ? Tysiąc odgłosów

nad szumiącą brzmi trzciną .

Burcz , brzęczy , coś szemrze ,

kląska , gwiżdże i bzyka .

Jak w tym chórze odróżnić ,

jak odszukać chrząszczyka ?

Mieszka w trzcinach ? Brzmi w trzcinie ?

Kiedy zaczął i przestał ?

Próżno pytać ! Od rana

gra nadrzeczna orkiestra…

Dyktanda - fragmenty wierszy z książki „Chrząszcz w trzcinie” - Hanny Łochockiej

---