2001 - 10 - 08

Rachunkowość zarządcza skoncentrowana jest na przyszłości, czyli co robić należy, aby było lepiej niż jest dzisiaj)

Relacja między rachunkowością finansową a rachunkowością zarządczą.

Rachunkowość system pomiaru i komunikowania pomiaru o kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Jest to system informacyjny.

Informacja w rachunkowości wiadomość niosąca nieznaną treść. Nie każda wiadomość jest informacją. Patrzenie przez pryzmat instrumentów księgowych zamazuje obraz przepływu informacji.

Entropia stan porządku w termodynamice. Im wyższa entropia tym większy nieporządek - w przedsiębiorstwie należy dążyć do negentropii (braku lub niskiego poziomu entropii).

Elementy służące pomiarom:

1. pozycja finansowa - bilans otwarcia

2. dokonania finansowe - rachunek zysków i strat

3. zmiany pozycji finansowej - bilans zamknięcia (2-1)

RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA	RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA
Nacisk na instrumenty, które odwzorowują zmianę zdarzeń ekonomicznych (wycena, pomiar) w czasie.	Mniejsza wiarygodność, gdyż: wyobraźnia zawodzi wobec rzeczywistości bieg zdarzeń w przyszłości jest modyfikowany przez przypadek
Przypisanie symbolu do faktu empirycznego - duża wiarygodność i adekwatność	Racjonalność decyzji. Swoboda doboru instrumentów, brak standaryzacji.
Standaryzacja i formalizacja instrumentów (wszyscy na danym terenie i w określonym czasie używają takich samych narzędzi)	Adresatami bilansu i rachunku zysków i strat jest kadra kierownicza i interesariusze wewnętrzni (ci, którzy podejmują decyzje ekonomiczne)
Adresatami bilansu i rachunku zysków i strat są akcjonariusze i interesariusze.	Częstość komunikowania: informacja dostarczana przed podjęciem decyzji, której ma służyć.
Częstość komunikowania: nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy (ale mogą to być krótsze okresy)	Modele informacyjne muszą sumować i predyktować (komunikować).

Rachunkowość w kontekście modeli organizacyjnych

Organizacja kolekcja osób i nie-osób zmierzająca do realizacji celu. Celem organizacji jest generowanie korzyści dla fundatora przez zaspokajanie potrzeb adresatów rezultató działalności organizacji.

Zysk źródło korzyści ekonomicznych

Korzyści ekonomiczne:

1. Dywidenda

2. Wzrost jego udziałów w przedsiębiorstwie

Produkt coś, co zaspokaja potrzeby klientów.

Przedsiębiorstwo to:

1. zasoby ludzkie (kierownicze i nie kierownicze);

2. zasoby informacyjne i nie informacyjne;

3. cel;

4. powiązania wszystkich elementów, które dążą do realizacji celu.

Rachunkowość ma swoje miejsce w zasobach informacyjnych.

Przedsiębiorstwo zachowuje się jak system otwarty, a więc wymienia informacje z otoczeniem.

System otwarty:

1. wyodrębniony w otoczeniu, możliwy do opisania - zbiór uporządkowany, kolekcja;

2. ma granicę - jest nią kontrola nad zasobami przyczyniającymi się do realizacji celu

3. wejścia i wyjścia - swobodne poruszanie się z otoczeniem. Środki pieniężne są warunkiem koniecznym jako ekwiwalent wymiany.

2001 - 10 - 15

Warunki trwania i rozwój organizacji jako systemu otwartego - odbitka ksero

Otoczenie bliższe - organizacja ma możliwość kształtowania otoczenia.

Otoczenie dalsze - organizacja nie ma możliwości jego kształtowania.

Między normatywnością a racjonalnością w organizacji jest konflikt.

Stopień złożoności liczba powiązań (relacji) między elementami organizacji.

Cykl życia organizacji

Cykl życia produktu

Nadwyżka finansowa = przychody - koszty

Aby organizacja przynosiła zyski należy dostosowywać działania i instrumenty stabilizujące w fazie dojrzałości.

Łańcuch wartości - ujęcie sekwencyjne

Sukces organizacji - generowanie zysku dla inwestora przy zaspokajaniu potrzeb klientów.

Strategiczne czynniki sukcesu:

Koszt - pieniężna miara zużycia zasobów.

Strategiczne czynniki sukcesu to:

• innowacyjność

• czas

• koszt

• jakość

Zaawansowane podejście do zarządzania dla przedsiębiorstw pracujących wg struktur informacyjnych (poprzemysłowych). Należy stosować odpowiednie kanały informacyjne.

Należy zharmonizować łańcuchy wartości z naszymi dostawcami

Wolny rynek i demokracja nie są systemami bez wad. Prawa człowieka - są ogranicznikami dla wolnego rynku i praw człowieka. Wśród tych praw jednakowe dla wszystkich jest prawo do informacji (art. 19 - „każdy ma prawo do swobody opinii i wyrażania się; prawo to obejmuje swobodę niezakłóconego podtrzymywania opinii oraz swobodę poszukiwania, otrzymywania i dzielenia się informacją i ideami za pomocą dowolnych mediów i ponad granicami”. Deklaracja Praw Człowieka, 10.12.1948).

Planowanie i kontrola nadwyżki finansowej na produkcji

Planowanie polega na wyznaczeniu nadwyżki przy zakładanej sprzedaży i przy założonych kosztach.

Koszty pośrednie - brak możliwości powiązania kosztu z produkcją

Koszty bezpośrednie - powiązania kosztu z produkcją

Możemy przybliżyć wykresy do linii prostych.

ilościowe drogi rentowności

2001-10-22

Koszty pośrednie czynniki zużycia zasobów mało istotne, drobiazgowe w tworzeniu produktu.

Istnieją dwa rodzaje kosztów: rodzajowe ( bezpośrednie i pośrednie) i kalkulacyjne (zmienne i stałe). Koszty zmienne są wrażliwe na zmiany wolumenu (ilości) produktu.

DANE:

p - cena

v - koszty jednostkowe zmienne

x - wolumen produktu

x_R - próg rentowności

S - wartość sprzedaży

K - wartość kosztów

C - koszty stałe

m_p - jednostkowa marża pokrycia

m_p' - stopa marży jednostkowej

M_B - marża bezpieczeństwa

Mg_B - margines bezpieczeństwa

M_p - marża pokrycia (globalna)

jednostkowa marża pokrycia

ilościowy próg rentowności

wartość sprzedaży na progu rentowności

stopa marży jednostkowej

ilość produktu, jaką trzeba sprzedać, aby osiągnąć zysk

wielkość sprzedaży, która zapewnia zysk

marża bezpieczeństwa

stopa marży bezpieczeństwa

margines bezpieczeństwa (dla niego punktem odniesienia jest przychód ze sprzedaży)

stopa marginesu bezpieczeństwa

stopa marży bezpieczeństwa równa jest stopie marginesu bezpieczeństwa

Marża pokrycia

marża pokrycia

zysk mamy tylko wtedy, gdy przekroczymy próg rentowności

globalna marża pokrycia idzie na pokrycie kosztów stałych i wygenerowanie zysku;

stopa globalnej marży pokrycia

Dźwignia operacyjna elastyczność zysku względem sprzedaży (względny zysk / względna sprzedaż).

dźwignia operacyjna (procentowa zmiana zysku)

dźwignia operacyjna (ilościowa zmiana zysku)

zależność dźwigni operacyjnej do marży bezpieczeństwa

Marża pokrycia odpowiada na pytanie - ile i za ile sprzedać, aby nie stracić?

Marża bezpieczeństwa odpowiada na pytanie - ile i za ile za ile sprzedać, aby osiągnąć pożądany zysk?

Dźwignia operacyjna odpowiada na pytanie - ile trzeba marży pokrycia, aby osiągnąć przyrost zysku o jednostkę?

Przykład

Przedsiębiorstwo X przewiduje, że w nadchodzącym kwartale KC będą wynosić 600000 zł. Produkt przedsiębiorstwa ma być sprzedany po 200 zł za jednostkę przy v = 150 zł. Pożądany zysk to 900000 zł. Ustalić parametry progu rentowności, wolumen i kwotę sprzedaży niezbędną dla osiągnięcia zamierzonego zysku; marżę i margines bezpieczeństwa oraz ich stopy; globalną i jednostkową marżę pokrycia i ich stopy; dźwignię operacyjną oraz zmiany kwoty zysku przy zwiększeniu sprzedaży o 5% i przy jej spadku o 10%.

Rozwiązanie

KC=600000

p=200

v=150

Z=900000

Wolumen i kwota sprzedaży

zł

zł

Próg rentowności

Marża bezpieczeństwa i jej stopa

Dźwignia operacyjna

Zmiana sprzedaży

2001-10-29

Wpływ podatku dochodowego na wynik finansowy

podatek dochodowy/zysk netto/zysk

Podatek płacimy od działalności operacyjnej, finansowej i zdarzeń nadzwyczajnych. Nas jednak obchodzi jedynie podatek od produkcji.

podejście ilościowe i wartościowe

Pokrycie zużycia majątku trwałego (amortyzacja) nie powoduje ruchu środków pieniężnych; ich wypływu z przedsiębiorstwa. Amortyzacja jest kosztem stałym.

próg płynności (x_F - ilościowy; S_F - wartościowy)

Fluency płynność; dotyczy okresów krótszych niż rok

Solvency wypłacalność; dotyczy okresów dłuższych niż rok

Przykład

C=600000

Analiza relacji koszt - wolumen - zysk w przypadku wielości produktów

Są dwa podejścia:

1. analiza syntetycznej relacji koszt - wolumen - zysk

Możemy określić tylko próg rentowności

próg rentowności (wartościowe) dla wielości produktów

Przykład

Przedsiębiorstwo wytwarzające 2 produkty przewiduje, że w najbliższym kwartale dane o kosztach produkcji będą nst.:

C=52000

	A	B
x	600	500
p	100	200
v	70	100

Obliczyć: wartościowy próg rentowności oraz ustalić możliwy do osiągnięcia zysk.

zysk

Analiza syntetyczna jest tylko w ujęciu wartościowym, a nie ilościowym.

2. podejście segmentowe

Zdolność wytwórcza jest odwzorowana przez koszty stałe - C.

Istnieje podział na pewne metody:

z uwzględnieniem marżodajności na KC

bez uwzględnienia marżodajności na KC

Kryterium racjonalności ekonomicznej alokacje kosztów stałych na produkty, czyli wpływ KC na marżodajność. Z tego wynika:

Metoda ta jest proporcjonalna do jednostkowej marży pokrycia uprzedzona obciążeniami zbyt wysokich C przy małym wolumenie, choć dużej marżodajności. Koszty stałe rozliczamy sami wg uznania i kryterium racjonalności ekonomicznej.

Przykład

	A	B
x	600	500
p	100	200
v	70	100

C=52000

Produkt A

Produkt B

W metodzie segmentacji możemy policzyć kolejne etapy na poszczególne produkty. Wyjdzie nam dobry wynik tylko w momencie, gdy użyjemy globalnej marży pokrycia.

Ekonomiczne podejście segmentacja kosztów stałych proporcjonalna do globalnej marży pokrycia.

Każdy z produktów może mieć swoją odmianę. Różnicuje się je, by każdy z nich nabierał szczególnych wartości dla celu. Tworzą się w związku z tym dodatkowe koszty indywidualne dla danej podgrupy produktu (linii produktu).

Wewnętrzna mapa rentowności

Koszty ogólnozakładowe
A			B
Linia L		Linia M	Linia N
L1	L2	XM	N1	N2
XL1	XL2			XN1	XN2

Postępowanie: wychodzenie od poszczególnych produktów do wyniku finansowego przedsiębiorstwa.

Zadanie

Wewnętrzna mapa rentowności przedsiębiorstwa

	Składowe podmioty wytwórcze					Łącznie
		Wydział T			Wydział U
		Rodzina A		Rodzina B	Rodzina D
		Subrodzina A1	Subrodzina A2		Subrodzina D1	Subrodzina D2
Przychód ze sprzedaży	800	1200	2300	3500	1200	9000
(-) indywidualne koszty zmienne	400	700	1300	2100	500	5000
Marża pokrycia z subrodziny produktu	400	500	1000	1400	700	4000
(-) indywidualne koszty stałe subrodziny	200	220	600	550	200	1770
Wynik operacyjny subrodziny	200	280	400	850	500	2230
(-) koszty stałe rodziny produktu	180		100	450		730
Wynik operacyjny rodziny prod.	300		300	900		1560
(-) koszty stałe subpodmiotów wytwórczych	120			30		150
wynik finansowy subpodmiotów wytwórczych	480			870		1350
(-) koszty stałe dla całego produktu	640					640
Wynik operacyjny podmiotu	710					710
Podatek dochodowy r=25%	710*0,25=177,5					177,5
Wynik finansowy netto	523,5					523,5

Segmentacja metoda popierająca system cena - wolumen - zysk.

Istnieją także inne metody rozliczania kosztów, ale mają dodatkowe obciążenia, dlatego nie stosuje się ich tak często.

Przychody ze sprzedaży wahają się pod wpływem cen, wolumenu oraz parametrów kosztowych (koszt jednostkowy zmienny).

Mnożniki zysku służą do określenia wpływu zmian parametrów kosztowych na wynik finansowy.

y - jednostkowa wartość produktu (np. cena)

z - jednostkowa wartość zysku

26-11-2001

Ustalanie kosztu jednostkowego - generowanie nadwyżki finansowej.

Wynik finansowy S-K=px-kx=(p-k)x

Wynik finansowy >0 p>k

Sterowanie nadwyżką wtedy, gdy znana jest cena i koszt jednostkowy

Strategia dyferencjacji umiejętność wpływania na cenę. W warunkach silne konkurencji nie mamy możliwości wpływu na cenę, więc wtedy musimy skoncentrować się na koszcie jednostkowym.

Strategia lidera kosztowego możliwa jest tyko w warunkach wąskiej branży.

Wojna cenowa szybka, silna i krótka; wygra ten, który ma najniższe koszty jednostkowe (wolniej będzie się zbliżał do zera).

Kształtowanie się kosztów odbywa się na dwóch płaszczyznach:

Konstytuowanie (kształtowanie) produktu;

Kształtowanie potencjału wytwórczego.

Jeśli porównujemy całość przedsiębiorstwa to musimy pomierzyć to, co produkt tworzy bezpośrednio, czyli nakład bezpośredni (koszt bezpośredni); a z drugiej strony mamy cząstkę nakładu pośredniego (potencjału wytwórczego).

Są 3 zjawiska do obserwacji nakładów:

1. Obserwacja obiektu ( jednostka produktu lub jego grupa; kontrakt lub grupa kontraktów);

2. zmierzyć nakład bezpośredni wchodzący w produkt;

3. zmierzyć nakład bezpośredni (przypisać jednostki pieniężne - koszty - dla danego obiektu).

Należy zbadać, jaka jest konfiguracja potencjału wytwórczego:

tylko jeden produkt - nie rozpisujemy go na nakłądy bezpośrednie i pośrednie. Produkt musi być wytwarzany w procesie ciągłym (w dwóch etapach: wymagają tego czynniki technologiczne; zapotrzebowanie (popyt) - na stałym poziomie lub wzrasta);

jeden produkt i kilka jego odmian (jest jeden produkt technologiczny i jeden surowiec) - różnicowanie wolumeny produktu do popytu (np. woda mineralna w różnej pojemności butelkach).

Kalkulacja podziałowa (to typ dostosowany do tych dwóch odmian) - dotyczy jednego produktu i jego odmian.

W momencie, gdy są specyficzne elementy w produkcie, powodują zmianę kosztów jednostkowych bezpośrednich. W skład kosztów wchodzą wtedy koszty bazowe i specyficzne koszty bezpośrednie.

Kalkulacja podziałowa prosta

Stosowana gdy jest tylko jeden wyrób i wytwarzanie proste, ciągłe.

k - koszt jednostkowy

KC - koszty całkowite

k_rodzaj - koszty rodzajowe

x - ilość jednostek produktu

Przykład

W minionym miesiącu w przedsiębiorstwie Alfa wytwarzającym tylko produkt B wytworzono 10000 jednostek tego wyrobu, a koszty poniesione przez to przedsiębiorstwo w tym czasie wynosiły 200000. ustalić kwotę kosztu jednostkowego.

KC=200000

x=10000

k=200000/10000=20zł/jedn

Kalkulacja podziałowa współczynnikowa

W ramach produkcji powstaje kilka, słabo zróżnicowanych produktów (jeden proces technologiczny i jeden surowiec). Nie występuje tu różnej siły przyciąganie nakładów.

n_j - nakład podstawowy na jednostkę wspólną

n_i - liczba jednostek wspólnych w produkcji

x_j - liczba jednostek produktu w każdej odmianie

Przykład

Przedsiębiorstwo wytwarza 3 produkty słabo zróżnicowane. Produkty różnią się od siebie jedynie masą. Na podstawie planów tego mieśica, koszty całkowite określane są na kwotę 2560000. dokonać kalkulacji kosztu jednostkowego.

	masa	jednostki		Koszt jednostkowy wspólny	ki	Ki
A	2	5000	10000	20	40	40*5000=20000
B	6	8000	24000	20	120	120*8000=960000
C	10	7000	70000	20	200	200*7000=1400000
			128000			2560000

K_i=k_i*x_i całościowy koszt jednostkowy

Kalkulacja podziałowa złożona

Dla każdego z produktów należy mierzyć koszty bezpośrednie, natomiast koszty pośrednie liczy się dla cechy wspólnej (dzieli się je) dla wszystkich produktów. Cecha wspólna jest to klucz podziałowy

k_i=k_bi+k_pi

Przykład

Przedsiębiorstwo Gamma wytwarza produkty E, F, G. W miesiącu wytwarzane jest E=2500, F=6000, G=18000. Masa każdej z odmian wynosi E=40000kg, F=20000kg, G=216000kg. Koszty całkowite kształtują się na poziomie 840000zł. Koszty bezpośrednie zwiżane z odmianą wynoszą E=120000, F=144000, G=216000.

	x	Masa na x	Kb	kb	Kp	kp	kcałk	K=Kb+Kp
E	2500	40000	12000	48	1,3*40000=52000	20,8	68,8	172000
F	6000	200000	144000	24	26000	4,3	28,3	170000
G	18000	216000	216000	12	280800	15,6	27,6	496800
		276000	480000

czas

Inkubacja

Wzrost dojrzałość schyłek

Stopień złożoności

Faza wprowadzenie wzrost dojrzałość schyłek

przedrynkowa

Przychód ze sprzedaży

Organizacja na klienta

Kluczowe czynniki sukcesu:

Czas, koszt, jakość, innowacyjność

Ciągłe doskonalenie

Globalna analiza łańcucha wartości i łańcucha dostaw

Jednoczesna koncentracja na wnętrzu i otoczeniu organizacji

koszt

czas

jakość

ZARZĄDZANIE (strategia i administrowanie)

Badanie i rozwój projektowanie produkcja marketing dystrybucja obsługa klienta

Procesy innowacyjne procesy operacyjne procesy obsługi

posprzedażnej

Koszt

Sprzedaż

z

R

Poziom gdy sprzedaż pokrywa koszty wytworzenia

Czas

Sprzadaż / Koszt

x_R

strata

zysk

x_R

S_R

S=p*x

K=C+vx

S

x

Z

V

C

M_B

Mg_B

S=p*x

K=C+vx

Z

x

S

x

V

S

C

x_R

Z

M_p

x_R

x_F

x

a

F

R

S/K

S

K

C

v1

p2

v_i

v2

p1

p_i

100

A

B

100

70

100

200

52000

A

70

C_A

B

SEGMENTACJA

C_B

Coz

C1

C2

1

C3

Koszty ogólne zarządu

k

x

---