ZAKŁAD FARMAKOLOGII KLINICZNEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W BIAŁYMSTOKU
KIEROWNIK: prof. dr hab. Med. J . Braszko
STUDENT : Andrzej Sawicki
Farmakologiczna historia choroby
Rozpoznanie: Zapalenie płuc- podejrzenie
IMIE I NAZWISKO: J.P.
DATA URODENIA: 22.03.2007r. Krasne
MIEJSCE ZAMIESZKANIA: Krasne
BADANIE PODMIOTOWE
1. Wywiad rodzinny
matka - lat 26, wykształcenie podstawowe
ojciec - lat 40, wykształcenie zawodowe
2. Wywiad środowiskowy
a ) Wywiad rodzinny
Nieznany stan zdrowia rodziców, dziecko oddane po porodzie obecnie przebywa w Domu Dziecka w Krasnym.
b ) Żywienie
karmiony od urodzenia mlekiem sztucznym
3. Wywiad rozwojowy
Chłopiec 8 miesięcy urodzony z drugiej ciąży w 34 tygodniu drogą cięcia cesarskiego. Masa urodzeniowa wynosiła 2500g, oceniony na 6 punktów w skali Apgar.
4. Szczepienia ochronne.
Pacjent szczepiony zgodnie z kalendarzem szczepień.
5. Wywiad epidemiologiczny.
Nie podaje kontaktu z chorobami zakaźnymi w ostatnich 3 tygodniach.
6. Dane dotyczące obecnej choroby.
8-miesięczny chłopiec przyjęty do kliniki 5.11.2007r. z powodu podejrzenia zapalenia płuc. Pacjent trzy dni przed przyjęciem do szpitala posiadał następujące objawy: kaszel, katar, stan podgorączkowy (37,3 st.C) utrzymujący się przez dwa ostatnie dni.
BADANIE PRZEDMIOTOWE
Z odchyleń w badaniu przedmiotowym stwierdzono:
- kaszel,
- katar ze śluzową wydzieliną,
- osłuchowo nad polami płucnymi pojedyncze furczenia(świsty),
Epikryza
8-miesięczny chłopiec przyjęta do kliniki 5.11.2007r. z powodu podejrzenia odoskrzelowego zapalenia płuc.
Przy przyjęciu do szpitala stan ogólny chorego średnio ciężki. W badaniu fizykalnym stwierdzono:
- kaszel,
- katar
- osłuchowo nad polami płucnymi pojedyncze furczenia,
W leczeniu zastosowano:
- antybiotykoterapię: Klacid (klarytromycyna) 2 x dziennie (co 12 godzin) 60mg i.v. we wlewie kroplowym, od 5.11. Po zastosowaniu Klacidu zaobserwowano poprawę stanu zdrowia pacjenta.
- Debridat ( Trimebutyna) 3 x dziennie 3 ml zawiesiny (9 mg/dobę),
- Atrovent ( Ipratropium) 2x 0,5ml
- Zyrtec ( Ceteryzyna) 5 kropli p.o.
- Encorton ( Prednizon) 3 x dziennie ( 5mg - 3mg - 0mg) p.o.
Lekiem monitorowanym w przypadku zapalenia płuc powinien być antybiotyk - Klacid (klarytromycyna). Jest to antybiotyk makrolidowy, wywiera działanie bakteriostatyczne, a w wyższych dawkach - bakteriobójcze.
Spektrum przeciwbakteryjne Klacidu:
bakterie gram-dodatnie
Bakterie gram-ujemne
- Bordetella pertusis
- Beztlenowe ziarenkowce
- Haemophilus influenzae
- Moraxella catarrhalis
- Campylobacter sp.
- Helicobacter pylori
- Neisseria gonorrhoeae
- Propionibacterium acnes
Bakterie atypowe
- Mycoplasma pneumoniae
- Chlamydia sp.
- Legionella pneumophila
mykobakterie
- Mycobacterium avium intracellulare
Wskazania:
Zakażenia gornych i dolnych dróg oddechowych, w tym:
- zapalenia ucha środkowego
- zapalenie gardła, migdałków, zatok - alternatywnie do penicylin
- zapalenie oskrzeli i płuc (w tym atypowe)
- gronkowcowe i paciorkowcowe zakażenia skóry i tkanek miękkich
- eradykacja Helicobacter pylori (w skojarzeniu z inhibitorem pompy protonowej, -amoksycyliną lub metronidazolem)
- mykobakteriozy (chorzy z AIDS)
Przeciwwskazania:
- uczulenie na makrolidy
- niewydolność wątroby
- ciąża i karmienie piersią
Działania niepożądane:
- bóle brzucha, nudności, biegunka
- wysypka
- przejściowy wzrost poziomu transaminaz
- zapalenie wątroby z cholestazą
- nadkażenie Candida
- ototoksyczność z przemijającą głuchotą ( wysokie dawki u pacjentów z AIDS)
Interakcje:
- klarytromycyna nasila toksyczność karbamazepiny, cyklosporyny i teofiliny
- lek może podwyższać stężenie w surowicy fenytoiny, heksobarbitalu, dizopiramidu, lowastatyny, bromokryptyny, warfaryny, metylprednizolonu, digoksyny, midazolamu i triazolamu, cisaprydu
- stosowanie razem z terfenadyną i astemizolem może być przyczyną zagrażających zaburzeń
rytmu serca
- klarytromycyna obniża stężenie zydowudyny
Farmakokinetyka:
- po podaniu doustnym maksymalne stężenie w surowicy osiągane jest po 2 - 3 godzinach, dostępność biologiczna 50 - 55%
- stężenie po 2 godzinach po podaniu 0.25g klarytromycyny doustnie wynosi 1 - 2 mg/ml
- z białkami surowicy wiąże się w 80%
- w wątrobie ulega metabolizmowi do czynnego biologicznie 14-hydroksy metabolitu
- okres biologicznego półtrwania wynosi 5 - 7 godzin i 5.8 godziny dla metabolitu
- u chorych z ciężką niewydolnością nerek okres półtrwania wydłuża się do 22 godzin
- antybiotyk charakteryzuje się znaczną lipofilnością, dzięki czemu łatwo przenika do tkanek i narządów, np. w miąższu płucnym stężenie jest 5-krotnie wyższe niż w surowicy
- antybiotyk jest aktywnie wychwytywany przez komórki fagocytarne, przez co charakteryzuje się wysoką skutecznością wobec pasożytów wewnątrzkomórkowych
- antybiotyk jest w 37% eliminowany przez nerki a w 60% drogą pokarmową
- nie jest usuwany w czasie dializy otrzewnowej i hemodializy
Modyfikacja leczenia:
Dawkowanie w niewydolności wątroby - nie podawać klarytromycyny
Dawkowanie w niewydolności nerek - gdy klirens kreatyniny <30 ml/min - dawkę zmniejszyć o połowę
Efekt monitorowania:
Leki możemy monitorować klinicznie, biochemicznie i mikrobiologicznie.
Terapeutyczne monitorowanie leków w surowicy krwi gwarantuje realizację racjonalnej farmakoterapii. Umożliwia ustalenie optymalnego postępowania farmakoterapeutycznego, a więc takiego, które pozwoli na uzyskanie maksymalnego działania leczniczego przy najmniejszym zagrożeniu dla chorego. U różnych pacjentów ten sam lek według danego schematu leczenia może wykazać różnice między dawką leku a jego stężeniem w surowicy oraz efektem terapeutycznym. Znajomość farmakokinetyki (uwalnianie substancji leczniczej, wchłanianie, dystrybucja, biotransformacja, eliminacja leku) pozwala na indywidualną farmakoterapię chorego, połączoną z obserwacją stanu klinicznego pacjenta. Na działanie leków ma wpływ wiele czynników zarówno egzogennych, jak i endogennych. Należą do nich: czynniki genetyczne, środowiskowe (zmiany klimatu, temperatury, bodźce stresowe), wiek, płeć, zmiany patologiczne narządów, zwłaszcza wątroby i nerek, interakcje z innymi jednocześnie przyjmowanymi lekami. Skuteczność stosowanego antybiotyku zależy głównie od jego spektrum działania, wrażliwości szczepu bakterii ( w tym celu konieczne jest wykonanie antybiogramu, aby zastosować farmakoterapię celowaną ) oraz od stężenia leku w surowicy. Stężenie danego leku powinno byś optymalne, gdyż za niskie stężenie może nie wywołać pożądanego efektu terapeutycznego, natomiast za wysokie -może nasilić działania niepożądane. Pomiar stężenia leku w surowicy jest wskaźnikiem jego działania farmakologicznego. Zmianom stężenia antybiotyku w osoczu towarzyszą też zmiany efektu działania i zmiany stężenia w miejscu docelowym.. Oznaczenie stężenia leku w surowicy pozwala na wykrycie przekroczenia dopuszczalnych stężeń danej substancji oraz wrażliwości pacjenta.
Uzasadnienie wprowadzenia antybiotyku:
Antybiotykoterapia jest zasadniczym elementem leczenia zapalenia płuc. Określenie czynnika etiologicznego(bakterie typowe, atypowe) stanowi podstawę wyboru między antybiotykiem β-laktamowym a makrolidem. W przypadku zapalenia płuc wskazującym na atypową etiologię zaleca się stosowanie makrolidu. Makrolidy są również lekami I rzutu w przypadku uczulenia na penicyliny, które miało miejsce u tego pacjenta. Klarytromycyne stosowano w dawce 15mg/kg.m.c/24h, w 2 dawkach podzielonych, 130mg co 12h we wlewie dożylnym, przez 7 dni.
Inne zastosowane leki:
- Paracetamol - działa przeciwgorączkowo i przeciwbólowo poprzez hamowanie prostaglandyn w OUN blokując cyklooksygenazy kwasu arachidonowego. Podany pacjentowi w celu obniżenia temperatury ciała.
- Otrivin - aerozol do nosa, preparat o działaniu sympatykomimetycznym, głównie na receptory α-adrenergiczne. Zastosowany donosowo zwęża naczynia krwionośne błony śluzowej nosogardła, zmniejszając jej przekrwienie. Podany pacjentowi w celu ułatwienia oddychania przez nos i ułatwienia odpływu wydzieliny z zapalnie zmienionych zatok przynosowych.
-Sinecod - Nieopioidowy lek przeciwkaszlowy o działaniu ośrodkowym. Zmniejsza częstość i natężenie kaszlu, hamując odruch kaszlowy na poziomie rdzenia przedłużonego. Podany w celu zniesienia uciążliwego kaszlu, również w nocy.
- Rutinoscorbin ( witamina C + rutyna) - Preparat o skojarzonym działaniu witaminy C i glikozydu flawonowego - rutyny. Witamina C jest związkiem niezbędnym w wielu procesach metabolicznych, wspomaga układ odpornościowy, uczestniczy w procesach usuwania wolnych rodników. podany pacjentowi jako lek wspomagający odporność organizmu i uszczelniający ściany naczyń krwionośnych.
Po zakończonej antybiotykoterapii stan pacjenta uległ znaczącej poprawie. Temperatura ciała powróciła do normy, ustąpiły duszności i nieżyt nosa. Farmakoterapia chorego była skuteczna i nie wymagała wprowadzenia zmian.