Prawo własności przemysłowej
Pojęcie własności przemysłowej
Pojęcie własność przemysłowa zostało wprowadzone przez Konwencję paryską o ochronie własności przemysłowej z 1883 r.
Wymieniała ona jako dobra własności przemysłowej:
Patenty na wynalazki
Wzory użytkowe
Wzory przemysłowe
Znaki towarowe
Nazwy handlowe
Geograficzne oznaczenia pochodzenia towarów
Zwalczanie nieuczciwej konkurencji
Dobra niematerialne - pewne wartości, które mogą być przedmiotami praw - nie są rzeczami, ale po spełnieniu określonych przesłanek są chronione podobnie do rzeczy
Można wyróżnić następujące dobra niematerialne:
Utwory
Rozwiązania
Oznaczenia
Różnice między tymi dobrami można ująć z dwóch punktów widzenia:
Ze względu na ładunek intelektualny towarzyszący powstaniu dobra:
Dobra niematerialne o charakterze intelektualnym - utwory i rozwiązania
Dobra niematerialne niemające takiego charakteru - oznaczenia
Ze względu na przeznaczenie:
Dobra niematerialne stanowiące przedmiot ochrony niezależnie od ich pochodzenia - utwory
Dobra niematerialne, których ochrona zależy od zdolności do przemysłowego zastosowania - pozostałe
Wynalazek
Wynalazek jako przedmiot patentu
Przedmiotem patentu są tylko takie wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego zastosowania bez względu na dziedzinę techniki.
Wynalazek to rozwiązanie o charakterze technicznym
Technika - ogół znanych metod i sposobów oddziaływania na materię, służących do zaspokajania praktycznych potrzeb człowieka
Można wyróżnić kategorie wynalazków:
Sposoby
Urządzenia
Produkty
Zastosowania
Nowość wynalazku
Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest częścią stanu techniki, który istniał przed datą zgłoszenia tego wynalazku do ochrony
Przez stan techniki rozumie się wszystkie dane udostępnione do wiadomości powszechnej w formie opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób
Nowość wynalazku ocenia się obiektywnie
Wyjątek od wymagania nowości: wynalazki dotyczące nowego zastosowania znanych substancji
Poziom wynalazczy
Wynalazek uważa się za mający poziom wynalazczy wtedy, gdy wynalazek ten nie wynika dla znawcy w sposób oczywisty ze stanu techniki.
Zdolność do przemysłowego zastosowania
Wynalazek nadaje się do przemysłowego stosowania wówczas, gdy umożliwia uzyskanie określonego wytworu lub wskazuje sposób, który może mieć techniczne zastosowanie w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wyłączając rolnictwa.
Za wynalazki, nie uważa się w szczególności:
odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych
wytworów o charakterze jedynie estetycznym
planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier
wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki
programów do maszyn cyfrowych
przedstawienia informacji
Patentów nie udziela się na:
wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami; nie uważa się za sprzeczne z porządkiem publicznym korzystanie z wynalazku tylko dlatego, że jest zabronione przez prawo
odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt; przepis ten nie ma zastosowania do mikrobiologicznych sposobów hodowli ani do wytworów uzyskiwanych takimi sposobami
sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach; przepis ten nie dotyczy produktów, a w szczególności substancji lub mieszanin stosowanych w diagnostyce lub leczeniu
Uzyskanie patentu
Patent na wynalazek powstaje:
Na podstawie decyzji Urzędu Patentowego RP
Po przeprowadzeniu postępowania badawczego, którego celem jest sprawdzenie zdolności patentowej wynalazku
Udzielenie patentu stwierdza się przez wydanie dokumentu patentowego
Udzielone patenty podlegają wpisowi do rejestru patentowego oraz ogłasza się w Wiadomościach Urzędu Patentowego
W ciągu 6 miesięcy od opublikowania informacji o udzieleniu patentu każdy może wnieść sprzeciw wobec decyzji o jego udzieleniu
Prawo do uzyskania patentu przysługuje twórcy - of, która dokonała wynalazku
Jeśli wynalazku dokonało więcej osób - prawo do uzyskania patentu przysługuje im wspólnie, ale status współtwórcy przysługuje tylko tym osobom, które wniosły twórczy wkład w powstanie wynalazku
Nabycie patentu następuje:
Na zasadzie pierwszeństwa - ochronę na wynalazek przyznaje się temu, kto pierwszy dokonał zgłoszenia
Przywilej z wystawy - prawo pierwszeństwa może wynikać z wystawienia wynalazku na wystawie
Przywilej konwencyjny - data prawidłowego zgłoszenia wynalazku w innym państwie - stronie Konwencji paryskiej
Patent jest udzielany na 20 lat od daty zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym
Treść i zakres patentu
Sfera pozytywna i negatywna nabytego prawa:
Sfera pozytywna - wyłączność zarobkowej lub zawodowej eksploatacji
Sfera negatywna - prawo zakazania osobom trzecim wkraczania w sferę wyłączności
Zakres:
przedmiotowy - określają zastrzeżenia patentowe
czasowy - 20 lat od daty zgłoszenia
terytorialny - prawo skuteczne na obszarze Polski
Osoby trzecie mają możliwość korzystania z chronionego wynalazku w pewnych okolicznościach, gdyż nie stanowi naruszenia patentu:
korzystanie z wynalazku dotyczącego środków komunikacji i ich części lub urządzeń, które znajdują się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej czasowo, a także przedmiotów, które znajdują się na tym obszarze w komunikacji tranzytowej;
korzystanie z wynalazku dla celów państwowych w niezbędnym wymiarze, bez prawa wyłączności, jeżeli jest to konieczne do zapobieżenia lub usunięcia stanu zagrożenia ważnych interesów Państwa, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego;
stosowanie wynalazku do celów badawczych i doświadczalnych, dla dokonania jego oceny, analizy albo nauczania;
korzystanie z wynalazku, w niezbędnym zakresie, dla wykonania czynności, jakie na podstawie przepisów prawa są wymagane dla uzyskania rejestracji bądź zezwolenia, stanowiących warunek dopuszczenia do obrotu niektórych wytworów ze względu na ich przeznaczenie, w szczególności produktów leczniczych;
wykonanie leku w aptece na podstawie indywidualnej recepty lekarskiej.
Tzw. wyczerpanie prawa - patent nie rozciąga się na działania dotyczące wyrobu według wynalazku lub wytworzonego sposobem według wynalazku, polegające w szczególności na jego oferowaniu do sprzedaży lub dalszym wprowadzaniu do obrotu, jeżeli wyrób ten został uprzednio wprowadzony do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez uprawnionego lub za jego zgodą
Nie stanowi również naruszenia patentu import na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz inne działania, o których mowa powyżej, dotyczące wyrobu wprowadzonego uprzednio do obrotu na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego przez uprawnionego lub za jego zgodą (wyczerpanie wspólnotowe)
Prawo z patentu jest także ograniczone przez możliwość korzystania z wynalazku przez używacza uprzedniego i używacza późniejszego
Uprawniony z patentu lub z licencji nie może nadużywać swego prawa, w szczególności przez uniemożliwianie korzystania z wynalazku przez osobę trzecią, jeżeli jest ono konieczne do zaspokojenia potrzeb rynku krajowego, a zwłaszcza gdy wymaga tego interes publiczny, a wyrób jest dostępny społeczeństwu w niedostatecznej ilości lub jakości albo po nadmiernie wysokich cenach
Nie uważa się za nadużycie prawa uniemożliwiania korzystania z wynalazku przez osoby trzecie w okresie 3 lat od dnia udzielenia patentu
Charakter prawny patentu
Prawo podmiotowe bezwzględne
Wyłączne
Ograniczone terytorialnie
Ograniczone czasowo
Majątkowe
Zbywalne
Umowa o przeniesienie patentu wymaga formy pisemnej ad solemnitatem
Dziedziczne
Cywilnoprawna ochrona przed naruszeniami
Uprawniony z patentu może zakazać osobie trzeciej, niemającej jego zgody, korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy polegający na:
wytwarzaniu, używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktu będącego przedmiotem wynalazku lub
stosowaniu sposobu będącego przedmiotem wynalazku, jak też używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktów otrzymanych bezpośrednio takim sposobem
Uprawniony z patentu, którego patent został naruszony, lub osoba, której ustawa na to zezwala, może żądać od naruszającego patent zaniechania naruszania, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a w razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody:
na zasadach ogólnych albo
poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia, które w chwili ich dochodzenia byłyby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z wynalazku
Wzór użytkowy
Wzór użytkowy jako przedmiot prawa ochronnego
Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci
Nowość - oceniana jak nowość wynalazku
Użyteczność
Zdatność do osiągania celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu Kub korzystaniu z wyrobów
Wzór użytkowy nie musi wykazywać cechy przemysłowej stosowalności
Nie są wzorami użytkowymi:
Odkrycia naukowe, teorie, plany - bo nie są przedmiotami
Przedmioty, w których nowe rozwiązanie nie ma charakteru technicznego
Nie jest objęty ochroną wzór użytkowy, którego wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami
Uzyskanie prawa ochronnego
Prawo ochronne powstaje:
Na podstawie decyzji Urzędu Patentowego RP
Po przeprowadzeniu postępowania badawczego, którego celem jest sprawdzenie istnienia cech wzoru użytkowego
Udzielenie prawa ochronnego stwierdza się przez wydanie świadectwa ochronnego
Udzielone prawa podlegają wpisowi do rejestru wzorów użytkowych oraz ogłoszeniu w Wiadomościach Urzędu Patentowego
W ciągu 6 miesięcy od opublikowania informacji o udzieleniu prawa każdy może wnieść sprzeciw wobec decyzji o jego udzieleniu
Treść, zakres i ochrona prawa ochronnego
Udzielenie prawa ochronnego zapewnia uprawnionemu wyłączność zarobkowego lub zawodowego korzystania ze wzoru użytkowego na terenie Polski
Zakres monopolu wyznaczają:
Przedmiot wyłączności - wynika z zastrzeżeń ochronnych
Czas trwania ochrony - 10 lat o daty zgłoszenia
Terytorium - obszar Rzeczypospolitej Polskiej
Ograniczenia skuteczności prawa:
W pewnych sytuacjach osoba trzecia, pomimo braku zgody uprawnionego, może korzystać z chronionego wzoru w sposób zawodowy lub zarobkowy
Wyczerpanie prawa ochronnego
Uprawnienia używacza uprzedniego i późniejszego
Zakaz nadużywania prawa
Cechy prawa ochronnego na wzór użytkowy:
Wyłączne prawo podmiotowe bezwzględne
Majątkowe
Zbywalne
Dziedziczne
W przypadku bezprawnego korzystania z wzoru użytkowego przez osobę trzecią uprawnionemu służą te same środki ochrony, które są przewidziane dla uprawnionego z patentu
Wzór przemysłowy
Wzór przemysłowy jako przedmiot prawa z rejestracji
Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz jego ornamentację.
Wytwór:
Każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych
Przedmiot składający się z wielu wymienialnych części składowych umożliwiających jego rozłożenie i ponowne złożenie
Część składowa, jeżeli po jej włączeniu do wytworu złożonego pozostaje widoczna w trakcie jego zwykłego używania lub jeżeli może być przedmiotem samodzielnego obrotu.
Nowość
Wzór przemysłowy uważa się za nowy, jeżeli przed datą pierwszeństwa identyczny wzór nie został publicznie udostępniony przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób
Indywidualny charakter
Wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia, jakie wywarł na nim wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo
Niekiedy nie udziela się praw z rejestracji na wzory, np. takie, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym, dobrymi obyczajami
Uzyskanie prawa z rejestracji
Prawo z rejestracji powstaje:
Na podstawie decyzji Urzędu Patentowego RP
Po przeprowadzeniu postępowania badawczego, w którym się sprawdza czy ochrona nie jest wyłączona
Udzielenie prawa ochronnego stwierdza się przez wydanie świadectwa rejestracji
Prawa podlegają wpisowi do rejestru wzorów przemysłowych oraz ogłoszeniu w Wiadomościach Urzędu Patentowego
W ciągu 6 miesięcy od opublikowania informacji o udzieleniu prawa każdy może wnieść sprzeciw wobec decyzji o jego udzieleniu
Treść i zakres prawa z rejestracji
Uzyskanie prawa z rejestracji nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Polski
Zakres przedmiotowy prawa ogranicza się do wytworów tego rodzaju, dla których nastąpiło zgłoszenie
Ograniczenia monopolu uprawnionego:
Dozwolone korzystanie przez osoby trzecie, np. w celu doświadczalnym
Używacz uprzedni
Wyczerpanie prawa
Zakres czasowy: 25 lat od zgłoszenia wzoru przemysłowego w Urzędzie Patentowym, podzielone na okresy 5 letnie
Zakres terytorialny - terytorium Polski
Charakter prawa:
Bezwzględne prawo podmiotowe wyłączne
Ograniczone czasowo ii terytorialnie
Majątkowe
Dziedziczne
Zbywalne
Cywilnoprawna ochrona przed naruszeniami
Wzór przemysłowy jest chroniony przed jego bezprawnym wykorzystywaniem, które może przyjąć postać działań dotyczących wytworów, w których jest on ucieleśniony
Wzór zarejestrowany korzysta z ochrony nie tylko przed korzystaniem z identycznego wzoru, lecz także przed korzystaniem z wzoru podobnego do zarejestrowanego, jeżeli podobieństwo między nimi jest tego rodzaju, że nawet na zorientowanym użytkowniku nie wywołują one odmiennego wrażenia
W razie bezprawnego korzystania przez osobę trzecią z wzoru przemysłowego uprawnionemu służą te same środki ochrony, które są przewidziane dla uprawnionego z patentu
Topografia układów scalonych
Jest to rozwiązanie polegające na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego
Przesłankami zdolności rejestracyjnej są oryginalność i nieoczywistość
Znak towarowy
Znak towarowy jako przedmiot prawa ochronnego
Nie ma definicji legalnej ZT
Bez wątpienia ZT jako dobro niematerialne jest odbitym w świadomości odbiorcy związkiem oznaczenia i towaru, który obejmuje ogół informacji i wyobrażeń o towarze
Czym jest ZT pomaga zrozumieć art. 120 ust. 1 PWP: Znakiem towarowym może być każde oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów innych przedsiębiorstw
Art. 120 ust. 2: Znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy
ZT mogą być wobec tego tylko takie oznaczenia, które wykazują łącznie następujące cechy:
Zmysłową postrzegalność
Jednolitość, przez którą rozumie się wewnętrzną spójność umożliwiającą objęcie całości oznaczenia jednym aktem poznawczym
Samodzielność względem towaru, co oznacza możliwość przynajmniej pojęciowego, jeśli nie fizycznego, oddzielenia znaku od towaru
Przedstawialność graficzną
Są 3 funkcje ZT:
Oznaczenia pochodzenia
Ma 2 aspekty:
odróżniający - ma odróżniać towar takiego samego roodzaju, ale pochodzący od różnych przedsiębiorców
wskazania pochodzenia - znak wskazuje na pochodzenie towaru, uzmysławia relację między znakiem a uprawnionym
Gwarancyjna
Znak może zapewniać kupujących o stałym poziomie cech towaru (np. o wysokiej jakości)
Nie każdy znak pełni tę funkcję
Reklamowa
Znak może stać się instrumentem marketingu, może być sposobem kontaktu z klientelą
Nie każdy znak pełni tę funkcję
Kategorie normatywne ZT
Podział ze względu na źródło nabycia ochrony:
Znaki zarejestrowane
Znaki powszechnie znane - takie ZT, których używanie doprowadziło do ich powszechnej znajomości, są chronione bez względu na rejestrację
Podział ze względu na samodzielnie chronione funkcje i zakres ochrony
ZT pełniące wyłącznie funkcję oznaczania pochodzenia - chronione tylko przed ryzykiem pomyłki co do pochodzenia towaru, które może powstać w wyniku używania przez osobę trzecią znaków takich samych lub podobnych do chronionych, dla towarów takich samych lub podobnych do chronionych
ZT renomowane - pełni dodatkowo funkcję gwarancyjną, wybija się ona na pierwszy plan, znak jest symbolem potwierdzonej jakości towaru; ten znak odrywa się od towaru; nie udziela się prawa ochronnego na ZT identyczny lub podobny do renomowanego znaku towarowego zarejestrowanego lub zgłoszonego z wcześniejszym pierwszeństwem do rejestracji (o ile znak taki zostanie zarejestrowany) na rzecz innej osoby dla jakichkolwiek towarów, jeżeli mogłoby to przynieść zgłaszającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego
Inny podział:
ZT indywidualne
ZT wspólne - charakteryzuje je rozszczepienie prawa do znaku i prawa do jego używania:
Wspólny ZT (zwykły)
znaczenie i funkcja - zapewnia o tożsamości pochodzenia towaru, że pochodzi od grupy przedsiębiorców zrzeszonych w organizacji
uprawnienia z rejestracji - organizacja mająca osobowość prawną zrzeszająca przedsiębiorców i powołana przez nich do reprezentowania ich interesów. Są to spółdzielnie, związek spółdzielni, zrzeszenie przedsiębiorców prywatnych, izba gospodarcza lub handlowa, spółki kapitałowe
prawo używania - organizacja i zrzeszone w niej podmioty, w regulaminie przyjętym przez organizację mogą być określone inne zasady, w szczególności to że organizacja nie będzie go używała a jedynie reprezentowała na zewnątrz albo będzie mogła używać w reklamie lub promocji
Wspólny gwarancyjny ZT
funkcja - realizuje w pierwszej kolejności funkcję gwarancyjną
uprawnieni z rejestracji - organizacja mająca osobowość prawną, nie zrzesza przedsiębiorców, nie używa znaków towarowych, ma uprawnienia kontrolne, 2 etapy:
zezwolenie na używanie - organizacja może odmówić tylko z ważnych powodów
prawo kontroli zgodności towarów z gwarantowaną jakością
Zdolność rejestracyjna ZT
Decydują o niej 3 czynniki:
Potencjalna zdolność symbolu do odróżniania - wskazane wcześniej 4 cechy ZT
Zdolność wybranego symbolu do odróżniania konkretnego towaru - znak musi mieć dostateczne znamiona odróżniające konkretny towar, a więc cechy mogące utkwić w świadomości i pamięci przeciętnego kupującego i pozwalające odróżnić towar nim oznakowany od symboli nałożonych na inne towary tego samego rodzaju
Niektóre oznaczenia są ze swojej natury pozbawione zdolności odróżniającej:
Nazwy rodzajowe
Oznaczenia wyłącznie informacyjne
Symbole, które weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w utrwalonych i uczciwych praktykach handlowych
Zdolność odróżniająca powinna mieć charakter pierwotny, tj. ZT powinien ją wykazywać już w dacie zgłaszania go do rejestracji
Ale jest możliwe nabycie wtórnej zdolności odróżniającej w wyniku długotrwałego używania w obrocie
Brak przeszkód do rejestracji
Przeszkody bezwzględne - wyłączają od rejestracji znak bez względu na to, jakie towary ma oznaczać, np. gdy znak narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich lub obraża dobre obyczaje
Przeszkody względne - okoliczności, które powoduję, że znak jest niedopuszczalny tylko dla określonej grupy towarów, ale może być zarejestrowany dla innej, np. prawo z wcześniejszej rejestracji ZT
Uzyskanie prawa ochronnego
Prawo ochronne powstaje:
Na podstawie decyzji Urzędu Patentowego RP
Po przeprowadzeniu postępowania badawczego, którego celem jest sprawdzenie czy wybrany symbol ma zdolność odróżniającą i czy nie istnieją przeszkody rejestracji
Udzielenie prawa ochronnego stwierdza się przez wydanie świadectwa ochronnego
Udzielone prawa podlegają wpisowi do rejestru ZT oraz ogłoszeniu w Wiadomościach Urzędu Patentowego
W ciągu 6 miesięcy od opublikowania informacji o udzieleniu prawa każdy może wnieść sprzeciw wobec decyzji o jego udzieleniu
Nabycie prawa do znaku powszechnie znanego następuje w dacie, w której znak przez używanie stał się powszechnie znany
Treść i zakres prawa ochronnego
Sfera pozytywna - przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania ZT w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze RP, może polegać to używanie na np. umieszczaniu znaku na towarach objętych prawem ochronnym, oferowaniu i wprowadzaniu tych towarów do obrotu
To używanie powinno się charakteryzować następującymi cechami:
Niedwuznaczność
Rzeczywistość
Zgodność ze specjalizacją
Są pewne ograniczenia monopolu uprawnionego
Sfera negatywna - łączy się z naruszeniem prawa ochronnego, zakaz wkraczania w wyłączność uprawnionego
Cywilnoprawna ochrona przed naruszeniami
Naruszenie prawa ochronnego na znak towarowy polega na bezprawnym używaniu w obrocie gospodarczym:
znaku identycznego do zarejestrowanego znaku towarowego w odniesieniu do identycznych towarów (tzw. reprodukcja)
znaku identycznego lub podobnego do zarejestrowanego znaku towarowego w odniesieniu do towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem towarowym zarejestrowanym (tzw. imitacja)
znaku identycznego lub podobnego do renomowanego znaku towarowego, zarejestrowanego w odniesieniu do jakichkolwiek towarów, jeżeli takie używanie może przynieść używającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego (ochrona poza granicami specjalizacji - ochrona znaków renomowanych)
Osoba, której prawo ochronne na znak towarowy zostało naruszone, lub osoba, której ustawa na to zezwala, może żądać od osoby, która naruszyła to prawo:
zaniechania naruszania,
wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści,
w razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody:
na zasadach ogólnych albo
poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia, które w chwili ich dochodzenia byłyby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie ze znaku towarowego
Oznaczenia geograficzne
Przedmiot prawa z rejestracji
Dwa typy OG:
nazwy regionalne jako oznaczenia służące do wyróżniania towarów, które:
pochodzą z określonego terenu oraz
posiadają szczególne właściwości, które wyłącznie lub w przeważającej mierze zawdzięczają oddziaływaniu środowiska geograficznego obejmującego łącznie czynniki naturalne oraz ludzkie - których wytworzenie lub przetworzenie następuje na tym terenie
oznaczenia pochodzenia jako oznaczenia służące do wyróżniania towarów:
pochodzących z określonego terenu oraz
posiadających pewne szczególne właściwości albo inne cechy szczególne przypisywane pochodzeniu geograficznemu, czyli terenowi, gdzie zostały one wytworzone lub przetworzone.
Uzyskanie prawa z rejestracji
Urząd patentowy udziela OG ochrony prawnej po przeprowadzeniu postępowania rejestracyjnego wszczynanego na wniosek organizacji upoważnionej do reprezentowania interesów producentów, działającej na danym terenie, albo organu administracji rządowej lub samorządowej, jeżeli OG jest lub ma być używane na obszarze jego działania
Celem postępowania jest zbadanie prawdziwości informacji o pochodzeniu towaru i ustalenie, czy nie ma przeszkód wyłączających zdolność rejestracyjną
Na udzielone prawa z rejestracji wydaje się świadectwo rejestracji OG
Prawo wpisuje się do rejestru OG
Ochrona jest bezterminowa i rozpoczyna się od dnia wpisu do rejestru
W ciągu 6 miesięcy od opublikowania informacji o udzieleniu prawa każdy może wnieść sprzeciw wobec decyzji o jego udzieleniu
Treść i zakres prawa z rejestracji
Prawo z rejestracji OG nie przyznaje monopolu tylko jednemu podmiotowi - wyłączność używania zarejestrowanego OG należy do wszystkich podmiotów, których towary spełniają warunki będące podstawą udzielenia rejestracji
Prawo z rejestracji nie jest ograniczone czasowo
Ochrona przed nieuczciwą konkurencją
Pojęcie czynu nieuczciwej konkurencji
Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta
Uzupełnia się tę definicję o przesłankę stosunku konkurencji między podmiotami
Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności:
wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa,
fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług,
naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa,
nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy,
naśladownictwo produktów,
pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie,
utrudnianie dostępu do rynku,
przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną,
nieuczciwa lub zakazana reklama,
organizowanie systemu sprzedaży lawinowej
prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym
Upadłość
Istota upadłości
Celem upadłości jest ochrona wierzycieli upadłego, zwłaszcza zapewnienie im jak największego zaspokojenia - zasada optymalizacji: postępowanie należy prowadzić tak, aby roszczenia wierzycieli mogły zostać zaspokojone w jak najwyższym stopni, a jeśli racjonalne względy na to pozwolą - dotychczasowe przedsiębiorstwo dłużnika zostało zachowane
Zdolność upadłościowa
Zdolność upadłościowa to zdolność do bycia postawionym w stan upadłości
Zdolność tę posiadają:
Przedsiębiorcy w rozumieniu KC
SPZOO i SA nieprowadzące działalności gospodarczej
Wspólnicy osobowych SH, ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem
Wspólnicy spółki partnerskiej
Nie można ogłosić upadłości:
Skarbu Państwa
jednostek samorządu terytorialnego
publicznych samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej
instytucji i osób prawnych utworzonych w drodze ustawy, chyba że ustawa ta stanowi inaczej, oraz utworzonych w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą
osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne
uczelni.
Można żądać ogłoszenia upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok
Ten przepis stosuje się odpowiednio do osób, które przestały być wspólnikami osobowych spółek handlowych
Można żądać ogłoszenia upadłości osoby fizycznej, która faktycznie prowadziła działalność gospodarczą, nawet wówczas, gdy nie dopełniła obowiązku jej zgłoszenia we właściwym rejestrze
W razie śmierci przedsiębiorcy można ogłosić jego upadłość, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w terminie roku od dnia jego śmierci. Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć wierzyciel, a także spadkobierca, oraz małżonek i każde z dzieci lub rodziców zmarłego, chociażby nie dziedziczyli po nim spadku
Upadłość konsumencka
Zdolność upadłościowa w tym postępowaniu przysługuje OF nieprowadzącym działalności gospodarczej
Przesłankę ogłoszenia upadłości stanowi niewypłacalność, która powstała na skutek wyjątkowych i niezależnych od dłużnika okoliczności i brak jakiejkolwiek przesłanki negatywnej
Upadłość konsumencka to upadłość likwidacyjna
Jeżeli upadły wykona ustalony przez sąd plan spłaty wierzycieli, a jego zachowanie nie naruszy przepisów ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, sąd wyda postanowienie o umorzeniu niezaspokojonych zobowiązań upadłego
Przesłanki ogłoszenia upadłości
Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny
Dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych
Dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje
Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10 % wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika
Tego przepisu nie stosuje się, jeżeli niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie wierzycieli
Oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości sąd na wniosek dłużnika może zezwolić na wszczęcie przez dłużnika postępowania naprawczego, jeżeli nie ma na to przeszkód
Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania
Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania
Powyższych przepisów nie stosuje się, gdy zostanie uprawdopodobnione, że obciążenia majątku dłużnika są bezskuteczne według przepisów ustawy albo gdy dokonane zostały w celu pokrzywdzenia wierzycieli, jak również gdy zostanie uprawdopodobnione, że dłużnik dokonał innych czynności prawnych bezskutecznych według przepisów ustawy, którymi wyzbył się majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania
Osoby uprawnione i zobowiązane do zgłoszenia wniosku
Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić dłużnik lub każdy z jego wierzycieli
Wniosek mogą zgłosić również
w stosunku do spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej - każdy ze wspólników odpowiadających bez ograniczenia za zobowiązania spółki
w stosunku do osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - każdy, kto ma prawo je reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami
w stosunku do przedsiębiorstwa państwowego - także organ założycielski
w stosunku do jednoosobowej spółki Skarbu Państwa - także minister właściwy do spraw Skarbu Państwa
w stosunku do osoby prawnej, spółki jawnej, spółki partnerskiej oraz spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej, będących w stanie likwidacji - każdy z likwidatorów
w stosunku do osoby prawnej wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego - kurator ustanowiony na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym
w stosunku do dłużnika, któremu została udzielona pomoc publiczna o wartości przekraczającej 100 000 euro - organ udzielający pomocy
Dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.
Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek ten spoczywa na każdym, kto ma prawo go reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami.
Osoby, o których mowa powyżej ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie
We wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnik, do którego nie ma zastosowania art. 492 ust. 3, może wnosić także o zezwolenie na wszczęcie postępowania naprawczego, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie ma charakteru trwałego, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10 % wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika.
Rodzaje upadłości
Upadłość poprzez likwidację majątku upadłego
W razie gdy brak jest podstaw do ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, ogłasza się upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika.
Upadłość z możliwością zawarcia układu z wierzycielami
Jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że w drodze układu wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu, niż zostaliby zaspokojeni po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika, ogłasza się upadłość dłużnika z możliwością zawarcia układu
Postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu nie prowadzi się, gdy z uwagi na dotychczasowe zachowanie się dłużnika nie ma pewności, że układ będzie wykonany, chyba że propozycje układowe przewidują układ likwidacyjny
Skutki ogłoszenia upadłości
Skutki ogłoszenia upadłości co do osoby upadłego
Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, upadły jest obowiązany:
wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek,
a także wydać wszystkie dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję.
Upadły jest obowiązany udzielać sędziemu-komisarzowi i syndykowi wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących swojego majątku.
Sędzia-komisarz może postanowić, aby upadły będący osobą fizyczną nie opuszczał terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez jego zezwolenia
stosuje się ten przepis odpowiednio do członków organu zarządzającego upadłego niebędącego osobą fizyczną.
Jeżeli upadły ukrywa się lub ukrywa swój majątek w sprawie, w której wydano postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację jego majątku, sędzia- komisarz może zastosować wobec upadłego środki przymusu określone w Kodeksie postępowania cywilnego dla egzekucji świadczeń niepieniężnych
Sędzia-komisarz może zastosować środki przymusu wobec upadłego, który uchybia swoim obowiązkom albo po ogłoszeniu upadłości dopuszcza się czynów mających na celu ukrycie majątku, obciążenie go pozornymi zobowiązaniami lub w jakikolwiek sposób utrudnia ustalenie składu masy upadłości
W razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, przepisy a-e stosuje się odpowiednio, jeżeli upadły pozbawiony został prawa zarządu swoim majątkiem
W razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, jeżeli sąd nie nałoży na upadłego dalej idących obowiązków, upadły jest obowiązany udzielać sędziemu- komisarzowi i nadzorcy sądowemu wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących jego majątku objętego postępowaniem, jak również umożliwić nadzorcy sądowemu zapoznanie się z przedsiębiorstwem upadłego, a w szczególności z jego księgami rachunkowymi
Wobec upadłego, który nie wykonuje tych obowiązków, sędzia komisarz może stosować środki przymusu określone w Kodeksie postępowania cywilnego dla egzekucji świadczeń niepieniężnych
Po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorca występuje w obrocie pod dotychczasową firmą z dodaniem oznaczenia „w upadłości likwidacyjnej” albo „w upadłości układowej”
Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego
Z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego
W skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego z pewnymi wyjątkami
Nie wchodzi do masy upadłości:
mienie, które jest wyłączone od egzekucji według przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego
wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu
kwota uzyskana z tytułu realizacji zastawu rejestrowego lub hipoteki, jeżeli upadły pełnił funkcję administratora zastawu lub hipoteki, w części przypadającej zgodnie z umową powołującą administratora pozostałym wierzycielom
Uchwała zgromadzenia wierzycieli może wyłączyć z masy upadłości inne składniki mienia upadłego
Syndyk, nadzorca sądowy albo zarządca ustala skład masy upadłości na podstawie wpisów w księgach upadłego oraz dokumentów bezspornych
W razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu sędzia-komisarz może postanowić, aby ustalenia składu masy dokonał upadły pod nadzorem nadzorcy sądowego
Ustalenie składu masy upadłości następuje przez sporządzenie spisu inwentarza
Wraz ze spisem inwentarza dokonuje się oszacowania majątku wchodzącego do masy upadłości
Domniemywa się, że rzeczy znajdujące się w posiadaniu upadłego w dniu ogłoszenia upadłości należą do majątku upadłego
Składniki mienia nienależące do majątku upadłego podlegają wyłączeniu z masy upadłości
Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości
Po ogłoszeniu upadłości nie można obciążyć składników masy upadłości hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w celu zabezpieczenia wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem upadłości
Tego przepisu nie stosuje się, jeżeli wniosek o wpis hipoteki został złożony w sądzie co najmniej na sześć miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości
Skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego
Przepisy ogólne:
Nieważne są postanowienia umowy zastrzegające na wypadek ogłoszenia upadłości zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego, którego stroną jest upadły
Postanowienie umowy, której stroną jest upadły, uniemożliwiające albo utrudniające osiągnięcie celu postępowania upadłościowego jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości
Umowa przeniesienia własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa zawarta w celu zabezpieczenia wierzytelności jest skuteczna wobec masy upadłości, jeżeli została zawarta w formie pisemnej z datą pewną
Umowa ustanawiająca zabezpieczenie finansowe na podstawie ustawy o niektórych zabezpieczeniach finansowych dla swojej skuteczności wobec masy upadłości nie wymaga zachowania formy pisemnej z datą pewną
Upadłość likwidacyjna:
Zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności świadczenia jeszcze nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości
Zobowiązania majątkowe niepieniężne zmieniają się z dniem ogłoszenia upadłości na zobowiązania pieniężne i z tym dniem stają się płatne, chociażby termin ich wykonania jeszcze nie nastąpił
Z masy upadłości mogą być zaspokojone odsetki od wierzytelności, należne od upadłego, za okres do dnia ogłoszenia upadłości
przepis ten nie dotyczy odsetek od wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, wpisem w rejestrze, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym albo hipoteką morską - odsetki te mogą być zaspokojone tylko z przedmiotu zabezpieczenia
Potrącenie wierzytelności upadłego z wierzytelnością wierzyciela jest dopuszczalne, jeżeli obie wierzytelności istniały w dniu ogłoszenia upadłości, chociażby termin wymagalności jednej z nich jeszcze nie nastąpił
Do potrącenia przedstawia się całkowitą sumę wierzytelności upadłego, a wierzytelność wierzyciela tylko w wysokości wierzytelności głównej wraz z odsetkami naliczonymi do dnia ogłoszenia upadłości
Jeżeli termin płatności nieoprocentowanego długu upadłego w dniu ogłoszenia upadłości nie nastąpił, do potrącenia przyjmuje się sumę należności zmniejszoną o odsetki ustawowe, nie wyższe jednak niż sześć procent, za czas od dnia ogłoszenia upadłości do dnia płatności i nie więcej niż za okres dwóch lat
Potrącenie nie jest dopuszczalne, jeżeli dłużnik upadłego nabył wierzytelność w drodze przelewu lub indosu po ogłoszeniu upadłości albo nabył ją w ciągu ostatniego roku przed dniem ogłoszenia upadłości, wiedząc o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości
Potrącenie jest dopuszczalne, jeżeli nabywca stał się wierzycielem upadłego wskutek spłacenia jego długu, za który odpowiadał osobiście albo określonymi przedmiotami majątkowymi, i jeżeli nabywca w czasie, gdy przyjął odpowiedzialność za dług upadłego, nie wiedział o istnieniu podstaw do ogłoszenia upadłości
Potrącenie jest zawsze dopuszczalne, jeżeli przyjęcie odpowiedzialności nastąpiło na rok przed dniem ogłoszenia upadłości
Potrącenie nie jest dopuszczalne, jeżeli wierzyciel stał się dłużnikiem upadłego po dniu ogłoszenia upadłości
Wierzyciel, który chce skorzystać z prawa potrącenia, składa o tym oświadczenie nie później niż przy zgłoszeniu wierzytelności
Roszczenie wynikające z umowy zawartej w wyniku przyjęcia oferty złożonej przez upadłego może być przez wierzyciela dochodzone w postępowaniu upadłościowym tylko wtedy, gdy oświadczenie o przyjęciu oferty zostało złożone upadłemu przed dniem ogłoszenia upadłości
Upadłość układowa:
Od dnia ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu do dnia uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu albo o umorzeniu postępowania, upadły albo zarządca nie mogą spełniać świadczeń wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem
W czasie trwania postępowania aż do jego umorzenia lub zakończenia albo zmiany postanowienia o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, potrącenie wzajemnych wierzytelności między upadłym i wierzycielem nie jest dopuszczalne, jeżeli wierzyciel:
stał się dłużnikiem upadłego po ogłoszeniu upadłości
będąc dłużnikiem upadłego, stał się po ogłoszeniu upadłości jego wierzycielem przez nabycie wierzytelności w drodze przelewu lub indosu wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem upadłości
Potrącenie wzajemnych wierzytelności jest jednak dopuszczalne, jeżeli nabycie wierzytelności nastąpiło wskutek zapłaty długu, za który nabywca odpowiadał osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi, i jeżeli odpowiedzialność nabywcy za dług powstała przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości
Wierzyciel, który chce skorzystać z potrącenia, składa o tym oświadczenie nie później niż przy zgłoszeniu wierzytelności
W czasie trwania postępowania aż do jego umorzenia lub zawarcia układu albo zmiany sposobu prowadzenia postępowania upadłościowego z postępowania z możliwością zawarcia układu na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego, wynajmujący lub wydzierżawiający, bez zgody rady wierzycieli, nie może wypowiedzieć umowy najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo upadłego. Układ może ustanowić zakaz wypowiedzenia tych umów do czasu wykonania układu
Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do umów leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego, umów poręczeń i gwarancji bankowych oraz akredytyw, jak również umów obejmujących licencje udzielone upadłemu
Obowiązki syndyka
Po wszczęciu postępowania syndyk, powołany przez sąd, niezwłocznie obejmuje majątek upadłego, zarządza nim, zabezpiecza go przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem przez osoby postronne oraz przystępuje do jego likwidacji
Inwentaryzuje majątek, wzywa dłużników upadłego do zapłaty, wytacza postępowanie sądowe i egzekucyjne
Wygasza działalność gospodarczą lub też ją przez pewien czas kontynuuje
Wypowiada umowy o pracę, których stroną był upadły
Przystępuje do likwidacji majątku wchodzącego w skład masy upadłości
Po ustaleniu listy wierzytelności i jej zatwierdzeniu dokonuje podziału środków pochodzących ze spieniężenia masy upadłości i dochodów uzyskanych w trakcie postępowania upadłościowego
Układ w postępowaniu upadłościowym
Układ w postępowaniu upadłościowym polega na tym, że sposób zaspokojenia wierzycieli zostaje ustalony w układzie za zgodą określonej większości wierzycieli
Dotyczy on wszystkich wierzytelności powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości
Układem obejmuje się także wierzytelności zależne od warunku, jeżeli warunek ziścił się w czasie wykonywania układu.
Układ nie obejmuje wszystkich wierzytelności od dłużnika, art. 273 prawa upadłościowego i naprawczego wymienia, których wierzytelności nie obejmuje układ, np. należności alimentacyjnych, składek na ubezpieczenie społeczne
Układ dochodzi do skutku w ten sposób, że dłużnik składa propozycje układowe
Mogą one obejmować w szczególności:
odroczenie wykonania zobowiązań
rozłożenie spłaty długów na raty
zmniejszenie sumy długów
konwersję wierzytelności na udziały lub akcje
zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność
Propozycje układowe mogą wskazywać jeden lub więcej sposobów restrukturyzacji
Propozycje powinny być co do zasady jednakowe wobec wszystkich wierzycieli
Propozycje stanowią przedmiot obrad zgromadzenia wierzycieli
Układ zostaje zawarty, jeżeli za jego podjęciem wypowie się większość wierzycieli z każdej listy wierzycieli (wcześniej wierzyciele zostają podzieleni na tzw. kategorie interesów) mających łącznie nie mniej niż 2/3 ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do uczestnictwa w głosowaniu lub nawet bez takiej większości po spełnieniu dodatkowych warunków
Żeby wejść w życie, układ musi być zatwierdzony przez sąd po przeprowadzeniu rozprawy
Sąd odmówi zatwierdzenia układu, gdy narusza on prawo lub jest oczywiste, że nie zostanie wykonany
Może odmówić zatwierdzenia także wówczas, gdy warunki układu są rażąco krzywdzące dla wierzycieli, którzy głosowali przeciwko układowi i zgłosili zarzuty
Zawarty i zatwierdzony układ wiąże wszystkich wierzycieli, których wierzytelności zostały objęte układem, także tych, którzy głosowali przeciwko jego przyjęciu, oraz tych, którzy nie zostali umieszczeni na liście wierzycieli
Układ nie wiąże jedynie tych wierzycieli, którzy nie uczestniczyli w głosowaniu, gdyż upadły umyślnie ich nie ujawnił
Postępowanie naprawcze
Postępowanie to zmierza do umożliwienia dłużnikowi restrukturyzacji zobowiązań przez zawarcie układu z wierzycielami
Zdolność naprawcza przysługuje przedsiębiorcy zagrożonemu wypłacalnością
Przedsiębiorca jest zagrożony niewypłacalnością, jeżeli pomimo wykonywania swoich zobowiązań, według rozsądnej oceny jego sytuacji ekonomicznej jest oczywistym, że w niedługim czasie stanie się niewypłacalny
Postępowanie zostaje wszczęte na skutek złożenia stosownego oświadczenia przez dłużnika wraz z planem naprawczym, chyba że sąd zakaże wszczęcia tego postępowania
Z dniem wszczęcia postępowania naprawczego:
zawiesza się wykonanie zobowiązań przedsiębiorcy
zawiesza się naliczanie odsetek należnych od przedsiębiorcy
potrącenie wierzytelności jest dopuszczalne z uwzględnieniem przepisów art. 89
nie mogą być wszczynane przeciwko przedsiębiorcy postępowania zabezpieczające i egzekucyjne, a wszczęte podlegają z mocy prawa zawieszeniu, z wyjątkiem postępowań zabezpieczających i egzekucyjnych dotyczących wierzytelności nieobjętych układem
Od dnia wszczęcia postępowania naprawczego do dnia prawomocnego rozstrzygnięcia co do zatwierdzenia układu albo umorzenia postępowania przedsiębiorca nie może zbywać ani obciążać swego majątku
Sposoby restrukturyzacji zobowiązań dłużnika są takie same jak w upadłości układowej, podobnie z przesłankami zawarcia układu
Układ wchodzi w życie po zatwierdzeniu go przez sąd
Sąd odmawia zatwierdzenia układu, jeżeli m. in. :
brak było podstaw do prowadzenia postępowania naprawczego
przedsiębiorca nie złożył wymaganych w sprawie dokumentów
dane zawarte w dokumentach i oświadczeniach przedsiębiorcy były nieprawdziwe
Weksel
Ogólnie
Weksel to PW o cechach ściśle przez ustawę określonych, który ucieleśnia bezwarunkowe i abstrakcyjne zobowiązanie pieniężne osób na tym dokumencie podpisanych
Są 2 rodzaje weksli: własny i trasowany
Jest PW na zlecenie, chyba że wystawca zamieścił na wekslu zastrzeżenie przeciwne - wtedy weksel jest PW imiennym (inaczej się wtedy zbywa weksel, nie przez indos, a przez przelew)
Weksel nie może być na okaziciela - koniecznym elementem weksla jest oznaczenie remitenta
Funkcje weksla:
Kredytowa
Gwarancyjna
Płatnicza
Obiegowa
Zobowiązanie wynikające z weksla ma charakter abstrakcyjny, chroni się w ten sposób indosatariusza
Weksel trasowany
PW, który zawiera skierowane do oznaczonej osoby (trasata) polecenie bezwarunkowej zapłaty remitentowi określonej sumy pieniężnej
Weksel trasowany zawiera:
nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono
polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej
nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata)
oznaczenie terminu płatności
w braku oznaczenia = płatny za okazaniem
oznaczenie miejsca płatności
w braku oznaczenia = za miejsce płatności uważa się miejsce wystawienia weksla
nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana
oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu
w braku oznaczenia miejsca wystawienia = za miejsce wystawienia uważa się miejsce wymienione obok nazwiska wystawcy
podpis wystawcy wekslu
opiera się na przekazie
remitent - oznaczona z nazwiska osoba, na której rzecz lub na której zlecenie ma być dokonana zapłata
Wystawca odpowiada za zapłatę, a z reguły też za jego przyjęcie przez trasata
Odpowiedzialność trasata jest uzależniona od przyjęcia przez niego weksla (akceptu), dokonywa on tego przez podpis na przedniej stronie weksla
Weksel własny
PW, który zawiera bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz lub na zlecenie wskazanej z nazwiska osoby, zwanej remitentem
Weksel własny zawiera:
nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;
przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;
oznaczenie terminu płatności;
w braku oznaczenia = płatny za okazaniem
oznaczenie miejsca płatności;
w braku oznaczenia = za miejsce płatności uważa się miejsce wystawienia weksla
nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;
oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu;
w braku oznaczenia miejsca wystawienia = za miejsce wystawienia uważa się miejsce wymienione obok nazwiska wystawcy
podpis wystawcy wekslu
Weksel in blanco
Zawiera co najmniej podpis wystawcy lub akceptanta oraz słowo „weksel”
Wystawca upoważnia odbiorcę do uzupełnienia weksla w drodze porozumienia wekslowego
Dobrą praktyką jest posługiwanie się deklaracją wekslową - dokumentem sporządzanym przez wystawcę, które określa jak powinien być uzupełniony weksel
Jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartem porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa
Czek
PW
Ma postać przekazu, w którym wystawca poleca trasatowi bezwarunkowo zapłacić oznaczoną sumę pieniężną remitentowi
Czek zawiera:
nazwę „czek” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono
polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej
nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata)
oznaczenie miejsca płatności
w braku oznaczenia = za miejsce płatności uważa się miejsce wymienione obok nazwiska trasata, a jeśli brak takiego miejsca, to za miejsce płatności uważa się miejsce wystawienia weksla
oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku
w braku oznaczenia miejsca wystawienia = za miejsce wystawienia uważa się miejsce wymienione obok nazwiska wystawcy
podpis wystawcy czeku
Cechy i różnice z wekslem:
Trasatem może być tylko bank (w stosunkach wekslowych każdy może być trasatem)
Nie podlega przyjęciu (w wekslu odpowiedzialność trasata jest uzależniona od akceptu)
Może być wystawiony na zlecenie, na okaziciela, może być imienny (weksel nie może być na okaziciela - musi być oznaczony remitent)
Zawsze jest płatny za okazaniem (w wekslu strony z osobna to ustalają, może być różnie)
Może być odwołany (weksla nie można odwołać)
Czek rozrachunkowy - suma pieniężna nie jest wypłacana gotówką, a przelewana na konto uprawnionego z czeku
Czek zakreślony - gotówka ma być wypłacona tylko innemu bankowi lub do rąk stałego klienta
Czek nie może pełnić funkcji kredytowej, ze względu na krótki termin realizacji czeku - powinien być zasadniczo przedstawiony do zapłaty w ciągu 10 dni
27