Judaizm

Od początków swego istnienia judaizm był i pozostaje do chwili obecnej religią wyznawaną przez Żydów.

Kolebką jego powstania był Bliski Wschód, a początki sięgają 2000 r. p.n.e. W zależności od sytuacji historycznej podlegał wpływom i przemianom.

Historycznie wyróżniamy dwa podstawowe jego okresy : biblijny i talmudyczny. Obydwa dzieła : Talmud i Biblia, napisane zostały głównie w języku hebrajskim. Jako Biblię wyznawcy judaizmu uznają Stary Testament złożony z Tory ( Pięcioksiąg Mojżeszowy, 21 ksiąg pism proroków i 13 ksiąg dydaktyczno-historycznych). Talmud powstał w latach 125 - 500 n.e., a składa się z Miszny, czyli kodeksu Prawa i Gemary, nauk uzupełniających.


Judaizm wywodzi się z wierzeń koczowniczych plemion izraelskich.
Uznanie Jahwe za swego Boga łączy się ucieczką tych plemion z Egiptu, przymierzem pod górą Synaj oraz wędrówką przez pustynię pod wodzą Mojżesza. Po osiedleniu się w Palestynie kult Jahwe zjednoczył plemiona izraelskie. Podstawowym aktem jego kultu były ofiary składane Bogu ze zwierząt i płodów ziemi. Najwyższym kapłanem był król, święta związane były z rolniczym cyklem płodności.

W średniowiecze judaizm wkroczył jako ujednolicony system monoteistyczny i rozprzestrzenił się na Półwysep Arabski, Etiopię, Afganistan, Afrykę Pn., Hiszpanię, Węgry, Bułgarię i Ruś Kijowską, a na terenie obecnego Jemenu stał się nawet religią panującą.

Żyjący w XII w. Majmonides ustalił i ujednolicił wierzenia judaizmu jako podstawowe doktryny. Głoszą one istnienie jednego wiecznego i bezcielesnego Boga, którego wysłannikami są prorocy, a za największego z nich uznają Mojżesza. Jemu to zostało objawione przez Boga prawo.

Podstawą judaizmu jest wiara w przyjście mesjasza, nieśmiertelność duszy ludzkiej, zmartwychwstanie zmarłych i nagroda za dobre uczynki w przyszłym świecie. W średniowieczu obserwujemy również rozwój różnych prądów: t.j. kabalizm wśród żydów hiszpańskich, chasydyzm na terenie obecnej Polski oraz mesjanizm. W XIX w. ukształtowały się dwa podstawowe nurty judaizmu - ortodoksyjny i reformowalny. Współczesny judaizm opiera się na założeniach doktrynalnych Majmonidesa i określa istotne obowiązki swego wyznawcy. Są nimi troska o przestrzeganie żydowskich reguł życia, zawartych w Biblii i Talmudzie : obrzezanie, zachowanie szabatu, świąt, postów i przepisów pokarmowych, a także przynależność religijną dziedziczoną ze strony matki.

Kult judaizmu odprawiany jest w synagogach, polega na czytaniu i objaśnianiu Tory i śpiewach rytualnych. Judaizm nie ma scentralizowanej struktury religijnej, opiera się na autonomii gmin, które łączą się często w związki. Dzieli się on obecnie na kilka nurtów: ortodosyjny, talmudyczno - rabiniczny oraz chasydzki, konserwatywny i reformowany.

Obecnie judaizm liczy ok 12 mln. wyznawców i największe jego ośrodki znajdują się w Izraelu oraz USA.

---