104 Staropolskie procesy fonetyczne


Staropolskie procesy fonetyczne

  1. Przegłos polski i jego pozostałości w języku polskim - rezultatem są oboczności samogłoskowe.

gwiazda (e : a) - zaszedł przegłos polski, bo a występuje po spółgłosce miękkiej wi i przed spółgłoską twardą, przedniojęzykową z.

gwieździe - nie zaszedł przegłos polski, bo e występuje w sąsiedztwie spółgłosek miękkich wi, dzi.

kwiat (e : a) - zaszedł przegłos polski, bo a występuje po spółgłosce miękkiej wi i przed spółgłoską twardą, przedniojęzykową t.

kwiecie - nie zaszedł przegłos polski, bo e występuje w sąsiedztwie spółgłosek miękkich wi, ci.

żona (e : o) - zaszedł przegłos polski, bo o występuje po spółgłosce miękkiej ż i przed spółgłoską twardą, przedniojęzykową n.

żonie - nie zaszedł przegłos polski, bo o występuje w sąsiedztwie spółgłosek miękkich ż, ni.

wiara (e : a) - zaszedł przegłos polski, bo a występuje po spółgłosce miękkiej wi i przed spółgłoską twardą, przedniojęzykową r .

wierzyć - nie zaszedł przegłos polski, bo e występuje w sąsiedztwie spółgłosek miękkich wi, rz.

wianek (e : a) - zaszedł przegłos polski, bo a występuje po spółgłosce miękkiej wi i przed spółgłoską twardą, przedniojęzykową n.

wieniec - nie zaszedł przegłos polski, bo e występuje w sąsiedztwie spółgłosek miękkich wi, ni.

wioska (e : o) - zaszedł przegłos polski, bo o występuje po spółgłosce miękkiej wi i przed spółgłoską twardą, przedniojęzykową s.

wieś - nie zaszedł przegłos polski, bo e występuje w sąsiedztwie spółgłosek miękkich wi, ś.

Spółgłoski twarde, przedniojęzykowe - t, d, s, z, n, r, ł.

Spółgłoski pierwotnie miękkie - rz, ż, cz.

  1. Zanik lub wokalizacja jerów - rezultatem jest powstanie tzw. „e” ruchomego:

wieś - wsi

sen - snu

pies - psa

Jery w pozycji słabej zanikały i jeśli był to jer miękki, zmiękczał poprzedzającą go spółgłoskę.

Jery w pozycji mocnej nie zanikały lecz wokalizowały się i z jeru twardego powstawało e i z jeru miękkiego e po spółgłosce miękkiej (-ie).

wbśb → wieś w bsi → wsi

s bn b → sen s bun → snu

pbńb → pień p bnia → pnia

l bn b → len l bnu → lnu

ław bka → ławka ław bk b → ławek

mat bka → matka mat bk b → matek

w b wtor bk b → we wtorek

w b sobotę → w sobotę

Rezultatem zaniku lub wokalizacji jerów są:

Wzdłużenie zastępcze:

wóz → woz b → woz wozy → wozy

róg → rog b → rog rogi → rogi

sok → sok b → sok soki → soki

W języku staropolskim istniała jedna samogłoska nosowa, którą oznaczano o.

Mogła być ona długa o lub krótka o.

Z samogłoski nosowej długiej o - ą, a z o - ę.

ząb → zob b → zob zęby → zoby

sęk → sok b → sok sęki → soki

rów → row b → row rowy → rowy

sąd → sad b → sod sędzia → sodzia

Bóg → Bog b → Bog Bogi → Bogi

W wyrazie Bóg zaszło wzdłużenie zastępcze, ponieważ zanikający jer b znajdował się po spółgłosce dźwięcznej, a w wyrazie Bogi nie zaszło wzdłużenie zastępcze, ponieważ nie było tu jeru.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Procesy fonetyczne
CHRONOLOGIA HISTORYCZNYCH PROCESÓW FONETYCZNYCH
Procesy fonetyczne 2
fonetyka procesy
Staropolskie prawo procesowe
W4 Proces wytwórczy oprogramowania
WEWNĘTRZNE PROCESY RZEŹBIĄCE ZIEMIE
Proces tworzenia oprogramowania
Proces pielęgnowania Dokumentacja procesu

więcej podobnych podstron