Chłoniaki złośliwe (łac. Lymphoma malignum) - jest to niejednolita grupa chorób nowotworowych wywodzących się z układu chłonnego (limforetikularnego). Choroba nieleczona doprowadza zawsze do zgonu. Leczenie chłoniaka b-komórkowego trwa ok. 4 miesięcy, a chemioterapia składa się z czterech pięciodniowych bloków. Wyróżnia się dwa podstawowe typy chłoniaków:

• ziarnica złośliwa (choroba Hodgkina, HD)

• chłoniaki nieziarnicze (ziarniniaki nie-hodgkinowskie, NHL)

Ziarnica złośliwa, choroba Hodgkina, limfogranulomatoza, nazwa zalecana: chłoniak Hodgkina (łac. Lymphogranulomatosis maligna LGM, ang. Hodgkin's disease HD) - układowa choroba nowotworowa układu chłonnego (chłoniak), atakująca węzły chłonne i pozawęzłową tkankę limfatyczną. Przebieg choroby jest długo bezobjawowy, ale przerzuty poza układ limfatyczny występują z dużym opóźnieniem, dlatego nawet późne rozpoznanie daje szansę na wyleczenie. W zależności od stopnia zaawansowania choroby wyleczalność ziarnicy złośliwej wynosi od 50 do 95%. Uważa się, że na rozwój tej choroby wpływa wirus Epsteina-Barr.

Charakterystyczna dla ziarnicy złośliwej jest obecność złośliwych komórek Reed-Sternberga w badaniu histopatologicznym tkanki pobranej z węzłów chłonnych. W celu zdiagnozowania stopnia zaawansowania klinicznego choroby wykonuje się też badania radiologiczne, ultrasonograficzne, tomografię i scyntygrafię a także biopsję szpiku kostnego i pozytronową tomografię emisyjną (PET). Objawami sugerującymi ziarnicę złośliwą są przede wszystkim nieboleśnie powiększone i zbite w pakiety węzły chłonne (karkowe, rzadziej pachowe lub pachwinowe). Niekiedy obserwuje się powiększenie wątroby lub śledziony. Często pojawiają się także objawy zwane ogólnymi: gorączka, poty nocne, utrata masy ciała, uporczywy świąd. W badaniach laboratoryjnych obserwuje się podwyższony OB i niedokrwistość. Rzadko mogą wystąpić bóle zaatakowanych węzłów chłonnych po spożyciu alkoholu, co jest jednak bardzo charakterystyczne dla ziarnicy złośliwej. W ziarnicy złośliwej można się spotkać z wystąpieniem amyloidu AA oraz martwicy serowatej.

Wszystkie stopnie dzielone są dodatkowo w zależności od obecności (B) lub braku (A) objawów ogólnych takich jak gorączka powyżej 38°C, nocne poty, utrata powyżej 10% masy ciała w ciągu 6 miesięcy. Do użycia oznaczenia „B” konieczne jest stwierdzenie co najmniej jednego z tych objawów. Niekiedy stosuje się również znacznik „X” oznaczający obecność masywnego guza (powyżej 10 cm średnicy) w śródpiersiu

.

Stopnie klinicznego zaawansowania ziarnicy złośliwej (klasyfikacja Ann Arbor)^[1]^[2]
Stopień	Modyfikacje oznaczenia	Zaawansowanie choroby
I		zajęcie jednej grupy węzłów chłonnych
		IE	zajęcie jednego narządu pozawęzłowego
	II		zajęcie dwu lub więcej grup węzłów po tej samej stronie przepony
		IIE	jak wyżej z dodatkowym zajęciem sąsiadującego narządu pozawęzłowego
	III		zajęcie węzłów po obu stronach przepony
		IIIS	zajęcie śledziony
		IIIE	zajęcie sąsiadującego narządu pozawęzłowego
		IIIES	równoczesne zajęcie śledziony i sąsiadującego narządu pozalimfatycznego
IV		zajęcie jednego lub kilku narządów pozalimfatycznych i innych tkanek; stan węzłów chłonnych nie wpływa na rokowanie

Zachorowalność [edytuj]

Statystycznie na ziarnicę złośliwą zapadają w Polsce co roku 2-3 osoby na 100 000 mieszkańców, częściej mężczyźni niż kobiety. U osób dorosłych obserwuje się dwa szczyty zachorowalności, pierwszy występuje ok. 25 r.ż., a drugi po 50 r.ż. 10% przypadków zachorowań ma miejsce u dzieci poniżej 16 r.ż.

Leczenie [edytuj]

W leczeniu ziarnicy złośliwej stosuje się chemioterapię, radioterapię oraz leczenie skojarzone (chemioterapia + radioterapia). W przypadku braku remisji albo wznowy stosuje się eksperymentalne programy chemioterapii oraz megachemioterapii połączonej z autologicznym przeszczepem szpiku kostnego. Do najczęstszych schematów w leczeniu ziarnicy złośliwej należy "ABVD" (doksorubicyna, bleomycyna, winblastyna, dakarbazyna) lub "BEACOPP" (bleomycyna, etopozyd, doksorubicyna, cyklofosfamid, winkrystyna, prokarbazyna, prednizon)

Histopatologiczne typy LGM [edytuj]

• LP - Lymphocyte predominance (najlepsze rokowanie)

• MC - Mixed cellularity

• NS - Nodular sclerosis (najpopularniejszy typ his/pat, około 80% zachorowań)

• LD - Lymphocyte depletion (najgorsze rokowanie)

Wirus Epsteina-Barr

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Wirus Epsteina-Barr
Komórki białaczkowe zawierające wirusa Epsteina-Barr (na zielono).
Cechy
Rodzina	Herpesviridae
Kwas nukleinowy	DNA
Liczba nici	ds
Nagi kwas nukleinowy	niezakaźny
Wywoływane choroby	mononukleoza zakaźna, chłoniak Burkitta, rak nosogardła

Obraz wirionów wirusa Epsteina-Barr w mikroskopie elektronowym.

Wirus Epsteina-Barr (EBV), noszący również nazwę ludzkiego herpeswirusa 4 (HHV-4) jest wirusem należącym do rodzaju herpes (podobnie jak m. in. herpes simplex i cytomegalowirus) i jest to jeden z najpowszechniej występujący u ludzi wirus. Większość ludzi przechodzi zakażenie bezobjawowo. Jego nazwa pochodzi od Michaela Epsteina i Yvonne Barr, którzy odkryli go w 1964 roku^[1].

Cechy [edytuj]

Wiriony Epsteina-Barr posiadają otoczkę i są kształtu sferycznego. Mają średnicę 120-220 nm. Na powierzchni wirionów występują kolcopodobne wypustki, które dają obraz szorstkiej powierzchni. Całkowita długość genomu wirusa wynosi 170 000 nukleotydów. Sekwencja jest znana już od roku 1984.

Patogeneza [edytuj]

Wiurs atakuje przede wszystkim limfocyty B, w których rozpoczyna latentną formę zakażenia (w postaci episomu), które trwa do końca życia.

Mononukleoza zakaźna [edytuj]

Wirus Epsteina-Barr może wywołać mononukleozę zakaźną. Występuje ona, gdy pierwszy kontakt z wirusem nastąpi w okresie dojrzewania lub później. Stąd do mononukleozy dochodzi głównie w krajach rozwiniętych, gdyż w krajach rozwijających się do zakażenie następuje najczęściej przed około 18 miesiącem życia. Przeciwciała przeciw EBV występują u prawie wszystkich ludzi w krajach rozwijających się, natomiast w USA u 60-70% populacji

Mononukleoza zakaźna (łac. Mononucleosis infectiosa, inne nazwy: gorączka gruczołowa, angina monocytowa, choroba Pfeiffera) to zakaźna choroba wirusowa występująca najczęściej w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania. Spowodowana jest pierwotną infekcją wirusem Epsteina-Barr (EBV). Istotą choroby jest podlegający samoczynnemu zahamowaniu proces limfoproliferacyjny. Zakażenie następuje przez ślinę (dlatego potocznie zwana jest często "chorobą pocałunków"), ale może nastąpić także innymi drogami (np. drogą kropelkową). Okres wylęgania wynosi 30-50 dni, a zaraźliwość może się utrzymać do 18 miesięcy od początku choroby. Choroba pozostawia trwałą odporność.

Po przebyciu zakażenia pierwotnego wirus EB zostaje w ustroju w postaci latentnej. Miejscem latencji są limfocyty B, komórki nabłonka jamy ustnej i gardła, migdałki podniebienne. Reaktywacja EBV może prowadzić do monoklonalnej, niekontrolowanej limfoproliferacji. Uważa się, że EBV ma związek z ziarnicą złośliwą, chłoniakiem Burkitta, rakiem migdałków podniebiennych i ślinianek przyusznych oraz chłoniakami ośrodkowego układu nerwowego u chorych z AIDS i biorców przeszczepów

Występuje bardzo wysoka gorączka, która może trwać od 1 do 2 tygodni, złe samopoczucie, utrata łaknienia obserwuje się powiększone węzły chłonne oraz anginę. Może nastąpić hepatosplenomegalia i obrzęk powiek. Bardzo często występują punkcikowate, krwotoczne plamki na granicy podniebienia miękkiego i twardego. W okresie zdrowienia może pojawić się zespół przewlekłego zmęczenia (ang. chronic fatigue syndrome), charakteryzujący się trudnościami w koncentracji, uczuciem ciągłego zmęczenia, obniżeniem aktywności życiowej.

W morfologii krwi obwodowej stwierdza się leukocytozę (10-20 tys./mm3) z limfocytozą i limfocytami atypowymi, > 10% ogólnej liczby krwinek białych. Często stwierdza się wzrost aktywności aminotransferaz. Rutynowa diagnostyka serologiczna opiera się nadal na obecności w surowicy krwi przeciwciał heterofilnych (odczyn Paula-Bunnella-Davidsohna). U dzieci, zwłaszcza poniżej 5 roku życia, przeciwciała heterofilne wykrywa się znacznie rzadziej niż u osób dorosłych. Obecnie u dzieci bada się przeciwciała swoiste, zwykle przeciwko antygenowi kapsydowemu (anty VCA) w klasie IgM.

Powikłania [edytuj]

Najpoważniejszym zagrażającym życiu jest pęknięcie śledziony. Często obserwuje się utrudnienie oddychania (duszność ze stridorem).

• powikłania hemolityczne: ostra małopłytkowość, anemia hemolityczna, agranulocytoza, pancytopenia.

• powikłania ze strony OUN - porażenia nerwów czaszkowych (najczęściej nerwu twarzowego), padaczka, psychozy, zespół Guillaina-Barrego, zapalenie mózgu, poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego

Rzadko występuje zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie trzustki, zapalenie jąder. Mononukleoza upośledza odporność, dlatego chory narażony jest w późniejszym czasie na liczne infekcje oraz wnikanie patogenów (np. gronkowca złocistego

Chłoniak Burkitta - nowotwór złośliwy (należący do chłoniaków nieziarniczych, NHL) wywodzący się z komórek B centrum folikularnego węzła chłonnego, a translokacje z udziałem genu MYC są stałą cechą tych komórek. Do powierzchniowych markerów należą łańcuchy ciężkie immunoglobulin (Igµ) i antygeny pan-B (CD19, CD20, CD79a), a także CD10 i BCL6. Ekspresja łańcuchów lekkich jest ograniczona (Gudgin E. J., Erber W. N., 2005).

Chłoniak Burkitta występuje przede wszystkim u dzieci i młodzieży w Afryce Równikowej i jest związany z zakażeniem wirusem Epsteina-Barr (chociaż dokładny patomechanizm nie jest znany). Wyróżnia się 3 typy chłoniaka Burkitta: sporadyczny, endemiczny i związany z niedoborem odporności. Sporadyczny i związany z niedoborem odporności może wystąpić wszędzie, a endemiczny występuje w Afryce. Rozwija się często w żuchwie, ale może dotyczyć też jelita, układu nerwowego, nerki, jajnika czy innych narządów.

Nowotwór został nazwany od Denisa Parsonsa Burkitta, brytyjskiego chirurga, który jako pierwszy opisał chorobę w 1956 w czasie jego pracy w Afryce.

Chłoniaki nieziarnicze

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

	Chłoniaki nieziarnicze
()
ICD-10:	C82-C85
C82-C85.0 {{{X.0}}}
C82-C85.1 {{{X.1}}}
C82-C85.2 {{{X.2}}}
C82-C85.3 {{{X.3}}}
C82-C85.4 {{{X.4}}}
C82-C85.5 {{{X.5}}}
C82-C85.6 {{{X.6}}}
C82-C85.7 {{{X.7}}}
C82-C85.8 {{{X.8}}}
C82-C85.9 {{{X.9}}}

Próbka biopsyjna pobrana od pacjentki z chłoniakiem nieziarniczym.

Chłoniaki nieziarnicze (non Hodgkin lymphoma; NHL) - grupa chorób nowotworowych wywodzących się z limfocytów B, T lub komórek NK. Stanowią grupę chorób zróżnicowanych pod względem patogenezy, obrazu morfologicznego i klinicznego.

Do chłoniaków nieziarniczych zalicza się m.in.:

• chłoniaki B-komórkowe:

• przewlekła białaczka limfatyczna

• białaczka włochatokomókowa

• chłoniak z komórek płaszcza

• chłoniak Burkitta

• makroglobulinemia Waldenströma

• chłoniaki T/NK-komórkowe:

• ziarniniak grzybiasty

• anaplastyczny chłoniak wielkokomórkowy

Rozpoznania NHL ustala się na podstawie badania biopsyjnego.

Leczenie zależy od typu histologicznego i zaawansowania klinicznego

Sarkoidoza

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

	Sarkoidoza
(sarcoidosis)
ICD-10:	D86
D86.0 Sarkoidoza płucna
D86.1 Sarkoidoza węzłów chłonnych
D86.2 Sarkoidoza płucna współistniejąca z sarkoidozą węzłów chłonnych
D86.3 Sarkoidoza skórna
D86.4 {{{X.4}}}
D86.5 {{{X.5}}}
D86.6 {{{X.6}}}
D86.7 {{{X.7}}}
D86.8 Sarkoidoza innych narządów oraz wielonarządowa
D86.9 Nieokreślona sarkoidoza

Sarkoidoza, choroba Besniera-Boecka-Schaumanna (łac. sarcoidosis) jest chorobą układu odpornościowego charakteryzującą się powstawaniem ziarniniaków (małych grudek zapalnych), które nie podlegają martwicy. Praktycznie każdy organ może być nią dotknięty, chociaż najczęściej pojawia się w węzłach chłonnych i płucach. Objawy mogą się pojawić nagle, ale najczęściej postępują stopniowo. W obrazie rentgenowskim płuc sarkoidoza może przypomninać gruźlicę lub chłoniaka.

Spis treści [ukryj] 1 Epidemiologia 2 Objawy 3 Etiologia i patofizjologia 4 Leczenie 5 Przypisy 6 Bibliografia 7 Zobacz też

Epidemiologia [edytuj]

Sarkoidoza występuje na całym świecie i u każdej rasy. Częściej pojawia się u rasy czarnej niż białej - przede wszystkim ludzi o pochodzeniu z północnej Europy. Zajęcie płuc jest najczęstszą postacią sarkoidozy.

Objawy [edytuj]

Sarkoidoza w węźle chłonnym.

Sarkoidoza jest chorobą systemową i dlatego może dotknąć każdy organ. Mało specyficzne są najczęstsze objawy choroby, takie jak: zmęczenie, na które nie ma wpływu sen, poczucie braku energii, bóle o różnym natężeniu, suchość oczu, zamazane widzenie, skrócenie oddechu, suchy, ostry kaszel, uszkodzenia skóry.

Objawy skórne są zmienne, mogą mieć charakter zmian guzkowych, guzowatych i naciekowych. Guzki dają dodatni objaw diaskopii, tak jak guzki gruźlicze a ich zejście pozostawia powierzchowną bliznę. Owrzodzenia z reguły nie powstają. Ogniska zmian skórnych szerzą się pełzakowato, ze zmianami czynnymi umiejscowionymi obwodowo. Wyróżniamy kilka odmian sarkoidozy skórnej:

• sarkoid guzowaty, odmiana podskórna (Dariera-Roussy) - ma postać podskórnych guzów niezapalnych, umiejscowionych głównie na kończynach dolnych;

• odmiana naczyniowa (angiolupoid) - ma postać sinawobrunatnych lub czerwonobrunatnych nacieków, najczęściej na skórze nosa, zwłaszcza w miejscu przylegania oprawki okularów; odmiana częstsza u kobiet;

• sarkoid odmrozinowy, odmiana oddmrozinowa (lupus pernio) - ma postać zlewnych sinoczerwonych nacieków, głównie na twarzy, uszach i rękach;

• odmiana drobnoguzkowa rozsiana (sarcoidosis miliaris) - dotycząca głównie twarzy;

• odmiana drobnoguzkowa o układzie obrączkowatym (sarcoidosis circinata).

W obrębie układu oddechowego sarkoidoza najczęściej objawia się jako choroba restrykcyjna płuc powodująca spadek ich objętości oraz podatności (zdolności do rozciągania). Pojemność życiowa płuc jest zmniejszona i większa część powietrza może ulec wydmuchnięciu w ciągu pierwszej sekundy (wzrasta FEV₁). To oznacza, że stosunek FEV₁/FVC również wzrasta.

Połączenie sarkoidu guzowatego, obustronnej wnękowej limfadenopatii i artralgii nosi nazwę zespołu Löfgrena, który ma względnie dobre rokowanie.

Do objawów ocznych należą: zapalenie błony naczyniowej oka (uveitis), tęczówki i ciała rzęskowego (iridocyclitis) oraz siatkówki (retinitis), które mogą być przyczyną utraty ostrości widzenia, a nawet mogą spowodować ślepotę.

Sarkoidoza przebiegajaca z zajęciem układu kostnego może powodować torbielowate rozszerzenia kości krótkich dłoni i stóp (tzw. zespół Jünglinga).

Sarkoidoza zajmująca elementy układu nerwowego (ośrodkowego lub obwodowego) nosi nazwę neurosarkoidozy.

Sarkoidoza często zajmuje również układ krążenia (mięsień sercowy) oraz układ moczowy.

Występujące razem: zapalenie przedniej części błony naczyniowej oka, zapalenie ślinianek przyuszniczych (parotitis), porażenie nerwu twarzowego oraz gorączka noszą nazwę zespołu Heerfordta-Waldenstroma.

Objawem sarkoidozy może być hiperkalcemia (podwyższone stężenie wapnia) i jej następstwa.

Etiologia i patofizjologia [edytuj]

Obraz klatki piersiowej w tomografii komputerowej u 43-letniego pacjenta z sarkoidozą.

Żaden bezpośredni czynnik wywołujący sarkoidozę nie został zidentyfikowany, jednakże istnieją doniesienia, że pewne bakterie pozbawione ścian komórkowych mogą być prawdopodobnymi patogenami^[1]. Te bakterie nie są wykrywane w standardowych testach laboratoryjnych. Uważało się, że może istnieć czynnik dziedziczny, gdyż niektóre rodziny posiadają licznych członków z sarkoidozą. Do tej pory nie znaleziono jednak żadnego genetycznego znacznika, który mógłby mieć znaczenie i alternatywna hipoteza mówi, że członkowie tej samej rodziny są wystawieni na podobne środowiskowe czynniki chorobotwórcze. Istnieją także doniesienia o przeniesieniu sarkoidozy poprzez transplantowane organy^[2]. Sarkoidoza często powoduje rozregulowanie wytwarzania witaminy D; jej pozanerkowa produkcja może być oznaczona. Produkcja witaminy D zachodzi więc również poza nerką^[3]. Ma to swoje konsekwencje w podwyższonym poziomie hormonu 1,25 dihydroksycholekalcyferolu i objawach hiperwitaminozy D, takich jak: zmęczenie, brak siły lub energii, drażliwość, metaliczny smak w ustach, czasowe utraty pamięci lub problemy związane z procesami poznawczymi. Fizjologiczna odpowiedź kompensacyjna (na przykład obniżenie poziomu hormonów przytarczyc) może spowodować, że u pacjenta nie rozwinie się jawna hiperkalcemia.

Leczenie [edytuj]

Kortykosteroidy były standardowym środkiem w leczeniu przez wiele lat. U niektórych pacjentów takie postępowanie może spowolnić lub odwrócić przebieg choroby. Reszta nie odpowiada zadowalająco na terapie steroidami. Użycie kortykosteroidów w łagodnej postaci choroby jest kontrowersyjne, gdyż nieraz dochodzi do samoistnego ustąpienia choroby bez leczenia. Dodatkowo, kortykosteroidy posiadają rozpoznane efekty uboczne związane zarówno z wielkością dawki jak również czasem trwania terapii, a ich odstawienie wiąże się czasem z nawrotem choroby i pogorszeniem stanu pacjenta^[4].

Poważne objawy leczy się ogólnie steroidami, a później również lekami specyficznymi - lekami przeciwreumatycznymi. Jako że ziarniniaki są spowodowane gromadzeniem się komórek układu odpornościowego, szczególnie limfocytów T, były doniesienia o sukcesach przy leczeniu za pomocą leków immunosupresyjnych, inhibitorów interleukiny-2 lub anty-TNF (tzw. leki biologiczne). Żadne z tych postępowań nie przyniosło wiarygodnych wskazań co do sposobu leczenia i przy ich okazji może dojść do wystąpienia znaczących efektów ubocznych, takich jak zwiększenie ryzyka reaktywacji latentnej gruźlicy.

Unikanie promieniowania słonecznego, a także żywności zawierającej witaminę D jest konieczne u pacjentów, którzy są podatni na rozwinięcie hiperkalcemii, gdyż pomoże to u nich złagodzić objawy.

Są doniesienia, że antybiotykoterapia okazała się efektywna w przypadku postaci płucnej i skórnej sarkoidozy, a także w przypadku zajęcia węzłów chłonnych ^[5][6], ale nie jest to obecnie podstawowy element terapii

Ziarniniak - zgrupowanie epitelioidnych makrofagów otoczonych przez mankiet limfocytów. Ziarniniaki są małymi grudkami występującymi w różnych chorobach, takich jak: choroba Leśniowskiego-Crohna, gruźlica, trąd, sarkoidoza, beryloza i kiła. Występowanie ziarniniaków cechuje także takie choroby jak ziarniniak Wegenera oraz zespół Churga-Strauss, powiązane ze sobą choroby autoimmunologiczne

---