Metody walki z inflacją (lub jej skutkami)
Metody przeciwdziałania inflacji
Metody przeciwdziałania skutkom inflacji.
Ad. 1.
zastosowanie restrykcyjnej polityki pieniężnej- ograniczenie tempa wzrostu nominalnej podaży pieniądza- metoda zalecana przez monetarystów (zob. ilościowa teoria pieniądza), dla których „inflacja jest zjawiskiem pieniężnym”; wg monetarystów nominalna podaż pieniądza powinna rosnąć w tempie w przybliżeniu równym przewidywanemu tempu wzrostu realnego PKB (tempo wzrostu podaży pieniądza może przekraczać o 2-4% tempo wzrostu realnego PKB, co nie grozi przyspieszeniem inflacji, ponieważ postęp techniczny i przyrost zasobów kapitału z roku na rok przyczyniają się do wzrostu potencjalnego PKB) -proponują oni trzymanie się stałych reguł (przeciwieństwo tzw. Polityki dyskrecjonalnej zalecanej przez Keynes'a) w prowadzeniu polityki makroekonomicznej, np. ustalenie stałej reguły wzrostu nominalnej podaży pieniądza o 4 % rocznie, aby zapobiec manipulowaniu podażą pieniądza w okresie przed wyborami (wzrost produkcji w krótkim okresie, w długim-tylko wzrost cen)- celem jest zwiększenie wiarygodności monetarnej polityki antyinflacyjnej- w gospodarce otwartej przy stałym kursie walutowym ta metoda ma ograniczoną skuteczność;
ograniczenie możliwości finansowania deficytu budżetowego przez bank centralny ( w PL od 1998 r. całkowity zakaz finansowania w NBP) oraz zwiększenie niezależności banku centralnego.
restrykcyjna polityka fiskalna w celu ograniczenia popytu globalnego lub -jeżeli deficyt jest finansowany dodrukiem pieniądza- metoda ta ogranicza jednocześnie tempo wzrostu podaży pieniądza-w gospodarce otwartej przy płynnym kursie walutowym ta metoda jest mniej skuteczna;
polityka dochodowa- polega na bezpośrednim oddziaływaniu na poziom płac i innych dochodów(na przykład obniżenie tempa wzrostu płac nominalnych, przy jednoczesnym ograniczeniu nominalnej podaży pieniądza- jest to skuteczna metoda jako przejściowe narzędzie w celu szybszego dostosowania się płac nominalnych i cen do nowej sytuacji, czyli mniejszej ilości pieniądza w gospodarce)- skuteczność tej polityki zależy od oczekiwań inflacyjnych podmiotów gospodarczych oraz od wiarygodności prowadzonej polityki gospodarczej- przejściowo tj. w krótkim okresie, może zwiększyć poziom bezrobocia (metoda stosowana w Polsce na początku lat 90- wprowadzono podatek od ponadnormatywnych wynagrodzeń- tzw. „popiwek”- jedna z dwóch tzw. kotwic nominalnych „Planu Balcerowicza”), potem zastąpiony negocjacyjnym systemem ustalania płac w większych przedsiębiorstwach państwowych w ramach tzw. Komisji trójstronnej do dnia dzisiejszego);
demonopolizacja gospodarki, wspieranie konkurencyjności.
W Polsce -od 1990 roku przez prawie 2 lata wprowadzono sztywny kurs walutowy -druga „kotwica nominalna” w „Planie Balcerowicza”- w celu przeciwdziałania wzrostowi krajowych cen dóbr importowanych (stanowią one część koszyka dóbr i usług konsumpcyjnych) oraz ograniczenia oczekiwań inflacyjnych;
Uwolnienie cen w celu likwidacji tzw. Inflacji ukrytej przejawiającej się w postaci niedoborów na rynku- skutkiem była tzw. Inflacja korekcyjna
Ad. 2 Metody przeciwdziałania skutkom inflacji
Przystosowanie się do życia z inflacją:
-indeksacja- automatyczne dostosowanie poziomu nominalnych zobowiązań do poziomu inflacji w celu zapobieżenia lub zmniejszenia kosztów inflacji (np. poziomu płatności transferowych)
-indeksacja nominalnych progów podatkowych, aby zapobiec drenażowi podatkowemu
-dostosowanie nominalnej stopy oprocentowania depozytów w bankach do inflacji;
-wprowadzenie rachunkowości uwzględniającej inflację
Indeksacja następuje zawsze z opóźnieniem- przez pewien czas trzeba ponosić koszty- sama indeksacja zwiększa prawdopodobieństwo przedłużania się okresu wysokiej inflacji, a nawet jej wzrostu, gdyż zmniejszając koszty inflacji przyczynia się do zmniejszenia nacisków na rząd, aby walczył z inflacją. Gdy indeksacja podwyższa inflację, tym samym podwyższa inne koszty inflacji- zdzieranych zelówek i zmienianych kart dań.
1