przepisy z czesci szczegolnej k k obowiazujace do egzaminu z cz ogolnej kodeksu karnego omowienie


Poniżej krótkie omówienie wybranych przepisów z części szczególnej (pomocne przy rozwiązywaniu kazusów).

I. Art. 148 k.k. - ob. przypisanie

  1. paragraf 1. - typ zasadniczy,

  1. paragraf 2 - uznany za niekonstytucyjny wyrokiem TK

  1. paragraf 3

      1. zabójstwo jednym czynem więcej niż jednej osoby - np. podłożenie materiału wybuchowego; w wyniku wybuchu giną 4 osoby

      2. typ kwalifikowany ze względu na skutek zachowania sprawcy

      3. każdy ze skutków musi zostać obiektywnie przypisany temu samemu zachowaniu sprawcy (jeden czyn)

      4. skutki mogą wystąpić w różnym czasie

      5. strona podmiotowa - zarówno zamiar bezpośredni jak i zamiar wynikowy (jeden skutek może być z zamiarem bezpośredni, inny z wynikowym), nie może być żaden ze skutków spowodowany nieumyślnie,

    1. zd. 2 „był wcześniej skazany prawomocnie skazany za zabójstwo)

  • problem!!!! Za bardzo nie ma jakiej kary wymierzyć, bo przepis do którego jest odwołanie nie obowiązuje

    1. paragraf. 4 - zabójstwo typu uprzywilejowanego ze wglądu na szczególne właściwości strony podmiotowej

    III. Art. 150 tzw. zabójstwo eutanatyczne. ob. przypisanie

    1. Przedmiot ochrony - życie człowieka

    2. przestępstwo powszechne- każdy może być sprawcą

    3. czynność sprawcza - każde zachowanie pozostające w związku przyczynowym i normatywnym ze śmiercią, przestępstwo materialne - dla dokonania konieczne jest powstanie skutku w postaci śmierci człowieka

    4. przedmiot czynności wykonawczej - człowiek żądający pozbawienia go życia, „żądanie” - wyraz woli dysponenta dobra pozbawienia go tego dobra, więcej niż prośba - musi istnieć element presji na psychikę adresata żądania, podmiot nie musi mieć zdolności do czynności prawnych w rozumieniu prawa cywilnego wystarczy że będzie posiadał rozeznanie, co do znaczenia swojego żądania (wyklucza to skuteczność żądania osób upośledzonych umysłowo, chorych psychicznie, będących pod wpływem alkoholu lub chwilowego załamania, czy także dzieci poniżej 16 r. życia), musi być wyrażone dobrowolnie bez wpływu z zewnątrz (przymusu)

    5. strona podmiotowa - tylko umyślnie i to z zamiarem bezpośrednim , przestępstwo kierunkowe znamienne motywem: działanie pod wpływem współczucia, celem działania sprawcy - skrócenie cierpień innej osoby, musi istnieć związek pomiędzy współczuciem (obiektem którego jest osoba żądająca pozbawienia życia a nie np. jej najbliżsi) a zachowaniem sprawcy zmierzającym do pozbawienia życia.

    IV. Art. 151

    1. podmiot - przestępstwo powszechne

    2. Przedmiot ochrony - życie człowieka

    3. przedmiotem czynności wykonawczej - człowiek zdolny do właściwego rozpoznania znaczenia czynu w postaci targnięcie się na własne życie; nie jest więc przedmiotem tego czynu osoba która nie ukończyła 16 lat, albo osoba niepoczytalna

    4. czynność sprawcza - poprzez namowę (rozumianą jak w art. 18 § 2 k.k.) lub udzielnie pomocy (tak jak w art. 18 § 3 k.k. -może być też przez zaniechanie, w przypadku gwaranta), „doprowadzenie do targnięcia ” - dla dokonania czynu wystarczające jest aby osoba której udzielono pomocy lub która nakłania podjęła próbę odebrania sobie życia; nie jest konieczna dla dokonania śmierć osoby (dlatego jest to przestępstwo konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo)

    5. strona podmiotowa - gdy czynność sprawcza nakłanianie - tylko z zamiarem bezpośrednim, gdy w formie udzielenie pomocy - z zamiarem bezpośrednim lub wynikowym

    IV. art. 155 nieumyślne spowodowanie śmierci ob. przypisanie

    Przestępstwo powszechne z działania, (przez zaniechanie - indywidualne), strona podmiotowa - nieumyślne

    V. art. 156 i 157 ob. przypisanie

    1. czyny zabronione skutkujące określonym uszczerbkiem na zdrowiu (lekkim 157 § 2, średnim - 157 § 1, czy ciężkim - 156 § 1 k.k.); wszystkie mają charakter typów podstawowych (nie kwalifikowanych czy uprzywilejowanych)

    2. podmiot - przestępstwo powszechne z działania (indywidualne przez zaniechanie)

    3. czynność wykonawcza - spowodowanie określonego uszczerbku” - czyli każde zachowanie, które może stanowić podstawę dla obiektywnego przypisania skutku (konkretnego uszczerbku)

    4. Przedmiot czynności wykonawczej - człowiek

    5. skutek:

    1. art. 156 § 1 - ciężki uszczerbek na zdrowiu (jego postacie są wyliczone enumeratywnie w § 1; choroba długotrwała - trwająca ponad 3 miesiące)

    2. art. 157 § 1 średni uszczerbek na zdrowiu (trwający dłużej niż 7 dni i nie będący ciężkim)

    3. art. 157 § 2 - lekki uszczerbek na zdrowiu - trwający nie dłużej niż 7 dni (nie będący naruszeniem nietykalności cielesnej, musza być siniaki, obtarcia itd.)

    1. art. 156 § 3 jest typem kwalifikowanym przez następstwo (umyślno - nieumyślnym), następstwem jest śmierć

    VI. Art. 158

    1. paragraf 1

    1. Cel: Potrzeba uproszczenia budowy typu czynu zabronionego dla ominięcia trudności dowodowych, (kilka osób uczestniczy w bójce, której skutkiem są uszkodzenia ciała jej uczestników, nie trzeba udowadniać, który z walczących zadał cios, szczególnie w sytuacji, gdy uszkodzenie może być efektem działania wielu osób, i nie do końca wiadomo których)

    2. Strona podmiotowa - tylko umyślnie

    3. Czynność wykonawcza: „branie udziału w bójce lub pobiciu” udział polega nie tylko na zadawaniu ciosów danej osobie, ale i np. na zagrzewaniu do zadawania ciosów (np. krzyczenie dołóż mu, blokowanie drogi, podawanie narządzi). Nie jest to zatem podżeganiem do uczestniczenia w bójce, tylko sprawstwem udziału w bójce zachowanie sprawcy mające postać podżegania i pomocnictwa jeżeli odbywa się w czasie i miejscu ataku na ofiarę przez jednego lub wielu sprawców; przyjęcie takiej solidarnej postawy z napastnikami, że wynika z niej potencjalna gotowość zadania ciosu.

    1. bójka - zajście pomiędzy trzema osobami, w którym każdy jednocześnie jest atakującym i atakowanym

    2. pobicie - czynną napaść przynajmniej dwóch osób na jedną osobę albo grupy osób na grupę, przy czym w tym ostatnim przypadku do atakujących należy przewaga(można wskazać atakujących i atakowanych), działanie napadniętego ma zmierzać do obrony

    Nie zawsze udział w bójce lub pobiciu jest przestępstwem; tylko w takich bójkach (pobiciach), które niosą ze sobą niebezpieczeństwo utraty życia lub uszczerbku na zdrowiu opisanego w art. 156 § 1 i 157 § 1; innymi słowy: uczestnicy mają się atakować wzajemnie z takim natężeniem, że stwarza to niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub średniego uszczerbku na zdrowiu

    Podmiotem przestępstwa może być także osoba, która doznała obrażeń w bójce, a także osoba, której osobisty udział w bójce nie wykazuje cech działania niebezpiecznego dla życia człowieka lub jego zdrowia

    1. paragraf 2 i 3

    tzw. kwalifikowana bójka, stopień jej niebezpieczeństwa jest wyższy i wyraża się skutkiem w postaci uszczerbku na zdrowiu określonym w art. 156 k.k. (§ 2) lub śmierci (§ 3 )

    Następstwo objęte ma być nieumyślnością, tj. sprawca musi przewidzieć lub mieć obiektywną możliwość przewidzenia, że efektem bójki może być nawet ciężki uszczerbek na zdrowiu lub śmierć człowieka

    Skutek bójki, decydujący o kwalifikacji nie musi odnosić się do uczestników bójki lub pobicia, ale też do świadka bójki ( np. nie biorących w niej udziału innych uczestników zabawy); odpowiedzialność za typ kwalifikowany zachodzi także, gdy skutki określone w § 2 dotknęły nie tylko ofiar pobicia ale i sprawców pobicia, ratio legis polega bowiem na powstrzymaniu się do udziału w bójkach lub pobiciu które mogą doprowadzić do ciężkich skutków dla zdrowia lub życia człowieka.

    Związek przyczynowy - pomiędzy działaniem wszystkich uczestników bójki a opisanym w ustawie skutkiem.

    Odpowiedzialność za udział w bójce nie wyłącza odpowiedzialności sprawcy bójki, który swoim działaniem spowodował skutek stanowiący znamię kwalifikujące, tj. np. śmierć, mamy do czynienia w tym przypadku z kumulatywną kwalifikacją

    Uwaga! (na potrzeby rozwiązywania kazusu)

    Jeżeli dwie (także trzy) osoby uczestniczą w pobiciu, działając wspólnie i w porozumieniu, którego przedmiotem jest spowodowanie u osoby trzeciej, co najmniej średniego uszczerbku na zdrowiu (zamiar bezpośredni) to zasadniczo można założyć, iż ich odpowiedzialność oceniać należy z przepisu penalizującego spowodowanie takiego uszczerbku - 157 § 1 ( w przypadku innych uszczerbków: 156 § 1 czy 148). Jeżeli nie powstanie żaden inny skutek niż ten objęty zamiarem, można zrezygnować z kwalifikowania ze 158 par. 1 (przyjmijmy, iż wchodzi może w grę zastosowanie jednej z reguł wyłączania wielości ocen.) Jednakże jeżeli obok skutku objętego zamiarem efektem pobicia będzie jeszcze skutek na który sprawcy się nie godzili, ale w stosunku do którego można im przypisać nieumyślność - należy im przypisać (w kumulatywnej kwalifikacji) odpowiedzialność za udział w pobiciu którego jest on następstwem.

    Przykład: 2 osoby porozumiewają się, że pobiją osobę trzecią (połamią jej kości). Jednakże siła zadanych ciosów doprowadziła do tego, że osoba ta umarła. Zachowanie sprawców należy zakwalifikować z art. 157 § 1 w zw. z art. 158 § 3. Gdyby jednak porozumieli się, co do spowodowania ciężkiego uszczerbku (że pozbawią ją wzroku), a osoba ostatecznie poniosła śmierć to wystarczająca będzie kwalifikacja z art. 156 § 3 k.k.

    Jeżeli przedmiotem porozumienia jest tylko spowodowanie lekkiego uszczerbku to badamy odpowiedzialność uczestniczących w pobiciu z art. 158 § 1 (względnie 2 lub 3 w zależności od skutku - w stosunku do którego działali nieumyślnie). Tutaj też zbędne jest rozważanie współsprawstwa.

    Jeżeli jednej z uczestniczących osób można jednak dodatkowo przypisać ten skutek (np. był on spowodowany użyciem noża, a ona jako jedyna używała tego narzędzia) to jej zachowanie (szczególnie jeżeli skutek objęty był umyślnością) należy rozważać dodatkowo z punktu widzenia art. 157 § 1, 156 § 1 lub 148.

    Proszę pamiętać, iż jest to tylko pewne uproszczenie na potrzeby egzaminu. Kwalifikacje danego zachowania związane z bójką należą do najbardziej spornych w orzecznictwie.

    IV. Artykuł 159

    Kwalifikowana forma udziału w bójce - z „użyciem” broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego narzędzia (tj. takiego, które użyte w bójce stwarza podobne zagrożenie dla życia lub zdrowia, jak nóż czy broń palna, chodzi tu o niebezpieczność, która wynika z użycia narzędzia zgodne z jego właściwościami, z naturalnym przeznaczeniem, a nie ze sposobu jego użycia)

    Tylko ta osoba odpowiada z tego przepisu, która własnoręcznie używała tego przedmiotu (inni uczestnicy bójki nie odpowiadają)

    „używanie” - węziej niż „posługuje się”, zastosowanie broni (noża) zgodnie z jego przeznaczeniem, z wykorzystaniem jego specyficznych właściwości (nie wystarczy jego demonstrowanie, grożenie nim, bicie kolbą po głowie)

    Odpowiedzialność z tego przepisu konsumuje odpowiedzialność z art. 158 § 1 k.k., natomiast w przypadku wystąpienia następstwa bójki opisanego w art. 156 lub śmierci człowieka konieczne jest powołanie art. 159 w zw. odpowiednio z art. 158 § 2 lub 158 § 3 k.k.

    VI. art. 160 - obiekt przyp

    1. par. 1 - przestępstwo powszechne; wyłącznie z działania; par. 2 przestępstwo indywidualne - tylko osoba na której ciąży prawny szczególny obowiązek zapobiegnięcia powstaniu (rozwijaniu się) bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu , zarówno z działania jak i z zaniechania

    2. skutek - bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (tj tego, o którym mowa w art. 156 par. 1); niebezpieczeństwo - szczególny układ rzeczy i zjawisk, z którego rozwojem zachodzi wysokie prawdopodobieństwo nastąpienia uszczerbku w dobrze prawnym; ten układ musi się charakteryzować dynamicznym rozwojem; niebezpieczeństwo ma mieć charakter niebezpieczeństwa indywidualnego - zagrażać nie więcej niż 6 osobom; bezpośredniość - zachodzi wtedy, kiedy stworzona sytuacja nie wymaga dla swojego dalszego rozwoju włączenia się w dany układ zdarzeń elementu dodatkowego, zwłaszcza podjęcia przez sprawcę jakiegokolwiek działania dynamizującego ten układ.

    3. czynność sprawcza - każde zachowanie, któremu można obiektywnie przypisać skutek w postaci bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu; obejmuje także zwiększenie istniejącego już niebezpieczeństwa

    VII art. 162

    1. przestępstwo powszechne, formalne, tylko przez zaniechanie, abstrakcyjnego narażenia na niebezpieczeństwo

    2. może odpowiadać także ten kto sprowadził niebezpieczeństwo (np. nieumyślnie)

    3. „nie udzielenie pomocy” - to znaczy nie podjęcie czynności, którą określają pewne standardy wyznaczone przede wszystkim przez: konkretne położenie, w jakim znalazł się człowiek wymagający pomocy, stan wiedzy osoby zobowiązanej oraz środki, jakimi ona dysponuje (nie zrobił tego, co w tej konkretnej sytuacji zrobiłby modelowy dobry obywatel posiadający wiedzę sprawcy); nie ma znaczenia dla realizacji znamion czy możliwe było skuteczne udzielenie pomocy

    4. strona podmiotowa - przestępstwo umyślne - trzeba mieć m. in świadomość tego, że osoba znajduje się w bezpośrednim niebezpieczeństwie…

    VIII. art. 173, 174 i 177 ob. przypisanie

      1. katastrofa- konkretne zdarzenie w komunikacji, pociągające za sobą bezpośrednie niebezpieczeństwo grożące życiu lub zdrowiu wielu osób (przyjmuje się co najmniej 6 - ciu) albo mieniu w wielkich rozmiarach (część doktryny i orzecznictwa gabaryty: część - wartość - analogia do mienia wielkiej wartości)

      2. wypadek - konkretne zdarzenie komunikacji którego konsekwencją jest obrażenie ciała innej osoby niż sprawca opisane w art. 157 par.1 (par. 1), ciężki uszczerbek na zdrowiu takiej osoby lub jej śmierć (par.2); 177 par.1 i par. 2 - typy podstawowe; jeżeli skutkiem wypadku jest śmierć jednej osoby oraz średni uszczerbek na zdrowiu drugiej - kumulatywna kwalifikacja

      3. sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwo katastrofy - sprowadzenie sytuacji, w której potencjalne ziszczenie się zagrożenia (katastrofy) „nie wymaga dalszego zdynamizowania zastanego układu sytuacyjnego, innymi słowy sprowadzenie zagrożenia w takiej skali, które ziścić się może bez dalszych bezprawnych zachowań bez strony sprawcy”

      4. Nie popełnia przestępstwa (także z art. 157 par. 3 k.k.) kto naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała lub rozstrój zdrowia nie trwające dłużej niż siedem dni

      5. Przestępstwa powszechne - Sprawcą może być nie tylko podmiot uczestniczący w komunikacji ale także oddziaływujący z zewnątrz na jej sprawny tok

    IX. art. 178 i 178 a

    1. stan nietrzeźwości i zbiegnięcie z miejsca zdarzenia nie stanowią znamion kwalifikujących typy czynów zabronionych wymienionych w art. 178 (część doktryny traktuje jako takie znamię stan nietrzeźwości), tylko okoliczności , których wystąpienie stanowi podstawę do nadzwyczajnego obostrzenia kary (oznacza to, że tego przepisu nie powołujemy w kwalifikacji prawnej zachowania!!!!!)

    2. „Zbiegniecie z miejsca zdarzenia” - sprawca oddala się z miejsca wypadku w zamiarze uniknięcia odpowiedzialności, w szczególności uniemożliwienia lub utrudnienia ustalenia jego tożsamości, okoliczności zdarzenia i stanu nietrzeźwości

    3. 178 a - typ abstrakcyjnego narażenia na niebezpieczeństwo; prowadzenie pojazdu - każda czynność wpływająca bezpośrednio na ruch pojazdów w szczególność rozstrzygająca o kierunku i prędkości jazdy (także holowanie pojazdu); pojazd mechaniczny - każdy pojazd wprawiany w ruch za pomocą własnego silnika; stan nietrzeźwości - art. 115 § 16 k.k.

    X. art. 190 - groźba karalna

    1. przestępstwo powszechne

    2. czynność wykonawcza - grożenie innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, może być wyrażona za pomocą wszystkich środków mogących przekazać do świadomości odbiorcy jej treść (ustnie, na piśmie, za pomocą gestu itd.); grożący nie musi zamierzać zrealizować groźby

    3. skutek - wzbudzenie w zagrożonym uzasadnionej obawy, że groźba zostanie spełniona (zmiana w sferze psychicznej wywołana groźbą), musi ono być uzasadnione - tzn. okoliczności w jakich groźba zostaje wyrażona jak i osoba grożącego wywołują u obiektywnego obserwatora przekonanie, iż groźba została wyrażona na serio i daje podstawy do uzasadnionej obawy

    4. stron podmiotowa - przestępstwo umyślne, tylko z zamiarem bezpośrednim

    1. art. 191

    1. przestępstwo powszechne, formalne

    2. czynność wykonawcza - stosowanie przemocy wobec osoby (nie wobec rzeczy) lub groźby bezprawnej (art. 115 § 12 k.k.) w celu zmuszenia innej (niż sprawca) osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia; przemoc wobec osoby może być zarówno przez działanie jak i zaniechanie (niewykonanie obowiązkowych czynności np. niedostarczenie innej osobie środków żywnościowych w celu określonym w art. 191); groźba ma być realna, tj. taka która u obiektywnego obserwatora wywołuje przekonanie, iż jest zdolna wpłynąć na decyzję woli jej adresata w kierunku podjęcia wymuszonego groźbą zachowania się .

    3. strona podmiotowa - przestępstwo umyślne (zamiar bezpośredni, przestępstwo kierunkowe)

    4. paragraf 2 typ kwalifikowany - przez znamię statyczne, działanie celem wymuszenia wierzytelności - ona nie musi w rzeczywistości istnieć; sprawca ma być jednak przekonany że przysługuje mu lub osobie trzeciej

    1. Art. 278

    1. przedmiot czynności wykonawczej - rzecz ruchoma (art. 115 § 9 k.k.) wartość rzeczy ma przekraczać 250 zł, energia, karta uprawniająca do podjęcia pieniędzy z bankomatu

    2. czynność wykonawcza - zabór (tylko przez działanie), dla dokonania przestępstwa konieczne jest wyjęcie rzeczy spod władztwa osoby uprawnionej (wbrew jej woli; może być nielegalne władztwo) i objęcie rzeczy w faktyczne władanie (posiadanie) przez sprawce (teoria zawładnięcia)

    3. strona podmiotowa - przestępstwo kierunkowe (tylko z zamiarem bezpośrednim); sprawca działa w celu przywłaszczenia rzeczy (tzw. dolus coloratus) - czyli włączenia rzeczy do majątku sprawcy lub postępowania z nią jak z własną (łączyć to się ma z trwałym pozbawieniem władztwa nad rzeczą jej dotychczasowego właściciela)

    1. Art. 279

    1. typ kwalifikowany kradzieży - przez znamię statyczne (sposób działania)

    2. włamanie - zachowanie polegające na usunięciu przeszkody stanowiącej zabezpieczenie danego przedmiotu, nie musi polegać na użyciu siły fizycznej, ma to być bowiem zachowanie polegające na nieposzanowaniu wyrażonej przez dysponenta woli zabezpieczenia danej rzeczy przed innymi osobami (będzie nim też np. otworzenie drzwi podrobionym czy ukradzionym kluczem); musi być przed dokonaniem kradzieży (tzn. nie realizuje znamion typu wyłamanie się pomieszczania celem jego opuszczenia z zabranymi przedmiotami)

    3. strona podmiotowa - umyślne (zamiar bezpośredni), zamiar dokonania kradzieży musi wystąpić najpóźniej w momencie przełamywania zabezpieczenia; przełamanie zabezpieczenia ma być bowiem środkiem wiodącym do dokonania kradzieży

    1. art. 280

    1. paragraf 1

      1. dwa przedmioty ochrony:

    - nietykalność, życie i zdrowie, wolność

    - prawo własności, prawo posiadania oraz inne prawa rzeczowe i obligacyjne przysługujące danemu podmiotowi

      1. podmiot czynu - każdy (przestępstwo powszechne)

      2. strona podmiotowa - umyślność (zamiar bezpośredni) przestępstwo kierunkowe; przyjmuje się tzw. podwójną kierunkowość działania sprawcy - sprawca działa w celu przywłaszczenia rzeczy i chcąc ten cel osiągnąć stosuje określone w art. 280 k.k. środki

      3. przedmiot czynności wykonawczej - cudza rzecz ruchoma i człowiek

      4. czynność wykonawcza (przestępstwo z działania ):

    - „kradzież” tj zabór rzeczy w celu przywłaszczenia - zarówno gdy sprawca własnoręcznie odbiera pokrzywdzonemu rzecz, którą zamierza przywłaszczyć jak i gdy pokrzywdzony pod wpływem groźby użycia przemocy sam natychmiast wydaje napastnikowi żądana rzecz

    - sposób działania prowadzący do zawładnięcia rzeczą - „użycie przemocy wobec osoby”- zastosowanie siły fizycznej, naruszenie nietykalność cielesnej, odpowiednio ukierunkowane, tj takie którego celem jest przełamanie woli oporu osoby dysponującej rzeczą; nie musi być wobec osoby pokrzywdzonej (może być wobec osoby trzeciej, ale musi mieć określony cel - oddziaływanie na osobę dysponująca rzeczą); „groźba użycia przemocy” jest to tzw. groźba bezprawna (art. 115 § 12 k.k.), nie musi być jednoznacznie wypowiedziana, może być przez tzw. zachowanie konkludentne, spełnienie tej groźby musi być możliwe bezpośrednio po jej zapowiedzeniu; „doprowadzenie do stanu nieprzytomności lub bezbronności” np. przez użycie środków chemicznych (wtedy się przyjmuje gdy nie jest ów stan wynikiem zastosowania przemocy wobec osoby)

    1. paragraf 2, typ kwalifikowany

    „posługuje się” szerzej niż używa z art. 159 k.k., każda forma demonstrowania broni palnej (także broń gazowa, musi jednak konkretny egzemplarz być niebezpieczny dla sprawcy, tzn. nie może być trwale zepsuty) czy noża np., przystawianie do ciała ofiary w celu dokonania zabory rzeczy zmierzające do potęgowania przemocy, względnie groźby jej zastosowania lub wywołania większej obawy i poczucia zagrożenia

    „inny podobnie niebezpieczny przedmiot” - podobnie niebezpieczny jak broń palna lub nóż; nacisk położony na właściwości przedmiotu nie na sposób jego użycia, ze względu na swoje naturalne właściwości normalnie, zwyczajnie użyty zagraża bezpośrednim niebezpieczeństwem spowodowania śmierci lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu

    „działanie w inny sposób bezpośrednio zagrażająca życiu” - może być użycie przedmiotu, który nie jest niebezpieczny, ale użyty w określony sposób zagraża życiu (kopanie podbitym gwoździami butem po głowie)- trzeba udowodnić, że działanie zagrażało życiu

    „działanie wspólnie z inną osobą która posługuje się taką bronią, przedmiotem środkiem lub sposobem” - w przeciwieństwie do art. 159 odpowiada z typu kwalifikowanego także osoba współdziałająca z osobą posługującą się bronią id.

    1. art. 281 - kradzież rozbójnicza

    1. typ kwalifikowany kradzieży,

    2. czynność sprawcza (tylko z działania): najpierw zabór rzeczy (kradzież - dokonana, nie umiłowana), potem (tj. bezpośrednio po kradzieży) - użycie przemocy, groźby jej użycia, doprowadzenie do stanu nieprzytomności lub bezbronności ale tylko, jeżeli działania te zostały podjęte w celu utrzymania się w posiadaniu tej rzeczy (odwrotna kolejność niż przy rozboju); dla dokonania tego przestępstwa nie jest konieczne utrzymanie się w posiadaniu ukradzionej rzeczy

    3. strona podmiotowa - zamiar bezpośredni (przestępstwo kierunkowe); występuje także podwójna kierunkowość działania sprawcy

    1. art. 282 - wymuszenie rozbójnicze

    1. podmiot - przestępstwo powszechne (każdy)

    2. czynność wykonawcza -poprzez zastosowanie przemocy, groźby zamachu na życie lub zdrowie (tj. groźba karalna, musi wzbudzić obawę, że zostanie spełniona, może być skierowana także przeciwko innej osobie, niż ta którą chce się zmusić do rozporządzenia mieniem) albo gwałtownego zamachu na mienie sprawca chce wywołać u osoby presje psychiczną pod wpływem której osoba ta rozporządzi mieniem lub zaprzestanie działalności gospodarczej („doprowadzenie do rozporządzenia…”). Rozporządzenie to winno mieć miejsce w pewnym oddaleniu czasowym od zachowania sprawcy polegającego na stosowaniu przemocy itp.”).. Musi wystąpić pewna odległość czasowa pomiędzy groźbą a rozporządzeniem rzeczą (inaczej niż przy rozboju - tam jednoczesność zamachu na mienie i osobę, sprawca stosuje przemocy aby niezwłocznie zawładnąć rzeczą)

    3. skutek - rozporządzenie mieniem na korzyść sprawcy lub osoby przez niego wskazanej albo zaprzestanie przez pokrzywdzonego prowadzenia działalności gospodarczej

    4. strona podmiotowa - przestępstwo kierunkowe, celem sprawcy - osiągnięcie korzyści majątkowej

    1. art. 283 wypadek mniejszej wagi - typów opisanych w art. 279 § 1 , 280 § 1 281 lub 282 k.k.

    Zachowanie realizuje wszystkie znamiona opisane w tych przepisach tylko ze względu na okoliczności jego popełnienia takie jak wartość zagarniętego mienia, pobudki, sposób działania sprawcy itd., można mu przypisać niewielki stopień społecznej szkodliwości. To nie jest typ uprzywilejowany!!!! (Mówi się tutaj o uprzywilejowanej postaci czynu) Wypadek mniejszej wagi nie jest zatem związany z osoba sprawcy, tj. nie zależy od opinii jaką cieszy się sprawca, jego poprzedniej karalności, nagminności danego rodzaju czynów

    1. art. 284

    przywłaszczenie - rozporządzenie jako swoją własnością cudzą rzeczą ruchomą lub cudzym prawem majątkowym z wykluczeniem osoby uprawnionej; rzecz musi znajdować się w posiadaniu legalnym (samoistnym lub zależnym) przywłaszczającego (tym różni się od kradzieży);

    par. 2 - przywłaszczenie powierzonej rzeczy ruchomej, tzn. takiej rzeczy nad którą władztwo zostało przekazane sprawcy z jednoczesnym oznaczeniem sposobu jego wykonywania (mogło to być w sposób konkludentny)

    1. Art. 222. § 1.

    1. Osoba przybrana do pomocy funkcjonariuszowi publicznemu (musi to być osoba przybrana do konkretnej czynności służbowej). Sporne jest w doktrynie i orzecznictwie, czy osobą tą może być tylko ten, kto został do tej pomocy wyznaczony, czy również ten, który samorzutnie pomaga funkcjonariuszowi publicznemu w pełnienie jego obowiązków służbowych; wystarczy dla przyjęcia, iż mamy do czynienia z osobą przybraną do pomocy funkcjonariuszowi publicznemu, że zaakceptuje on - nawet dorozumianie - udzielaną przez nią pomoc.

    2. Naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej musi nastąpić „podczas pełnienia obowiązków służbowych” lub „w związku z pełnieniem obowiązków służbowych”. Jest to alternatywna rozłączna, co oznacza, iż dla realizacji znamion typu wystarczające jest spełnienie jednego jej członu. Podczas pełnienia obowiązków służbowych oznacza: „zbieżność czasową i miejscową zachowania sprawcy i wykonywania obowiązków służbowych przez funkcjonariusza publicznego”. Pełnienie obowiązków służbowych może mieć też miejsce w czasie wolnym od pracy. Jeżeli w tym okresie funkcjonariusz publiczny podejmuje działania zmierzające do obrony porządku prawnego w zgodzie ze złożonym ślubowaniem to korzysta ze wzmocnionej ochrony przewidzianej przez komentowany przepis Jeżeli funkcjonariusz publiczny w czasie i w miejscu pracy nie będzie pełnił obowiązków służbowych tylko zajmował się swoimi prywatnymi sprawami, w związku z którymi dojdzie do naruszenia jego nietykalności cielesnej, to trudno w tej sytuacji przyjąć spełnienie znamienia „podczas pełnienia obowiązków służbowych”

    3. W związku z pełnieniem obowiązków służbowych” przez funkcjonariusza publicznego” oznacza, iż wykonywana przez funkcjonariusza publicznego czynność mieszcząca się w kategorii czynności służbowych ma być motorem, przyczyną naruszenia jego nietykalności cielesnej lub nietykalności cielesnej osoby do pomocy mu przybranej. Pojawia się pytanie: czy chodzi tu o konkretną czynność służbową funkcjonariusza publicznego, czy wystarczy jeżeli motywem działania sprawcy będzie sam fakt pełnienia przez niego obowiązków służbowych; „związek”, o którym mowa w art. 223 k.k. zachodzi także wtedy kiedy motywem działania sprawcy jest fakt, iż funkcjonariusz publiczny zobowiązany jest do wykonywania określonych czynności (ma określony zakres kompetencji).

    4. Jeżeli ktoś spowoduje lekki czy średni uszczerbek na zdrowiu funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej będziemy mieli do czynienia z właściwym zbiegiem przepisów i z koniecznością zastosowania kumulatywnej kwalifikacji.

    5. W sytuacji natomiast, w której sprawca jednocześnie narusza nietykalność cielesną i obrzuca funkcjonariusza publicznego wyzwiskami mamy do czynienie ze zbiegiem przestępstw nie ze zbiegiem przepisów, chyba że jesteśmy w stanie udowodnić z góry powzięty zamiar; wtedy mamy do czynienia z czynem ciągłym kwalifikowanym z art. 222§ 1 k.k. i art. 226 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

    1. Art. 223.

    „czynna napaść”

    1. Znamieniem czynności wykonawczej jest dopuszczenie się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną. Pod tym terminem, zgodnie z powszechnie przyjętym stanowiskiem orzecznictwa i doktryny, należy rozumieć każde działanie podjęte w celu wyrządzenia krzywdy fizycznej chociażby ten cel nie został osiągnięty. Nie budzi także wątpliwości, iż nie można jako czynną napaść potraktować tzw. biernego oporu.

    2. Dopuszczenie się czynnej napaści musi nastąpić, w co najmniej jednej z dwóch przewidzianych przez kodeks karny postaci: sprawca musi działać wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami lub też używać broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego

    „wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami”

    1. Znamię „wspólnie i w porozumieniu” należy interpretować podobnie jak w przypadku postaci zjawiskowej współsprawstwa, o której mowa w art. 18 § 1 zd. 2. Tylko w tym przypadku porozumienie musi obejmować, co najmniej trzy osoby (sprawca ma działać z innymi osobami). Jeżeli współdziałanie z innymi osobami przybrało formę jednej z niesprawczych postaci współdziałania przestępnego lub innych postaci sprawczego współdziałania nie dojdzie do realizacji znamion typu czynu zabronionego z art. 223 k.k.

    „używanie broni palnej, noża lub innego podobnie działającego przedmiotu albo środka obezwładniającego”

    1. Znamieniem typu jest „używanie” broni palnej (podobnie jak w art.159 k.k.) nie zaś posługiwanie się to bronią (jak w art. 280 § 2 k.k. ), które jest pojęciem szerszym. Zgodnie z ugruntowana już wykładnią tego znamienia „używanie” oznacza zastosowanie broni (noża) zgodnie z jego przeznaczeniem, z wykorzystaniem jego specyficznych właściwości.

    2. Środek obezwładniający jest to „każdy środek, którego użycie zgodnie z jego przeznaczeniem i właściwościami prowadzi do pozbawienia ofiary możliwości swobodnego poruszania się w ogóle lub unieruchomienia tylko niektórych części ciała”

    3. Komentowany typ jest przestępstwem formalnym. Dla jego dokonania nie jest konieczne powstanie żadnych obrażeń ciała funkcjonariusza publicznego, nawet naruszenie jego nietykalności cielesnej. Przestępstwo jest dokonane w chwili przedsięwzięcia działania zmierzającego bezpośrednio do naruszenia nietykalności cielesnej

    XXI Art. 197

      1. Przestępstwo z art. 197 k.k. jest przestępstwem powszechnym.

      2. dwa typy zasadnicze zgwałcenia: doprowadzenie ofiary do obcowania płciowego (art. 197 § 1) oraz doprowadzenie do poddania się ofiary innej czynności seksualnej albo wykonania przez nią takiej czynności (art. 197 § 2)

      3. Znamię "obcowanie płciowe" obejmuje swym zakresem znaczeniowym akty spółkowania oraz jego surogaty, które traktować można jako ekwiwalentne spółkowaniu.

      4. "Inna czynność seksualna" - to czynność seksualna, niebędąca obcowaniem płciowym, polegająca na cielesnym kontakcie uczestników takiej czynności, łączącym się z fizycznym zaangażowaniem intymnych sfer ciała co najmniej jednej z nich, lub przynajmniej fizycznym zaangażowaniu intymnych sfer ciała sprawcy albo ofiary, które w określonym kontekście kulturowym będą miały charakter seksualny, a więc będą mogły zostać uznane za formę zaspokojenia lub stymulowania naturalnego u człowieka popędu płciowego.

      5. § 3 - typ kwalifikowany przez znamię statyczne - zgwałcenie wspólnie z inna osobą (działającą jako współsprawca) - przykład na współsprawstwo konieczne

      6. Zgwałcenie jest przestępstwem skutkowym (materialnym) - ” kto doprowadza do”. Skutkiem jest wywołanie takiego stanu rzeczy, gdy istotnie dojdzie do aktu spółkowania lub jego ekwiwalentu (dokonanie przestępstwa z art. 197 § 1) albo też ofiara poddała się już innej czynności seksualnej lub taką czynność sama wykonała (dokonanie przestępstwa z art. 197 § 2).

      7. Zgwałcenie może być popełnione wyłącznie z zamiarem bezpośrednim

    XXII art. 289

      1. zabór cudzego pojazdu - tylko działanie (podobnie jak 278)

      2. strona podmiotowa - umyślność, zamiar bezpośredni , przestępstwo kierunkowe; cel działania - krótkotrwałe użycie samochodu (chwilowe wykorzystywanie pojazdu; nie będzie w sytuacji, w której sprawca używa pojazdu kilka dni)

    XXIII art. 286

        1. wyrok SN z dnia 2 grudnia 2002.12.02; IV KKN 135/00; LEX nr 74478

    Działanie sprawcy, określone w art. 286 § 1 kk jako doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem, sprowadza się do trzech wymienionych w tym przepisie sposobów: wprowadzenie w błąd, wyzyskanie błędu, wyzyskanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Jeżeli chodzi o dwa pierwsze sposoby działania, to zawsze przy ich stosowaniu warunkiem zrealizowania skutku jest błąd po stronie pokrzywdzonego. Może to być błąd co do osoby, błąd co do rzeczy, błąd co do zjawiska lub zdarzenia.

    W sytuacji wprowadzenia w błąd sprawca wywołuje w świadomości pokrzywdzonego fałszywe wyobrażenie (rozbieżność między rzeczywistością), zaś w przypadku wyzyskania błędu ta rozbieżność już istnieje, a sprawca nie koryguje jej, lecz korzysta z tego błędu dla uzyskania przez siebie, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, niekorzystnej dla pokrzywdzonego decyzji majątkowej.

        1. wyrok SN z dnia 30 sierpnia 2000; V KKN 267/00; OSNKW 2000/9-10/85

    Pojęcie korzyści majątkowej, konkretyzującej cel działania sprawcy (animus lucri faciendi) w wykładni prawa karnego zawsze było rozumiane szeroko, jako współczesne i przyszłe przysporzenie mienia, spodziewane korzyści majątkowe, ogólne polepszenie sytuacji majątkowej. Korzyść majątkowa jest zatem pojęciem szerszym niż przywłaszczenie mienia, stanowiące cel działania sprawcy (animus rem sibi habendi) przy popełnieniu innych przestępstw przeciwko mieniu (kradzież, przywłaszczanie). Dlatego też, dla realizacji znamienia działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, sprawca wcale nie musi dążyć do przywłaszczenia mienia stanowiącego przedmiot oszukańczych zabiegów. Może on nawet zakładać zwrot mienia pokrzywdzonemu, zamierzając jednak osiągnąć korzyść majątkową płynącą z rozporządzenia mieniem, przejawiającą się w każdej innej postaci, niż jego przywłaszczenie.

    (…) Dla właściwej wykładni znamienia "niekorzystności" ustawowego istotne znaczenie ma to, że droga "pochodu" przestępstwa oszustwa kończy się z chwilą dokonania przez pokrzywdzonego rozporządzenia mieniem. Dlatego też korzystność czy też niekorzystność owego rozporządzenia należy oceniać tylko z punktu widzenia okoliczności istniejących w czasie rozporządzania mieniem, a nie tych, które następują później. …niezależnie od tego, że oskarżeni spłacili kredyty w znacznej części, to w czasie podejmowania kolejnych decyzji o przyznaniu kredytów i podpisywaniu umów z oskarżonymi (rzekomymi nabywcami towarów), Bank Spółdzielczy w P. dokonywał niekorzystnych dla siebie rozporządzeń. Faktycznie bowiem, udzielając kredytów, czynił to na warunkach gorszych od tych, które sam postawił kredytobiorcy. Na skutek wprowadzenia w błąd (fałszywe poświadczenie wydania towaru przez oskarżoną Krystynę P.) pracownicy banku nie wiedzieli, że żądane przez nich i pozornie akceptowane przez kredytobiorcę zabezpieczenie kredytu nie istnieje. W rzeczywistości kredyty przyznawano bez zabezpieczenia, a więc z ryzykiem utraty wypłaconych środków i nieuzyskania odsetek. Jest oczywiste, że bez faktycznego zabezpieczenia bank nie przyznałby kredytów, gdyż naruszałoby to elementarne zasady racjonalnego gospodarowania mieniem.

    Podsumowując przedstawione rozważania, należy stwierdzić, że ustawowe znamię, stanowiące skutek przestępstwa oszustwa, określonego w art. 286 § 1 k.k., wypełnione zostaje wtedy, gdy sprawca, działając w sposób opisany w tym przepisie, doprowadza inną osobę do rozporządzenia mieniem, które jest niekorzystne z punktu widzenia interesów tej osoby lub innej osoby pokrzywdzonej. Powstanie szkody w mieniu nie jest koniecznym warunkiem do przyjęcia, że doszło do tak pojmowanego niekorzystnego rozporządzenia

    Pozostałe przepisy z części szczególnej z punktu widzenia, których należy oceniać odpowiedzialność karną to art.: 149 (obiektyw. przypisanie), 288 (obiekt. przypisanie), 291, 292 oraz 217 k.k. (formalne)

    Przepisy z części szczególnej - uzupełnienie

    I. Art. 148 k.k. - ob. przypisanie

    1. paragraf 1. - typ zasadniczy,

    ,

    1. paragraf 2 - typy kwalifikowane

        1. pkt. 1 - ze względu na sposób działania - ze szczególnym okrucieństwem

        2. szczególne okrucieństwo - łączy się z cierpieniami zbędnymi dla samego pozbawienia życia ofiary,

        3. strona podmiotowa- zarówno zamiar bezpośredni jak i wynikowy

      1. pkt. 2 - w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem lub rozbojem

  • pkt. 3 - w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie