1. Co stanowi kluczowe zagadnienie leżące u podstaw analizy ekonomicznej?

• U podstaw leży konieczność rozwiązania trzech podstawowych problemów codziennej egzystencji:

• Co?

• Jak?

• Dla kogo?

należy wytwarzać

2. Jakie zagadnienia obejmuje przedmiot ekonomii?

Przedmiot ekonomii stanowi obszar ludzkich zachowań, obejmujący produkcję, wymianę i użytek czyniony z dóbr i usług. Jest to odpowiedź na pytanie co, jak i dla kogo wytwarzać?

Wybór ekonomiczny jest podstawowym problemem ekonomicznym. Zadanie ekonomii sprowadza się do wyboru, które z potrzeb ludzkich mogą być zaspokojone oraz w jakim stopniu można to uczynić. Ograniczoność (rzadkość) zasobów powoduje powstanie wielu trudnych i złożonych zagadnień do rozwiązania przez podmioty.

3. Jaką rolę odgrywa teoria w ekonomii?

Teorie ekonomiczne chcą objaśnić i powinny interpretować rzeczywistość gospodarczą. Teorie dostarczają abstrakcyjnego obrazu przebiegu procesów i zjawisk gospodarczych. W tym obrazie eksponowane jest to, co w danych warunkach jest typowe i istotne.

Obraz teoretyczny nie zawiera i szczegółów i elementów nietypowych, objaśniając przyczyny i skutki pewnych zjawisk i procesów ekonomicznych. Dostarcza też określonych inspiracji dla polityki gospodarczej.

Teoria ekonomii - wykrywać związki, objaśniać, interpretować; życzenie aby politycy zrobili z tego pożytek; ogarnianie rzeczywistości przy pomocy terminów, wskazywanie przyczyn i skutków procesów.

Politycy powinni doceniać i wykorzystywać prawa i teorie tworzone przez ekonomię.

Budowa teorii wiąże się z:

• obserwacją życia gospodarczego

• konstruowaniem modelu ekonomicznego i wyprowadzaniem z niego teorii

• ustaleniem naukowej poprawności teorii

• dokonywaniem syntezy teorii ekonomicznych

Pokazuje to, że budowa teorii jest procesem długim i raczej trudnym.

Aby być dobrym obserwatorem trzeba mieć umiejętności niekonwencjonalnego punktu widzenia na rzeczywistość. Trzeba poświęcić sporo czasu i posiadać umiejętność abstrakcyjnego myślenia.

4. Jakie są główne sposoby dochodzenia do badań ekonomicznych?

Typy czynności:

• indukcja - od szczegółu do ogółu - jej celem jest studium zjawiska, w którego przebiegu przechodzimy od faktów jednostkowych do twierdzeń ogólnych. Jest metodą wskazującą w jaki sposób na podstawie znajomości elementarnych i szczegółowych zjawisk przechodzić do coraz ogólniejszych i poznawać zależności między nimi. Wyróżnia się następujące formy indukcji:

• enumeracyjna - poprzez proste wyliczenie

• eliminacyjna

• matematyczna

• statystyczna

Indukcja jest zjawiskiem prostym, ale przejście jest jednym z najbardziej dyskusyjnych.

• dedukcja - polega na wnioskowaniu ze zdań uznanych za prawdziwe bezwarunkowo. Rozumowanie takie jak np. mając wybór ludzie zapłacą pieniądzem „gorszym”, jeśli wszyscy tak postąpią, to w obiegu pozostanie tylko pieniądz „gorszy” - prawo obiegu pieniężnego wynika więc z prawa racjonalności zachowań ludzkich. Sposób uzasadniania twierdzeń w ekonomii drogą dedukcji jest sposobem przeciwstawnym do indukcji. Dedukcja służy do wykazania, że pewne zdanie wynika z innych zdań. Tradycyjnie używa się pojęcia rozumowanie dedukcyjne na przejście od ogólności do pojęć szczegółowych (jednostkowych). Kroki przejścia są uwarunkowane przez dwie okoliczności: przyjęte założenia i prawa logiki. Konieczna jest logiczna poprawność wniosku.

• analiza i synteza - występują jednocześnie

• analiza poszukuje przyczyn i skutków danej klasy zjawisk

• synteza łączy pojęciowo zjawiska i proste procesy

• abstrakcja - odłączenie, odcięcie, oderwanie - proces jest czynnością myślową - polega na pomijaniu nieistotnych elementów, cech i zależności, które mają charakter trwały. Wyróżnia się 3 typy myślenia abstrakcyjnego:

• abstrakcja uogólniająca (generalizacja) - wyodrębnianie ogólnych aspektów zjawisk i pomijanie aspektów jednostkowych. Przechodzenie od rejestracji do szerszych uogólnień

• abstrakcja izolująca (separacja) - wyróżnianie podstruktur w analizowanej strukturze i łączeniu ich dla odtworzenia całości wyjściowej. Dokonywana jest na systemie relacyjnym i strukturze relacyjnej

• abstrakcja idealizująca (idealizacja) - polega na wprowadzaniu uproszczeń, które eliminują te aspekty zjawisk, które uznaje się za uboczne. Ustala się podstawowe prawa obowiązujące przy założeniach uwzględniających czynniki główne. Prawa te nazywa się uniwersalnymi. W następnym etapie nawiązuje się do założeń pominiętych w pierwszym etapie i formułuje prawa faktualne. Czyli:

• zjawiska uboczne precz, zostają główne, ustalenie praw uniwersalnych

• dodanie czynników ubocznych, analiza, powstają prawa faktualne bliskie rzeczywistości

Prawa teorie i modele muszą być weryfikowane (łac. were - prawdziwość) - potwierdzine przez ogół uczonych.

5. Jakie są dwie podstawowe gałęzie ekonomii jako przedmiotu badań?

• Ekonomia pozytywna (sądy pozytywne) - zajmuje się obiektywnym, naukowym objaśnianiem zasad funkcjonowania gospodarki. Sądy próbują odpowiedzieć na pytania typu: jakie zjawiska, procesy i działania mają istotny wpływ na gospodarkę, jakie są przyczyny, uwarunkowania i następstwa pewnych zjawisk, do jakich skutków prowadzą takie, czy inne działania ludzi itp.

Ekonomia pozytywna dąży do wypracowania uniwersalnych metod i narzędzi analizy ekonomicznej, celem sformułowania obiektywnych wniosków - mówi jak jest.

• Ekonomia normatywna (sądy normatywne) - dostarcza zaleceń i rekomendacji opartych na subiektywnych sądach wartościujących.

Z sądami normatywnymi mamy do czynienia, gdy badacz wyraża swe przekonania i formułuje pewne zalecenia oparte na subiektywnym wartościowaniu zjawisk. - mówi jak powinno być.

6. Jaki związek występuje pomiędzy pojęciem kosztu a pojęciem rzadkości

Na tle rzadkości zasobów powstaje problem rozmieszczenia zasobów (bo jest ich mniej niż potrzeb), podziału dochodów(kogo bardziej nagrodzić), utrzymania pełnego zatrudnienia(lub minimalnego bezrobocia), problem równowagi pomiędzy zaspokojeniem potrzeb bieżących i przyszłych.

Twierdzi się, że żadna jednostka (ani społeczeństwo) nie posiada niewyczerpanych zasobów.

Ekonomia musi uporać się z wyborem:

• co wytwarzać

• ile wytwarzać

• jak wytwarzać (technologie)

• w jakiej proporcji wykorzystywać czynniki produkcji (kapitał, ziemia, praca)

Definicja rzadkości

Ekonomiczna rzadkość to pojęcie dotyczące skończonej ilości zasobów ludzkich i rzeczowych, które za pomocą najlepszej osiągalnej wiedzy technicznej można wykorzystać do wytworzenia jedynie ograniczonych (ale maksymalnych w danym czasie) ilości dóbr ekonomicznych.

Dobra ekonomiczne to dobra rzadkie.

Społeczeństwo musi dokonywać wyboru dóbr, bo nie można zaspokoić wszystkich potrzeb i pragnień.

7. Czym są krzywe możliwości produkcyjnych i co implikuje ich nachylenie w dół

Krzywa możliwości produkcyjnych określa maksymalną z możliwych wielkość produkcji jednego dobra przy danych rozmiarach produkcji dobra drugiego. Obrazuje ona warianty („mapę”) wyborów, jakich społeczeństwo musi dokonać w procesie decydowania o strukturze produkcji.

Ograniczoność zasobów sprawia, że punkty położone na zewnątrz krzywej możliwości produkcyjnych są nieosiągalne. Stąd inna nazwa - granica możliwości produkcyjnych. Produkcja odpowiadająca punktom poniżej krzywej jest nieefektywna. Przesuwając się w kierunku krzywej (z punktu (0,0)) otrzymuje się możliwość zwiększenia wytwarzanej ilości jednego dobra nie tracąc nic z drugiego.

Krzywa możliwości produkcyjnych jest graficznym przedstawieniem różnych kombinacji dóbr, które mogą być wytworzone przez jakąś jednostkę, społeczność, kraj w warunkach, gdy wszystkie zasoby są w pełni efektywnie wykorzystane.

KMP przedstawia przy każdym poziomie jednego dobra maksymalną produkcję drugiego dobra. Ilustruje zatem problem substytucyjności, czyli problem jak zwiększa się produkcję jednego dobra za cenę zmniejszenia produkcji drugiego dobra. Jeżeli stopa substytucji jest wielkością stałą to mamy sytuację, w której zwiększenie produkcji jednego dobra odbywa się za cenę takiego samego zmniejszenia produkcji innego dobra (a na wykresie zamiast krzywej byłaby prosta - za takie same jednostki zwiększenia jednego dobra to samo zmniejszenie drugiego).

Jeżeli są stałe zasoby czynników produkcji i są one doskonale mobilne to przesuwanie części tych czynników z jednej dziedziny do innej powoduje, że na początku przyrosty dóbr są duże, a w miarę kontynuowania procesu stosunek efektów dodatnich do ujemnych jest coraz mniejszy.

KMP jest zbudowana według prawa malejącego przyrostu produkcji oraz według prawa rosnącego kosztu alternatywnego.

8. Jakie jest zastosowanie analizy krzywych możliwości produkcyjnych do badania zjawisk ekonomicznych w krótkim i długim okresie?

W krótkim okresie zasoby są stałe co do wielkości i jakości, nie ma tez postępu technologicznego (gospodarka ma charakter statyczny)

W dłuższym okresie następuje przyrost ludności (przyrost pracy), zmieniają się kwalifikacje zatrudnionych, powiększają się zasoby dóbr kapitałowych, zmienia się ilość ziemi uprawnej (nawadnianie, odwadnianie), powstają nowe technologie, zwiększa się wydajność zasobów ekonomicznych zaangażowanych w toku produkcji, rosnące zasoby oraz postęp, umożliwiają przyrost możliwości produkcyjnych gospodarki.

Proces ten nazywa się wzrostem gospodarczym, a o gospodarce ze zwiększającym się woluminem produkcji z okresu na okres mówi się, że ma charakter dynamiczny.

Według Keynes'a długi okres czasu nie istnieje w ogóle, bo wszyscy będziemy do tego czasu nieboszczykami. Różnica między długim a krótkim okresem jest więc labilna.

KMP przesuwa się z krzywej najmniej korzystnej (wewnętrznej) na bardziej korzystne (zewnętrzne) - jeśli taki proces ma miejsce, to jest to sytuacja korzystna. Można to osiągnąć poprzez:

1. specjalizację pracy

2. racjonalny podział zadań prowadzi do wzrostu wydajności pracy

3. umiejętne rozkładanie kosztów w celu uniknięcia zbytniego ryzyka w działalności gospodarczej firm

4. substytucję zasobów - stałe poszukiwanie możliwości zastępowania rzadkich zasobów innymi

5. korzyści skali uzyskane po obniżce ceny produkcji

6. międzynarodowa integracja gospodarcza oznaczająca wzrost możliwości efektywnego wykorzystania potencjału produkcyjnego.

9. Co oznaczają punkty leżące na zewnątrz krzywej możliwości produkcyjnych a co leżące wewnątrz?

Produkcja odpowiadająca punktom poniżej krzywej jest nieefektywna. Przesuwając się w kierunku krzywej (z punktu (0,0)) otrzymuje się możliwość zwiększenia wytwarzanej ilości jednego dobra nie tracąc nic z drugiego.

Dowolny punkt na KMP oznacza, że wszystkie zasoby są w pełni wykorzystane i dzięki nim wyprodukuje się największe ilości takich dóbr i usług, na które znajdą się nabywcy.

Punkty H i I oznaczają z kolei sytuację poza możliwościami produkcyjnymi gospodarki, społeczeństwa, firmy, jednostki itp. (punkty nierealne).

10. Co to jest koszt alternatywny (ukryty)

Koszt alternatywny (niewykorzystany wariant) jest następstwem sytuacji, w której ograniczone rozmiary zasobów ekonomicznych powodują konieczność dokonywania wyborów. Tę spośród alternatyw, która nie została zrealizowana opatruje się mianem kosztu alternatywnego. Koszt ten jest niemierzalny, ponieważ alternatywa nie zrealizowała się. Jednak nie wszystkie niewykorzystane możliwości nazywa się kosztem alternatywnym, a tylko najlepszą z niewykorzystanych możliwości nazywa się kosztem alternatywnym.

11. Pojęcie rynku i rodzaje rynku ze względu na różne kryteria

Def.: Gospodarka rynkowa jest skomplikowanym mechanizmem służącym nieuświadomionej koordynacji działań osób i przedsiębiorstw za pośrednictwem systemu cen i rynków. Jest to mechanizm komunikacji pozwalający skupić pewną wiedzę i działania milionów różnorodnych jednostek ludzkich.

Nikt tego mechanizmu nie zaprojektował. Powstał on w wyniku ewolucji; podobnie jak społeczeństwo podlega zmianom ale wytrzymuje najważniejszy sprawdzian każdej organizacji, jest zdolny do przeżycia.

Rynek jest rozumiany w tym kontekście jako proces, za pośrednictwem którego wzajemne oddziaływania nabywców i sprzedawców danego dobra prowadzą do określenia jego ceny i ilości.

Ważne cechy:

1. złożoność

2. nie narzucony, nieuświadomiony, koordynuje

3. system cen i rynek pośrednikiem w działaniu

4. powstał w drodze ewolucji

Rynek jest formą więzi pomiędzy:

• producentami (a producentami)

• producentami a gospodarstwami domowymi

• producentami i gospodarstwami domowymi a instytucjami finansowymi

• pomiędzy instytucjami finansowymi a bankiem centralnym

• pomiędzy wszystkim wyżej wymienionymi podmiotami a instytucjami centralnymi i lokalnymi

Więzi te urzeczywistniają się za pośrednictwem:

• cen rynkowych

• płac i innych form wynagrodzeń

• kredytów i stóp procentowych

• dochodów płynących z aktywów finansowych

Za pośrednictwem tych dat ekonomicznych nawiązują się więzi pomiędzy podmiotami.

b. modele przepływu towarów

Rynek pojmowany jako ogół transakcji kupna-sprzedaży oraz warunków w jakich one przebiegają dzieli się na:

• wg przedmiotu obrotu

• dóbr i usług konsumpcyjnych

• czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału)

• wg zasięgu geograficznego:

• lokalny

• regionalny (może być wojewódzki, ale np. też europejski, lub państw specjalizujących się w jakimś surowcu)

• krajowy

• międzynarodowy

• światowy

• globalny

• wg zrównoważenia rynku

• sprzedawcy (producenta) - długotrwała przewaga popytu nad podażą; występuje niedostateczne zaspokojenie potrzeb; brak dbałości o jakość, pojawia się spekulacja, sprzedawca jest w korzystnej sytuacji względem nabywcy.

• nabywcy (konsumenta) - nadwyżka podaży nad popytem; uprzywilejowana jest rola nabywcy

• wg jednorodności i różnorodności dóbr i usług

• homogeniczny - jeśli jest jeden towar na danym rynku (rynek pszenicy, cukru, ropy)

• heterogeniczny - np. rynek pracy - rożne zawody wymagające różnych zdolności.

• wg relacji jednostka-państwo

• wolny - brak bezpośredniej kontroli władzy nad gospodarką - podmioty mają swobodę transakcji i cen

• regulowany - jest nad nim kontrola, poprzez np. ceny minimalne i maksymalne, minimalne i maksymalne kwoty wymiany

• doskonały - nabywcy nie mają wpływu na cenę; wszystkie towary jednego rodzaju są identyczne co do jakości; zmiany cen powodują zmiany popytu i podaży. Produkcja jest w pełni elastyczna - czynniki produkcji są mobilne. Rynek jest bardzo przejrzysty - sprzedający i kupujący mają pełne informacje na dany temat (np. cen płaconych za dany towar).

Rynki wolny i regulowany to rynki realistyczne, a doskonały - logiczny.

12. Czym są krzywe popytu i podaży i w jaki sposób można je wykorzystywać do zrozumienia przebiegu procesu rynkowego

Krzywa popytu obrazuje zależność pomiędzy ceną a rozmiarami zapotrzebowania na dobro przy innych wielkościach niezmienionych.

Krzywa podaży ukazuje zależność pomiędzy ceną a ilością oferowanych towarów przy innych wielkościach nie zmienionych.

W punkcie przecięcia się krzywej popytu i podaży występuje równowaga rynkowa.

13. Popyt jako relacja, nachylenie krzywej i determinanty popytu

Popyt - ilość dobra, które nabywcy pragną i mogą kupić w danym okresie po danych cenach. Ilość dobra którą nabywcy chcą kupić po danej cenie nazywa się ilością żądaną. W normalnych warunkach zachodzi ujemna relacja pomiędzy ceną a ilością towaru (Cena towaru wzrasta to ilość sprzedana maleje i na odwrót). Popyt nie jest ilością ale relacją.

Do określenia konkretnej ilości towaru sprzedanej przy danej cenie używa się pojęcia wielkości popytu, na wykresach będącym zwykle krzywą o nachyleniu ujemnym.

Do pozaekonomicznych determinantów popytu należą:

• demograficzne - dobra i usługi potrzebuje zawsze jakieś społeczeństwo, więc od niego one zależą

• socjologiczne - kulturowe, zwyczaje i tradycje narodowe, poziom kultury społeczeństwa

• przyrodnicze, szeroko rozumiane - panujące w regionie średnie temperatury, liczba pór roku

Z wymienionych czynności jedne są przewidywalne a inne nie są.

Rola niektórych wzrasta w miarę wzrostu dobrobytu całych społeczeństw, inne wykazują tendencje do zmniejszania się. Cześć okoliczności kumuluje się, a część działa w różnych kierunkach.

Ekonomiści dzielą czynniki wpływające na wielkość popytu na te, które wypływają ze strony konsumentów oraz na te, które wypływają ze strony producentów.

Czynniki wypływające ze strony konsumentów:

• dochody realne konsumentów

• podział dochodów pomiędzy gospodarstwa domowe

• oczekiwania dotyczące zmian dochodów w przyszłości

• indywidualne gusty i upodobania konsumentów (preferencje konsumentów)

• liczba konsumentów tworząca wielkość popytu

Czynniki wypływające ze strony producentów, dostawców, przedsiębiorców:

• cena danego dobra

• ceny dóbr komplementarnych i substytucyjnych

• przewidywania dotyczące zmian cen

• wielkość i struktura oferowanych do sprzedaży towarów i usług

• właściwości produktów i ich walory użytkowe

• przedsięwzięcia mające na celu ułatwienia w sprzedaży (nawiązanie pozytywnych relacji z klientem) - reklama, public relations

Należy odróżnić popyt od zapotrzebowania.

Zapotrzebowanie jest tylko chęcią nabywcy do posiadania jakiegoś dobra - sytuacja ta nie interesuje ekonomistów.

Popyt jest zapotrzebowaniem popartym siłą nabywczą - tylko na niego reaguje gospodarka (a nie na zapotrzebowanie)

14. Wzrost popytu, spadek popytu, przesunięcie krzywej popytu

Przesuwanie zgodnie z kierunkiem krzywej - to ruch zgodny ze zmianą cen, przesuwanie się całej krzywej w poziomie uzależnione jest od innych czynników.

Wszelkie zmiany wypływające ze zmian cen odzwierciedlają się w położeniu punktu na krzywej.

Inne czynniki wpływają na położenie krzywej - zmiana dochodów - zazwyczaj zwiększa możliwości zakupu - zwiększa się popyt przy danych cenach.

Przy danych cenach popyt będzie większy.

Konsumenci dążą do maksymalizacji korzyści z konsumpcji towarów przy swoich dochodach.

Zmiany w podziale dochodów pomiędzy gospodarstwami domowymi - przesuniecie krzywej w prawo dla zyskujących i w lewo dla grup tracących dochody.

Pozacenowe czynniki określające popyt:

1. zmiana wysokości realnych dochodów

• dobra normalne - wzrost dochodu - wzrost popytu

• dobra niższego rzędu - wzrost dochodu -> spadek popytu

2. poziom cen dóbr

• substytucyjnych - wzrost cen substytutów powoduje wzrost popytu na dane dobro

• komplementarnych - wzrost cen dobra komplementarnego - spadek popytu na dobro

• oczekiwania zmian cen i dochodów - podobnie jak zmiany tych czynników

• indywidualne preferencje konsumentów (gusty, moda)

• liczba konsumentów

Nietypowe krzywe popytu:

• efekt „owczego pędu” - popyt na dobro wzrasta dlatego, że inni kupują dane dobro - potrzeba utożsamiania się z innymi konsumentami i ich stylem życia

• efekt snobizmu - popyt na dane dobro maleje wskutek tego, że inni kupują te dobro - potrzeba wyróżnienia się, bycia odmiennym od innych.

• efekt veblenowski - dotyczy dóbr prestiżowych - ich konsumpcja świadczy o statusie konsumenta, konsumpcja ostentacyjna, popyt będzie wzrastał wraz ze wzrostem cen

• paradoks Giffena - - wzrost cen jakiegoś dobra, którego udział w ogólnych wydatkach jest wysoki powoduje spadek dochodów realnych - powoduje to wzrost popytu na to dobro, gdyż mimo wzrostu ceny jest ono dalej względnie tanie, co przy spadków dochodów realnych ma jeszcze większe znaczenie

15. Pojęcie podaży, determinanty podaży

Podaż - ilość dobra, które producenci chcą dostarczyć na rynek i sprzedać w danym czasie po danych cenach. Ilość towaru, którą podmioty rynkowe pragną sprzedać nazywa się ilością dostarczoną Ilość dostarczona nie musi równoważyć ilości żądanej, natomiast ilość sprzedana musi być równa ilości kupionej.

Podaż jest dodatnią relacją ceny i ilości - cena rośnie to producenci oferują większą ilość danego towaru - inspiracja wzrostem ceny.

Tak samo, jak krzywa popytu, także i ta krzywa może przesuwać się w poziomie na skutek czynników niecenowych.

Czynniki kształtujące podaż dobra:

1. Cena towaru

2. Ceny innych towarów

3. Koszty produkcji

4. Ceny czynników produkcji

5. Oczekiwania dotyczące zmian cen w przyszłości

6. Stan techniki i technologii

7. Cele przedsiębiorstwa

8. Zmiany liczby producentów (wzrost, spadek)

Podaż wspólna - gdy produkcja jednego dobra pociąga za sobą produkcję innego (np. cynk i ołów - w tej samej rudzie) - spadek popytu na ołów spowoduje spadek jego ceny i produkcji - spadnie też produkcja cynku - ceny cynku wzrosną, a popyt na niego spadnie

16. Wzrost podaży, spadek podaży, przesunięcie krzywej podaży

Ruch po krzywej podaży (S, SS) wynika ze zmiany poziomu cen przy niezmienionych innych czynnikach.

Inne czynniki determinujące podaż wpływają na położenie krzywej - zmiana jakiegokolwiek czynnika powoduje przesunięcie krzywej.

Dla producentów ważne są zmiany ceny czynników produkcji. Obniżka tych cen zmniejszy koszty, zwiększy zyskowność - jest zachętą dla właścicieli do zwiększenia produkcji i dostarczenia większej ilości dóbr przeznaczonych do sprzedaży po danej cenie.

Krzywa podaży przesunie się na zewnątrz układu (na prawo).

Inaczej reaguje konsument, inaczej producent. Konsument woli cenę spadającą, producent - rosnącą.

Druga okoliczność - ceny czynników produkcji wzrastają. Wzrost cen czynników produkcji zmienia sytuację ekonomiczną właściciela firmy - skutkiem czego następuje obniżenie podaży.

Na realnym rynku występują tak zmiany po stronie popytu jak i po stronie podaży. Realne życie jest nieustannym ruchem po krzywych, jak i samych krzywych.

17. Równowaga rynkowa, nadwyżka, niedobór

W różnych sytuacjach rynkowych wyróżnia się:

1. stałą równowagę - występuje wtedy, gdy odchylenie cen i ilości uruchamia siły rynkowe zmierzające do przywrócenia równowagi

2. niestałą równowagę - gdy odchylenie od niej uruchamia siły powodujące dalsze zwiększanie nierównowagi lub gdy jest brak sił do jej przywrócenia.

Teoretyczna koncepcja równowagi pokazuje tendencje i mechanizm jej osiągania. Dla konsumenta ważne są ceny względne, mierzące cenę danego dobra w stosunku do ceny innych dóbr.

Jeśli wszystkie ceny i dochody rosną proporcjonalnie to zmieniają się tylko wielkości nominalne cen.

Jeśli cena jednego dobra rośnie szybciej lub wolniej od innych - staje się ono względnie droższe lub tańsze,

co zmienia sytuację na rynku. Powstaje nierównowaga i zostaje uruchomiony proces dostosowawczy.

18. Cenowa elastyczność popytu i rodzaje popytu ze względu na tą elastyczność

Wykłady I-semestr, str. 15

19. Dochodowa elastyczność popytu

Wykłady I-semestr, str. 16

20. Cenowa elastyczność podaży i rodzaje podaży ze względu na tą elastyczność

Wykłady I-semestr str. 16-17

21. Dobra i usługi luksusowe oraz dobra i usługi wyższego rzędu

Wykłady I-semestr, str. 16 (pod elastycznością popytu)

22. Potrzeby ludzkie a popyt

23. Prawo popytu i podaży

24. Prawo Ernesta Engla

25. Prawo malejącej użyteczności krańcowej

26. Zastosowanie pojęcia elastyczności w badaniach i praktyce

27. Model pajęczyny popytu i podaży

Kolejne zmiany cen wyjaśnia model „pajęczyny”

Proces dostosowawczy noszący nazwę modelu „pajęczyny” ilustruje poniższy rysunek:




Oscylacje

tłumione

P₁ - nadmiar produktów (dóbr konsumpcyjnych na rynku) nakłania do zmiany ceny (spadek) do poziomu P₂

P₂ - powstaje niedobór - zmiana ceny (wzrost) na P₃ itd. Aż do osiągnięcia P_e - ceny równowagi


Inne nachylenia (elastyczność) krzywych popytu i podaży mogą prowadzić do innych skutków:


Oscylacje stałe

(kąt prosty między krzywymi)

Oscylacje wybuchowe

28. Co określa się mianem „rewolucji marginalnej”

29. Jaki nowy punkt wyjścia przyjęli ekonomiści po rewolucji marginalnej

30. Jak formułuje się podstawowy problem ekonomii od czasu rewolucji marginalnej

31. Pojęcie i cechy preferencji konsumenta

32. Budżet i linia budżetu(możliwości konsumpcyjnych)

33. Zmiana położenia linii budżetu z powodu zmian dochodów konsumenta(przy zał. Stałej ceny)

34. Przyczyny zmian nachylenia linii budżetu

35. Def i znaczenie użyteczności całkowitej

36. Def i znaczenie uż. Krańcowej

37. Wykresy:Użyt. Kardynalna i marginalna

38. Znaczenie analizy użyteczności w teorii zachowania konsumenta

39. Nowoczesne koncepcje wyjaśniające zachowanie kons. A koncepcje historycznie wcześniejsze

40. Krzywa obojętności i mapa obojętności

41. Jak reagują konsumenci na zmianą dochodów(linia dochód-konsumpcja)

42. ------------------=-------------------= ceny (linia cena-konsumpcja)

43. Cechy krzywych obojętności

44. Optymalny koszyk konsumenta

45. Linia budżetu a równowaga konsumenta(wykres i przykłady0

46. Czy w praktyce rozpoznanie preferencji jest zawsze prawidłowe(przykład parku rozrywki w Tokio)

47. Racjonalny charakter postępowania konsumenta w ujęciu J.Katony

48. Rola i znaczenie wskaźników wyprzedzających w teorii zach.kons.

49. Optymalny wybór konsumenta w przypadku dóbr komplementarnych

50. --------------------================------------ substytucyjnych

51. Co to są tzw. Dobrze zachowujące się krzywe obojętności

52. Analiza porównawcza praw ekonomicznych w teorii zach.kons.

53. Co rozumie się w mikroekonomii przez dobro Weblena

54. ----------------================------------ Giffena(przykł.kleik, mleko)

55. Co to są antydobra (dobra negatywne, niechciane, złe, economic „bads”- przykł i wykres- kiełbasy, ryby)

56. Def. I wyj. Nadwyżki konsumenta(paradoks wartości)

57. Przedsiębior. Jako podstawowy podmiot gospodarczy

58. Rola i znaczenie przeds. W gospodarce rynkowej

59. Wymienić i omówić najważniejsze cechy przeds.

60. Rodzaje przeds. Wg form własności

61. Rola karteli w gospodarce rynkowej

62. Znaczenie trustów i syndykatów w gosp. Rynkowej

63. Co to jest holding i czym się charakteryzuje

64. Co to są koncerny i czym się odznaczają

65. Jakie funkcje pełni przeds. W gospodarce

66. Określenie podział funduszy przeds./

67. Wymienić rodzaje w późniejszych odzwierciedleniach funkcjonowania przeds. Z ekonomicznego punktu widzenia

68. Założenia teorii produkcji

69. Funkcja produkcji jako pods. Kategoria teorii produkcji

70. Krzywa całkowitego produktu i jej cechy

71. Produkt przeciętny, wzór wykres, interpretacja

72. Produkt krańcowy--------=======-------------

73. Co oznacza punkt malejącej przeciętnej produktywności

74. Def. Izokwanty i właściwości izokwant

75. Mapa izokwant

76. Izokwanty wprzypadku stałych proporcji

77. Izokwany ??????????????? Doskonałych substytutów

78. Obszar ekonomicznej produkcji(produkcja po najniższych kosztach)

79. Co oznacza punkt malejącej krańcowej produktywności

80. Koszty jako kategoria ekonomiczna

81. Na czym polega analiza kosztów i korzyści

82. Rodzaje kosztów w przed. Ze wzg. Na kreślone kryteria podziału

83. Koszty materialne a materiałowe

84. Miejsce powstawania kosztów w przedsiębiorstwie

85. Sposób rozliczania kosztów w przeds.

86. Koszty a wielokość produkcji

87. Powiazania pomiędzy produkcją i kosztami w krótkim okresie

88. --------------=====================------ w długim okresie

89. Co to jest obwiednia

90. Co oznacza punkt styczny krótkookresowej i długookresowej krzywej kosztów przeciętnych

91. Zależności pomiędzy krótkook. I dfługookr. Kosztami krańcowymi

92. Współzależność pomiędzy krzywą kosztów przeciętnych AC, przeciętnych kosztów AVC, oraz krzywa kosztu krańcowego MC

93. Interpretacja położenia punktu M i M′ na schemacie krzywych kosztów

94. Koszt przeciętny AC

95. -------stały AVC

96. -------zmienny A

97. Koszty jako ekonomiczne ograniczenie firmy

98. Jakich kwestii dotyczy minimalizacja kosztów w przeds.

99. Alokacja kosztów w przeds.

100. Jakie typy kosztów są istotne dla przedsiębiorstwa

101. Co rozumie się w ekonomii pod pojęciem kosztów utopionych(historycznych)

102. Co to są przychody ze skali produkcji i jakie są rodzaje przychodów ze skali produkcji

103. Przychody ze skali a korzyści ze skali, tożsamość czy różnica

104. Czynniki wpływające na kształtowanie się kosztów przec. W długim okresie

105. Pojęcie minimalnej skali efektywnej MEC

106. Jakie są źródła korzyści zakresu (produkcji łącznej)

107. Co to jest zasada zamknięcia i czego dotyczy

108. Co to jest teoria podaży

109. Rozmiary podaży a koszty oraz utargi

110. Zyski niepodzielone a zyski nadzwyczajne

111. Krzywa jednakowego produktu (krzywa obojętności produkcji)

112. ---===-----------------kosztu

113. Graficzne wyznaczeni punktu równowagi minimalizującego koszty, interpretacja wykresu

114. Pojęcie struktury rynku

115. Co oznacza konkurencyjność struktury rynku

116. Różnica( lub jej brak) pomiędzy konkurencyjną strukturą a doskonale konkurencyjnym zachowaniem

117. Czy na doskonale konkurencyjnym rynku jest konkurencja pomiędzy firmami(tak, nie, dlaczego)

118. Główne rodzaje struktur rynkowych i różnice pomiędzy nimi

119. Definicja cenobiorcy

120. Def. Cenodawcy(cenotwórcy)

121. Czy w doskonałej konk. Konsumenci czy producenci są cenobiorcami czy cenodawcami

122. Czym charakteryzują się rynki kontestowalne

123. Charakterystyka głównych cech konk.doskonałej

124. Decyzje produkcyjne uczestnika doskonałej konkurencji

125. W jaki sposób osiągana jest max zysków w krótkim okresie w dosk. Konk.

126. W jaki sposób minimalizuje się straty w krótkim okresie

127. Jaka jest różnica pomiędzy dosk. Konkurencją wolą konk.

128. W obliczu jakiej krzywej popytu stoi przeds. Na rynku wolnokonkurencyjnym

129. Jaką równość spełnia produkcja przeds. W stanie równowagi długookresowej wdosk. Konk

130. Czym różni się równowaga długookresowa od krótkookresowej w dosk. Konk.

131. Czy i na ile dosk. Konk. Jest efektywna

132. Co to jest nadwyżka konsumenta

133. --------==-------------producenta

134. Utarg całkowity, przeciętny, krańcowy

135. Ekonomiczne przyczyny powstania monopolu

136. Monopol naturalny

137. Różnicowanie cen w monopolu, dyskryminacja cenowa

138. Stopnie dyskryminacji cenowej

139. Pojęcie siły monopolu i jej pomiar

140. Krzywa podaży w monopolu

141. Optymalna cena i wielkość produkcji monopolisty

142. Cechy charakterystyczne konkurencji monopolistycznej

143. Decyzje produkcyjne firmy w krótkim okresie w konk. Monop.

144. Zmiany sytuacji ekonomicznej firmy w długim okresie na skutek wejścia na rynek nowych producentów

145. Położenie krzywych popytu w gałęzi a możliwość osiągnięcia zysku ekonomicznego przez monopol

146. Ogólna charakterystyka oligopolu

147. Rodzaje modeli oligopolu, w których firmy działają niezależnie

148. ------------===========--------------------współpracują w celu wspólnego max zysku

149. Charakterystyka modelu duopolu A. Cournota

150. Co ilustruje krzywa kontraktowa Edgewortha

151. Charakt. Modelu Steckalberga

152. Równowaga Steckelberga

153. Nierównowaga Steckalberga

154. Model Józefa Bertranda

155. Dochodzenie do pkt. Równowagi w modelu Bertranda

156. Co przedstawia krzywa reakcji

157. Model złamanej krzywej popytu( Holla, Hicka, Sweezego)

158. Przy jakim poziomie ceny występuje punkt załamania krzywej popytu

159. Co to jest cena kierowana(administracyjna) w oligopolu

160. Ogólna charakt. Teorii gier( gracz, strategia, wynik gry, wypłata)

161. Kto i kiedy zapoczątkował nową dyscyplinę naukową pod nazwą teorii gier

162. Co to jest gra o sumie zerowej i gra o sumie niezerowej( konkurencja powtarzalna a niepowtarzalna, dylemat więźnia jako ogólnie obowiązujący model gry)

163. Równowaga Nasha i interpretacja

164. Strategia dominująca a strategia zdominowana(podporządkowana)

165. Typowy dylemat więźnia(przykład)

166. Wojna cenowa pomiędzy przeds. Nr 1 zanalizować przypadek

1. WOJNA CENOWA PRZEDS. NR 2

1. WYSOKA NISKA CENA

1. WYS 10,10 5,12

2. PRZEDS. NR 1 NISKA 12,5 7,7

167. Zastosowanie teorii gier w negocjacjach pomiędzy pracod i pracobiorcami(analiza przyp)

168. Ogólna charakt koncepcji behawiorystycznych przeds.

169. Teoria zadowalająca postępowania Herberta Simona (1978 N.N)

170. Menedżerskie koncepcje firmy

171. Zaganienia zysku satysfakcjonującego a zysku max.

172. Hierarchia celów w przeds.

173. Popyt na czynniki produkcji

174. Podaż czynników produkcji

175. Zagadnienia równowagi na rynkach czynników prod.

176. Nierównowaga i procesy dostosowawcze na rynkach czyn.prod.

177. Płaca nominalna, realna, mobilność siły roboczej

178. Skręcająca krzywa podaży pracy

179. Lepkość płac

180. Działanie rynkowego mechanizmu popytu i podaży w ustalaniu płac

181. Równ. Na rynku pracy w gałęzi

182. Popyt na pracę w monopolu i monopsonie

183. Efekt podażowy wzrostu płac

184. Elementy ceny ekonomicznej w płacy

185. Nominalna i realna stopa procentowa

186. Majątek produkcyjny, inwestycja brutto, netto

187. Popyt na usługi kapitałowe

188. Podaż usług kapitału i czynniki warunkujące tę podaż

189. Ziemia, podaż ziemi, rynek usług ziemi, cena ziemi( oligopson)

190. Rynek finansowy, podaż kapitału finansowego

191. Co to jest segmentacja rynku pracy

192. Rola i znaczenie wpływu związków zawodowych na płace i zatrudnienie

193. Monopson a związki zawodowe

194. Pojęcie kapitału ludzkiego

195. Ryzyko a niepewność, różnice pomiędzy pojęciami

196. Różne postawy wobec ryzyka i zmienność tych postaw

197. Ryzyko ubezpieczalne i nieubezpieczalne

198. Gra sprawiedliwa

199. Zasada malejącej użyteczności krańcowej pieniądza

200. Zachowanie osoby obojętnej wobec ryzyka

201. Funkcja użyteczności oczekiwanej??????

202. Porównanie 2 wybranych zachowań wobec ryzyka

203. Co to jest wartość oczekiwana

204. Ekonomia dobrobytu jako gałąź ek. Podejm. Problemy normatywne

205. Źródła zakłóceń prowadzące do zawodności rynku

206. Możliwe kształty krzywych obojętności funkcji dobrobytu spł.

207. Co określa się mianem „czystości rynku”

208. Efektywność w sensie W. Pareto

209. Rynek dóbr przyszłych i rynki ryzyka

210. Równość ??? I równość?????

211. Rozwiązanie najlepsze i drugie po najlepszym

212. Efekty zewnętrzne, produkcyjne

213. ---====------------, konsumpcyjne

Konsument

Producent

Strumień płatności pieniężnych:

czynszów, płac, procentów, zysków

Strumień zasobów: ziemi, pracy, kapitału

Strumień dóbr

i usług

Strumień płatności pieniężnych

Okrężny obieg dochodów

Działalność społeczno gospodarcza

Rynek pracy

Gospodarstwo pracownicze

Rynek kapitałowy

Praca

Pieniądz

Rynek usług

Rynek dóbr konsumpcyjnych

Produkcja dóbr

Potencjał usługowy

Pieniądz

Pieniądz

Pieniądz

Pieniądz

Usługi

Dobra

cena

popyt, podaż

D₁

D₂

P₂

P₁

S

cena

popyt, podaż

S

D₁

D₂

P₂

P₁

P₂

P₁

q

p

d

s

p

q

P_e

P₃

P₂

P₁

d

s

---