SZKOŁA ASPIRANTÓW PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ

W POZNANIU

XI KURS KSZTAŁCENIA ZAOCZNEGO

PRZEDMIOT : FIZYKOCHEMIA SPALANIA

TEMAT : NEUTRALIZACJA ROZLEWISK ROPOPOCHODNYCH

OPRACOWAŁ:

ogn. Krzysztof NOWAK

plut. Norbert KORCZ

Bezprecedensowy postęp i dobrobyt , które u schyłku drugiego tysiąclecia naszej ery są udziałem wielu społeczeństw na naszej planecie mają również swoją ciemną stronę - coraz częstsze i masywniejsze skażenie środowiska .

Skażenia ropopochodne są w całkowitej sumie skażeń znaczną i bardzo niebezpieczną pozycją . Szacunkowe oceny przyjmują , że 80% skażeń gruntu i wody substancjami ciekłymi to skażenia ropopochodne . Nic dziwnego , biorąc pod uwagę fakt , że substancje ropopochodne są najtańszymi i najwygodniejszymi nośnikami energii w naszym energochłonnym świecie . Warto jednak uświadomić sobie z jakimi poważnymi konsekwencjami dla ludzkiego zdrowia musimy się liczyć zaniedbując prawidłowe usuwanie skażeń ropopochodnych z naszego środowiska .

Produkty energetyczne otrzymywane z ropy naftowej nie są jednorodne . Jest to mieszanina związków węgla i wodoru o różnej budowie chemicznej , a w konsekwencji o różnych właściwościach chemicznych i fizycznych . Z punktu widzenia ochrony środowiska oraz naszego zdrowia możemy przyjąć podstawowy podział paliw płynnych :

o liniowej budowie łańcucha węglowego ,

o pierścieniowej budowie łańcucha węglowego ,

o specyficznej budowie pierścieniowej łańcucha węglowego - ten pierścień składa się zawsze z sześciu atomów węgla - jest to rodzaj modułu , na bazie którego możne tworzyć się praktycznie nie ograniczona ilość związków . Tę grupę związków nazywamy aromatami .

Aromaty w zależności od pochodzenia ropy i receptury stanowią ok. 15% - 30% masowo na świecie używanych nośników energii , tzn. paliw transportowych i grzewczych . Są one ze wszystkich wymienionych grup węglowodorów najlepiej rozpuszczalne w wodzie a w mikroskopijnych ilościach są rakotwórcze i mutagenne , w dodatku trudno ulegają biodegradacji . Oznacza to , że np. olej napędowy wylany do gruntu i tam pozostawiony , skutkiem działań naturalnych - deszczu i temperatury , doprowadzi z czasem do skażenia wody głębinowej , która jest źródłem wody pitnej dla okolicznych mieszkańców . Jej spożywanie doprowadzi z czasem do wzrostu różnego rodzaju groźnych i trudnych do wyleczenia zachorowań .

Rozlewiska ropopochodne , nawet bardzo małe np. filmy olejowe na naturalnych zbiornikach wodnych dodatkowo zagrażają , ich życiu biologicznemu , ponieważ odcinają dostęp tlenu i światła słonecznego do wody . Tlenowe organizmy wodne giną , pozostają przy życiu organizmy beztlenowe . W takim zbiorniku zaczynają przeważać procesy gnilne i po pewnym czasie takie wody są martwe .

Rozlewiska pozostawione na powierzchni wody skutkiem warunków otoczenia zmieni swój skład chemiczny . Związki o niskiej temperaturze wrzenia (związki lekkie) wyparują . Pozostaną związki ciężkie o wysokiej temperaturze wrzenia . Rozlewisko zwiększy więc swoją gęstość i ciężar właściwy . Płaty lekkie , mazistej substancji zaczną opadać na dno zbiornika . Związki aromatyczne zawarte w tych zanieczyszczeniach zostaną wypłukane z gleby danej i przemieszczą się do wody podziemnej . Skutki tego procesu zostały opisane wyżej .

Nie ma dotychczas żadnych cudownych tzw. „ neutralizatorów „ unieszkodliwiających ropopochodne . Są one rozkładane przez niektóre szczepy bakterii wodnych i glebowych , co jest jednak procesem długotrwałym i niekompletnym . Jedyny sposób na całkowite rozłożenie tych związków , to ich spalenie , ale wiadomo , że nie można dopuścić do zapalenia się plamy oleju na wodzie lub w glebie . Konsekwencje takiej „neutralizacji” zna każdy strażak . Można oczywiście zaolejoną glebę wykopać i oddać do unieszkodliwienia w niewielu istniejących w Polsce bardzo drogich spalarni . Jest to jednakże rozwiązanie , na które nasze społeczeństwo jest wciąż i będzie chyba jeszcze długo zbyt biedne .

Dlatego nie wolno lekceważyć prewencji . Nie wolno dopuszczać do zaolejenia gleby lub wody w naturalnych zbiornikach . Większość awarii z towarzyszeniem ropopochodnych powstaje podczas transportu tych substancji na drogach utwardzonych . Wzrastający lawinowo w ostatnich latach ruch na naszych drogach zwiększył zakres działań Straży Pożarnej . JRG usuwają skutki wypadków drogowych na naszych nadmiernie eksploatowanych , ciasnych drogach . Liczba tych wypadków ciągle rośnie , wzrasta też różnorodność skażeń środowiska spowodowany tymi wypadkami . To coraz częściej drogami, a nie koleją przewozi się ciekłe surowce i półprodukty chemiczne - kwasy, zasady, lotne, palne i najczęściej bardzo trujące ciecze . Na zatłoczonych drogach podczas kolizji wyciekają litry paliw, płynu hamulcowego ,i innych cieczy roboczych . Ratownik musi wiedzieć jak unieszkodliwić każdą z tych substancji i musi dla ich unieszkodliwienia dysponować odpowiednimi środkami i wyposażeniem .

USUWANIE ROZLEWISK ROPOPOCHODNYCH Z POWIERZCHNI TWARDYCH

Atrakcyjne reklamy różnego rodzaju „neutralizatorów „obiecują łatwą i wygodną likwidację skażeń ropopochodnych poprzez spryskanie środkiem i „zepchnięcie” mieszaniny na pobocze, do pobliskiego rowu lub rzeki. Tam bakterie głodne ropopochodnych tylko czekają, żeby je błyskawicznie zjeść nie pozostawiając śladu.

Te neutralizatory są różne np. na bazie rozpuszczalników - świetnie myją, ale są palne. Odmiany te mają właściwości żrące. Niszczą życie w środowisku a także mogą zmieniać strukturę podłoża zmniejszając jego wytrzymałość. Zagrażają również zdrowiu użytkownika - mogą poparzyć, uszkodzić wzrok.

Podobnie jest w dziedzinie sorbentów. Prawie każdy oferowany jest jako uniwersalny, nadający się do stosowania w każdych warunkach. Jedynym sugerowanym kryterium to chłonność. Oczywiście duża chłonność jest dla sorbentu cechą istotną, ale nie najważniejszą.

Na nawierzchniach twardych na otwartej przestrzeni do usuwania rozlewisk nadają się najlepiej mineralne sorbenty w postaci kalcynowanych granulatów. Są one ciężkie niewrażliwe na wiatr, szybko i dobrze wchłaniają rozlane ciecze. Zapewniają również bezpieczeństwo podczas likwidacji rozlewiska. Można po nich bezpiecznie chodzić i jeździć, bo pod naciskiem nie oddają wchłoniętej cieczy, co eliminuje niebezpieczeństwo wtórnego poślizgu. Sorbenty z naturalnych materiałów organicznych : makulatura, trociny, słomy różnych roślin, torfy są lekkie pod wpływem nacisku mechanicznego oddają wchłoniętą ciecz. Z tego powodu nie powinny być używane w miejscach o dużym zagrożeniu pożarowym, na otwartych przestrzeniach gdzie łatwo rozproszy je wiatr oraz w miejscach gdzie odbywa się ruch.

Każdy z sorbentów po zastosowaniu go do pochłaniania substancji niebezpiecznych staje się odpadem niebezpiecznym (dotyczy to także odpadów zawierających ropopochodne) i powinien być utylizowany zgodnie z wymaganiami Ustawy o Odpadach z dnia 27.06.1997roku.

Sposób likwidacji rozlewiska.

Ograniczenie rozlewiska.

Rozlana substancja nie powinna się rozprzestrzeniać. Do ograniczenia rozlewiska należy używać rękawów, które swoim ciężarem ściśle przylegają do zabezpieczanej powierzchni i dopasowują się do jej kształtu, należy ich użyć gdy np. :

musimy zabezpieczyć ziemne pobocze drogi przed skażeniem;

powierzchnia rozlewiska ma spad i ciecz może swobodnie się przemieszczać ;

należy zabezpieczyć przed skażeniem studzienki ściekowe;

należy ograniczyć rozlewy z uszkodzonych zbiorników z ropopochodnymi, takich jak miski olejowe pojazdów, cieknące i rozszczelnione zbiorniki paliw w cysternach itp.

Likwidacja rozlewiska.

Ograniczenie i zabezpieczenie przed rozprzestrzenianiem rozlewiska można zlikwidować dwojako.

duże rozlewiska należy w miarę możliwości zebrać mechanicznie, a wilgotne podłoże dosuszyć sorbentem;

przy braku możliwości zebrania mechanicznego należy powierzchnię osuszyć sorbentem;

Czynności końcowe.

Ze względu na porowatość podłoża, na którym wystąpiło rozlewisko użycie samego sorbentu nie jest wystarczające. Aby powierzchnia odzyskała swoja pierwotną szorstkość należy użyć preparatu odtłuszczającego. Nakłada się go przy pomocy spryskiwacza na oczyszczone miejsca i po odczekaniu około 1 minuty wypłukuje wodą. Popłuczyny wypłukujemy w zależności od możliwości do kanalizacji burzowej z separatorem oleju.

Wyżej opisana technologia umożliwia bezpieczne, proste i szybkie usuwanie rozlewisk olejowych bez skażenia gleby na poboczu dróg lub odbiorników kanalizacji burzowej, czyli cieków i zbiorników wodnych lub oczyszczalni ścieków. Technologia ta zapewnia wszechstronne bezpieczeństwo w czasie akcji:

W zależności od sytuacji sorbent można zostawić na miejscu aż do zakończenia akcji . Można po nim chodzić jeździć

CZYSTY, BEZPIECZNY I W 100% EKOLOGICZNY SPOSÓB USUWANIA OLEJU, ROPY I TŁUSZCZY

MATERIAŁY STOSOWANE PODCZAS NEUTRALIZACJI ROPOPOCHODNYCH

AQUAQUICK 2000 dzięki unikalnej charakterystyce znajduje bardzo szerokie zastosowanie. Jest powszechnie używany do usuwania resztek oleju, paliw i ropy z dróg.

Pozostawienie kałuż i plam oleju czy ropy na drodze, przysypanych jedynie piaskiem lub innym środkiem, powoduje zagrożenie powstawania, w tym miejscu, kolejnego wypadku (śliska nawierzchnia). Resztki pozostawionych węglowodorów (oleje, paliwa, ropa) rozpuszczają asfalt co prowadzi do powstania dziur. Koszty związane z naprawą uszkodzonej drogi są nieporównywalnie wysokie w stosunku do ceny użytego do ich usunięcia płynu.

AQUAQUICK 2000 stosowany jest do utrzymania w czystości pasów startowych, miejsc garażowania samolotów i sprzętu lotniskowego a także stacji benzynowych, warsztatów samochodowych, kuchni i stołówek. Jest wykorzystywany, z dużym powodzeniem do odtłuszczania elementów po obróbce mechanicznej. Używa go przemysł petrochemiczny, rafineryjny. Zdobył zaufanie klientów przemysłu rybnego, mięsnego i ogólno-spożywczego.

Zapory olejowe

Zanieczyszczenie wód powierzchniowych ropą lub olejem jest codziennie spotykanym problemem. Zapory mogą być stosowane do usuwania wycieków oraz jako środek zapobiegawczy.

Zapory olejowe - wypadki

Niezwykle silne zapory olejowe powstrzymujące rozprzestrzenianie się plam olejowych na zbiornikach wodnych, rzekach, kanałach żeglowych. Przy ich pomocy łatwo i szybko zbieramy olej, ropę. Jest bardzo użyteczna i trwała. Posiada niezwykle mocne szybko złączki, które pozwalają na uzyskanie żądanych długości.

Zapory olejowe - prewencja

Zapora w kolorze jaskrawo pomarańczowym jest specjalnie przeznaczona do zastosowań prewencyjnych. Unikalne łączenie przy pomocy plastikowych zatrzasków pierścieniowych. Zapory mogą być używane przez wiele miesięcy w miejscach, gdzie zrzucana jest woda odpadowa lub chłodząca w czasie operacji czyszczenia i usuwania zanieczyszczeń w obiektach, czy na statkach itp.

Niezbędna przy usuwaniu oleju i innych wycieków ropopochodnych z wody w studzienkach kanalizacyjnych. Wyposażona w metalowy uchwyt daje się łatwo opuszczać i wyciągać ze studni.

Wstęga

Do szybkiego wchłaniania ropy i oleju z powierzchni wody. Łatwa w użyciu. Specjalnie wzmocnione krawędzie. Duża powierzchnia absorbcyjna. Może być stosowana oddzielnie lub w połączeniu z zaporami olejowymi.

Rękawy i poduszki

Do pochłaniania oleju, ropy z powierzchni utwardzonych oraz z wody. Wchłaniany jest tylko olej lub ropa a nie woda. Nawet po całkowitym nasyceniu pływają na powierzchni wody. Działają niezwykle szybko i skutecznie.

Zapora olejowa - grunt

Zapora olejowa - grunt o wysokiej chłonności służy do szybkiego usuwania rozlewów ropy lub do prewencyjnego użycia wokół maszyn ustawionych na powietrzu. Dostępna z paskami ułatwiającymi spinanie zapór.

Maty antystatyczne

Nie elektryzujące się maty i rolki absorbcyjne rozpraszają tworzące się ładunki elektryczne i zmniejszają ryzyko iskrzenia. Bardzo przydatne w miejscach sprzedaży łatwopalnych płynów, które są zamknięte lub źle wentylowane.

Pasta i kołki uszczelniające

Niezwykle skuteczny sposób na powstrzymanie wycieków z uszkodzonych beczek lub zbiorników.

”Super” maty i rolki

Do pochłaniania wycieków ropy lub oleju wewnątrz jak i na zewnątrz pomieszczeń lub na wodzie. Bardzo przydatne jako środek zapobiegawczy. Wchłaniają szybko i wydajnie po całkowitym nasyceniu nadal unoszą się na powierzchni wody.

”Super mocne” rolki

Wyjątkowo mocne, dwustronnie laminowane maty zapewniają dużo szybsze wchłanianie oraz optymalne zatrzymanie oleju lub ropy po absorbcji. Są bezpieczne, antypoślizgowe, nie szorują powierzchni, nie zostawiają śladów po zebranej substancji. Dostępne są także w formie perforowanej.

Wykonane w psecjalnej technologii ultradzwiękowej, która pozwala na zwiększenie wytrzymałości i poprawę szybkości wchłaniania. Szczególnie przydatne do zastosowań prewencyjnych dookoła lub pod cieknącymi urządzeniami.

Zestaw Mobilny

Ten zestaw czyszczący na kółkach zawiera wszystko co potrzebne do natychmiastowej likwidacji skutków rozlania, wycieku olejów, substancji przemysłowych lub agresywnych chemicznie. Łatwy i wygodny w przemieszczaniu. Może znajdować się zawsze tam gdzie występuje zagrożenie. Wyposażenie zestawu mobilnego pozwala na usunięcie 70 litrów wycieków. Znajduje szerokie zastosowanie na stacjach benzynowych, halach produkcyjnych, wozach ratownictwa chemicznego itp., jako zestaw pierwszej pomocy.

Rękawy i poduszki

Rękawy natychmiast ograniczają miejsce wycieku. Poduszki mają dużą powierzchnię chłonną i pochłaniają rozlane płyny w kilkanaście sekund. Wykonane są ze specjalnego typu polipropylenu. Odznaczają się dużą wydajnością pochłaniania. Do 20 razy ile same ważą.

Maty i rolki

Do zastosowań prewencyjnych lub w razie wypadku. Wchłaniają szybko i wydajnie. Doskonale sprawdzają się jako element zabezpieczający posadzkę przed niespodziewanym wyciekiem różnych niebezpiecznych substancji

Rolki "Super mocne"

Unikalny dwustronny laminat zapewnia znaczną wytrzymałość i przyspiesza wchłanianie. Optymalne zatrzymywanie płynu po nasyceniu. Dostępna także w formie perforowanej.

Zbieraki

Ekstra mocne wykonanie z czystego polipropylenu. Nadają się do oleju, ropy i innych związków chemicznych. Niezbędne w każdym warsztacie i na wielu stanowiskach pracy. Dostępne w rolkach o wygodnych wymiarach oraz warstwach.

Mata na beczkę

Mata na beczkę pozwala utrzymać w czystości beczki, oszczędzając w ten sposób na wysokich kosztach czyszczenia.

5

---