Materiały egzaminacyjne w ksero – SKSEROWAĆ. Brzezińska przekreślone fragmenty, które nie obowiązują, na tekście wyjaśnienia. Zaliczenie w sobotę 18.04, o 16.50/ 17.30/ 18.15 - ALFABETYCZNIE

KONCEPCJE EDUKACJI

Modele interakcji – inne relacje, inne cele, inne zadania wychowania

Model ,,pielęgnowania rośliny” – spontaniczne działania ucznia i dostosowujące się do nich działania nauczyciela. Taki typ interakcji to model quasipodmiotowy.

TO BYŁO

Model quasipodmiotowy interakcji

• relacja jest niesymetryczna: dominuje uczeń, nauczyciel jest podporządkowany

• pełna swoboda i spontaniczność ucznia, temu towarzyszy wycofująca postawa nauczyciela

• uczeń ma mieć zapewnione warunki do swobodnej eksploracji i poznawania otoczenia, ale to tylko od aktywności ucznia i jego zasobów zależy jak tę ofertę wykorzystuje

• zadaniem nauczyciela jest szybkie i trafne rozpoznawanie potrzeb podopiecznego;

• nauczyciel wychowawca ma jedynie zorganizować przestrzeń sprzyjającą aktywności ucznia – działa reaktywnie;

• nauczyciel – wychowawca dostosowuje swoją ofertę do potrzeb i poziomu gotowości wychowanka – jest narzędziem realizacji potrzeb wychowanka;

Zasadniczym zagrożeniem jest:

• zanik motywacji poznawczej ucznia (przy braku sukcesów);

• uprzedmiotowienie nauczyciela – brak poczucia sprawczości. Realizuje tylko tę ofertę, na którą pozwala mu dziecko.

Model przedmiotowy interakcji

• uczeń jest sprowadzony do roli biernie poddającego się stosownanym przez nauczyciela procedurom – nauczyciel ma pozycję dominującą

• nauczyciel jest uprzedmiotowiony, bo realizuje narzuconą ofertę wychowawczą

• program działania jest więc zewnętrzny tak wobec nauczyciela, jak i ucznia;

• aktywność ucznia jest ściślekontrolowana przez nauczyciela – uczeń wykonuje polecenia dorosłego;

• nauczyciel działa w przekonaniu o słuszności i niepodważalności własnej wiedzy i systemu wartości;

• realizacja narzuconego programu wyklucza twórczą aktywność nauczyciela i ucznia (kontakt instrumentalny, rzeczowy a nie osobowy);

Zagrożenia:

• uczeń – niskie poczucie kompetencji ucznia, jego wiedza jest sfragmentaryzowana, zagrożenie indoktrynacją;

• nauczyciel – sztywność poznawcza, brak informacji zwrotnych umożliwiających korektę własnych działań, brak okazji rozwoju osobistego, rutyna działania i stereotypy;

Interakcje w konfliktowym modelu wychowania

• zależnie od sytuacji – czasem interakcja quasi podmiotowa (model permisywny wychowania a czasem przedmiotowa (lepienie z gliny) – to zależy od przyzwolenia dorosłego na spontaniczną aktywność dziecka lub od wycofania tego przyzwolenia;

Model podmiotowy interakcji:

• relacja dwuprzedmiotowa;

• styl wzajemnego kontaktowania się ucznia i nauczyciela respektujący potrzeby obydwojga; wzajemne oddziaływanie;

• i wspólne działanie i oddzielne realizowanie specyficznych zadań

Nauczyciel respektuje potrzeby dziecka, a dziecko potrzeby nauczyciela

Model podmiotowy interakcji

• bezpośredni kontakt i współpraca, wymiana wiedzy i doświadczeń, wzajemne korzystanie ze swych kompetencji i wzajemne uczenie się od siebie;

• naturalna równic w poziomie kompetencji jest czynnikiem stymulującym do podejmowania tak wspólnych, jak i samodzielnych wysiłków w celu opanowania czegoś;

• w rezultacie:

U obu partnerów interakcji kształtuje się poczucie sprawstwa, kompetencji, wysokie poczucie własnej wartości;

efektywne uczenie się: gromadzenie doświadczeń i ich przepracowywanie, oceniania i bycia ocenianym pomagania i korzystania z pomocy – każdy występuje w różnych rolach;

Związek między aktywnością ucznia a nauczyciela

FUNKCJE WYCHOWANIA

Działania wychowawcze mogą być różnie ukierunkowane – ku czemu wychowanie powinno się orientować.

• funkcja socjalizacyjna (adaptacyjna) – wychowanie musi być wychowane na to, aby zaadoptować jednostkę do wymagań społecznych, do ról społecznych. Podejmowanie różnych zadań w społeczeństwie i na jego rzecz w sposób nienaruszający porządku społecznego. Służy przede wszystkim adaptacji. Jest zorientowana na respektowanie interesu społecznego;

• ważna jest grupa;

• koncentracja na celach instytucji;

• relacje przedmiotowe;

• działanie perspektywiczne;

• funkcja emancypacyjna (wyzwalająca) – wyzwalanie z ograniczeń społecznych; przede wszystkim indywiduum. Wiąże się z organizowaniem takich warunków działania w środowisku rozwijającej się osoby, aby jej potencjał mógł wyzwalać i realizować;

• wychowanie ma więc sprzyjać rozwojowi osoby, pielęgnować jej indywidualność, odrębność od innych osób, wzmacniać specyficzne tylko dla niej kompetencje;

• zorientowanie na respektowanie interesu indywidualnego

• ważna jest jednostka;

• koncentracja na potrzebach ludzi;

• relacje podmiotowe;

• działania krótkoterminowe;

Obie funkcje pozostają ze sobą w konflikcie: dominacja działań sprzyjających realizacji funkcji socjalizacyjnej hamuje emancypację wychowanka (i odwrotnie).

Skutki zbytniego nacisku na funkcję socjalizacyjną - ,,koszty” wychowanka:

• zablokowanie rozwoju indywidualnego;

• indoktrynacja

Wychowawca:

• utrata własnej indywidualności;

• instrumentalizacja wychowawcy/nauczyciela – narzędzie realizacji oferty wychowawczej;

Skutki zbytniego nacisku na funkcję emancypacyjną - ,,koszty” wychowanka:

• nadmierne zindywidualizowanie wychowania a w konsekwencji:

jednostka ,,niedoposażona kulturowo” (brak umiejętności przystosowania się do funkcjonowania w grupie, POZA środowiskiem skoncentrowanym na potrzebach wychowanka.

wychowawca:

• podporządkowuje się linii rozwojowej podopiecznego;

• gloryfikacja własnego rozwoju wychowawcy – idźcie za mną a osiągniecie sukces

Relacja między funkcją socjalizacyjną i emancypacyjną zmienia się w kolejnych okresach życia człowieka. Dziecko, do okresu dorastania dominuje orientacja adaptacyjna.

W prawidłowym środowisku wychowawczym panuje dynamiczna równowaga między funkcją socjalizacyjną a emancypacyjną (realizacja potrzeb społecznych i indywidualnych – w różnych konfiguracjach wzajemnych wpływów).

IDEOLOGICZNE UWIKŁANIA PRAKTYKI EDUKACYJNEJ

Standardy oceniania:

• ocenianie praktyki edukacyjnej zawsze są uwikłane w założenia o charakterze ideologicznym (wyrastają z określonych ideologii)

• standard oceniania – kim/jaki uczeń ma być? (charakter powinnościowy)

IDEOLOGIA:

• zbiór przekonań, który definiuje cele, treści, metody działania;

• ideologie są wobec siebie alternatywne (pozostają w konflikcie);

• założenia ideologiczne nie muszą być uzasadniane;

• obiektywizm w stanowieniu standardów jest trudno osiągalny

RODZAJ STANDARDÓW OCENIANIA

• jednostkowy – co jednostka winna wynieść z praktyki edukacyjnej (ze szkół kolejnych szczebli);

• społeczny – co jednostka winna wnosić do życia społecznego;

• instytucjonalny – jak powinna działać edukacja. Jaki jest podstawowy cel edukacji.

Ich treść zależy od tego, na gruncie jakiej ideologii stoją.

Typologia Meyera i Kolberga

• ideologia romantyczna

to, co wywodzi się od dziecka jest najważniejszym impulsem i aspektem rozwoju;

chodzi o to, aby mogło rozwinąć wewnętrzne dobro dziecka;

ważne to, co jednostkowe, nowe osobiste.

PAJDOCENTRYZM – wewnętrzny rozwój dziecka najważniejszy

• transmisji kulturowej

młodym pokoleniom trzeba wpajać tradycję i wartości pokoleń poprzednich;

młodej generacji należy przekazać wiedzę, normy i wartości zebrane w przeszłości;

praca nauczyciela to przekazywanie tej wiedzy, norm i reguł;

edukacja ma być przekazywaniem zdobyczy kultury;

cellem jest uwewnętrznienie przez ucznia norm przekazywanych przez pokolenie wcześniejsze;

edukacja ma zapewnić trwanie;

ważne to, co wspólne i ustalone.

NA PRZYKŁAD KANON LEKTUROWY

• ideologia progresywna

rozwój jednostki to postęp – poprzez przechodzenie przez kolejne stadia

celem jest osiągnięcie coraz wyższego poziomu rozwoju;

cele edukacji jest tworzenie środowiska, które aktywnie stymuluje rozwój jednostki poprzez prezentację rozwiązywalnych autentycznych problemów i konfliktów (J. Dewey)

IDEOLOGIA ROMANTYCZNA

standard oceniania ideologia romantyczna

jednostkowy bądź tym, kim być możesz

społeczny bądź sobą, jesteś najważniejszy

instytucjonalny nie przeszkadzać

TRANSMISJA KULTUROWA

jednostkowy bądź tym, kim być powinieneś, czego od Ciebie oczekują

społeczny bądź pożyteczny, jesteś jednym z wielu

instytucjonalny wsączać

PROGRESYWISTYCZNA

jednostkowy bądź tym, kogo wyobrazić sobie możesz jako siebie

społeczny nie daj się i zmagaj z przeciwnościami

instytucjonalny prowokować

Ocenianie edukacji zależne jest od ideologii, w którą uwikłane są stosowane w tej ocenie standardy. Ocena szkoły jest zawsze manifestacją – jawną lub ukrytą – założeń ideologicznych oceniającego.

SZKOŁA LE ROSEY - Szwajcaria.

Ekskluzywna szkoła z internatem. Uczniowie z różnych środowisk i kultur. Uczą strategii wygrywania. Wyższe wymagania edukacyjne, więcej godzin dydaktycznych. kary w postaci biegania (bo nie posprzątali w pokojach, za spóźnianie, żucie gumy). Najwyższą oceną jest 7. Dyżury w kuchni. Dziewczyny i chłopcy rozdzieleni. Ściśle określony czas na naukę, cisza nocna od 22.30. Jest to ideologia transmisji kulturowej. Cała organizacja funkcjonowania szkoły zbudowana jest tak, aby dać podstawy wiedzy na całe życie. Wszystko jest podporządkowane przekazowi, że to MY organizujemy tobie przestrzeń. Jasno ustalone zasady. Pokazuje, że można zbudować pewne umiejętności. Masz rozumieć, że musisz realizować zadania, które są Tobie powierzone, np. dyżury w kuchni. Rodzice ,,czuwają”, żeby dzieci podejmowały odpowiednie decyzje. Ważne jest, z jakiego miejsca drabiny społecznej pochodzisz.

SZKOŁA WALDORFSKA – Berlin.

Poranne zajęcia zaczynają się od motta klasy. Dużą wartość ma praca zespołowa – dzieci dostają ocenę uspołecznienia. Obowiązują świadectwa opisowe. Jeden nauczyciel prowadzi kilka przedmiotów. Nauka przedsiębiorczości (inicjatywa) poprzez prowadzenie projektów. W szkole nie stosuje się zostawiania uczniów na drugi rok, żeby zaoszczędzić uczniom stresu. Nie ma fakultetów, które pozwalają to wyrównać – dzieci chodzą na korepetycje. Robisz to, na co jesteś w danym momencie gotowym. IDEOLOGIA ROMANTYCZNA. Rzadko używa się tam testów. Szkoła ma wzrastać na tym, co wypływa z dzieci.

ALTERNATYWNE TRADYCYJNE (transmisja kult.)

uczenie przez odkrywanie i nauczyciel jako dostarczyciel wiedzy

badanie, gromadzenie

doświadczeń

udział uczniów w planowaniu bierna rola ucznia przyjmującego przekazywany w szkole zasób wiedzy

programu zajęć

poleganie na wewnętrznej rola zewnętrznej motywacji – stosowanie motywacji ucznia – nieprzywiązywanie rozbudowanego systemu nagród i kar

znaczenia do nagród i kar

rzadkie stosowanie testów regularne testowanie – ocena miernikiem osiągnięć uczniów

nacisk na kooperacje, docenianie współzawodnictwo – szkoła ma pracy zespołowej – współdziałanie przygotowywać do rywalizacji

nauczanie prowadzone niekoniecznie nauczanie w klasie – uporządkowane,

w klasie zorganizowane – ,,po śladzie”

docenienie twórczej ekspresji nacisk położony na pamięciowe opanowanie materiału i ćwiczenie

uczniów

promowane wartości – sukces w życiu, rozumiany jako

autokreacja, odpowiedzialność, zwycięstwo w konkurencyjnym

wewnętrzna wolność, JEDNOSTKA świecie

Uczyliśmy w szkole Waldorfskiej