Działanie prądu elektrycznego na organizm człowieka
1.Wstęp
Przepływ prądu elektrycznego przez ciało ludzkie lub zwierzęce powoduje w organizmie powstanie szkodliwych zmian dla zdrowia lub niebezpiecznych dla życia. Zjawisko to nazywa się Porażeniem Elektrycznym.
Oddziaływanie prądu elektrycznego na organizm człowieka może być bezpośrednie, kiedy przez jego ciało przepływa prąd elektryczny, lub pośrednie, powodujące różnego rodzaju urazy termiczne, mechaniczne bądź inne, powstające bez przepływu prądu przez organizm. Zagrożenia są związane z możliwością porażenia prądem elektrycznym, pożaru, wybuchu, zatrucia w wyniku zastosowania w instalacjach i urządzeniach elektrycznych szkodliwych materiałów, olśnienia oczu wywołanego łukiem powstającym przy zwarciu elektrycznym, itp. W pracy elektryków mogą występować również zagrożenia elektromagnetyczne spowodowane oddziaływaniem pól elektromagnetycznych na organizm człowieka. Najpoważniejszym z zagrożeń, związanym ze stosowaniem energii elektrycznej jest zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym. Niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym występuje we wszystkich urządzeniach elektrycznych, których napięcia robocze przekraczają wartości napięć bezpiecznych
2.Uwalnianie porażonego
W przypadku porażenia prądem elektrycznym możliwości uratowania życia zależą od szybkości, sprawności i spokojnego działania osób z otoczenia poszkodowanego.
Czynnością najważniejszą jest uwolnienie porażonego spod działania prąd elektrycznego.
Szanse ratunku szybko spadają w miarę upływu czasu. W pierwszej minucie po porażeniu istnieje 98% szansy uratowania życia, po 3 minutach – 40%, po 5 minutach – 25%, a po 8 minutach 5%.
Jeżeli w pobliżu są inne osoby, powinny one wezwać lekarza (pogotowie ratunkowe). Jeżeli w pobliżu nie ma innej osoby, to nie wolno odstępować porażonego – pomoc wzywać krzykiem
Uwalnianie porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu do 1kV
Przy napięciu do 1kV porażonego można uwolnić spod działania prądu elektrycznego jedną z następujących metod:
przez wyłączenie napięcie właściwego obwodu elektrycznego; (rys. 1)
przez odciągnięcie porażonego od urządzeń będących pod napięciem; (rys. 2)
przez odizolowanie porażonego uniemożliwiając przepływ prądu przez jego ciało
Napięcie można wyłączyć poprzez:
otwarcie właściwych łączników;
wyjęcie wkładek topikowych z obwodu zasilania. W przypadku uszkodzonej główki bezpiecznikowej, podczas wyjmowania wkładki topikowej należy zachować odpowiednie środki ostrożności. Bezpieczników mocy nie wolno wyjmować pod napięciem;
zwarcie przewodów w liniach napowietrznych od strony zasilania za pomocą odpowiedniej zarzutki metalowej, zwarcie trzeba wykonać w sposób trwały, odległość ratującego od uziemienia winna wynosić minimum 20m.
Odciągnięcie porażonego od urządzeń znajdujących się pod napięciem do 1kV należy dokonywać w przypadku, gdy wyłączenia napięcia trwałoby zbyt długo lub było trudniejsze i niebezpieczne od wykonania.
Przy uwalnianiu porażonych spod działania prądu elektrycznego o napięciu do 1kV jako podstawowy materiał izolacyjny należy stosować sprzęt izolacyjny. W razie braku sprzętu izolacyjnego można stosować materiał zastępczy: suche drewno, tworzywa sztuczne, suche materiały tekstylne.
Wybór metody i sposobu uwalniania porażonego spod działania prądu elektrycznego dokonuje osoba ratująca, w zależności od warunków, w jakich nastąpiło porażenie, mając na uwadze własne bezpieczeństwo oraz potrzebę natychmiastowego uwolnienia porażonego. Gdy porażenie nastąpiło na wysokości, a wyłączenia napięcia może spowodować upadek porażonego, należy przed wyłączeniem napięcia zabezpieczyć porażonego przed skutkami upadku.
Uwalnianie porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu powyżej 1kV
Przy napięciu powyżej 1kV porażonego należy uwolnić spod działania prądu elektrycznego jedną z następujących metod:
przez wyłączenie napięcia właściwego obwodu elektrycznego;
przez odciąganie porażonego od urządzeń będących pod napięciem przy pomocy sprzętu izolacyjnego
Wyłączenia należy dokonać przez otwarcie właściwych łączników (rys. 1). Przed zdjęciem porażonego z urządzenia , które zostało wyłączone, należy upewnić się o braku napięcia za pomocą wskaźnika napięcia, a następnie rozładować urządzenie zachowując wymagane dla tych czynności środki ostrożności. Można też dla zyskania na czasie odciągnąć porażonego sprzętem izolacyjnym.
Odciąganie porażonego od urządzeń będących w stanie załączenia należy wykonać w przypadku braku możliwości wyłączenia napięcia posługując się sprzętem izolacyjnym zasadniczym i dodatkowym z wykluczeniem możliwości bezpośredniego dotknięcia urządzeń znajdujących się pod napięciem
2.Wpływ rodzaju prądów na skutki rażenia
3.Wartości progowe
4.Algorytm
5.Źródła wypadków
6.Zasady bhp przy urządzeniach elektrycznych
7.Sprzęt ochronny