Powstaniu CO2 i H2O, podczas utlen. materii organicznej towarzyszy wydzielanie energii. Efekt energetyczny tworz. CO jest niewielki, większość przy tworzeniu H2O. Część energ. wydziela się jako ciepło, reszta magazynowan. w postaci energii chem. Energia ta jest wykorzyst. we wszystkich reak endoenerg.
MAGAZYNOWANIE ENERG.
H2O tworzy się przez przeniesienie, wytworz. w cyklu Krebsa, protonów i elektronów na tlen za pomocą wielu kolejnych przenośników, a wyzwalająca się energ. magazynowana jest w znacznej części jako ATP.
Kolejno uszeregowane przenośniki biolog. stanowią tzw. łańcuch oddech. Zdolność przekazywania elektronów zależy od potencjału oksydoredukcyjnego ukł.: przenośnik w formie utlenionej - przenośnik w formie zredukowanej. Łań. oddech. to szereg takich ukł. uporządkowanych od ukł. o najniższym potencjale do ukł. o potencjale najwyższym. Od różnicy potencjałów między sąsiednimi przenośnikami zależy ilość energ. swobodnej wydzielonej przy przeniesieniu elektronów. W łań.oddech. różnica potencjału między 1-szym i ostatnim składnikiem wynosi 1,13V(⇒ ↓-ek ener.swobod.Δ=-217700J)
Ponieważ łań.oddech składa się z wielu przenośników , energia wydziela się małymi porcjami. Porcje te są absorbowane z dużą wydajnością przez biolog. akceptory energii. Akceptorami tymi są reak. endoenergetyczne, sprzężone z różnymi etapami łań.oddech. Reak. sprzężoną z łań.oddech. jest wytwarzanie ATP z ADP i fosforanu nieorgan.
Wytwarzanie ATP sprzężone z łań.oddech. nosi nazwę fosforylacji oksydacyjnej.
1-szym przenośnikiem biorącym udział w odwodorowaniu substratu jest NAD lub NADP, o najniższym potencjale. Potem kolejno: nukleotydy flawinowe, koenzym Q, ukł. cytochromowy, oksydaza cytochromowa – przenosząca elektrony na tlen. Przeniesieniu 2 protonów i 2 elektronów na 1 atom tlenu i powst. 1 cząst. H2O, towarzyszy powstanie 3 cząst.ATP (gdy elektrony przenoszone z NAD) ewentualnie 2 ATP (gdy przenoszone z FMN lub FAD).
Proces fosforylacji oksydacyjnej jest podst. procesem energiodajnym w kom.zwierząt i drobnoustrojów. Rośliny, oprócz tego mechanizmu posiadają dodatkową możliwość wytwarzania ATP w procesie fosforylacji fotosyntetycznej. Istnieje jeszcze jeden mechanizm wytwarzania ATP, wspólny dla wszystkich organizmów tzw. fosforylacja substratowa.
ROLA UTLENIANIA BIOLOG.(oddychania)
dostarczenie energii chem. w postaci ATP
rozkład nadmiaru niepotrzebnych organiz. związków organicz. i ich usunięcie w postaci CO2 i H2O