Prawa osobiste i prawa majatkowe na dobrach niematerialnych

(intelektualnych)

Pojecie własnosci intelektualnej –odnosi sie do:

a) wszelkich wytworów ludzkiego umysłu

-) artystycznych,

-) naukowych,

-) wynalazczych

b) oraz praw do korzystania z nich.

Przy czym prawa te moga miec charakter:

a) praw osobistych

b) praw majatkowych

R y s h i s t o r y c z n y

Dot. ochrony własnosci intelektualnej

1. W staro_ytnosci nie znano pojecia „własnosci intelektualnej”.

Włascicielem poematu napisanego na papirusie był własciciel papirusu

a nie poeta - autor poematu.

Włascicielem rzezby był własciciel kawałka marmuru,

w którym artysta-rzezbiarz ta rzezbe wykonał

2) geneza ochrony własnosci intelektualnej siega połowy XV wieku.

3) wówczas Korona Brytyjska – po raz pierwszy w historii - zaczeła wydawac specjalne

przywileje rzemieslnikom i kupcom, które w swej istocie były patentami w

dzisiejszym znaczeniu tego słowa. natomiast z Republiki Weneckiej z połowy XV wieku pochodzi pierwsza na swiecie regulacja prawna dotyczaca ochrony własnosci intelektualnej - dotyczy ona ochrony patentowej. Ustawa ta zawiera wszystkie – obowiązujące także dzisiaj - podstawowe zasady ochrony patentowej, takie jak:

a) ograniczenie terytorialne,

b) ograniczenie czasowe

c) oraz zasadę ujawniania panującemu istotę rozwiązania technicznego w zamian

za udzielenie monopolu.

Koniec XVIII w. i w XIX w. spowodował gwałtowny rozwój przemysłu, co wiązało sie z koniecznością ustalenia międzynarodowych zasad ochrony własności intelektualnej, szczególnie w sferze własności przemysłowej.

Dlatego:

w 1883 roku podpisano tzw. Konwencje Paryska o ochronie własności przemysłowej,

w 1886 r. Konwencje Bernenska o ochronie dzieł literackich i artystycznych –

Konwencje te obowiązują do dzisiaj .

Sztokholm 1967 r. – powstanie Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) – World Intellectual Property Organisation. Jest to agenda ONZ – upoważniona do podejmowania działań mających na celu zawieranie traktatów i umów mających na celu promocje ochrony własności intelektualnej. Jej największym osiągnięciem jest podpisanie ze Światowa Organizacja Handlu (WTO)

Porozumienia dot. Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej (TRIPS) – 1996 r. - którego strona jest Unia Europejska.

Kwestia ochrony własności intelektualnej znalazła swoje odbicie także w zapisach

Konstytucji Europejskiej –

Artykuł II-77.2 mówi: „Własność intelektualna powinna być chroniona.”

P o l s k a

a) pierwsza polska ustawa o prawie autorskim pochodzi z 1926 r.

b) pierwsze rozporządzenie w sprawie ochrony wynalazków i wzorów użytkowych - z

1924 r.

c) ustawa z 1926 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

(dot. ochrony własności przemysłowej) opracowana pod kierownictwem prof. Fryderyka Zolla z UJ - stała sie modelowym rozwiązaniem w Europie międzywojennej.

Pojecie własności intelektualnej –

Odnosi sie do:

a) wszelkich wytworów ludzkiego umysłu

-) artystycznych,

-) naukowych,

-) wynalazczych

b) oraz praw do korzystania z nich,

Przy czym prawa te mogą mieć charakter

-) praw osobistych

-) praw majątkowych.

Pojecie własności intelektualnej odnosi sie do dzieł:

a) literackich,

b) artystycznych,

c) naukowych

w tym:

a) kompozycji muzycznych,

b) utworów plastycznych,

c) programów komputerowych,

d) filmów.

Na szczeblu międzynarodowym ochronę praw własności intelektualnej regulują międzynarodowe konwencje :

1) Konwencja bernenska o ochronie dzieł literackich i artystycznych z dnia 9 września 1886r. zaktualizowana Aktem paryskim z dnia 24 lipca 1971r. (Dz.U. Nr 82 z 1990r., poz. 474);

2) Powszechna konwencja o prawie autorskim z dnia 24 lipca 1971 r. (Dz.U. Nr 8 z 1978r., poz. 28);

3) Międzynarodowa konwencja o ochronie wykonawców, producentów fonogramów

oraz organizacji nadawczych z dnia 26 października 1961r., (Dz.U. Nr 125 z 1997r., poz. 800);

4) Traktat WIPO z dnia 20 grudnia 1996r. o artystycznych wykonaniach i fonogramach (Dz.U. Nr 41 z 2004r., poz. 375)

5) Traktat WIPO z dnia 20 grudnia 1996r. o prawie autorskim (Dz.U. Nr 3 z 2005r., poz. 12)

Natomiast w Polsce korzystanie i prawny obrót tymi utworami regulowane są przez ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( tekst jednolity: Dz.U. Nr 80 z 2000r., poz. 904 z pózn. zm.).

Pojecie „własności przemysłowej” dotyczy dwóch płaszczyzn:

a) ochrony oznaczeń odróżniajacych (czyli znaków towarowych tzw. „marka”: Wrangler, Coca-Cola)

oraz oznaczeń geograficznych (koniak, szampan, szynka parmeńska)

b) rozwiązań technicznych

-) wynalazki,

-) wzory i modele przemysłowe,

-) tajemnice produkcyjne,

-) tajemnice handlowe

Na szczeblu międzynarodowym ochronę praw własności przemysłowej regulują

międzynarodowe konwencje

1) Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej z dnia 20 marca 1883r., zaktualizowana Aktem sztokholmskim z dnia 14 lipca 1967 r. (Dz.U. Nr 9 z 1975r., poz. 51);

2) Porozumienie nicejskie dot. międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów

rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r. (Dz.U. Nr 63 z 2003 r., poz. 583);

3) Porozumienie wiedeńskie ustanawiające międzynarodowa klasyfikacje elementów

graficznych znaków z dnia 16 czerwca 1973r., (Dz.U. Nr 172 z 2003r., poz. 1669),

4) Porozumienie strasburskie dot. międzynarodowej klasyfikacji patentowej z dnia 24 marca 1971 r. (Dz.U. nr 63 z 2003 r., poz. 579);

5) Porozumienie madryckie o międzynarodowej rejestracji znaków z dnia 14 kwietnia 1891r. (Dz.U. Nr 116 z 1993r., poz. 514);

6) Układ o współpracy patentowej z dnia 19 czerwca 1970 r. (Dz.U. Nr 70 z 1991r., poz. 303);

7) Konwencja o wystawach międzynarodowych z dnia 2 listopada 1928 r. (Dz.U. Nr 56 z 1994r., poz. 232).

W Polsce użytkowanie i obrót prawny prawami własności przemysłowej regulowane są

przez Ustawę - Prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r. (tekst jedn. Dz.U. Nr 119 z 2003r., poz. 1117 z pózn. zm.)

Oprócz powyżej przytoczonych norm międzynarodowych istnieją jeszcze dwa akty

dotyczące jednocześnie ochrony:

a) własności intelektualnej

b) i własności przemysłowej.

Są to :

1) Konwencja o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) z dnia 14 lipca 1967 r. (Dz.U. Nr 9 z 1975r., poz. 49);

2) Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS) (Dz.U. nr 32 z 1996 r., poz. 143)

UWZGLEDNIANIE MINIMALNYCH STANDARDÓW OCHRONNYCH

Po 1 maja 2004 roku – czyli od dnia przyjęcia Polski do Unii – prawo unijne stało sie częścią polskiego porządku prawnego, chociaż nie oznacza to wcale, i_ doszło do zaniku odrębności polskiego prawa.

Dlatego w Polsce obecnie funkcjonują obok siebie dwa rodzaje aktów prawnych dotyczących ochrony własności intelektualnej i własności przemysłowej tzn.:

a) akty prawne Unii Europejskiej,

b) akty prawne organów państwa polskiego

( są to głównie ustawy).

Oznacza to, _e obecnie w polskim systemie prawnym funkcjonuje dualizm prawny, czyli cos, co jest podwójne – dwoistość. Ten stan bedzie istniał do czasu, a_ polskie prawo zostanie dostosowane do standardów unijnych, a_ polski system prawny zaabsorbuje normy unijne.

Akty unijne dzielą sie na:

A) dyrektywy – maja charakter ogólny, kierunkowy,

b) rozporządzenia - są aktami bezpośrednio obowiązującymi z państwach członkowskich.

Dyrektywy UE wydawane są w celu:

a) ujednolicania

b) i upowszechniania

określonych standardów na terenie całej Wspólnoty. Z tych wzgledów dyrektywy maja nadrzedny charakter w całym porzadku prawnym Unii. Oznacza to, _e akty wewnetrzne panstw członkowskich są dyrektywom podporzadkowane, chocia_ pozostaja w odrebnym systemie prawnym danego panstwa.

Natomiast rozporzadzenia są aktami bezposrednio obowiązującymi w państwach członkowskich, na równi z wewnętrznymi ustawami tych państw.

Prawa osobiste i prawa majątkowe na dobrach niematerialnych (intelektualnych) prawa związane z szeroko pojmowana „własnością intelektualna” mogą mieć charakter:

a) praw osobistych

b) praw majątkowych.

Prawa osobiste

a) prawo do „ojcostwa utworu” –

obejmuje prawo autora do wiązania z dziełem jego nazwiska, prawo to nigdy nie wygasa i jest niezbywalne tzw. nie można zrzec sie go ani przenieść na inna osobę

b) prawo twórcy do przedstawiania utworu:

-) pod własnym nazwiskiem,

-) pod pseudonimem,

-) lub anonimowo

c) prawo do nienaruszalności treści i formy utworu ,

d) prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,

e) prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Prawa majątkowe

a) prawo do wyłącznej eksploatacji dobra przez podmiot uprawniony

b) prawo do rozporządzania dobrem - należy rozumieć jako prawo do odpłatnego udostępniania dobra innym zainteresowanym podmiotom

c) prawo do wynagrodzenia z tytułu eksploatacji dobra jest konsekwencja prawa do rozporządzania dobrem intelektualnym

Prawo autorskie i prawa pokrewne

Analiza Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz.U. Nr 80 z 2000 r., poz. 904 z pózn. zm.):

1) przedmiot prawa autorskiego

2) podmiot prawa autorskiego

3) dozwolony użytek chronionych utworów

4) przepisy szczególne dot. programów komputerowych

5) prawa pokrewne

6) plagiaty i kupowanie prac

pojecie własności intelektualnej –

odnosi sie do:

c) wszelkich wytworów ludzkiego umysłu

-) artystycznych,

-) naukowych,

-) wynalazczych

d) oraz praw do korzystania z nich,

przy czym prawa te mogą mieć charakter

-) praw osobistych

-) praw majątkowych.

Zaś powyższa definicja dotyczy dzieł:

d) literackich,

e) artystycznych,

f) naukowych

w tym:

e) kompozycji muzycznych,

f) utworów plastycznych,

g) programów komputerowych,

h) filmów.

Na początku omawiania kwestii dotyczących ochrony praw autorskich w Polsce musze odnieść sie do historii.

a) pierwsza polska ustawa o prawie autorskim z 1926 r.

b) Natomiast po wojnie - w dniu 10 lipca 1952 roku Sejm przyjął ustawę o prawie autorskim.

c) ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku w znacznym stopniu uwzględnią już_ światowe tendencje w prawie autorskim.

PRZEDMIOT PRAWA AUTORSKIEGO

Art. 1 Ust. 1 ustawy brzmi:

„Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). „

UTWÓR -

Jest to niematerialne dobro prawne, które odróżnia sie od przedmiotu materialnego np. materialnego nośnika (np. taśma, dyskietka, papier – jako nośnik tekstu literackiego, zapisu nutowego) określanego jako Corpus mechanicum, na którym jest ono zazwyczaj utrwalone.

Wytwór niematerialny, aby uzyskał kwalifikacje „utworu” powinien ŁACZNIE

spełniać trzy cechy:

a) stanowić rezultat pracy człowieka (czyli twórcy)

b) stanowić przejaw działalności twórczej

c) mieć i n d y w i d u a l n y charakter,

Art. 1 ust. 2 :

„W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi

-) literackie

-) publicystyczne,

-) naukowe,

-) kartograficzne

-) oraz programy komputerowe

2) plastyczne

3) fotograficzne

4) lutnicze (skrzypce Stradivariusa)

5) wzornictwa przemysłowego

6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,

7) muzyczne i słowno-muzyczne

8) sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,

9) audiowizualne (w tym filmowe). ”

Posiadające k o n i e c z n y p o z i o m t w ó r c z o s c i art. 2 ustawy stwierdza:

„Opracowanie cudzego utworu, w szczególności:

-) tłumaczenie

-) przeróbka,

-) adaptacja

jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu

pierwotnego.” co jeszcze może być uznane za podlegające ochronie, chociaż na pierwszy rzut oka można mieć wątpliwości, co do zasadności takiej ochrony ? W świetle polskiego orzecznictwa sadowego: za przedmiot prawa autorskiego m.in. UZNANO:

a) kolekcje afiszy

b) k a t a l o g i

a) k s i a ż k i k u c h a r s k i e

b) informator o porcie

c) kompozycje z kwiatów

d) projekty dokumentacji technicznej, plany, zarysy, szkice, rysunki, modele

e) wzór zdobniczy

f) projekt znaku towarowego

g) szatę graficzna gazety

za przedmiot prawa autorskiego NIE UZNANO:

a) książki adresowej

b) książki telefonicznej

c) formularzy

d) tabeli

e) zestawienia programów telewizyjnych i radiowych

f) instrukcji obsługi

g) k s i ą ż k i k u c h a r s k i e j

h) rozkładu jazdy

i) k a t a l o g ó w, cenników, prospektów

Dla oceny, czy konkretny wytwór kwalifikuje sie do ochrony autorsko prawnej konieczna jest indywidualna ocena koniecznego poziomu twórczości. Autorsko-prawna o c h r o n a z b i o r ó w

art. 3 ustawy:

„Zbiory, antologie, wybory, bazy danych spełniające cechy utworu SA przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeżeli zawieja nie chronione materiały, o ile przyjety w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter, bez uszczerbku dla praw do wykorzystywanych utworów.”

Przykład:

a) zbiory muzealne, wystawy artystyczne ochronie podlega konkretny obraz konkretnego malarza, ale tak_e sam układ wystawy przygotowanej według jakiegos pomysłu, jakiegos klucza

np.

okresu historycznego, stylu w sztuce czy jeszcze innego kryterium np.

-) wystawa polskich impresjonistów,

-) wystawa europejskiego art deco

-) wystawa ubiorów damskich na przestrzeni wieków,

-) wystawa sreber u_ywanych na polskich stołach w XIX i XX wieku.

b) Kolekcje (zbiory) innych przedmiotów, nawet je_eli składaja sie z niechronionych materiałów np.

-) kolekcja (zbiór) współczesnych pocztówek

-) kolekcja (zbiór) etykiet zapałczanych

-) kolekcja (zbiór) kart do gry

-) kolekcja (zbiór) współczesnych zabawek (np. lalki Barbie)

o ile tylko przyjety w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter.

Co nie podlega ochronie ? tzn. nie stanowi przemiotu ochrony prawa autorskiego ?

Mówia o tym art. 1 ust. 2 (1) oraz art. 4 ustawy. Zgodnie z art. 1 ust. 2 (1) ustawy - nie sa objete ochrona:

a) odkrycia,

b) idee,

c) procedury,

d) metody i zasady działania,

e) koncepcje matematyczne.

Art. 4:

Nie stanowia przedmiotu prawa autorskiego:

1) akty normatywne lub ich urzedowe projekty,

2) urzedowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,

3) opublikowane opisy patentowe lub ochronne,

4) proste informacje prasowe.

Podmiot prawa autorskiego

Podmiot prawa autorskiego okresla art. 8 ustawy:

Ust. 1:

„Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej.”

Ust.2:

„Domniemywa sie, _e twórca jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomosci w jakikolwiek inny sposób w zwiazku z rozpowszechnieniem utworu.”

1)

Reguluje to art. 9 ustawy, który w ust. 1 stwierdza:

„Współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólne. Domniemywa sie, _e wielkosci udziałów SA równe. Ka_dy ze współtwórców mo_e _adac okreslenia wielkosci udziałów przez sad, na podstawie wkładów pracy twórczej.”

2)

Natomiast ust. 5 stanowi, i_:

„Do autorskich praw majatkowych przysługujacych współtwórcom stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego o współwłasnosci w czesciach ułamkowych.” A gdy utwór powstał w wyniku wykonywania obowiazków ze stosunku pracy (tzw. utworów pracowniczych)

Reguluje to art. 12 ust. 1 ustawy:

„Je_eli ustawa lub umowa o prace nie stanowia inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiazków ze stosunku pracy, nabywa z chwila przyjecia utworu autorskie prawa majatkowe w granicach wynikajacych z celu umowy o prace i zgodnego zamiaru stron.”

Przy czym od powy_szej zasady istnieja dwa wyjatki, które dotycza:

a) utworów naukowych

b) programów komputerowych

Przepis art. 12 stara sie pogodzic dwa przeciwstawne stanowiska:

a) prawa pracy – według którego włascicielem rezultatu pracy pracownika jest jego pracodawca,

b) oraz prawa autorskiego – według którego autorskie prawo przysługuje twórcy utworu.

art. 23 ustawy:

ust. 1

„Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystac z ju_ rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego u_ytku osobistego. „

ust. 2

„Zakres własnego u_ytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krag osób pozostajacych w zwiazku osobistym, w szczególnosci pokrewienstwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego. „

Natomiast art. 25 ustawy okresla, jakie utwory mo_na rozpowszechniac w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji.

Sa to m.in.

a) sprawozdania o aktualnych wydarzeniach,

b) aktualne artykuły na tematy polityczne, gospodarcze, religijne

c) aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie,

d) mowy wygłoszone na publicznych zebraniach – jednak nie upowa_nia ten przepis do publikacji zbioru przemówien jednej osoby;

e) krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów

Rozpowszechnianie to jest dozwolone zarówno w oryginale, jak i w tłumaczeniu. według jakich zasad funkcjonuja np. biblioteki, archiwa, szkoły, placówki naukowe, osrodki dokumentacji ?

Reguluja to art. 27 i 28 ustawy.

Art. 27

„Instytucje naukowe i oswiatowe moga, w celach dydaktycznych lub prowadzenia własnych badan, korzystac z rozpowszechnionych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz sporzadzac w tym celu egzemplarze fragmentów rozpowszechnionego utworu.”

Instytucje naukowe i oswiatowe beda to np.

a) instytuty naukowe wy_szych uczelni i PAN

b)muzea

c)szkolnictwo

d)placówki oswiatowe, które w swojej podstawowej (statutowej) działalnosci realizuja zadania oswiatowe

art. 28

Biblioteki, archiwa i szkoły moga:

1) udostepniac nieodpłatnie, w zakresie swoich zadan statutowych, egzemplarze utworów rozpowszechnionych,

2) sporzadzac lub zlecac sporzadzanie egzemplarzy rozpowszechnionych utworów w celu uzupełnienia, zachowania lub ochrony własnych zbiorów,

3) udostepniac zbiory do celów badawczych lub poznawczych za posrednictwem koncówek systemu informatycznego (terminali) znajdujacych sie na terenie tych jednostek.” nale_y zapamietac: czas trwania autorskich praw majatkowych wynosi 70 lat.

(art. 36 ustawy )

Przepisy szczególne dot. programów komputerowych

Na ten temat wypowiada sie art. 74 – 77(2) ustawy.

Art. 74 brzmi:

Ust. 1:

Programy komputerowe podlegaja ochronie jak utwory literackie, o ile przepisy niniejszego rozdziału nie stanowia inaczej.

Ust. 2:

Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyra_enia. Idee i zasady bedace podstawa jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawa łaczy, nie podlegaja ochronie.

Ust. 3:

Prawa majatkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiazków ze stosunku pracy przysługuja pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej.

P r a w a p o k r e w n e

Prawami pokrewnymi sa :

a) prawa do artystycznych wykonan

b) prawa do fonogramów i wideogramów

c) prawa do nagran programów

d) prawa do pierwszych wydan oraz wydan naukowych i krytycznych prawa do artystycznych wykonan (art. 85-93)

1) ka_de artystyczne wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej pozostaje pod ochrona niezale_nie od jego wartosci, przeznaczenia i sposobu wyra_enia.

2) artystycznymi wykonaniami sa w szczególnosci:

a) działania aktorów,

b) recytatorów,

c) dyrygentów

d) instrumentalistów

e) wokalistów,

f) tancerzy i mimów

g) oraz innych osób przyczyniajacych sie do powstania wykonania.

Zgodnie z nowelizacja polskiej ustawy z 2000 r. - prawo wygasa po upływie 50 lat nastepujacych po roku, w którym artystyczne wykonanie ustalono. dyrektywa Rady Wspólnot Europejskich nr 93/98 z dnia 29 pazdziernika 1993r. w sprawie ujednolicenia czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych

Prawa do fonogramów i wideogramów (art. 94-96)

a) fonogramem jest pierwsze utrwalenie warstwy dzwiekowej wykonania utworu albo innych zjawisk akustycznych (np. odgłosów zwierzat) - definicja zgodna z Konwencja Rzymska z 1961 r.

b) wideogramem jest pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów Ochrona producentów fono- i wideogramów w polskiej ustawie wynika z :

1) Konwencji Rzymskiej z 1961 r.

2) Traktatu WIPO o artystycznych wykonaniach i fonogramach z 1996 r.

3) Porozumienia TRIPS

4) oraz faktu zamieszkania twórcy lub siedziby twórczy na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego

Prawa do nagran programów (art. 97-99)

Bez uszczerbku dla praw: twórców, artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów – organizacji radiowej lub telewizyjnej przysługuje wyłaczne prawo do rozporzadzania i

korzystania ze swoich nagran programów - przez 50 lat od roku pierwszego nadania programu.

W trakcie nowelizacji polskiej ustawy w 2002 r. uwzgledniono:

a) Dyrektywe Rady Wspólnot Europejskich nr 92/100 z 1992r.

b) „ „ „ „ nr 93/83 z 1993r.

Prawa do pierwszych wydan oraz wydan naukowych i krytycznych (art.99(1) – 99(5) Wprowadzony w 2000 r. po raz pierwszy do polskiego systemu prawa przepis - reguluje nowa instytucje tzw. „pierwszych wydan”.

Odnosi sie do:

1) po pierwsze - nie utrwalonych i nie zwielokrotnionych natomiast przekazywanych w drodze tradycji (ustnie) ludowych kompozycji, piosenek, przyspiewek, bajek, tanców;

2) po drugie - nieznanych lub pozostajacych w zapomnieniu, zaginionych, nie odkrytych lub pozostajacych z woli autora w tzw. „szufladzie” utrwalen jego dzieł majacych postac np. rekopisów, listów, oryginałów rysunków. dyrektywa Rady Wspólnot Europejskich nr 93/98 z dnia 29 pazdziernika

1993r. w sprawie ujednolicenia czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych\

Plagiaty i kupowanie prac

1) plagiaty pojawiajace sie w studenckich pracach

2) kupowanie prac magisterskich i innych (np. dyplomowych, zaliczeniowych) w Internecie w swietle prawa autorskiego.

Generalnie je_eli chodzi o plagiaty, wyró_nic nale_y dwie sytuacje:

a) gdy autor pracy, opracowania, publikacji prawidłowo korzysta z dorobku innego autora posługujac sie tzw. PRAWEM CYTATU;

b) Gdy praca w czesci lub w całosci wyczerpuje znamiona plagiatu.

PRAWO CYTATU - reguluje art. 29 ustawy:

Ust. 1.

Wolno przytaczac w utworach stanowiacych samoistna całosc urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całosci, w zakresie uzasadnionym wyjasnianiem, analiza krytyczna, nauczaniem lub prawami gatunku twórczosci.

Ust. 2

Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczac rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty wiekszych utworów w podrecznikach i wypisach.

Ust. 2 (1)

Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczac rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty wiekszych utworów w antologiach.

Ust. 3

W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 2(1), twórczy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Natomiast

art. 34 ustawy stwierdza, i0 :

Cytatem jest przytoczenie w dziele własnym, w całosci lub w czesci, cudzej pracy, przy jednoczesnym podaniu twórcy i zródła. Brak odpowiedniego oznaczenia przejetego cudzego fragmentu, uniemo_liwiajacy zorientowanie sie , _e mamy do czynienia z cudza twórczoscia – spełnia przesłanki

plagiatu.

K u p o w a n i e p r a c

W tym przypadku zastosowanie ma art. 272 KK dot. wyłudzenia poswiadczenia nieprawdy.

Art. 272 KK

Kto wyłudza poswiadczenie nieprawdy przez podstepne wprowadzenie w bład funkcjonariusza publicznego lub innej osoby upowa_nionej do wystawienia dokumentu podlega karze pozbawienia wolnosci do lat 3.

Tak wiec zarówno w swietle :

a) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych,

b) jak i kodeksu karnego

przepisywanie prac od kolegi z wy_szego roku lub kupowanie prac – i to obojetne czy za

zgoda ich rzeczywistych autorów, czy nie – JEST PRZESTEPSTWEM.

Poswiadczenie nieprawdy w dokumencie wyrok SN z 2005-04-20 III KK 206/04 Prok. i Pr. 2005/12/4/8

- w y c i a g -

Definicja dokumentu ma szerokie znaczenie, wyra_ajace sie stwierdzeniem, _e dokumentem jest ka_dy przedmiot, z którym jest zwiazane okreslone prawo, albo który ze wzgledu na zawarta w nim tresc stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okolicznosci o potencjalnym znaczeniu prawnym.

Istota czynu polega wiec na poswiadczeniu w dokumencie nieprawdy co do okolicznosci majacej znaczenie prawne, bez wzgledu na to, czy:

a) dokument ma znaczenie na zewnatrz (np. wydanie dyplomu)

b) czy tylko jest wykorzystywany na wewnetrzne potrzeby (dokumenty wewnętrzne Uczelni np. wpisy do indeksów)

Tak wiec chodzi tu o faktyczna doniosłosc prawna poswiadczenia nieprawdy. Dokument, musi byc wystawiony przez funkcjonariusza publicznego lub inna osobe do tego uprawniona i zawierac w swojej tresci poswiadczenie, któremu przysługuje cecha zaufania publicznego, a w zwiazku z tym domniemanie prawdziwosci. Do takich dokumentów nale_a przede wszystkim dokumenty urzedowe w znaczeniu nadanym temu pojeciu przez KPC i KPA, a ponadto inne dokumenty, którym moc dowodowa nadaja inne przepisy .

Własność przemysłowa

1) Ustawa - Prawo własnosci przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000r (tekst jedn. Dz.U. Nr 119 z 2003r., poz. 1117 z pózn. zm.)

2) ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz.U. Nr 128 z 2001r., poz. 1402 z pózn. zm.)

3) Ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie (Dz.U. Nr 137 z 2003 r., poz. 1299 z pózn. zm.).

pojecie własnosci intelektualnej odnosi sie do:

e) wszelkich wytworów ludzkiego umysłu

-) artystycznych,

-) n a u k o w y c h

-) w y n a l a z c z y c h

f) oraz praw do korzystania z nich,

przy czym prawa te moga miec charakter

-) praw osobistych

-) praw majatkowych.

Na szczeblu miedzynarodowym ochrone własnosci przemysłowej reguluja miedzynarodowe konwencje z których szczególne znaczenie ma Konwencja Paryska o ochronie własnosci przemysłowej – 1883 zaktualizowana Aktem Sztokholmskim w 1967 r.

Polska jest członkiem Konwencji Paryskiej od 1975 roku (Dz.U. Nr 9 z 1975r., poz. 51)

Natomiast w Polsce sprawy dotyczace własnosci przemysłowej regulowane sa przez Ustawe - Prawo własnosci przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000r (tekst jedn. Dz.U. Nr 119 z 2003r., poz. 1117 z pózn. zm.)

Ustawa - Prawo własnosci przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000r swym zakresem obejmuje prawie cały obszar spraw zwiazanych z własnością przemysłowa i jej ochrona.

Zadaniem Ustawy – prawo własnosci przemysłowej jest:

1) stymulowanie rozwoju gospodarczego

2) oraz ochrona interesów i praw twórców.

ochrona przedmiotów prawa własnosci przemysłowej przejawia sie w formie udzielenia

przez Urzad Patentowy:

a) patentu – udzielane sa na 20 lat liczac od daty dokonania zgłoszenia w Urzedzie Patentowym, sa zbywalne (w drodze umowy) i podlegaja dziedziczeniu

b) lub praw ochronnych - sa udzielane na 10 lat liczac od daty dokonania zgłoszenia w Urzedzie

Patentowym,

W zale_nosci od rodzaju prawa – wystepuja zró_nicowane formy ochrony.

Przedmiot prawa własnosci przemysłowej

Przedmiotem prawa własnosci przemysłowej jest:

1) wynalazek

2) wzór u_ytkowy

3) wzór przemysłowy

4) znak towarowy

5) oznaczenie geograficzne

6) topografia układów scalonych

w y n a l a z k i

art. 24 – 29 PWP przepisy ogólne dot. wynalazków

art. 56 – 62 PWP wynalazek tajny

art. 93(1) – 93(7) wynalazek biotechnologiczny

Definicja:

wynalazek – bez wzgledu na dziedzine techniki – to:

a) nowe rozwiazanie,

b) posiadajace poziom wynalazczy

c) i nadajace sie do przemysłowego stosowania.

wynalazki sa to rozwiazania, które:

a) nie stanowia czesci stanu techniki,

b) i dla znawcy nie wynikaja z niego w sposób oczywisty.

Ad a)

Wynalazek uwa_a sie za nowy, je_eli nie jest on czescia dotychczasowego stanu techniki, tzn. tego co dotychczas zostało udostepnione do wiadomosci powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób.

Ad b)

Wynalazek uwa_a sie za posiadajacy poziom wynalazczy – je_eli wynalazek ten nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki;

Ad c)

Wynalazek uwa_a sie za nadajacy sie do przemysłowego stosowania, je_eli mo_e być wykorzystywany – w rozumieniu technicznym – w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, a tak_e w rolnictwie.

Art. 29

Ust. 1.

Patentów nie udziela sie na:

1) wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porzadkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;

2) odmiany roslin lub rasy zwierzat oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roslin lub zwierzat; przepis ten nie ma zastosowania do mikrobiologicznych sposobów hodowli ani do wytworów uzyskiwanych takimi sposobami;

3) sposoby leczenia ludzi i zwierzat metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzetach; przepis ten nie dotyczy produktów, a w szczególnosci substancji lub mieszanin stosowanych w diagnostyce lub leczeniu.

Ust. 2

Sposób hodowli roslin lub zwierzat, o którym mowa w ust. 1 pkt. 2 jest czysto biologiczny, je_eli w całosci składa sie ze zjawisk naturalnych, takich jak krzy_owanie lub selekcjonowanie.

Natomiast art. 93(3) mówi o wyłaczeniach tzn. okresla, czego przepisy ustawy nie uważaja za wynalazek.

Art. 93 (3)

Ust. 1.

Za wynalazek nie uwa_a sie ciała ludzkiego, w ró_nych jego stadiach formowania sie i rozwoju oraz zwykłego odkrycia jednego z jego elementów, włacznie z sekwencja lub czesciowa sekwencja genu.

Ust.2.

Za wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porzadkiem publicznym lub dobrymi obyczajami w rozumieniu art. 29 ust. 1 pkt. 1, lub moralnoscia publiczna, uwa_a sie w szczególnosci:

1) sposoby klonowania ludzi;

2) sposoby modyfikacji to_samosci genetycznej linii zarodkowej człowieka;

3) stosowanie embrionów ludzkich do celów przemysłowych lub handlowych;

4) sposoby modyfikacji to_samosci genetycznej zwierzat, które moga powodowac u nich cierpienia, nie przynoszac _adnych istotnych korzysci medycznych dla człowieka lub zwierzecia, oraz zwierzeta bedace wynikiem zastosowania takich sposobów;

Na wynalazki udzielane sa:

a) patenty,

b) oraz prawa ochronne.

W z ó r u ż y t k o w y

Zgodnie z art. 94 PWP –

Wzorem u_ytkowym jest nowe i u_yteczne rozwiazanie o charakterze technicznym, dotyczace kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Wzór u_ytkowy uwa_a sie za rozwiazanie u_yteczne, je_eli pozwala na osiagniecie celu majacego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.

W z ó r p r z e m y s ł o w y

Zgodnie z art. 102 PWP

Ust. 1.

Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadajaca indywidualny charakter postac wytworu lub jego czesci, nadana mu w szczególnosci przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystyke, strukture lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentacje.

Ust. 2

Wytworem jest ka_dy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieslniczy.

Z n a k i t o w a r o w e

Art. 120

Ust. 1

Znakiem towarowym mo_e byc ka_de oznaczenie, które mo_na przedstawic w sposób graficzny, je_eli oznaczenie takie nadaje sie do odró_nienia towarów jednego przedsiebiorstwa od towarów innego przedsiebiorstwa.

Ust. 2

Znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, mo_e byc w szczególnosci wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a tak_e melodia lub inny sygnał dzwiekowy.

art. 131 stanowi:

ust. 1 - nie udziela sie praw ochronnych na oznaczenia:

1) których u_ywanie narusza prawa osobiste i majatkowe osób trzecich;

2) które sa sprzeczne z porzadkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;

3) które ze swej istoty moga wprowadzac odbiorców w bład, w szczególnosci co do charakteru, własciwosci lub (.......) pochodzenia geograficznego towaru

ust. 2

nie udziela sie praw ochronnych na oznaczenia zawierajace:

1) nazwe lub skrót Rzeczpospolitej Polskiej, badz jej symbole, nazwy, herby polskich województw, miast i miejscowosci, znaki sil zbrojnych, reprodukcje polskich orderów, odznaczen lub odznak honorowych, wojskowych i innych, chyba _e zgłaszajacy posiada odpowiednie zezwolenie;

2) skróty nazw, symbole (herby, flagi, godła) obcych panstw, organizacji miedzynarodowych, a tak_e przyjete w obcych panstwach oznaczenia, stemple kontrolne i gwarancyjne – je_eli taki zakaz wynika z umów miedzynarodowych, chyba _e zgłaszajacy posiada odpowiednie zezwolenie;

3) urzedowo uznane oznaczenia przyjete do stosowania w obrocie, w szczególności znaki bezpieczenstwa, znaki jakosci lub cechy legalizacji - chyba _e zgłaszajacy jest uprawniony do ich u_ywania;

4) elementy bedace symbolami, w szczególnosci o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, których u_ywanie obra_ałoby uczucia religijne, patriotyczne lub tradycje narodowa .

Oznaczenia geograficzne

Sa regulowane w art. 174 – 195 ustawy

Art. 174 (definicja)

Oznaczeniami geograficznymi, w rozumieniu ustawy, sa oznaczenia słowne odnoszące sie bezposrednio lub posrednio do nazwy miejsca, miejscowosci, regionu lub kraju (teren), które identyfikuja towar jako pochodzacy z tego terenu, je_eli okreslona jakosc, dobra opinia lub inne cechy towaru sa przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru.

Oznaczenia geograficzne dzielimy na:

a) nazwy regionalne jako oznaczenia słu_ace do wyró_niania towarów,

np.: koniak, szampan, szynka parmenska, kiełbaski szegedynskie

b) oznaczenia pochodzenia jako oznaczenia słu_ace do wyró_niania towarów

np. oscypek, bundz, pica, paela

Topografie układów scalonych Sa regulowane w art. 196 - 221 ustawy.

Art. 196 (definicja)

Ust. 1

Przez topografie układu scalonego (...) rozumie sie rozwiazanie polegajace na przestrzennym, wyra_onym w dowolny sposób, rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub czesci połaczen układu scalonego.

Ust. 2

Przez układ scalony rozumie sie jedno- lub wielowarstwowy wytwór przestrzenny, utworzony z elementów z materiału półprzewodnikowego tworzacego ciagła warstwe, ich wzajemnych połaczen przewodzacych i obszarów izolujacych, nierozdzielnie ze soba sprze_onych, w celu spełniania funkcji elektronicznych.

B a z y d a n y c h

ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz.U. Nr 128 z 2001r., poz. 1402 z pózn. zm.)

dopiero współczesnie, na skutek postepu technicznego i rozwoju informatyki zaczeto u_ywac okreslenia „bazy danych”. Wczesniej ustawodawca u_ywał innych okreslen – zestawienie, wybór, antologia, itp.

Baza danych - to gromadzenie informacji wg. z góry przyjetego okreslonego kryterium

np. kryterium czasu – w przeciwienstwie do gromadzenia informacji na zasadzie przypadku, chaotycznie. Baza danych powinna byc sporzadzona wg. okreslonej metody, systematyki

Przykładowo bazami danych sa :

a) encyklopedie,

b) słowniki,

c) zestawienia giełdowe,

d) zbiór utworów audiwizualnych (filmoteka),

e) dane meteorologiczne,

f) itd..

Jednak_e nie spełniaja przesłanki twórczosci bazy danych zawierajace wszystki elementy danego zbioru. Musi byc dokonany jakis wybór, selekcja; uporzadkowanie danych dokonane wg. jakiegos z góry przyjetego kryterium, wg. jakiejs metody.

art. 2 ust. 1 pkt. 1 (definicja)

baza danych oznacza zbiór danych lub jakichkolwiek innych materiałów i elementów zgromadzonych według okreslonej systematyki lub metody, indywidualnie dostepnych w jakikolwiek sposób, w tym srodkami elektronicznymi, wymagajacy istotnego, co do jakosci lub ilosci, nakładu inwestycyjnego w celu sporzadzenia, weryfikacji lub prezentacji jego zawartosci.

art. 2 ust. 1 pkt. 2

Producentem bazy danych jest osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadajaca osobowosci prawnej, która ponosi ryzyko nakładu inwestycyjnego przy tworzeniu bazy danych.

Ustawowy zakres ochrony baz danych wynosi 15 lat i dotyczy:

a) prawa do pobierania danych z bazy,

b) prawa do wtórnego wykorzystania bazy w całosci lub w istotnej czesci.

O d m i a n y r o s l i n

Status prawny odmian roslin reguluje

Ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie (Dz.U. Nr 137 z 2003 r., poz. 1299 z pózn. zm.).

Trescia tej ustawy jest ochrona prawna odmian roslin. Centralny Osrodek Badania Odmian Roslin Uprawnych prowadzi tzw. „krajowy rejestr” odmian roslin, do którego wpisuje sie odmiane, która jest:

a) odrebna,

b) wyrównana,

c) trwała.

Art. 6 ustawy

Ust. 1

Odmiane uznaje sie za odrebna, je_eli w dniu zło_enia wniosku o wpis do krajowego rejestru ró_ni sie ona w sposób wyrazny co najmniej jedna własciwoscia od innej odmiany.

Ust. 2

Odmiane uznaje sie za wyrównana, je_eli przy uwzglednieniu sposobu rozmna_ania własciwego dla tej odmiany, jest ona wystarczajaco jednolita pod wzgledem własciwosci branych pod uwage przy badaniach odrebnosci, jak równie_ innych własciwosci u_ytych do opisu tej odmiany.

Ust. 3

Odmiane uznaje sie za trwała, je_eli jej charakterystyczne własciwosci uwzglednione przy badaniach jej odrebnosci, jak równie_ inne własciwosci u_yte do opisu tej odmiany nie zmieniaja sie po jej

rozmno_eniu.

Art. 9 ust. 1.

Odmiane wpisuje sie do krajowego rejestru na wniosek:

a) hodowcy

b) albo jego pełnomocnika.

Art. 18 ust. 1.

Okres wpisu do rejestru wynosi:

a) 25 lat – dla drzew i winorosli,

b) 20 lat dla krzewów i bylin,

d) 10 lat – dla pozostałych gatunków roslin.

W koncowej czesci ustawy znajduja sie przepisy karne.

Art. 70 zawiera katalog wykroczen przeciwko jej postanowieniom dotyczących wprowadzania do obrotu nie sprawdzonego materiału siewnego lub fałszowania go. Działania takie karane sa grzywna.

1. Formy ochrony własnosci przemysłowej:

a) Patenty

b) Prawa ochronne

c) Prawa z rejestracji

2. Prawa osobiste i prawa majatkowe na dobrach własnosci intelektualnej.

3. Ochrona cywilna i karna własnosci intelektualnej.

FORMY OCHRONY WŁASNOSCI PRZEMYSŁOWEJ

1) PATENTY

2) PRAWA OCHRONNE

3) PRAWA Z REJESTRACJI

P a t e n t y

Regulacja ustawowa: art. 63 – 75 ustawy PWP.

Art. 63 ustawy PWP brzmi:

ust. 1

Przez uzyskanie patentu nabywa sie prawo wyłacznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Ust. 2

Zakres przedmiotowy patentu okreslaja zastrze_enia patentowe, zawarte w opisie patentowym. Opis wynalazku i rysunki moga słu_yc do wykładni zastrze_en patentowych.

Ust. 3

Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzedzie Patentowym.

W sensie prawnym „patent” – to wyłaczne prawo do:

a) zarobkowego

b) badz zawodowego korzystania z danego wynalazku przez:

a) osobe fizyczna

b) lub osobe prawna, która zło_yła wniosek o jego zastrze_enie (czyli zło_yła w urzedzie patentowym tzw. „zgłoszenie patentowe”) tylko wynalazki posiadaja zdolnosc patentowa

Patent udzielany jest przez urzad patentowy danego panstwa (czyli przez instytucje panstwowa) i potwierdzany wydawanym dokumentem patentowym, który zawiera:

a) opis wynalazku,

b) rysunki – je_eli sa konieczne,

c) zastrze_enie patentowe – które okresla zakres przedmiotowy patentu (czyli jego istote, meritum).

Patent jest wa_ny:

a) tylko w panstwie, w którym zgłoszono wynalazek do ochrony,

b) i tylko przez 20 lat od daty zgłoszenia wynalazku - pod warunkiem terminowego uiszczania rocznych opłat patentowych, po czym wygasa.

Patent to w swej istocie forma własnosci.

Patent jest zbywalny i podlega dziedziczeniu.

Umowa o przeniesienie patentu na osoby trzecie musi miec forme pisemna, a przeniesienie patentu staje sie skuteczne z chwila wpisu tego przeniesienia do rejestru patentowego. Uprawniony do patentu mo_e w drodze umowy udzielic innej osobie upowa_nienia czyli LICENCJI do korzystania z jego wynalazku.

Umowa licencyjna – pod rygorem niewa_nosci – wymaga formy pisemnej. patenty regionalne

funkcjonuja w wielu powiazanych ze soba panstwach.

Do patentów regionalnych m.in. zaliczamy:

a) patent europejski – panstwa europejskie, w tym wszystkie kraje Unii Europejskiej

b) patent euroazjatycki – byłe republiki radzieckie;

c) patent obejmujacy swym zasiegiem panstwa afrykanskie.

Patent europejski na podstawie Konwencji Monachijskiej z 1973 roku jest patentem udzielanym przez

Europejski Urzad Patentowy z siedziba w Monachium Polska przystapiła do tej Konwencji w 2004 roku

Na podstawie Konwencji Monachijskiej osoba zainteresowana mo_e uzyskac patent europejski we wskazanych przez siebie krajach-stronach Konwencji, którego tresc jest jednolita na obszarze ka_dego z tych panstw. Jednak_e w ka_dym ze wskazanych przez zainteresowana osobe panstw konieczne jest przeprowadzenie odrebnego postepowania patentowego. Wymóg przeprowadzania odrebnych postepowan nie jest konieczny, je_eli postepowanie przeprowadzane jest przed Europejskim Urzedem Patentowym z siedziba w Monachium. Patent europejski funkcjonuje obok ( równolegle do ) narodowych patentów. Przy staraniach o uzyskanie patentu europejskiego bardzo istotne jest, i_ podmiot wystepujacy o ochrone mo_e skierowac swój wniosek i przeprowadzic procedure nie tylko przed wyspecjalizowanym w przyznawaniu patentów europejskich Europejskim

Urzedem Patentowym z siedziba w Monachium, lecz tak_e – poza nielicznymi wyjatkami – przed urzedem patentowym swojego kraju. Czyli w przypadku obywatela Polski – przed Urzedem Patentowym RP. obecnie Unia Europejska pracuje nad PATENTEM WSPÓLNOTOWYM, który ma

byc jednorodny na całym obszarze Unii, tzn. _e we wszystkich panstwach Unii:

a) dawałby taka sama ochrone

b) na takich samych warunkach (wysokosc opłat rocznych)

c) po przeprowadzeniu takiej samej procedury.

Z funkcjonowaniem patentów zwiazane jest przenikanie sie dwóch płaszczyzn tj. cywilnoprawnej i administracyjnoprawnej Udzielenie patentu nastepuje w drodze postepowania administracyjnego.

Natomiast samo prawo przyznane decyzja administracyjna po przeprowadzeniu administracyjnej procedury – ma charakter cywilnoprawny i realizowane jest na płaszczyznie cywilnej. jest to niezbyt czesto wystepujaca sytuacja, kiedy w konkretnej sprawie nastepuje „przenikanie sie” dwóch płaszczyzn:

a) administracyjnoprawnej zwiazanej z nabyciem prawa o charakterze cywilnoprawnym, gdzie zawsze

wystepuje element władztwa

b)cywilnoprawnej zwiazanej z korzystaniem z nabytego prawa charakteryzujacej sie równoscia stron

Dualizm ochrony patentowej w Polsce od czasu ratyfikowania w 2004 r. przez Polske Konwencji Monachijskiej na terytorium Polski równolegle funkcjonuja:

a) patenty europejskie

udzielane przez Europejski Urzad Patentowy z siedziba w Monachium;

jest to przecietnie ok. 80 tys. patentów rocznie (w skali Europy)

b) patenty krajowe

udzielane przez Urzad Patentowy RP;

jest to nie wiecej ni_ ok. 4 tys. rocznie z wyrazna tendencja spadkowa na rzecz

patentu europejskiego

W Polsce patenty udzielane sa przez powstały w 1918 roku Urzad Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (siedziba: Warszawa, Aleja Niepodległosci 188/192) według zasad i w trybie okreslonym w ustawie – prawo własnosci przemysłowej i w przepisach wykonawczych do tej ustawy. Inne formy ochrony wynikajace z ustawy – PWP

Prawa ochronne

Dotycza:

a) wzorów u_ytkowych

b) znaków towarowych

Prawa z rejestracji

Sa to:

a) prawa z rejestracji wzorów przemysłowych –

b) prawa z rejestracji na oznaczenia geograficzne

c) prawa z rejestracji topografii układów scalonych

Prawo ochronne na wzory u_ytkowe ustawowa definicja wzoru u_ytkowego.

Art. 94 ustawy – PWP

Wzorem u_ytkowym jest nowe i u_yteczne rozwiazanie o charakterze technicznym

dotyczace kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci.

Art. 95 ustawy – PWP brzmi:

Ust. 1

Na wzór u_ytkowy mo_e byc udzielone prawo ochronne

Ust. 2

Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa sie prawo do wyłacznego korzystania ze wzoru u_ytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Ust. 3

Czas trwania prawa ochronnego wynosi dziesiec lat od dokonania zgłoszenia wzoru u_ytkowego w Urzedzie Patentowym.

Prawo ochronne na znaki towarowe

Art. 12 (definicja)

Ust. 1

Znakiem towarowym mo_e byc ka_de oznaczenie, które mo_na przedstawic w sposób graficzny, je_eli oznaczenie takie nadaje sie do odró_nienia towarów jednego przedsiebiorstwa od towarów innego przedsiebiorstwa.

Art. 153 Ustawy - PWP

Ust. 1

Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa sie prawo wyłacznego u_ywania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Ust. 2

Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzedzie Patentowym. Dodatkowe prawa ochronne

Dotycza:

a) produktów leczniczych

b) oraz produktów ochrony roslin

art. 75 (1) ustawy - PWP

stanowi, i_ na warunkach okreslonych w odpowiednich aktach prawnych Unii Europejskiej, na terytorium Polski – oprócz ochrony patentowej - istnieje mo_liwosc uzyskania dodatkowych praw ochronnych na:

a) produkty lecznicze

b) produkty ochrony roslin.

Prawa z rejestracji

Sa to:

d) prawa z rejestracji wzorów przemysłowych –

ochrona trwa 25 lat od dokonania zgłoszenia w Urzedzie Patentowym

(art. 105 ust. 6 ustawy – PWP)

e) prawa z rejestracji na oznaczenia geograficzne

ochrona jest bezterminowa i trwa od dnia dokonania wpisu do rejestru

oznaczen geograficznych prowadzonego przez Urzad Patentowy (art.

184 ust. 2 ustawy – PWP)

f) prawa z rejestracji topografii układów scalonych ochrona trwa 10 lat liczonych od konca roku kalendarzowego, w którym układ scalony lub topografia został wprowadzony do obrotu, lub konca roku kalendarzowego, w którym dokonano zgłoszenia w Urzedzie Patentowym (art. 220 ustawy – PWP)

Prawa osobiste i prawa majatkowe na dobrach własnosci intelektualnej

prawa te moga miec charakter:

c) praw osobistych

d) praw majatkowych.

Prawa osobiste

f) prawo do autorstwa („ojcostwa”) utworu –

g) prawo twórcy do przedstawiania utworu:

-) pod własnym nazwiskiem,

-) pod pseudonimem,

-) lub anonimowo

h) prawo do nienaruszalnosci tresci i formy utworu,

i) prawo do decydowania o pierwszym udostepnieniu utworu publicznosci,

j) prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Prawa majatkowe

d) prawo do wyłacznej eksploatacji dobra przez podmiot uprawniony np. przez twórce lub osoby dziedziczace po twórcy utworu, lub wydawce, producenta, licencjobiorce

e) prawo do rozporzadzania dobrem nale_y rozumiec jako prawo do odpłatnego udostepniania dobra innym zainteresowanym podmiotom (np. udzielanie licencji, wyra_enie zgody na wznowienie wydania powiesci) (czyli w swej istocie odpowiada to uprawnieniu do rozporzadzania rzecza )

f) prawo do wynagrodzenia z tytułu eksploatacji dobra jest konsekwencja prawa do rozporzadzania dobrem intelektualnym (np. licencja mo_e byc udzielona nieodpłatnie lub ODPŁATNIE) czas trwania praw majatkowych - T A B E L A

Ochrona cywilna i karna własnosci intelektualnej

Ochrona własnosci intelektualnej odbywa sie na dwóch płaszczyznach:

a) cywilnej,

b) karnej

o c h r o n a c y w i l n a

a) ochrona ustawowa (bezwzgledna) jest skuteczna w stosunku do wszystkich podmiotów naruszajacych własność intelektualna np. sprzedawanie na bazarze pirackich płyt czy nielegalnie wydanych egzemplarzy ksia_ki (powielonych i zbindowanych w punkcie kserograficznym)

b) ochrona kontraktowa (wzgledna) jest skuteczna tylko w stosunku do kontrahentów podmiotów uprawnionych i wia_e sie z nienale_ytym wykonywaniem umów np. nieprawidłowe korzystanie z legalnie zakupionej licencji np. kupilismy licencje programu komputerowego na jedno stanowisko a wykorzystujemy ja na 10 stanowiskach;

przykładowymi sankcjami cywilnymi za naruszenia własnosci intelektualnej sa:

a) zaniechanie naruszenia i usuniecie jego skutków ,

b) wydanie korzysci, wynagrodzenie szkody, naprawienie szkody,

c) ogłoszenie stosownego oswiadczenia o naruszeniu

o c h r o n a k a r n a ochrona karna dotyczy zachowan, które niosa w sobie zagro_enia nie tylko dla interesów uprawnionego podmiotu (np. autora powiesci, własciciela patentu lub znaku towarowego) ale tak_e niosa zagro_enia dla porzadku społecznego, Czyli sa bezprawnym zachowaniem, któremu mo_na przypisac odpowiednio wysoki stopien społecznej szkodliwosci. Np. karnoprawna ochrona praw autorskich – plagiat, piractwo, nieuczciwa konkurencja.

Sankcjami karnymi w postaci:

a) grzywny,

b) ograniczenia wolnosci,

c) pozbawienia wolnosci

zagro_one jest przykładowo:

a) przypisywanie sobie autorstwa cudzego projektu wynalazczego,

b) wprowadzanie do obrotu towarów / usług oznaczonych zarejestrowanym znakiem

towarowym, którego nie ma sie prawa u_ywac,

c) kopiowanie postaci produktu i wprowadzanie do obrotu stwarzajace mo_liwosc wprowadzenia w bład co do jego pochodzenia,

d) rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzajacych w bład wiadomosci o własnym lub cudzym przedsiebiorstwie w celu przysporzenia korzysci lub wyrzadzenia szkody. Przepisy karne dotyczace ochrony własnosci intelektualnej wystepuja w:

a) kodeksie karnym,

b) kodeksie wykroczen,

Ponadto wystepuja tak_e w kilku ustawach np.

a) ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych;

b) ustawie – prawo własnosci przemysłowej;

c) ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Przykłady dostosowywania sie prawa polskiego do standardów unijnych to m.in.

1) zdecydowanie bardziej rygorystyczna ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych (chodzi o nowelizacje ustawy z 2000 roku)

a) wprowadzenie nowych typów przestepstw

plagiat, piractwo, przestepstwa komputerowe

b) w przypadku niektórych przestepstw zmiana trybu ścigania z prywatnego na publiczny tj. sciganie „z urzedu”

c) obligatoryjne orzekanie przez sad o przepadku przedmiotów bezprawnie wytworzonych np. kaset filmowych, muzycznych, podrobionych tzw. „markowych” produktów

d) fakultatywne orzekanie o przepadku przedmiotów, które

posłu_yły do dokonania przestępstwa np. maszyny drukarskie, kserokopiarki, sprzet nagrywajacy,

sprzet komputerowy nowa ustawa - prawo o szkolnictwie wyż szym z dnia 27 lipca 2005 r.

art. 207 ust. 3

„Organem własciwym do wznowienia postepowania w sprawie nadania tytułu zawodowego i wydania dyplomu oraz do stwierdzenia niewa_nosci decyzji o nadaniu tytułu zawodowego i wydaniu dyplomu jest rektor uczelni.”