63. System prawa małżeńskiego na ziemiach polskich w XIX w.
Prawo małżeńskie osobowe wykształciło się na ziemiach polskich pod zaborami w 3 systemach regulacji prawnej: laickim, mieszany i wyznaniowy.
Laicki:
-oparto przepisy o KN i BGB
-małżeństwo było to umowa cywilna, trzeba było ją zawrzeć przed urzędnikiem stanu cywilnego
-ustanie małżeństwa: przez śmierć lub rozwód
-jurysdykcja w sprawach małżeńskich do sądów państwowych
-zasady KN w KW (Księstwie Warszawskim) spotkały się z sprzeciwem duchowieństwa przez co musiano je złagodzić.
System mieszany:
-ABGB i KCKP i Landrecht Pruski
-małżeństwo cywilne było umową cywilną uwzględniającą regulację prawa wyznaniowego
-ustanie małżeństwa: przez śmierć, ale uzależnione od wyznania
-zawarcie w formie alternatywnej: świeckiej lub wyznaniowej
-separacja dopuszczała dla wszystkich, ale rozwód tylko dla niekatolików
-jurysdykcja w sprawach małżeńskich należała wyłącznie do sądów państwowych
System wyznaniowy:
-rosyjski ZP i prawo małżeńskie w KP z 1836
-wyłącznie religijna forma zawarcia małżeństwa
-regulowanie wszystkich spraw związanych z małżeństwem jedynie normami właściwego prawa wyznaniowego oraz wprowadzenie jurysdykcji sądów duchownych w sprawach małżeńskich
-system obejmował 4 gł. wyznania: rzymskokatolickie, prawosławne, unickie i protestanckie
Stosunki wyznaniowe były regulowane w zależności od kodeksu ??? Nieuprawniona pozycja żony w KN. Władza małżeńska rozciągała się na całe życie osobiste żony, która była „wieczyście małoletnia”, zobowiązana do posłuszeństwa wspólnego zamieszkania i uzgadniania wszystkich czynności prawnych pod rygorem nieważności.
ABGB ustanawiał męża za ustawowego przedstawiciela żony.
System wspólnoty - KN - mąż
System rozdzielności - KCKP, PPK (Landrecht) w zaborze pruskim, w BGB mąż zarządzał wniesionym przez żonę majątkiem.
KN
-nierówno prawna pozycja żony
-system wspólnotowy
ABGB
-mąż ustawowym przedstawicielem żony
-mąż zarządza majątkiem żony
BGB
-mąż zarządza majątkiem żony
KCKP, ABGB
-system rozdzielności